Đề tài Nghiên cứu tuyển chọn, nhân giống và kỹ thuật thâm canh ổi không hạt phục vụ phát triển sản xuất tại một số tỉnh đồng bằng sông Hồng
BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN
VIỆN NGHIÊN CỨU RAU QUẢ
-------------------------------
BÁO CÁO TÓM TẮT
KẾT QUẢ THỰC HIỆN ĐỀ TÀI THUỘC DỰ ÁN KHOA HỌC
CÔNG NGHỆ NÔNG NGHIỆP VỐN VAY ADB
Tên đề tài: NGHIÊN CỨU TUYỂN CHỌN, NHÂN GIỐNG VÀ KỸ
THUẬT THÂM CANH ỔI KHÔNG HẠT PHỤC VỤ PHÁT TRIỂN
SẢN XUẤT TẠI MỘT SỐ TỈNH ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNG
Cơ quan chủ quản dự án: Bộ Nông nghiệp và PTNT
Cơ quan chủ trì đề tài: Viện Nghiên cứu Rau quả
Chủ nhiệm đề tài: ThS. Đào Quang Nghị
Thời gian thực hiện: 2009 - 2011
Hà Nội, tháng 12/2011
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Ổi là là loại quả có hàm lượng dinh dưỡng cao, đặc biệt có nhiều loại vitamin và
khóang chất, có thể ăn tươi, làm đồ hộp, nước ổi, mứt ổi,... quả non, búp ổi, vỏ cây và rễ
có thể sử dụng làm thuốc chữa bệnh. ở nước ta, cây ổi được đánh giá là loại cây dễ trồng,
thích hợp nhiều loại đất, có khả năng chịu hạn, chịu úng tốt, cho năng suất cao nếu được
chăm sóc tốt.
Tại Việt Nam, ổi là loại cây ăn quả không phổ biến, chưa được đầu tư các đề tài
nghiên cứu cũng như thống kê về diện tích, năng suất, sản lượng mang tính chính thức,
tuy nhiên, cây ổi vẫn được trồng trong vườn gia đình tại mọi vùng sinh thái trong cả nước,
với các giống được kể đến như: ổi Bo Thái Bình, ổi Đông Dư, ổi đào, ổi mỡ, ổi găng, ổi
xá lị, ổi trâu,...
Tại các tỉnh miền Bắc, cây ổi từ lâu đã đã đem lại thu nhập không nhỏ cho người sản xuất
tại một số vùng như Thái Bình (ổi Bo), Hà Nội (ổi Đông Dư) với giá mua của các thương lái tại
ruộng từ 4-5 ngàn đồng/kg, tương đương thu nhập 7-8 triệu /sào Bắc Bộ, được đánh giá là tương
đối cao so với nhiều loại cây ăn quả khác. Thời gian gần đây, một số giống ổi có nguồn gốc
Trung Quốc, Đài Loan với những đặc điểm hình thái là quả to (150-200 gr/quả), ngọt, hạt mềm
đã được người nông dân mua và trồng thử.
Mặc dù có thị trường tiêu thụ mở rộng nhưng cây ổi vẫn chưa thoát ra hạn chế chung của
ngành sản xuất cây ăn quả: sản xuất manh mún, chất lượng, phẩm chất chưa đồng đều, sản phẩm
chất lượng chưa nhiều. Ở mỗi địa phương đều có nhiều giống khác nhau nhưng chủ yếu là các
giống ổi có hạt, một số ít là các giống nhập nội bằng con đường không chính thức. Tuy nhiên,
thực sự chưa có nhiều giống có chất lượng cao và có thể sản xuất hàng hóa. Hiện nay, một số
giống ổi không có hạt đã có năng suất, chất lượng tốt đã được các nước trong khu vực nghiên cứu
chọn tạo thành công và đã được trồng thử tại các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long, sản phẩm quả
đã được người tiêu dùng dễ dàng chấp nhận và đánh giá cao so với các giống truyền thống. Tuy
nhiên, ở miền Bắc, các giống này chưa được đánh giá cụ thể.
Ngoài ra, công tác nghiên cứu về các biện pháp kỹ thuật thâm canh ổi chưa mang
tính hệ thống. Các biện pháp kỹ thuật thâm canh chưa nhiều và cũng chưa có quy trình
nào trở thành quy trình kỹ thuật chính thức để khuyến cáo cho sản xuất. Người dân sản
xuất chủ yếu vẫn dựa theo kinh nghiệm.
Chính vì vậy, việc Nghiên cứu tuyển chọn, nhân giống và kỹ thuật thâm canh ổi
không hạt phục vụ phát triển sản xuất tại một số tỉnh Đồng bằng sông Hồng là cần thiết
trong giai đoạn hiện nay.
II. MỤC TIÊU ĐỀ TÀI
1. Mục tiêu tổng quát
- Phát triển được giống ổi không hạt nhằm đa dạng hoá bộ giống ổi nâng cao năng
suất, chất lượng, hiệu quả kinh tế và tăng thu nhập cho người sản xuất tại một số tỉnh
vùng Đồng bằng sông Hồng và các vùng phụ cận.
2. Mục tiêu cụ thể
- Tuyển chọn được 1 - 2 giống ổi không hạt chất lượng
- Xác định được biện pháp kỹ thuật nhân giống; xây dựng được quy trình kỹ thuật
trồng và chăm sóc giống ổi không hạt phục vụ mở rộng diện tích cho các vùng sản xuất,
2
nâng cao năng suất 10 - 15% so với hiện tại, chất lượng tốt và hiệu quả kinh tế tăng 15 -
20%.
- Xây dựng được mô hình thử nghiệm giống và kỹ thuật canh tác giống ổi không hạt đạt
năng suất và hiệu quả kinh tế cao.
III. NỘI DUNG, VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
1. Nội dung nghiên cứu
Nội dung 1. Điều tra thực trạng sản xuất giống ổi tại một số tỉnh vùng Đồng Bằng
sông Hồng
- Điều tra về tình hình sản xuất: Diện tích, năng suất, sản lượng, sâu bệnh hại
- Điều tra về tình hình tiêu thụ ổi
Nội dung 2. Khảo nghiệm, tuyển chọn giống ổi không hạt phù hợp điều kiện sinh thái
khu vực đồng bằng sông Hồng
Khảo nghiệm và tuyển chọn giống ổi không hạt.
- Đánh giá khả năng sinh trưởng, ra hoa, đậu quả, năng suất và chất lượng của các
giống
- Đánh giá khả năng thích ứng với điều kiện sinh thái vùng
- Đánh giá khả năng chống chịu một số loại sâu bệnh chủ yếu
Nội dung 3. Nghiên cứu một số biện pháp kỹ thuật nhân giống ổi
- Hoạt động 1. Nghiên cứu phương pháp ghép ổi
- Hoạt động 2. Nghiên cứu xác định thời vụ ghép ổi
Nội dung 4. Nghiên cứu một số kỹ thuật thâm canh giống ổi không hạt
- Hoạt động 1. Nghiên cứu kỹ thuật bón phân
+ Nghiên cứu xác định chế độ bón phân cho cây ổi 1 năm tuổi
+ Nghiên cứu xác định chế độ bón phân cho cây ổi 2 năm tuổi
- Hoạt động 2. Nghiên cứu hiệu lực phòng trừ một số loại sâu bệnh chủ yếu trên ổi
không hạt của một số loại thuốc.
+ Nghiên cứu hiệu lực phòng trừ rệp sáp trên ổi (chloropulvinaria psidii) của một
số loại thuốc
+ Nghiên cứu hiệu lực phòng trừ bệnh thán thư do colletotrichum gloeosporioides
trên ổi của một số loại thuốc
- Hoạt động 3. Nghiên cứu kỹ thuật cắt tỉa cành xử lý ra hoa
- Hoạt động 4. Nghiên cứu ảnh hưởng của α-NAA và GA3 đến khả năng đậu quả và
năng suất ổi không hạt.
Nội dung 5. Xây dựng mô hình thử nghiệm giống ổi tuyển chọn áp dụng qui trình kỹ
thuật chăm sóc bón phân hợp lý
- Hoạt động 1. xây dựng mô hình ứng dụng: 01ha mô hình trình diễn giống và kỹ thuật
trồng thâm canh.
- Hoạt động 2: Tập huấn kỹ thuật: tổ chức 1 lớp tập huấn nông dân về kỹ thuật sản xuất
giống ổi không hạt. Quy mô: 50 lượt người. Trong đó, 50% học viên là nữ giới.
- Hoạt động 3: Tổ chức Hội nghị đầu bờ đánh giá kết quả mô hình thử nghiệm
Qui mô 50 người
2. Vật liệu nghiên cứu
3
Vật liệu nghiên cứu là 3 giống ổi: 1 giống có nguồn gốc từ Thái Lan (Do Công ty
GINO nhập nội), 2 giống từ Đài Loan (từ nguồn nhập nội không chính thức) và đối chứng
là giống ổi Đông dư (giống địa phương).
3. Phương pháp nghiên cứu:
3.1. Phương pháp điều tra: đánh giá thực trạng tình hình sản xuất ổi theo phương pháp
điều tra trực tiếp có sự tham gia của người dân (PRA). Phiếu điều tra với các chỉ tiêu về
trình độ, tập quán canh tác, kỹ thuật canh tác, mức độ thâm canh, tình hình sinh trưởng,
phát triển, năng suất, chất lượng và tình hình tiêu thụ ổi tại các vùng sản xuất.
Sử dụng phương pháp thí nghiệm đồng ruộng thông dụng:
* Xử lý số liệu
Số liệu được xử lý trên chương trình excel và IRRISTAT trên máy vi tính. Các tỷ
lệ được chuyển sang Arcsin trước khi đưa vào xử lý trên phần mềm IRRISTAT 5.0.
V. KẾT QUẢ THỰC HIỆN ĐỀ TÀI
1. Kết quả nghiên cứu khoa học
1.1. Thực trạng sản xuất giống ổi tại Hà Nội và Thái Bình
1.1.1. Một số điều kiện khí hậu, đất đai tại vùng nghiên cứu
1.1.1.1. Điều kiện khí hậu
Hà Nội khá tiêu biểu với kiểu khí hậu của vùng Bắc bộ với đặc điểm của khí hậu
nhiệt đới gió mùa ấm, mùa hè nóng, mưa nhiều và mùa đông lạnh, mưa ít. Nằm trong
vùng nhiệt đới, Hà Nội quanh nǎm tiếp nhận được lượng bức xạ mặt trời rất dồi dào và có
nhiệt độ cao. Lượng bức xạ tổng cộng trung bình hàng nǎm ở Hà Nội là 122,8 kcal/cm2 và
nhiệt độ không khí trung bình hàng nǎm là 23,6ºC. Do chịu ảnh hưởng của biển, Hà Nội
có độ ẩm và lượng mưa khá lớn. Ðộ ẩm tương đối trung bình hàng nǎm là 79%. Lượng
mưa trung bình hàng nǎm là 1.800mm và mỗi nǎm có khoảng 114 ngày mưa. Ðặc điểm
khí hậu Hà Nội rõ nét nhất là sự thay đổi và khác biệt của hai mùa nóng, lạnh. Từ tháng 5
đến tháng 9 là mùa nóng và mưa. Nhiệt độ trung bình mùa này là 29,2ºC. Từ tháng 11 đến
tháng 3 nǎm sau là mùa đông thời tiết khô ráo. Nhiệt độ trung bình mùa đông
15,2ºC. Giữa hai mùa đó lại có hai thời kỳ chuyển tiếp (tháng 4 và tháng 10) cho nên Hà
Nội có đủ bốn mùa Xuân, Hạ, Thu, Ðông. Với điều kiện khí hậu, thời tiết này, việc trồng
ổi là hoàn toàn thích hợp.
Thái Bình nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa, bức xạ mặt trời lớn với tổng
bức xạ trên 100 kca/cm2/năm. Số giờ nắng trung bình từ 1.600 - 1.800 giờ/năm và có tổng
nhiệt lượng cả năm khoảng 8.5000C, nhiệt độ trung bình trong năm từ 23 - 240C, lượng
mưa trung bình trong năm 1.500 - 1.900 mm, độ ẩm từ 80 -90%:
- Mùa hè: Là mùa mưa, bắt đầu từ cuối tháng 4 và kết thúc vào cuối tháng 10.
Lượng mưa chiếm 80% tổng lượng mưa cả năm, mưa mùa hè có cường độ rất lớn 200 -
300 mm/ngày. Mưa lớn thường xẩy ra trong ngày có bão và dông, mưa mùa này không ổn
định, có khi cả tháng không mưa, có khi mưa suốt tuần nên trong mùa này có thể gặp cả
úng lẫn hạn. Nhiệt độ trung bình trên 260C, cao nhất là 39,20C. Trong mùa hè thường gặp
hai kiểu thời tiết, thời tiết dịu mát và thời tiết khô nóng kiểu gió Lào. Những ngày dịu mát
nhiệt độ dưới 250C, những ngày khô nóng nhiệt độ có thể lên tới 39,20C, làm cho cây cối
thoát nước mạnh, dễ bị khô héo.Gió thịnh hành là gió Đông Nam. Tốc độ gió trung bình
4
từ 2 - 4 m/giây. Vào mùa này thường hay xuất hiện bão. Bão kèm theo gió mạnh và mưa
to có sức tàn phá ghê gớm. Bình quân mỗi năm có từ 2 - 3 cơn bão, cá biệt có năm có 6
cơn bão. Độ ẩm không khí rất cao, nhất là những ngày mưa ngâu (tới 90%). Nhưng khi có
gió Tây Nam xuất hiện, độ ẩm xuống thấp (dưới 30%).
- Mùa đông lạnh: Bắt đầu từ tháng 11 và kết thúc vào tháng 3. Mưa chiếm lượng
nhỏ, khoảng 15 - 20% tổng lượng mưa cả năm. Các tháng 12 và 1 lượng mưa thường nhỏ
hơn lượng bốc hơi. Tháng 2 và tháng 3 là thời kỳ mưa phùn và ẩm ướt. Nhìn chung lượng
mưa giữa các tháng trong năm không đều. Do đó cần có biện pháp đảm bảo nước cho cây
trồng, nhất là vào đầu mùa. Gió hướng Bắc, Đông Bắc và Đông. Tuy gió không mạnh
nhưng hay gây ra lạnh đột ngột. Ngày khô hanh,độ ẩm rất thấp, độ bốc hơi cao, thường
xuất hiện vào đầu mùa. Trong thời kỳ này hay gặp hạn nhưng có điều kiện làm ải đất.
Ngày thời tiết nồm thường xẩy ra vào cuối đông và thời kỳ chuyển sang hè, độ ẩm lớn
trên 90%.
- Các mùa chuyển tiếp thể hiện sự thay đổi của 2 hệ thống gió mùa: Đông Bắc
(mùa đông) và Tây Nam (mùa hè). Do có các đặc tính khí tượng, thời tiết rất không ổn
định. Song hai mùa chuyển tiếp thời tiết có tính chất gần như mùa hè. Như vậy khí hậu
Thái Bình là khí hậu gió mùa nhiệt đới nóng ẩm rất thuận tiện cho phát triển nông nghiệp.
Tuy nhiên tính biến động mạnh mẽ với điều kiện thời tiết như bão, dông, gió Tây Nam,
gió bấc,... đòi hỏi phải có biện pháp phòng tránh úng, bão, hạn, lụt.
1.1.1.2. Đặc điểm đất đai
Loại đất chủ yếu cho vùng sản xuất ổi tại Gia Lâm, Hà Nội là đất phù sa ven sông
được bồi đắp hàng năm và đất phù sa không được bồi đắp hàng năm.
Bảng 1: Thành phần hoá học của đất tại Gia Lâm
STT
Chỉ tiêu
PHKCl
Mùn
Đơn vị tính
Kết quả
1
2
3
4
5
6
7
7.2
0.8
%
%
N ts
0.10
0.12
1.21
21.4
9.6
P2O5 ts
K2O ts
P2O5 dt
K2O dt
%
%
mg/kg
mg/kg
Nguồn: Kết quả phân tích của Viện Nghiên cứu Rau quả
Đất tại Gia Lâm có thành phần cơ giới thịt trung bình, màu nâu tươi, tương đối tơi
xốp, lớp đất mặt có phản ứng trung tính, pHKCL 7,2. Hàm lượng chất hữu cơ nghèo 0,8 %,
đạm tổng số ở mức trung bình 0,10%, lân tổng số 0,12% và kali tổng số 1,21%, lân dễ
tiêu ở mức khá: 21,4 mg/kg đất. Đất ở địa bàn Hà Nội thích hợp cho cây ổi phát triển.
5
Thái Bình có 4 nhóm đất chính là:
- Đất cát: Bao gồm đất cát ven biển cũ và mới nằm ở phía địa hình cao, có lượng
hạt thô, đặc biệt dung tích hấp thu thấp, độ keo liên kết kém, hàm lượng mùn thấp. Ngoài
ra còn có cát sông do ảnh hưởng của vỡ đê, dưới tầng cát dày 2 - 3 m mới thấy trầm tích
biển.
- Đất phù sa nhiễm mặn: Bản chất là phù sa bồi đắp nhưng nhiễm mặn theo từng
thời gian đặc biệt là thành phần cơ giới nặng đến rất nặng.
- Đất phèn: Thực chất là những ổ phèn, quan sát phẫu diện đất thấy được tầng sinh
phèn (Jarosite) màu vàng rơm pha lẫn trắng tựa như vỏ xỉ nằm cách mặt đất 25 - 26 cm;
độ pHkcl 2,8 - 3,5; Fe2+; Al3+ di động rất cao tạo thành chua axit gọi là phèn hoạt tính.
Phèn tiềm tàng không thấy có tầng Jarosite mà tầng sinh phèn màu sẫm tro, vàng xám và
có nhiều xác sú vẹt chôn vùi trước đây. Phèn mặn chính là phèn nhiễm mặn.
- Đất phù sa: Gồm đất ngoài đê được bồi tụ thường xuyên và trong đê không được
bồi tụ do đó biến đổi theo hướng Glây hoá, loang lổ đỏ vàng Glây địa hình thấp, đỏ vàng
ở địa hình cao. Đất phù sa có độ phì nhiêu thực tế hầu như được thể hiện rõ qua thâm
canh khai thác. Do bồi tụ của 2 hệ thống sông là sông Hồng và sông Thái Bình hoặc 2 hệ
phủ lên nhau nên chia thành nhiều loại trong đó phù sa là chủ yếu.
1.1.2. Diện tích sản lượng các loại cây ăn quả lâu năm tại Thái Bình và Hà Nội
Theo số liệu thống kê năm 2008 của cục Trồng trọt, toàn thành phố có 14.222 ha
cây ăn quả, chiếm xấp xỉ 10% diện tích đất nông nghiệp. Trong đó gồm các loại cây ăn
quả chủ yếu:
Bảng 2: Diện tích sản lượng các loại cây ăn quả lâu năm trên địa bàn thành phố Hà
Nội năm 2009
Chủng loại Díện tích
Tỷ lệ %
so với
toàn tỉnh
Diện tích
trồng mới
(ha)
Diện tích
cho thu
hoạch (ha)
Năng suất Sản lượng
gieo
trồng
(ha)
(tạ/ha)
(Tấn)
Ổi
441,27
759,01
71,61
65,74
342,43
582,13
201,9
6915,07
5638,32
3,3
Cam quýt
96,9
5,6
2,3
Dứa
316,65
2154,54
378,1
12,7
173,96
23,94
75,47
4,64
304,85
1827,83
294,26
1649,97
1334,28
1846,85
239,88
560,27
284,76
852,41
137,02
196,9
272,7
111,6
101,0
109,9
102,3
54,2
6002,23
49845,1
323,77
Chuối
Xoài
Nhãn
Vải
15,9
2,8
2106,15
1510,45
2435,92
253,65
612,67
329,26
936,14
161,83
16667,4
14658,7
18894,7
1299,44
8267,25
5944,63
14356,7
734,99
15,6
11,2
18,0
1,9
Bưởi
Chanh
Hồng xiêm
Mít
191,61
6,66
9,09
147,6
208,8
168,4
53,6
4,5
5,43
2,4
Táo
14,44
5,41
6,9
Na
1,2
6
Hồng
Doi
46,747
1108
3,64
1,77
33,377
89,98
116,0
219,1
157,8
187,0
85,0
387,09
1971,3
0,3
8,2
1,1
2,2
Khế
154,45
291,99
530,71
8,65
131,58
247,16
468,62
2076,45
4622,1
Đu đủ
Cây khác
43,12
29,71
3981,98
3,9
Tổng số
13534,6
747,59
11227,7
165547
100,0
Nguồn: Tổng cục thống kê Hà Nội - Báo cáo cây ăn quả lâu năm, 2009
Bưởi: 2.408,1 ha, chiếm 16,9% tổng diện tích cây ăn quả toàn thành phố. Diện tích
cho thu hoạch 1.694,8 ha, năng suất 148 tạ/ha, sản lượng thu hoạch 25.086,8 tấn tập trung
ở Phúc Thọ, Đan Phượng, Từ Liêm.
Chuối: 2.294,2 ha, chiếm 16,1%, Năng suất 273,3 tạ/ha, sản lượng51.802 tấn
Nhãn: 2.227 ha, chiếm 15,6%, năng suất 122,1 tạ/ha, sản lương đạt 20.293,9 tấn tập
trung ở Mỹ Đức, Ba Vì, Sơn Tây, Chưng Mỹ.
Vải: 1735,3 ha, Năng suất 129,5 tạ/ha, sản lương đạt 18.037,7 tấn tập trung ở Ba Vì,
Sơn Tây, Thạch Thất.
Cam Quýt: 759,1 ha tập trung ở Phúc Thọ, Sơn Tây, Hoài Đức và Đan Phượng.
Tại Thái Bình, Năm 2008, tổng diện tích cây ăn quả đạt 5.700 ha, trong đó, cây ăn
quả chiếm diện tích lớn nhất là cây chuối: 1.900 ha (chiếm 33,3% diện tích cây ăn quả
của toàn tỉnh) với sản lượng 80.900 tấn. Tiếp đến là cây nhãn: 700 ha, sản lượng 5.900
tấn, cây cam quýt: 500 ha, sản lượng 2.800 tấn. Cây ổi là một trong những cây ăn quả
truyền thống được trồng rải rác ở nhiều huyện trong tỉnh nhưng diện tích không được
thống kê cụ thể.
Bảng 3: Diện tích, năng suất và sản lượng cây ăn quả năm 2008 tại Thái Bình
TT
Chủng loại
Diện tích
(ha)
500
DT thu
hoạch (ha)
400
Năng suất
(tạ/ha)
70
Sản lượng
(tấn)
Cây cam quýt
Cây bưởi
Cây chanh
Cây chuối
Cây xoài
2.800
1.500
1.200
80.9
300
300
1.900
100
200
300
1.800
100
75
40
447
60
600
Cây vải
Cây nhãn
500
700
400
600
100
98
4.000
5.900
Nguồn: Cục trồng trọt, Sở Nông nghiệp và PTNT Thái Bình
1.1.3. Thực trạng sản xuất ổi trên địa bàn Hà Nội và Thái Bình
1.1.3.1. Cơ cấu giống, diện tích, năng suất sản lượng ổi tại Hà Nội
Theo số liệu điều tra, diện tích trồng ổi của toàn thành phố Hà Nội năm 2008 là
345,1 ha. Đến năm 2009 đã tăng lên 441,27 ha, trong đó diện tích cho thu hoạch là 342,43
ha với năng suất 201,9 tạ/ha, sản lượng đạt 6.915,07 tấn. Bảng 5.4 thể hiện diện tích, năng
suất, sản lượng ổi trên địa bàn Hà Nội.
7
Bảng 4. Diện tích, năng suất, sản lượng ổi trên địa bàn Hà Nội qua các năm
Toàn tỉnh
Diện tích
Diện tích trồng mới
Diện tích cho sản phẩm
Năng suất (tạ/ha)
Sản lượng (tấn)
2008
2009
441,27
71,61
342,43
201,9
345,1
6.915,07
Nguồn: Sở Nông nghiệp và PTNT Hà Nội
Bảng 5. Diện tích, năng suất, sản lượng ổi trên địa bàn điều tra năm 2009
Huyện
Diện
tích
(ha)
Diện tích
cho sản
phẩm (ha) (tạ/ha)
Năng
suất
Sản
lượng
(tấn)
Các giống trồng
Hà Nội
Gia Lâm
128
20,0
5,0
80,0
15,0
3,0
250,0 2.000,0
Xã Đa Tốn
Thị trấn Trâu
Quỳ
225,0
275,0
337,5 Ổi Đông Dư
Đài Loan, Đông Dư, Không hạt,
82,5 Ổi đào
267,8 1.392,6 Ổi Đông Dư
179,4
Xã Đông Dư
90,0
11,0
52,0
8,5
Xã
Dương
Ổi Đông Dư
Quang
152,5
Các xã khác
Thanh Trì
2,0
14,9
3,6
7,3
2,1
1,5
14,9
3,6
7,2
2,1
233,3
45,2
36,0
59,7
47,0
7,6
34,9 Ổi Đài Loan, ổi Đông Dư
67,3
13,0 Ổi Vẹt, ổi đào
43,0 Ổi Đài Loan, Đông Dư, ổi đào, ổi
9,9 Ổi Vẹt, ổi mỡ, ổi lai
1,5
850,0
Xã Ngũ Hiệp
Xã Vạn Phúc
Xã Đông Mỹ
Các xã khác
Huyện
1,91
59,5
2,0
41,0
207,3
Chương Mỹ
Phụng Châu
26,0
18,8
209,5
393,9 Ổi Đài Loan, ổi Đông Dư, ổi Văn
Điển, ổi Đào
Thượng Vực
Phú Nam An
Các xã khác
2,0
2,0
29,5
2,0
2,0
18,2
224,4
224,4
201,3
44,9 Đài Loan, ổi Đào, ổi Tàu, ổi Găng
44,9 ổi Mụ, ổi tàu
366,4 Ổi Đài Loan, ổi Đông Dư, ổi Mỡ,
ổi Găng
Thái Bình
Thành
phố
Thái Bình
Phường Hoàng
Diệu
Huyện Đông
Hưng
-
-
-
- -
Xã Đông La
Xã Đông Xá
12,0
8,0
12,0
8,0
18,5
22,0
222 Ổi trắng, ổi Bo
176 Ổi trắng, ổi Bo
8
Theo số liệu của phòng Kinh tế huyện Gia Lâm, trong huyện Gia Lâm, diện tích
trồng ổi ở huyện Gia Lâm năm 2008 là 57,5 ha. Năm 2009, diện tích tăng lên đến 79,5 ha
với diện tích cho sản phẩm là 55 ha, suất 350,0 tạ/ha, sản lượng đạt 1925 tấn.
1.1.3.2. Thực trạng áp dụng các biện pháp kỹ thuật tại Hà Nội và Thái Bình
* Bón phân vô cơ
Kết quả điều tra tình hình sử dụng phân bón cho ổi tại địa bàn Hà Nội và Thái Bình
cho thấy:
Đa số người dân sử dụng phân bón không theo quy trình cụ thể và không riêng cho
từng giống. Chủng loại phân bón cũng như liều lượng bón khác nhau tùy theo từng địa
phương và từng gia đình. Các biện pháp kỹ thuật bón phân chỉ áp dụng với giống sản xuất
lớn như ổi Đài Loan, ổi Đông Dư, ổi trắng, ổi Bo còn các giống không phổ biến, trồng
nhỏ lẻ tại các hộ gia đình bón theo cảm tính, hoặc không bón.
Bảng 6. Một số loại phân vô cơ bón cho ổi và liều lượng bón thời kỳ cho quả
Loại phân bón thường dùng
Tuổi cây
Lượng bón
Thời điểm và cách bón
(kg/sào)
Hà Nội
3 - 4
5 - 6
> 6
3 - 4
5 - 6
> 6
3 - 4
5 - 6
> 6
3 - 4
5 - 6
> 6
3 - 6
5 - 10
8 - 12
15 - 20
20 - 50
20 - 30
5 - 7
Bón làm 2 - 4 lần khi thu
hoạch xong, sau khi cắt tỉa, khi
đang bật hoa, khi quả đang lớn.
Lượng Kaliclorua chủ yếu tập
trung vào giai đoạn quả đang
lớn
Đạm ure
Supe lân Lâm Thao
Kaliclorua
8 - 12
10 - 15
15 - 20
15 - 60
20 - 50
Chia đều bón thành 3-5 lần
trong năm
NPK Việt Nhật 15:15:15
NPK đầu trâu 16:16:8 +
TE
Thái Bình
3 - 4
5 - 6
> 6
3 - 4
5 - 6
> 6
3 - 4
5 - 6
> 6
3 - 4
5 - 6
> 6
2 - 6
3 - 10
5 - 10
Bón làm 3 - 5 lần chia đều vào
các đợt. mỗi đợt cách nhau
khoảng 2 - 3 tháng tháng trong
mùa xuân, hè và thu
Đạm ure
10 - 15
15 - 17
15 - 20
2 - 5
10 - 12
10 - 20
15 - 20
15 - 60
20 - 50
Supe lân Lâm Thao
Kaliclorua
Chia đều bón thành 3-5 lần
trong mùa xuân, hè và thu
NPK Việt Nhật các loại
NPK đầu trâu 16:16:8 +
TE
9
* Sâu bệnh hại và cách phòng trừ.
Sâu bệnh hại là một trong những nguyên nhân làm giảm năng suất và phẩm chất ổi.
Sâu bệnh có ảnh hưởng lớn đến sinh trưởng phát triển của quần thể vườn cây ăn quả, do
đó ảnh hưởng lớn đến sản lượng ổi. Mức độ gây hại của các loài sâu bệnh phụ thuộc vào
thời vụ, các biện pháp kỹ thuật chăm sóc khác nhau cũng ảnh hưởng đến tỷ lệ thành phần
sâu bệnh hại.
Bảng 7. Tình hình sâu bệnh gây hại trên ổi và biện pháp phòng trừ phổ biến của
người dân
Đối tượng
gây hại
Thời gian
gây hại
Bộ phận bị
hại
Biện pháp phòng trừ/
thời điểm phòng trừ
Hiệu quả
(cao, trung
bình, thấp)
Sâu róm, sâu Tháng 3,4
cuốn lá
lá
Dùng thuốc Shearpa, Cao
Dipterec, Vitaco,
regant phun khi phát
hiện sâu
Rệp sáp
Tháng 4 - 10 thân, lá
Dùng
thuốc Trung bình
Bassa…Confidor
100SL, Ricide 72WP
Anvado
phun khi phát hiện rệp
-Dùng thuốc vizubon - Thấp
bẫy khi quả còn xanh
-Bao quả khi quả có - Cao
đường kính 2 -3cm
Bắt thủ công khi phát trung bình
hiện lỗ sâu đục
Ruồi đục quả Tháng 5 - 10 quả
Sâu đục thân Tháng 5 - 10
Bọ xít
Tháng 4 - 10
Dipterex khi phát hiện Cao
thấy bọ xít
Dùng thuốc phòng trị:
Phun Ridomil 72 WP
nồng độ 0,1-0,2%. Phun
khi thấy bệnh
Bệnh thán thư Tháng 5 - 10 Cành lộc non,
thấp
lá non, hoa và
quả
Bệnh đốm lá Tháng 5 - 10 Bệnh
làm Dùng thuốc: Phun Trung bình
giảm diện tích Score 250 EC. Phun khi
thấy bệnh
lá xanh và
làm rụng lá
muội Tháng 5 - 10 Thân, lá
Bệnh
đen
Bassa, dầu khoáng, Trung bình
Anvador. Phun khi thấy
bệnh
Bệnh gỉ sắt
Alvin. Phun khi thấy Trung bình
bệnh
Kết quả điều tra tình hình sâu bệnh hại ổi trên địa bàn Hà Nội và Thái Bình trình
bày trong bảng 7 cho thấy, tình hình sâu bênh hại tại hai địa bàn điều tra đều tương tự
10
nhau: Sâu bệnh hại chính trên các giống ổi là sâu róm, sâu cuốn lá, rệp sáp và đặc biệt là
ruồi đục quả, bệnh thán thư. Ngoài ra còn có một số loại sâu bệnh khác như: Sâu đục
thân, bọ xít, bệnh muội đen, bệnh đốm lá, gỉ sắt. Thời gian gây hại chủ yếu của các loại
sâu bệnh vào các tháng cuối mùa xuân, hè và mùa thu. Đây là các tháng cây đang ra hoa,
đậu quả của ổi. Nếu không có biện pháp phòng trị kịp thời sẽ ảnh hưởng rất lớn đến năng
suất và chất lượng quả.
* Một số biện pháp kỹ thuật khác được áp dụng:
Bảng 8. Thực trạng áp dụng một số biện pháp kỹ thuật khác
Hà Nội
Thái Bình
Địa bàn điều tra
Gia Lâm Thanh Trì Chương Thành phố Đông
Mỹ
Thái Bình Hưng
Biện pháp áp dụng
Sử dụng nước tưới:
- Nước giếng khoan (%)
- Nước ao hồ (%)
- Nước kênh mương (%)
- Nước máy (%)
20,2
10,5
69,3
0,0
12,5
55,5
32,0
0,0
10,4
25,8
74,3
0,0
11,8
27,7
60,5
0,0
12,5
21,2
66,3
0,0
Sử dụng dinh dưỡng qua lá (%)
52,5
45,3
25,0
42,5
22,1
Cắt tỉa (%)
Bao quả (%)
Sử dụng phân Hữu cơ
Phân vi sinh
28,7
6,2
12,3
38,3
12,1
4,0
12,3
25,5
21,0
26,0
20,5
5,7
26,5
45,2
28,5
52,4
10,3
11,7
33,1
41,3
Sau thu hoạch:
- Sử dụng các biện pháp tránh
giập nát quả
- Phân lọai quả
58,5
20,7
61,5
31,5
45,3
0
51,0
0
43,4
0
1.1.3.3. Tình hình sản xuất cây con giống
Bảng 9. Tình hình sản xuất giống tại địa bàn điều tra
Xã/Thị trấn
Đông Dư
Đa Tốn
Dương
Quang
Tổng số %
30
Trâu Quỳ
Chỉ tiêu
Tổng số hộ điều tra
Tổng số
%
Tổng số
%
Tổng số
%
30
30
30
Số hộ sản xuất ổi
30
3
30
5
30
0
4
13,3
90,0
Số hộ sản xuất giống
10
16
27
Lượng giống ổi được
bán ra hàng năm của
các hộ trong xã/Thị
trấn
1 vạn
cây
12 vạn
cây
0
1 triệu
cây con
giống
Trong đó tỷ lệ :
- Ổi Đài Loan
- Ổi Đông Dư
50%
48%
2%
0%
100%
80%
20%
- Ổi không hạt
11
Các xã Đông Dư, Đa tốn có một số ít hộ sản xuất cây giống bằng cách chiết cành
và ghép với tỷ lệ 10 - 16% tổng số hộ điều tra. Xã đông Dư cây được nhân giống bằng
phương pháp chiết cành trong khi ở xã Đa Tốn, việc nhân giống ổi chủ yếu bằng phương
phap ghép.
Tại Thái Bình, việc nhân giống để phục vụ sản xuất được bà con nông dân thực
hiện bằng phương pháp chiết là chủ yếu. Một số ít vẫn còn nhân giống bằng hạt.
1.1.4. Tình hình tiêu thụ ổi và hiệu quả kinh tế trong sản xuất các giống ổi
Trên các xã/thị trấn trồng ổi tập trung với diện tích trên 5 ha, việc tiêu thụ sản
phẩm rất đơn giản bởi thương lái đến tận vườn thu mua. Nếu gia đình nào muốn bán được
giá cao hơn thì tự mang sản phẩm đi bán tại các cửa hàng bán lẻ hoặc bán lẻ ở các chợ
đầu mới, chợ nông thôn thậm chí bán trên các tuyến đường quốc lộ, huyện lộ…
Tính trung bình một ha 500 cây ổi, với giá bán 10 - 18.000 đồng/kg tuỳ theo
giống, Lãi thuần đạt được từ 25 - 180 triệu đồng/ha. Trong đó, giống ổi Đài Loan cho
hiệu quả cao nhất: 180 triệu đồng/ha. Tiếp đến là ổi Đông Dư: 65 triệu đồng/ha. Các
giống ổi khác do năng suất cộng với giá bán thấp nên lãi thuần không đạt được con số 25
- 50 triệu đồng/ha.
Bảng 10. Hiệu quả kinh tế của một số giống ổi
(tính cho 1ha tương đương với 500 cây)
Giống ổi
Tuổi
cây
Năng
suất TB cây/ha
(kg/cây)
Số
Giá bán
TB
(đồng)
Tổng
thu
(triệu
đồng)
Tổng
chi
phí/ha
(triệu
đồng)
Lãi
thuần
(triệu
đồng)
Đông Dư
Đài Loan
Ổi Vẹt
Ổi Bo
Ổi Đào
Ổi Mỡ
4
4
4
4
4
4
4
30
40
16
18
21
24
26
500
500
500
500
500
500
500
15.000
18.000
15.000
12.000
10.000
10.000
10.000
225
400
120
108
105
120
130
160
180
80
80
80
65
180
40
28
25
80
80
40
50
Ổi trắng
Như vậy, điều kiện thời tiết, khí hậu, đất đai của Hà Nội và Thái Bình rất phù hợp
cho cây ổi sinh trưởng và ra hoa đậu quả.
- Các giống ổi chủ yếu được trồng với diện tích lớn là ổi Đông Dư, ổi Đài Loan, ổi
trắng. Ngoài ra còn một số giống trồng với diện tích nhỏ: ổi Bo, Vẹt, ổi Đào, ổi mỡ, ổi
găng, ổi Mụ, ổi lai, ổi tàu. Các giống mới với năng suất cao như một số giống ổi Đài Loan
với diện tích còn rất hạn chế. Đặc biệt, các giống ổi không hạt chưa được trồng thử
nghiệm nhiều ngoài sản xuất.
- Việc trồng ổi mang lại hiệu quả kinh tế khá cao nhưng đa số người sản xuất
không theo một quy trình cụ thể nào. Việc chăm sóc chủ yếu dựa vào kinh nghiệm học
hỏi lẫn nhau. Phân bón không dựa trên cơ sở khoa học. Thuốc phòng trừ sâu bệnh nhiều
người còn dùng không đúng chủng loại, không đúng cách nên hiệu quả phòng trừ sâu
12
bệnh chưa cao. Vẫn còn việc sử dụng thuốc không nằm trong danh mục cho phép sử
dụng. Thuốc có nguồn gốc sinh học chưa được sử dụng. Vấn đề sản xuất theo các tiêu
chuẩn mới nhằm đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm chưa được quan tâm.
Chính vì vậy, việc khảo nghiệm các giống từ các nguồn nhập nội khác nhau và
nghiên cứu biện pháp nhân giống cũng như các kỹ thuật thâm canh thực sự có ý nghĩa
trong việc bổ sung các giống chất lượng vào cơ cấu giống ổi hiện có và kỹ thuật sản xuất
mang lại hiệu quả cao cho người trồng.
1.2. Khảo nghiệm, tuyển chọn giống ổi không hạt phù hợp điều kiện sinh thái khu vực
đồng bằng sông Hồng
SƠ ĐỒ TUYỂN CHỌN GIỐNG ỔI
Điều tra thu thập từ các nguồn trong
nước và nhập nội
Đánh giá tập đoàn các giống ổi
Giống triển vọng
Khảo nghiệm sinh thái
Giống cho sản xuất
13
1.2.1. Một số đặc điểm nông sinh học của các giống
Lá là bộ phận chủ yếu thực hiện chức năng quang hợp của cây. Góp phần cơ bản
tạo ra sản phẩm quang hợp của cây trồng và quyết định 90 - 95% năng suất cây trồng.
Chiều dài chiều rộng của lá có ảnh hưởng đến diện tích lá việc tăng hay giảm diện tích lá,
có tác động trực tiếp đến khả năng quang hợp, tích lũy chất khô và năng suất cây
trồng.Đặc điểm hình thái là tiêu chí quan trọng trong đánh giá giống cây trồng. Thể hiện
những nét riêng để phân biệt nhận dạng.
Những giống ổi khác nhau có đặc điểm hình thái khác nhau đặc trưng cho từng
giống. Các giống có đặc điểm hình thái lá cơ bản như nhau. Tuy nhiên có thể phân biệt lá
của các giống khảo nghiệm bởi một số đặc điểm khác biệt về hình dạng và kích thước lá:
1.2.1.1. Các đặc điểm hình thái lá:
Đặc điểm hình thái về lá của các giống ổi nghiên cứu trên được trình bày ở bảng 11.
Bảng 11. Đặc điểm hình thái lá ổi
Giống
Chỉ tiêu
OĐd (Đối
chứng)
OTL
OĐL1
OĐL2
Chiều dài lá (cm)
Chiều rộng lá (cm)
Chiều dài cuống lá
(cm)
9,2±1,1
4,8±0,6
11,1±2
7,0±0.8
12,6±2,1
5,9±0,8
14,2±1,8
5,4±0,5
0,6±0,1
1,1±0,2
1,1±0,2
1,2±0,3
Số đôi gân lá
14,5±1,3
16.2±0.9
17,7±1,4
16,2±1,5
Hình răng cưa
Hình răng cưa
Hình răng cưa
Hình răng cưa
Mép lá
không rõ, Hơi không rõ, Hơi gợn không rõ, Hơi gợn không rõ, Hơi gợn
gợn sóng
sóng
sóng
sóng
Hình trái xoan,
Hơi thuôn dài, hơi
mo hình lòng
máng, đuôi lá hơi
tròn
Thuôn dài,
Cong hình lòng hơi bầu, mép lá
máng đuôi lá hơi hơi vặn, đuôi lá
Hình trái xoan,
Thuôn dài, Cong
hình lòng máng,
mép lá hơi vặn,
đuôi lá hơi nhọn
Hình dạng phiến lá
nhọn
tròn
Màu sắc mặt trên Xanh, hơi vàng Xanh, hơi vàng
Xanh, hơi vàng
Xanh nhạt
Xanh nhạt, phủ
một lớp lông
Xanh, hơi vàng
Xanh nhạt
Xanh nhạt, phủ
một lớp lông
Màu sắc mặt dưới
Màu sắc lộc non
Xanh nhạt
Xanh nhạt, phủ Xanh nhạt, phủ
một lớp lông một lớp lông
Xanh nhạt
nhung trắng mịn nhung trắng mịn nhung trắng mịn nhung trắng mịn
1.2.1.2. Một số đặc điểm về quả:
Các chỉ tiêu về quả là chỉ tiêu quan trọng trong chọn giống. Hình dạng quả, kích
thước cũng như màu sắc của quả là những chỉ tiêu được đặc biệt quan tâm. Bảng 12 là
một số đặc điểm về quả của các giống khảo nghiệm.
Kết quả trình bày trong bảng 2 cho thấy:
- Về đặc điểm hình thái:
Các giống có sự khác biệt rõ ràng về kích thước cũng như hình dạng quả: quả của
giống OTL hình thuôn dài với chiều cao/đường kính là 9,1/6,3cm, rốn quả hơi lệch, cuống
quả hơi lõm, quả non hơi thắt ở giữa, khi chín thuôn đều, phần vai quả hơi lồi; quả của
giống OĐL1 hình trứng, có chiều cao/đường kính là 8,6/8,3cm, rốn quả cân, cuống quả lõm
sâu, bề mặt hơi sần; giống OĐL2, quả có hình thuôn dài, chiều cao/đường kính là 9,8/8,6cm,
14
rốn quả lệch, cuống quả hơi lõm,bề mặt tương đối nhẵn. Trong khi đó, quả của giống ổi
OĐd nhỏ hơn các giống khác, hình trứng, với 4,7cm chiều cao/5,1cm đường kính, rốn quả
cân đều, phần cuống quả hơi phẳng, bề mặt tương đối nhẵn.
Về màu sắc quả khi chín có sự khác nhau không rõ ràng, từ màu vàng nhạt (giống
OĐL1), vàng nhạt hơi xanh (giống OTL và OĐL2) đến vàng sáng (giống OĐd).
Bảng 12. Một số đặc điểm về quả của các giống khảo nghiệm
Giống
OĐd (Đối chứng)
OTL
OĐL1
OĐL2
Chỉ tiêu
Hình dạng quả
Hình trứng, rốn Quả thuôn dài,
quả cân đều, rốn quả hơi
phần cuống quả lệch, cuống quả
Hình trứng,
rốn quả cân,
cuống quả
lõm sâu, bề
mặt hơi sần
Hình thuôn
dài, rốn quả
cân, cuống
quả hơi
lõm,bề mặt
tương đối
nhẵn
hơi phẳng, bề
mặt tương đối
nhẵn
hơi lõm, quả
non hơi thắt ở
giữa, khi chín
thuôn đều,
phần vai quả
hơi lồi
Màu sắc vỏ khi
chín
Vàng sáng
Vàng nhạt, hơi
xanh
Vàng nhạt
Vàng nhạt,
hơi xanh
Màu sắc thịt quả
Trắng ngà
Trắng ngà
Trắng, ngà
Trắng ngà
Khối lượng quả
(gam)
66,1±15,1
280,5±30,3
295,8±68,5
210,1±40,5
Chiều cao (cm)
4,7±0,3
10,1±0,8
8,6±0,9
12,8±0,5
Đường kính (cm)
Độ dày cùi (cm)
5,1±0,3
1,0±0,2
7,3±0,6
Không hạt
8,3±0,4
2,2±0,3
8,6±0,5
2,4±0,1
Vị hơi ngọt,
chua nhẹ, ít
thơm
Vị hơi ngọt,
chua nhẹ, ít
thơm
Vị hơi ngọt,
chua nhẹ, ít
thơm
Vị hơi ngọt,
thơm
Mùi vị quả
- Về khối lượng quả: Khối lượng quả là một chỉ tiêu quan trọng trong chọn giống
cây ăn quả nói chung và cây ổi nói riêng bởi nó là yếu tố quan trọng cấu thành năng suất.
Các giống khảo nghiệm có khối lượng quả tương đối lớn: từ 220,5gam (giống OTL);
210,1 gam giống OĐL2 đến 335,8 gam giống OĐL1. Trong khi đó, quả của giống đối
chứng OĐd chỉ đạt 66,1 gam.
- Về độ dày cùi: Trong chọn giống ổi độ dày cùi là chỉ tiêu để đánh giá quả cùi
càng dày thì quả càng được đánh giá cao. Quả không hạt là tiêu chí hướng đến của việc
chọn giống cây ăn quả nói chung, cây ổi nói riêng. Cùi càng dày thì càng ưu điểm, tuy
nhiên có những giống cùi mỏng nhưng ít hạt, hạt mềm, chất lượng tốt vẫn được ưa
chuộng.
1.2.1.3 Một số đặc điểm về hạt
Trên thế giới nói chung, Việt Nam nói riêng, trong việc chọn tạo giống cây ăn quả,
chỉ tiêu ít hoặc không hạt là một trong những mục tiêu lớn của các nhà chọn tạo giống.
15
Đối với cây ổi, Ngoài các chỉ tiêu về chất lượng, không hạt, ít hạt và hạt mềm cũng là
những tiêu chí được quan tâm đặc biệt. Trong các giống ổi được khảo nghiệm, đặc điểm
về hạt của mỗi giống có sự khác nhau khá rõ: từ không có hạt (giống OTL) ít hạt, hạt
mềm (giống OĐL1) đến ít hạt, và hạt cứng (giống OĐL2). Giống đối chứng: OĐd nhiều
hạt, hơi cứng.
Đặc điểm màu sắc hạt khác nhau nhưng không nhiều: ổi ĐL1 có màu vàng nhạt, ổi
ĐL2 có màu đậm hơn một chút, ổi Đông Dư có màu vàng rơm. Đặc điểm về hạt của các
giống ổi nghiên cứu được thể hiện ở bảng 13.
Bảng 13. Một số đặc điểm về hạt của các giống khảo nghiệm
Tên giống
OĐd (Đối
chứng)
OTL
OĐL1
OĐL2
Chỉ tiêu
Màu sắc
Số hạt
Vàng rơm
260
Không hạt
Không hạt
Không hạt
Trắng vàng
236,3
Trắng vàng
258,5
Khối lượng hạt/quả
10,2
12,5
12,5
Tỷ lệ % hạt
15,4
39,2
Không hạt
Không hạt
4,2
5,9
Khối lượng 1.000 hạt
Độ cứng so với đối
chứng
52,9
61,3
Mềm hơn
Cứng hơn
Tuy khối lượng hạt của giống ổi OĐL1 và OĐL2 cao hơn so với giống OĐd nhưng
vì khối lượng quả lớn nên tỷ lệ hạt/quả chỉ chiếm 4,2 - 4,3%. trong khi giống OĐd có tỷ
lệ hạt chiếm 15,4%.
Như vậy, trong số các giống khảo nghiệm, giống ổi OTL có ưu điểm: quả to trung
bình: 280,5 gam, hoàn toàn không có hạt, hình dạng thuôn dài, màu sắc vỏ khi chín vàng,
hơi xanh tương đối đẹp; Giống ổi OĐL1 có khối lượng to trung bình 295,8 gam, tỷ lệ hạt
chỉ có 4,4%, quả hình trứng, cân đối, khi chín vỏ có màu vàng nhạt. Tuy không có mùi
đặc trung như ổi OĐd nhưng cũng vẫn được thị trường chấp nhận.
1.2.1.4. Một số thời kỳ vật hậu của các giống:
Bảng 14. Một số thời kỳ vật hậu của các giống (số liệu theo dõi năm 2010 - 2011)
Giống
OĐd (Đối
chứng)
OTL
25/2 - 30/2
30 - 40
5 - 10
OĐL1
20/2 - 30/2
30 - 40
OĐL2
18/2 - 25/2
30 – 40
Thời điểm
Bắt đầu ra hoa trong
năm
Từ ra hoa đến nở hoa
(ngày)
Từ nở hoa đến tắt hoa
(ngày)
20/2 - 30/2
25 - 35
8 - 12
8 - 10
8 – 10
Từ ra hoa đến thu
hoạch quả (ngày)
115 - 135
125 - 145
120 - 142
120 – 142
16
1.2.1.5. Khả năng sinh trưởng của các giống ổi khảo nghiệm:
Bảng 15. Khả năng sinh trưởng của các giống tại các điểm khảo nghiệm
Công thức
Chiều cao cây (m)
Đường kính gốc (cm)
Khi Sau 12 Sau 18
Khi Sau 12 Sau 18
trồng
1,50
1,60
tháng
1,79
1,61
tháng
2,03
2,07
0,163
1,75
2,15
2,20
2,10
0,21
1,73
1,77
2,17
2,13
2,17
2,23
2,07
2,13
0,29
8,6
trồng
1,43
1,58
tháng
2,33
2,41
tháng
2,91
2,96
0,153
2,85
3,06
2,95
2,97
0,31
2,83
2,87
3,07
3,07
3,00
2,90
2,93
3,00
0,24
6,7
Hà Nội
Thái Bình
5%LSD
OTL
OĐL1
OĐL2
OĐD(ĐC)
5%LSD
OTL
Địa điểm
Giống
0,94
0,92
0,95
1,05
0,18
0,98
0,90
0,95
0,89
0,97
0,93
1,08
1,02
0,26
7,2
1,43
1,78
1,76
1,82
0,14
1,49
1,37
1,92
1,64
1,84
1,68
1,91
1,73
0,32
11,3
1,85
2,00
2,05
2,08
0,25
1,92
1,70
2,30
2,10
2,20
2,10
2,10
2,06
0,31
9,1
2,24
2,38
2,23
2,15
0,20
2,32
2,16
2,41
2,35
2,34
2,12
2,25
2,05
Hà Nội
T.Bình
Hà Nội
T.Bình
Hà Nội
T.Bình
OTL
OĐL1
OĐL1
OĐL2
OĐL2
OĐD(ĐC) Hà Nội
OĐD(ĐC) T.Bình
5%LSD
Giống *
Địa điểm
CV%
Nhìn chung các giống ổi có sự sinh trưởng tương tự nhau tại các điểm khảo
nghiệm, Riêng giống OTL có sự sinh trưởng giai đoạn đầu có chậm hơn so với các giống
khác nhưng đã đuổi kịp so với các giống khác về đường kính gốc sau trồng 18 tháng.
1.2.1.6. Khả năng ra hoa, đậu quả và năng suất của các giống
Địa điểm khảo nghiệm Hà Nội và Thái Bình không làm ảnh hưởng đến các chỉ tiêu
về ra hoa và đậu quả của các giống. Năm 2010 tại Hà Nội, tổng số hoa trung bình của các
giống đạt 81,4 hoa/cây và đậu 58,7 quả. Trong khi đó ở Thái Bình, tổng số hoa trung bình
của các giống đạt 82,9 hoa/cây và đậu được 61,7 quả.
Số liệu trong bảng 16 cũng cho thấy, giống và địa điểm không làm cho tổng số hoa
và tổng số quả/cây của mỗi giống thay đổi khi trồng ở các địa điểm khác nhau. Năm
2011, giống OTL có tổng số hoa và tổng số quả trung bình/cây đạt các trị số lần lượt là:
123,3 và 90,0 tại Hà Nội, 116,6 và 90,2 tại Thái Bình. Trong khi các giống khác cũng
tương tự: giống OĐL1 đạt 129,9 và 115,7 tại Hà Nội, 128,0, 102,3 tại Thái Bình... Trong
số các công thức trồng ở Thái Bình và Hà Nội, số quả/cây của giống OĐL1 trồng tại Thái
Bình không có sai khác so với các giống khác ở cả hai địa điểm. Tuy nhiên, giống OĐL1
trồng ở Hà Nội lại có số quả cao hơn so với giống OTL ở cả hai nơi.
Như vậy, tổng số hoa và tổng số quả đậu trên cây ít nhiều có sự sai khác do giống
và địa điểm khảo nghiệm nhưng nhìn chung, đối với cây 3 năm tuổi (được đánh giá năm
2011), tổng số hoa và tổng số quả đậu được ở các giống OTL, OĐL1 và OĐL2 đạt được
không có sự sai khác về mặt thống kê với mức ý nghĩa α = 0,05. Tuy nhiên, tổng số hoa
17
và tổng số quả đậu của giống đối chứng lại cao hơn nhiều so với các giống khảo nghiệm:
208,5 quả/cây.
Bảng 16. Khả năng ra hoa, đậu quả của các giống
Công thức
Từ tháng 5 đến tháng
Từ tháng 5 đến tháng
11/2010
11/2011
tổng
số
hoa/
cây
tổng số
quả đậu đậu quả
Tỷ lệ
tổng số tổng số
hoa/
cây
Tỷ lệ
quả đậu đậu quả
(%)
(%)
Hà Nội
Thái Bình
5%LSD
OTL
OĐL1
OĐL2
OĐd(ĐC)
5%LSD
OTL
81,4
58,7
61,7
6,7
72,1
74,4
154,5
147,8
10,3
119,9
129,0
132,3
223,4
41,2
123,3
116,6
129,9
128,0
125,8
138,7
239,1
207,7
14,4
134,7
125,2
17,2
87,2
84,7
Địa điểm
Giống
82,9
22,8
62,8
92,8
71,2
101,9
40,7
52,8
72,8
104,5
81,0
68,0
74,4
100,4
103,5
31,5
11,6
36,5
63,9
53,3
87,2
10,9
31,6
41,3
62,5
65,3
52,5
54,1
88,1
86,2
4,3
58,1
68,9
74,9
85,6
90,1
75,1
84,5
84,8
93,3
109,0
112,2
208,5
24,4
90,0
90,2
115,7
102,3
113,1
111,2
220,1
196,9
20,6
Hà Nội
T.Bình
Hà Nội
T.Bình
Hà Nội
T.Bình
59,8
56,7
59,8
80,6
77,2
72,7
87,7
83,3
73,0
77,4
89,1
79,9
89,9
80,2
92,1
94,8
OTL
OĐL1
OĐL1
OĐL2
OĐL2
OĐd(ĐC) Hà Nội
OĐd(ĐC) T.Bình
5%LSD
Giống *
Địa điểm
CV%
4,1
5,3
8,9
Khả năng ra hoa đậu quả của cây ổi là yếu tố quan trọng trong việc hình thành
năng suất nhưng chỉ là điều kiện cần trong việc tạo nên năng suất cao. Chính vì vậy, ở các
giống ổi khảo nghiệm, mặc dù số quả đậu/cây thấp hơn so với đối chứng nhưng do khối
lượng quả lớn hơn nhiều nên năng suất vẫn cao hơn so với đối chứng ở mức ý nghĩa α =
0,05. Khối lượng quả của các giống đạt được là 237,5 gam (giống OTL), 222,3 gam
(giống OĐL1), 191,0 kg (giống OĐL2). Trong khi giống đối chứng chỉ đạt 77,1 gam/quả.
Bảng 17 thể hiện các yếu tố cấu thành năng suất và năng suất của các giống khảo nghiệm.
Khối lượng quả của các giống khảo nghiệm lớn hơn so với đối chứng nên năng suất của
giống OTL và OĐL2 đạt được là 21,4 kg/cây, bằng 133,8% so với đối chứng. Giống
OĐL1 có năng suất đạt được là cao nhất: 24,1 kg/cây, bằng 150,6% so với đối chứng.
Số liệu trong bảng 17 cho thấy, số quả trung bình/cây, khối lượng trung bình quả
và năng suất trung bình của tất cả các giống ở Hà Nội (134,7 quả/cây, 180,6 gam/quả và
21,2 kg/cây) không có sự khác biệt so với ở Thái Bình (125,2 quả/cây, 183,3 gam/quả và
20,3 kg/cây). Điều này càng chứng tỏ điều kiện thí nghiệm tại Thái Bình và Hà Nội tương
tự nhau.
18
Đối với từng giống, điều kiện thí nghiệm tại Hà Nội và Thái Bình không dẫn đến
sự sai khác về các chỉ tiêu theo dõi. Tuy nhiên, giống OĐL1 trồng tại Hà Nội có năng suất
đạt 24,6 kg/cây, cao hơn so với các giống OTL và OĐL2 trồng ở Hà Nội và Thái Bình.
Bảng 17 Các yếu tố cấu thành năng suất và năng suất của các giống
(Số liệu năm 2011)
Công thức
Số
quả/cây
Khối lượng Năng suất
Năng suất
so với đối
chứng (%)
quả (gam)
(kg/cây)
Địa điểm
Giống
Hà Nội
Thái Bình
134,7
180,6
183,3
5,29
237,5
222,3
191,0
77,1
25,91
242,0
233,1
212,9
231,6
191,1
190,8
76,3
21,2
125,2
28,89
90,1
108,9
112,2
208,6
24,43
89,9
20,3
2,75
21,4
24,1
21,4
16,0
0,92
21,7
20,9
24,6
23,7
21,6
21,2
16,7
15,3
2,18
5,9
5%LSD
OTL
OĐL1
OĐL2
OĐD
133,8
150,6
133,8
100,0
5%LSD
Giống*Địa điểm OTL
Hà Nội
T.Bình
Hà Nội
T.Bình
Hà Nội
T.Bình
Hà Nội
T.Bình
129,9
137,3
147,3
154,9
129,3
138,6
100,0
100,0
OTL
OĐL1
OĐL1
OĐL2
OĐL2
OĐD
OĐD
5%LSD
CV%
90,2
115,7
102,3
113,1
111,2
220,2
196,9
20,64
8,9
77,9
17,61
5,4
1.2.1.7. Một số chỉ tiêu về chất lượng quả
Đối với các giống ổi chất lượng cũng như hương vị quả có sự thay đổi đáng kể
trong mùa mư và mùa khô, thậm chí chất lượng thay đổi ngay sau mỗi trận mưa rào. Ổi
chín mềm có hương thơm đặc trưng, nhưng ít người thích ăn ổi chín mà đa số thích ăn khi
cùi quả còn độ ròn. Một số giống khi chín mềm thì chất lượng quả tăng nhưng một giống
lại giảm.
Bảng 18. Một số chỉ tiêu về chất lượng quả của các giống khảo nghiệm
TT
Tên mẫu
Đường Axit tổng VTMC Chất khô
Tanin
(%)
Brix
(%)
tổng số
(%)
số (%)
(mg/100
g)
(%)
OTL
OĐL1
OĐL2
1
2
3
4
6,38
7,46
6,84
6,85
0,256
0,258
0,342
0,358
29,13
31,55
28,22
32,21
13,82
13,93
14,10
13,79
0,319
0,288
0,398
0,305
9,65
9,85
9,72
OĐd(ĐC)
10,75
(Ghi chú: Kết quả trung bình của 2 lần phân tích vào tháng 7 và tháng 10)
Nhìn chung, về độ brix trung bình của hai mùa (mùa khô và mùa mưa) có sự chênh
lệch không đáng kể giữa các giống: 9,65% (giống OTL), 9,85 (giống OĐL1), 9,72%
(giống OĐL2 và đối chứng cũng chỉ đạt 10,75%.
19
Sơ bộ kết luận:
- Trong số các giống khảo nghiệm, giống ổi OTL vào ODL1 tuy có số hoa và tỷ lệ
đậu quả thấp hơn so với đối chứng nhưng khối lượng quả lớn, mẫu mã đẹp, và năng suất
cao hơn so với đối chứng 50,6 % (đối với giống OĐL1) và 33,8% (đối với giống OTL).
Đặc biệt, quả của giống OTL hoàn toàn không có hạt và giống OĐL1 có hạt tương đối
mềm so với giống đối chứng. Tỷ lệ hạt chỉ chiếm 4,2% so với khối lượng quả. Mặt khác,
chỉ tiêu về chất lượng quả không có sự khác biệt nhiều so với đối chứng. Đây là những
đặc điểm mà xu hướng của người tiêu dùng đang đòi hỏi.
1.2.2. Kết quả nghiên cứu các biện pháp kỹ thuật nhân giống ổi bằng phương pháp ghép
1.2.2.1. Ảnh hưởng của một số phương pháp ghép ghép ổi đến tỷ lệ sống và khả năng sinh
trưởng của cành ghép
Kết quả trong bảng 19 cho thấy:
Thời gian từ khi ghép đến khi bật mầm của mắt ghép từ 15 đến 18 ngày tùy theo
phương pháp ghép. Ghép đoạn cành cho khả năng bật mầm sớm hơn so với các phương pháp
ghép khác từ 3 - 5 ngày.
Tỷ lệ ghép sống của các công thức đạt được từ 62,0 - 88,0%. Trong số các công thức thí
nghiệm, công thức 2 (ghép cửa sổ) có tỷ lệ ghép sống thấp nhất: 62,0%. Tiếp đến là công thức
1 (ghép mắt nhỏ có gỗ): 75,3% và tỷ lệ ghép sống cao nhất là công thức 3 (ghép đoạn cành):
88,0%.
Bảng 19: Tỷ lệ ghép sống của cây trong thí nghiệm.
Chiều dài cành
ghép sau bật mầm
Tỷ lệ ghép sống
Thời gian
từ ghép
đến bật
Số cây
ghép
sống
(%)
(cm)
Công thức
Dạng
Tỷ lệ
mầm ghép
30 ngày 60 ngày
arsin
Ghép mắt nhỏ có gỗ
Ghép cửa sổ
Ghép đoạn cành
CV%
18
20
15
37,7
31,0
44,0
12,4
6,2
75,3
62,0
88,0
1,06
0,91
1,22
8,30
0,14
12,5
14,3
16,4
8,6
23,8
22,6
26,3
9,1
5% LSD
1,9
2,3
1.2.2. 2. Ảnh hưởng của thời vụ ghép ổi đến tỷ lệ ghép sống và khả năng sinh trưởng của
cành ghép.
Số liệu trong bảng 20 cho thấy:
- Thời gian từ khi ghép đến khi bật mầm có sự khác nhau khi ghép tại các thời
điểm khác nhau. Ghép trong tháng 2 , tháng 4, tháng 10 và tháng 12, từ khi ghép đến khi
bật mầm lên tới 20 - 29 ngày. Ghép vào tháng 6 và tháng 8, khả năng bật mầm là sớm
nhất. Sau ghép 15 - 18 ngày mắt ghép đã bật mầm.
- Thời điểm ghép ảnh hưởng rất lớn đến tỷ lệ ghép sống. Ghép trong tháng 2, 4, 10
và tháng 12 cho tỷ lệ ghép sống thấp: từ 22,0% (tháng 12) đến 63,4 (tháng 4 và tháng 10).
Ghép trong tháng 6 và tháng 8 cho tỷ lệ ghép sống cao: từ 84,0 - 90,0%. Cao nhất là công
thức ghép trong tháng 8 (đạt 90,0%).
20
Bảng 20: Tỷ lệ sống và khả năng sinh trưởng của cây ghép
ở các thời điểm khác nhau.
Thời gian
từ ghép đến
bật mầm
ghép
Số cây Tỷ lệ ghép sống (%)
Chiều dài cành
ghép sau bật mầm
(cm)
ghép
sống
Dạng
Công thức
Tháng 2
Tháng 4
Tháng 6
Tháng 8
Tháng 10
Tháng 12
CV%
Tỷ lệ
31,4
63,4
84,0
90,0
63,4
22,0
arsin
0,59
0,92
1,17
1,26
0,92
0,58
8,40
0,32
30 ngày 90 ngày
25
20
15
18
22
29
15,7
31,7
42,0
45,0
31,7
11,0
6,4
8,2
11,2
12,3
9,2
8,6
8,5
16,8
24,7
28,6
18,5
15,3
8,5
7,2
2,3
12,6
3,5
5% LSD
5,8
Sơ bộ kết luận:
- Trong các phương pháp ghép ổi, phương pháp ghép đoạn cành cho tỷ lệ ghép
sống cao nhất: 88,0% sau rồi mới đến công thức ghép mắt nhỏ có gỗ: 75,3%. Khả năng
sinh trưởng của cành ghép ở công thức ghép đoạn cành là tốt nhất, đạt 26,3 cm sau ghép
60 ngày.
- Đối với thời điểm ghép trong năm, ghép vào tháng 6 và tháng 8 cho tỷ lệ sống đạt
84 và 90%, cao hơn nhiều so với các công thức khác. Khả năng sinh trưởng của cành
ghép nhanh nhất. Sau bật mầm 60 ngày, chiều dài cành ghép đạt được là 24,7 cm (ghép
tháng 4) và 28,6 (ghép tháng 6).
1. 2. 3. Kết quả nghiên cứu kỹ thuật thâm canh giống ổi không hạt.
1.2.3.1. Ảnh hưởng của các tổ hợp phân bón đến khả năng sinh trưởng của cây ổi không
hạt 1 năm tuổi
Bảng 21. Ảnh hưởng của liều lượng phân bón đến khả năng sinh trưởng của cây
Mức bón (gam)
(Ure + supelân +
kaliclorua
Chiều dài
TB lộc
(cm)
14,5
15,9
14,6
15,2
14,7
19,2
15,7
15,5
12,5
6,9
Đường
kính TB
lộc (cm)
0,48
0,59
0,46
0,54
0,49
0,74
0,50
Đường
kính gốc
(cm)
1,75
Số đợt
lộc
Cao cây
(cm)
Số cấp
cành (cm)
100 + 200 + 100
100 + 200 + 150
100 + 250 + 100
100 + 250 + 150
150 + 200 + 100
150 + 200 + 150
150 + 250 + 100
150 + 250 + 150
70 + 150 + 50 (Đc)
CV%
4
4
4
4
4
4
4
4
4
93,1
92,4
91,5
95,1
92,4
102,3
95,1
94,3
82,8
7,3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
1,80
1,73
1,78
1,93
2,30
1,91
1,87
1,62
0,58
0,46
8,2
9,3
5% LSD
2,0
0,18
5,9
0,31
21
Như vậy, trong các công thức với các tổ hợp phân bón khác nhau, công thức bón
150 gam ure + 200 gam supelân + 150 gam kaliclorua làm cho cây sinh trưởng nhanh
nhất: các đợt lộc có kích thước trung bình: 19,2 cm về chiều dài, 0,74 cm về đường kính;
chiều cao cây đạt được 102,5 cm và đường kính gốc là 2,30 cm.
1.2.3.2. Ảnh hưởng của các tổ hợp phân bón đến khả năng ra hoa, đậu quả của ổi không
hạt 2 năm tuổi
Bảng 22. Ảnh hưởng của các tổ hợp phân bón đến khả năng ra hoa, đậu quả và năng
suất của ổi không hạt
Mức bón (gam)
(Ure + supelân +
kaliclorua
Tỷ lệ
cành ra
hoa (%)
Tỷ lệ
Khối
Năng
suất
(kg/cây)
Tổng số
hoa/cây
tổng số
quả đậu
đậu quả lượng quả
(%)
(gam)
200 + 350 + 200
65,8
109,9
78,4
71,3
251,1
19,7
200 + 350 + 250
200 + 500 + 200
200 + 500 + 250
250 + 350 + 200
250 + 350 + 250
250 + 500 + 200
250 + 500 + 250
100 + 200 + 100 (Đc)
CV%
63,4
66,1
61,8
68,3
81,5
65,1
63,7
56,3
111,0
111,4
112,3
108,1
122,0
101,3
120,4
89,3
80,8
76,3
79,2
79,1
88,3
69,6
86,2
63,8
8,1
72,8
68,5
70,5
73,2
72,4
68,7
71,6
71,5
248,8
258,3
259,0
262,3
288,3
255,0
252,0
240,1
11,7
20,1
19,7
20,5
20,8
25,5
17,7
21,7
15,3
14,6
2,6
10,6
LSD
12,3
Như vậy, trong số các công thức bón phân, công thức bón 250 gam ure + 350 gam
supelân + 250 gam kaliclorua cho các giá trị cao nhất về tỷ lệ cành ra hoa (81,5%), tổng
số quả/cây (88,3quả), khối lượng quả (288,3 gam) và năng suất (25,5 kg/cây).
1.2.3.3. Hiệu lực phòng trừ rệp sáp (Chloropulvinaria psidii) trên ổi của một số loại thuốc
Bảng 23. Hiệu quả của một số thuốc hoá học đối với
rệp sáp (Chloropulvinaria psidii) trên ổi
Hiệu quả (%) sau phun
Mật độ trước
phun (con/10
cây)
Nồng độ phun
Công thức
5
10 ngày
15 ngày
(%)
ngày
Supracide 25EC
(Methidathion)
Bian 40EC
(Dimethoate)
Regent 5SC
(Fipronil)
0,15
0,5
24,5
21,6
39,5
31,4
69,8
77,3
93,1
89,6
0,01
18,7
22,5
25,7
0,0
47,1
0,0
58,4
0,0
Đối chứng
Không xử lý
CV%
5% LSD
6,5
2,52
2,04
1,87
2,95
1,87
22
Một trong những đối tượng sâu hại chủ yếu trên ổi là rệp sáp (Chloropulvinaria
psidii) chúng gây hại cả trên thân, lá, hoa và quả làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng
suất cũng như phẩm chất ổi. Số liệu trình bày trong bảng 23 cho thấy: hai lọai thuốc
Supracide 25EC và Bian 40EC có hiệu quả trị rệp sáp Chloropulvinaria psidii) cao. Tuy
nhiên, khuyến cáo nên sử dụng Bian 40EC bởi thuốc Bian 40 EC có độc tính thấp hơn
(nhóm 3) so với Supracide 25EC (nhóm 1).
1.2.3.4. Ảnh hưởng của số lần phun thuốc score 250EC đến hiệu quả phòng trừ bệnh thán
thư (Colletotrichum gloeosporioides)gây hại trên quả ổi của một số loại thuốc
Ngoài các loại sâu gây hại trên quả như rệp sáp (Chloropulvinaria psidii) , ruồi đục
quả (Dacus dosalis), quả ổi còn bị nhiều loại nấm bệnh tấn công, đặc biệt là bệnh thán thư
do nấm Colletotrichum gloeosporioides. Kết quả phun thuốc score 250EC phòng bệnh
trên quả ổi cho thấy:
Bảng 24. Ảnh hưởng của của số lần phun thuốc score 250EC đến hiệu quả phòng
trừ bệnh thán thư (Colletotrichum gloeosporioides) gây hại trên quả ổi
Số lần phun score 250
Tỷ lệ bệnh tại các thời điểm điều tra (%)
EC 0,1%
5/5
0
0
0
0
5/6
1,8
0,8
0,0
0,0
3,6
5/7
1,2
1,0
0,0
0,0
5,4
5/8
2,2
0,7
0,0
0,0
5/9
2,0
0,5
0,0
0,0
5/10
3,9
0,5
0,0
0,0
3 lần cách nhau 2,5 tháng
4 lần cách nhau 2 tháng
5 lần cách nhau 1,5 tháng
6 lần cách nhau 30 ngày
Đ/c): Không xử lý
2,1
13,8
13,8
14,2
Như vậy, với số lần phun score 250EC 5 lần, cách nhau 1,5 tháng đã khống chế
được hoàn toàn bệnh thán thư do Colletotrichum gloeosporioides gây ra trên quả. Với tỷ
lệ bệnh từ 0,5 - 1,0%, có thể chấp nhận được số lần phun thuốc là 4 lần, cách nhau 2
tháng để giảm chi phí phun thuốc, góp phần bảo vệ môi trường.
1.2.3.5. Ảnh hưởng của việc bấm tỉa cành đến khả năng ra hoa, đậu quả của giống ổi
không hạt
Bảng 25. Ảnh hưởng của việc bấm tỉa cành đến khả năng ra hoa, đậu quả của giống
ổi không hạt
Chỉ tiêu
Tỷ lệ
Tổng số Tổng số
Khối
lượng
quả
Năng suất (kg/cây)
cành lộc hoa/cây quả/cây
ra hoa
(%)
So với
Đ.chứng
(%)
Biện pháp
(gam)
CT1. Cành chưa có hoa,
bấm ngọn để lại 3 cặp lá
Cành đã có hoa, bấm ngọn
để lại 1 cặp lá phía trên hoa
CT2. Cành chưa có hoa,
bấm ngọn để lại 3 cặp lá
119,9
120,1
75,5
72,8
88,4
89,8
241,1
247,2
21,3
22,2
108,2
112,7
Cành đã có hoa, bấm ngọn
để lại 2 cặp lá phía trên hoa
23
CT3. Cành chưa có hoa,
bấm ngọn để lại 4 cặp lá
Cành đã có hoa, bấm ngọn
để lại 1 cặp lá phía trên hoa
CT4. Cành chưa có hoa,
bấm ngọn để lại 4 cặp lá
Cành đã có hoa, bấm ngọn
để lại 2 cặp lá phía trên hoa
CT5. Đối chứng: để tự
nhiên
125,4
152,3
76,3
91,1
115
251
22,9
29,0
116,1
81,5
67,9
252,2
262,3
147,2
100,0
108,1
75,1
19,7
CV%
6,4
8.6
7,2
%5 LSD
Kết quả trong bảng 25 cho thấy, bấm tỉa cành theo công thức 4 (Cành chưa có hoa,
bấm ngọn để lại 4 cặp lá.Cành đã có hoa, bấm ngọn để lại 2 cặp lá phía trên hoa) đã làm
tăng rõ rệt tổng số cành ra hoa, tổng số quả/cây và năng suất đạt được là cao nhất: 147,2
kg/cây, bằng 147,2% so với đối chứng.
1. 3. Xây dựng mô hình thử nghiệm giống ổi tuyển chọn
Từ kết quả nghiên cứu của đề tài, chúng tôi đã tiến hành xây dựng được 1,0 ha
(tương đương với 500 cây) mô hình các giống ổi OTL và OĐL1 tại Hà Nội và Thái Bình.
Cây trồng trong các mô hình được áp dụng kết quả chăm sóc
1.3.1. Khả năng sinh trưởng, ra hoa, đậu quả và năng suất của các mô hình
Kết quả theo dõi, đánh giá khả năng ra hoa, đậu quả, năng suất của giống tuyển
chọn được trình bày trong bảng 27.
Bảng 27. Khả năng sinh trưởng ra hoa, đậu quả, năng suất của giống tuyển chọn
Khả năng sinh trưởng
Sản lượng của
mô hình (kg)
Tỷ
lệ
đậu
(theo dõi 10/2011)
Diện
Giống tích
(ha)
tổng số
quả
Năng
suất
Địa
điểm
Đường
Cao cây
So với
thu/cây quả (kg/cây)
kính gốc
(cm)
TS
đại trà
(%)
(cm)
(%)
OTL
0,3 145,1±8,3 2,71±03 31,5±4,1 82,5
0,2 154,4±6,5 2,86±0,8 33,3±3,3 86,3
42,3±8,1 89,5
0,3 148,2±7,2 2,82±0,5 32,8±2,8 84,5
0,2 155,1±4,6 2,77±0,5 38,1±2,5 87,2
6,1
6,4
5,3
6,6
7,7
5,8
916
642
530
172,8
121,1
Hà
Nội
OĐL1
Đại trà 0,2
OTL
996
171,7
132,6
Thái
Bình
OĐL1
769
Đại trà 0,2
Cộng mô hình 1,0
45,5±6,7 86,1
580
3.323
Kết quả trong bảng cho thấy:
Về khả năng sinh trưởng của cây trong mô hình: Với giống ổi OTL, cây 2 năm tuổi
trong mô hình đã có đường kính 2,71 cm (ở Hà Nội) và 2,82 cm (ở Thái Bình). Với giống
ổi OĐL1, cây 2 năm đạt 2,86 cm (ở Hà Nội và 2,77 cm (ở Thái Bình). Vì cây được cắt tỉa
tạo tán đều vào đầu năm 2010 nên chiều cao cây trong các mô hình tương đối đồng đều:
145,1 đến 155,1 cm vào tháng 10 năm 2011.
24
Tổng số quả thu/cây đạt được từ 31,5 - 32,8 quả ở giống OTL và 33,3 - 38,1 quả ở
giống OĐL1. Năng suất đạt được của giống OTL ở năm thứ hai sau trồng là 6,1 - 6,6
kg/cây và giống OĐL2 đạt được 0,4 - 7,7 kg/cây.
1.3.2. Hiệu quả kinh tế của các mô hình
Tính trung bình cho 1 ha (tương đương với 500 cây), với năng suất trung bình từ
6,1 - 6,7 kg/cây 2 năm tuổi thì 1 ha thu được từ 3,1 - 3,3 tấn ở giống OTL và 3,2 - 3,9 tấn
ở giống OĐL1. Trong khi đó, trên diện tích đại trà, năng suất trung bình chỉ đạt 5,3
kg/cây (ở Hà Nội) và 5,8 kg/cây (ở Thái Bình). Sản lượng tính trên một ha chỉ đạt 2,7 –
2,9 tấn/ha.
Bảng 28. Hiệu quả của các giống tuyển chọn trong mô hình áp dụng các kỹ thuật
thâm canh.
Lãi
Sản
lượng/ha
(tấn)
Giá bán
(triệu
đồng/tấn)
Năng
suất
Tổng
thu
Tổng chi vật thuần
Địa điểm
Giống
tư và giống
(triệu đồng)
(triệu
đồng)
(kg/cây)
OTL
OĐL1
Đại trà
OTL
OĐL1
Đại trà
6,1
6,4
5,3
6,6
7,7
5,8
3,05
3,20
2,65
3,30
3,85
2,90
20,00
15,00
8,00
20,00
15,00
8,00
61,00
48,00
21,2
66,00
57,75
23,2
39,6
39,6
29,6
39,6
39,6
29,6
21,40
8,40
-8,4
26,40
18,15
-6,4
Hà Nội
Thái Bình
Với giá bán trung bình 20.000 đồng/kg quả ổi không hạt, 15.000 đồng ổi OĐL1 thì
tổng thu trên 1ha đạt được từ 61 - 66 triệu đồng (ổi OTL) và 48 - 58 triệu đồng (OĐL1).
Trừ chi giống và vật tư, lãi thuần vẫn đạt 21,4 - 26,4 triệu đồng/ha đối với giống OTL và
8,4 - 18,2 triệu đối với giống OĐL1 ngay ở năm thứ hai sau trồng. Trong khi đó, giống
sản xuất đại trà chưa cho hiệu quả kinh tế. Chi phí đầu tư cho giống và vật tư vẫn còn
chưa được thu hồi đủ.
2 . Tổng hợp các sản phẩm đề tài
2.1. Các sản phẩm khoa học: (Liệt kê các sản phẩm theo thứ tự dạng 1, 2, 3, 4 và nêu rõ chỉ
tiêu chất lượng của giống, qui trinh, mô hình…)
Bảng 29. Các sản phẩm khoa học của đề tài
TT
Tên sản phẩm
Đơn vị Số lượng theo Số lượng
% đạt
được so
với kế
Ghi
chú
tính
kế hoạch phê đạt được
duyệt
hoạch
Giống ổi (ít hoặc không hạt)
Báo cáo điều tra
Biện pháp nhân giống ổi
bằng phương pháp ghép
Quy trình kỹ thuật trồng và
chăm sóc ổi
giống
BC
BP
1 - 2
01
01
01
01
01
QT
0ha
01
01
Mô hình áp dụng các kỹ thật
thâm canh
0,6
0,6
25
2.2. Kết quả đào tạo/tập huấn cho cán bộ hoặc nông dân
Bảng 30. Kết quả tập huấn cho nông dân
Ngày Tổng số người
người/lớp /lớp
Số
TT
Số lớp
Số
Ghi chú
Tổng số
50
Nữ
Dân tộc thiểu số
1
01
50
2
22
0
3. Đánh giá tác động của kết quả nghiên cứu
3.1. Hiệu quả môi trường (đánh giá ảnh hưởng của kết quả nghiên cứu đến môi trường)
Bảng 31. Mức độ ảnh hưởng môi trường trước và sau khi
thực hiện đề tài
Năm
Lượng phân vô
cơ/thức ăn tăng
trọng sử dụng
(kg/ha/vụ hoặc đồng/ha/vụ hoặc
kg/1 kg tăng
Lượng thuốc
BVTV sử dụng/
thuốc thú ý (tr
Độ che
phủ
(%)
Độ phì của
Mức độ thích
ứng với biến
đổi khí hậu
(tốt/khá/TB/ké
m)
đất
(tốt/khá/TB/
kém)
1000 VNĐ/con
trọng)
gia súc
Năm 2008
5
3
40
tốt
TB
Năm
2011/2010
3.2. Hiệu quả kinh tế - xã hội (đánh giá tác động/ảnh hưởng của nghiên cứu đến giảm
nghèo, bình đẳng giới..)
3.2.1. Hiệu quả kinh tế
Kết quả tính toán về hiệu quả kinh tế thu được trong việc sản xuất các giống tuyển
chọn. Tính trung bình cho 1 ha (tương đương với 500 cây), với năng suất trung bình từ
6,1 - 6,7 kg/cây 2 năm tuổi thì 1 ha thu được từ 3,1 - 3,3 tấn ở giống OTL và 3,2 - 3,9 tấn
ở giống OĐL1. Trong khi đó, trên diện tích đại trà, nămg suất trung bình chỉ đạt 5,3
kg/cây (ở Hà Nội) và 5,8 kg/cây (ở Thái Bình). Sản lượng tính trên một ha chỉ đạt 2,7 –
2,9 tấn/ha.
Với giá bán trung bình 20.000 đồng/kg quả ổi không hạt, 15.000 đồng ổi OĐL1 thì
tổng thu trên 1ha đạt được từ 61 - 66 triệu đồng (ổi OTL) và 48 - 58 triệu đồng (OĐL1).
Trừ chi giống và vật tư, lãi thuần vẫn đạt 21,4 - 26,4 triệu đồng/ha đối với giống OTL và
8,4 - 18,2 triệu đối với giống OĐL1 ngay ở năm thứ hai sau trồng. Trong khi đó, giống
sản xuất đại trà chưa cho hiệu quả kinh tế.
4. Tổ chức thực hiện và sử dụng kinh phí.
4.1. Tổ chức thực hiện (Nêu các tổ chức và cá nhân tham gia thực hiện, các hoạt động
phối hợp với các tổ chức địa phương…)
Trong quá trình thực hiện đề tài, các cán bộ khuyến nông Hà nội và Thái Bình đã
tham gia cùng với các cán bộ Viện Nghiên cứu Rau quả triển khai các thí nghiệm cũng
như xây dựng mô hình ứng dụng. Đặc biệt là các cán bộ của Trung tâm Khảo kiểm
nghiệm giống Nông lâm nghiệp Thái Bình.
26
4.2. Sử dụng kinh phí (tổng hợp theo từng nội dung của đề tài)
ĐV tính: 1000 đ
Kinh phí theo
Kinh phí
được cấp
Kinh phí đã
Nội dung chi
dự toán
sử dụng
TT
128.010.000
123.038.000
198.952.000
128.010.000
123.038.000
198.952.000
128.010.000
123.038.000
198.952.000
Thuê khoán chuyên môn
Nguyên vật liệu, năng lượng
Chi khác
Tổng số:
450.000.000
450.000.000
450.000.000
VI. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ
1. Kết luận
1. Cây ổi hiện nay đang có xu hướng phát triển với các giống tương đối đa dạng, từ
các giống địa phương như ổi Đông Dư (Gia Lâm, Hà Nội), ổi Vẹt (Thanh Trì, Hà Nội),Bo
(Thái Bình) đến các giống ổi mới như ổi trắng (Viện Cây Lương thực), và một số giống ổi
được du nhập như ổi Đài Loan, ổi Thái Lan… Tuy nhiên, việc trồng ổi cũng chỉ mang
tính tự phát. Đa số người dân chưa đánh giá được hết những ưu nhược của giống trồng và
thị trường tiêu thụ nên việc sản xuất mang tính rủi ro cao. Mặt khác, chưa có quy trình kỹ
thuật cụ thể nào được áp dụng đồng bộ nên năng suất và chất lượng của ổi còn có nhiều
mặt hạn chế.
- Trong số các giống khảo nghiệm, giống ổi OTL vào OĐL1 tuy có số hoa và tỷ lệ
đậu quả thấp hơn so với đối chứng nhưng khối lượng quả lớn: 280,5 gam (giống OTL) và
295,8 gam (giống OĐL1), mẫu mã đẹp, vỏ quả chín có màu vàng nhạt đến vang nhạt hơi
xanh. Năng suất đạt được của giống OTL 3 năm tuổi trồng ở Thái Bình và Hà Nội đạt
được là 21,4 kg/cây, bằng 133,8% so với đối chứng; Giống OĐL1 có năng suất đạt được
là 24,1 kg/cây, bằng 150,6% so với đối chứng. Đặc biệt, quả của giống OTL hoàn toàn
không có hạt và giống OĐL1 có hạt tương đối mềm so với giống đối chứng (tỷ lệ hạt chỉ
chiếm 4,2% so với khối lượng quả). Mặt khác, chỉ tiêu về chất lượng quả không có sự
khác biệt nhiều so với đối chứng. Đây là những đặc điểm phù hợp với xu hướng tiêu dùng
hiện nay.
- Trong các phương pháp ghép ổi, phương pháp ghép đoạn cành cho tỷ lệ ghép
sống cao nhất: 88,0% sau rồi mới đến công thức ghép mắt nhỏ có gỗ: 75,3%. Khả năng
sinh trưởng của cành ghép ở công thức ghép đoạn cành là tốt nhất, đạt 26,3 cm sau ghép
60 ngày.
- Thời điểm ghép trong năm vào tháng 6 và tháng 8 cho tỷ lệ sống đạt 84 và 90%,
cao hơn nhiều so với các công thức khác. Khả năng sinh trưởng của cành ghép nhanh
nhất. Sau bật mầm 60 ngày, chiều dài cành ghép đạt được là 24,7 cm (ghép tháng 4) và
28,6 (ghép tháng 6).
- Công thức bón 150 gam ure + 200 gam supelân + 150 gam kaliclorua làm cho
cây 1 năm tuổi sinh trưởng nhanh nhất: các đợt lộc có kích thước trung bình: 19,2 cm về
27
chiều dài, 0,74 cm về đường kính; chiều cao cây đạt được 102,5 cm và đường kính gốc là
2,30 cm.
- Công thức bón 250 gam ure + 350 gam supelân + 250 gam kaliclorua cho các giá
trị cao nhất về tỷ lệ cành ra hoa (81,5%), tổng số quả/cây (88,3quả), khối lượng quả
(288,3 gam) và năng suất (25,5 kg/cây).
- Hai lọai thuốc Supracide 25EC và Bian 40EC có hiệu quả trị rệp sáp
Chloropulvinaria psidii) cao. Tuy nhiên, khuyến cáo nên sử dụng Bian 40EC bởi thuốc
Bian 40 EC có độc tính thấp hơn (nhóm 3) so với Supracide 25EC (nhóm 1).
- Với số lần phun score 250EC 5 lần, cách nhau 1,5 tháng đã khống chế được hoàn
toàn bệnh thán thư do Colletotrichu
m gloeosporioides gây ra trên quả. Vớí tỷ lệ bệnh từ 0,5 - 1,0%, có thể chấp nhận được số
lần phun thuốc là 4 lần, cách nhau 2
2. Đề nghị
Đề nghị Bộ Nông nghiệp và phát triển Nông thôn công nhận hai giống OTL và
OĐL1 là giống sản xuất thử cho vùng Đồng Bằng sông Hồng, tiến tới công nhận giống
chính thức, tạo cơ sở pháp lý cho việc phát triển các giống này ra ngoài sản xuất; công
nhận biện pháp kỹ thuật nhân giống ổi bằng phương pháp ghép và quy trình trồng và
chăm sóc ổi cho khu vực đồng bằng sông Hồng.
Chủ trì đề tài
(Họ tên, ký)
Cơ quan chủ trì
(Họ tên, ký và đóng dấu)
28
28 trang
29/05/2024
980
Bạn đang xem tài liệu "Đề tài Nghiên cứu tuyển chọn, nhân giống và kỹ thuật thâm canh ổi không hạt phục vụ phát triển sản xuất tại một số tỉnh đồng bằng sông Hồng", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.
File đính kèm:
- de_tai_nghien_cuu_tuyen_chon_nhan_giong_va_ky_thuat_tham_can.doc
