Đề tài Đánh giá tác động môi trường của hoạt động chôn lấp chất thải rắn đô thị trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh
ĐỀ TÀI
“Đánh giá tác động môi trường của hoạt
động chôn lấp chất thải rắn đô thị trên địa
bàn TpHCM”
Giáo viên hướng dẫn
Sinh viên thực hiện
:
:
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ............................................................................................................1
TRƯỜNG........................................................................................................................................1
ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG MÔI TRƯỜNG...................................................................................2
1. Cơ Sở Pháp Lý............................................................................................................................2
2. Các Tài Liệu Khác......................................................................................................................3
MÔI TRƯỜNG...............................................................................................................................4
1. Đối tượng và phạm vi của báo cáo đánh giá tác động môi trường ...........................................4
2. Nội Dung Của Báo Cáo..............................................................................................................4
2.1. Xác Định Các Số Liệu Ban Đầu .................................................................................................4
2.2. Phân Tích Và Đánh Giá Tác Động Môi Trường .........................................................................4
2.3. Các Biện Pháp Giải Quyết và Phòng Chống Ô Nhiễm................................................................4
HỒ CHÍ MINH...............................................................................................................................7
I. GIỚI THIỆU ...............................................................................................................................7
II. KHỐI LƯỢNG CHẤT THẢI RẮN ĐÔ THỊ .........................................................................7
III. Thành phần chất thải rắn đô thị ............................................................................................8
IV. Hệ thống quản lý chất thải rắn đô thị ....................................................................................9
1. Sơ đồ tổng quát hệ thống quản lý CTRĐT Tp.HCM..............................................................9
2. Sơ đồ thu gom và vận chuyển CTRĐT Tp.HCM....................................................................9
3. Phân loại, tái sinh, tái chế........................................................................................................10
4. Xử lý...........................................................................................................................................10
I. GIỚI THIỆU CHUNG .............................................................................................................12
II. BÃI CHÔN LẤP ĐÔNG THẠNH – HÓC MÔN .................................................................14
1. Hiện trạng hoạt động ...............................................................................................................14
2. Các tác nhân ô nhiễm quan trọng tại BCL ............................................................................15
2.1. Nước rỉ rác...............................................................................................................................15
2.1.1. Thành phần nước rỉ rác của BCL Đông Thạnh khi đang hoạt động ...................................15
2.1.2. Thành phần nước rỉ rác của BCL Đông Thạnh sau khi đóng bãi: ......................................18
2.2. Khí phát sinh từ bãi chôn lấp...................................................................................................19
III. BÃI CHÔN LẤP GÒ CÁT – BÌNH CHÁNH .....................................................................20
1. Hiện trạng hoạt động ...............................................................................................................20
1.1. Giới thiệu.................................................................................................................................20
1.2. Quy trình kỹ thuật xử lý rác ....................................................................................................20
1.2.1. Công tác chôn lấp rác:.........................................................................................................20
1.2.2. Vệ sinh công trường .............................................................................................................21
1.2.3. Công tác xử lý mùi hôi .........................................................................................................21
1.2.4. Công tác xử lý cháy nổ.........................................................................................................22
1.2.5. Công tác xử lý nước rỉ rác ...................................................................................................22
1.2.6. Kiểm soát mầm bệnh ............................................................................................................22
1.2.7. Duy tu bảo dưỡng.................................................................................................................22
2.1. Hiện trạng môi trường không khí khu vực BCL .....................................................................23
2.1.1. Điều kiện vi khí hậu môi trường khu vực BCL Gò Cát ........................................................25
2.1.2. Chất lượng không khí...........................................................................................................25
2.2. Hiện Trạng Chất Lượng Nước Của Khu Vực .........................................................................27
2.2.1. Hiện Trạng Chất Lượng Nước Ngầm...................................................................................27
2.2.2. Hiện Trạng Chất Lượng Nước Mặt......................................................................................30
2.3. Hiện Trạng Hệ Sinh Thái Tự Nhiên........................................................................................32
3. Các tác nhân ô nhiễm quan trọng trong quá trình vận hành BCL .....................................33
3.1. Nước rỉ rác...............................................................................................................................33
3.2. Khí phát sinh từ bãi chôn lấp...................................................................................................34
IV. BÃI CHÔN LẤP PHƯỚC HIỆP – CỦ CHI........................................................................34
1. Hiện trạng hoạt động ...............................................................................................................34
1.1. Giới thiệu.................................................................................................................................34
1.2. Quy trình kỹ thuật xử lý rác ....................................................................................................34
1.2.1. Công tác chôn lấp rác:.........................................................................................................35
1.2.2. Vệ sinh công trường .............................................................................................................35
1.2.3. Công tác xử lý mùi hôi .........................................................................................................36
1.2.4. Công tác xử lý cháy nổ.........................................................................................................37
1.2.5. Công tác xử lý nước rỉ rác ...................................................................................................37
1.2.6. Kiểm soát mầm bệnh ............................................................................................................37
1.2.7. Duy tu bảo dưỡng.................................................................................................................37
1.2.8. Quan trắc môi trường...........................................................................................................38
2. Hiện trạng môi trường trước khi BCL đi vào hoạt động .....................................................39
2.1. Hiện trạng môi trường không khí khu vực BCL .....................................................................39
2.2. Hiện trạng môi trường nước khu vực BCL ............................................................................40
2.2.1. Hiện trạng môi trường nước mặt .........................................................................................40
2.2.2. Hiện trạng môi trường nước ngầm.......................................................................................41
2.3. Hiện trạng tài nguyên sinh vật.................................................................................................41
3. Các tác nhân ô nhiễm quan trọng trong quá trình vận hành BCL .....................................42
3.1. Nước rỉ rác...............................................................................................................................42
3.2. Khí phát sinh từ bãi chôn lấp...................................................................................................43
CHẤT THẢI RẮN ĐÔ THỊ ........................................................................................................48
I. NGUỒN PHÁT SINH CHẤT THẢI.......................................................................................48
1. Giai đoạn chuẩn bị mặt bằng xây dựng BCL ........................................................................48
2. Giai đoạn xây dựng BCL.........................................................................................................49
2.1. Khí thải...................................................................................................................................49
2.2. Chất Thải Rắn..........................................................................................................................49
2.3. Nước Thải...............................................................................................................................49
2.4. Các Tác Động Khác ................................................................................................................49
3. Giai đoạn vận hành BCL.........................................................................................................50
3.1. Nước thải.................................................................................................................................50
3.2. Khí Thải...................................................................................................................................50
3.3. Chất Thải Rắn..........................................................................................................................50
3.4. Các Tác Động Khác ...............................................................................................................51
4. Giai đoạn đóng cửa BCL .........................................................................................................51
4.1. Nước thải.................................................................................................................................51
4.2. Khí Thải...................................................................................................................................51
4.3. Các Tác Động Khác ................................................................................................................51
II. TÁC ĐỘNG ĐẾN MÔI TRƯỜNG NƯỚC...........................................................................52
1. Giai đoạn xây dựng ..................................................................................................................52
1.1. Nước Thải Sinh Hoạt Của Công Nhân Xây Dựng..................................................................52
1.2. Nước Rửa Xe...........................................................................................................................56
2. Giai đoạn vận hành ..................................................................................................................56
2.1. Nước rỉ rc từ BCL ...................................................................................................................56
2.2. Nước rỉ rác từ khu vực bô đổ rác tạm thời và xe vận chuyển rác ...........................................59
2.3. Nước rửa xe vận chuyển trước khi ra khỏi BCL.....................................................................59
2.4. Nước Thải Sinh Hoạt...............................................................................................................60
2.5. Nước Rỉ Rác Đã Xử Lý...........................................................................................................60
2.6. Nước Mưa Từ Các Hố Chôn Lấp Đang Xây Dựng ................................................................60
2.7. Nước mưa chảy tràn ................................................................................................................60
3. Giai đoạn đóng cửa BCL .........................................................................................................60
4. Tác hại của các chất ô nhiễm có trong nước thải đối với môi trường .................................61
4.1. Tác động của các chất hữu cơ .................................................................................................61
4.2. Tác động của chất rắn lơ lửng.................................................................................................62
4.3. Tác động của chất dinh dưỡng (N, P)......................................................................................62
III. TÁC ĐỘNG ĐẾN MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ.............................................................62
1. Giai đoạn xây dựng BCL.........................................................................................................62
1.1. Bụi do đào đắp và vận chuyển đất đá......................................................................................62
1.2. Khí thải và tiếng ồn từ các xe vận chuyển và thiết bị thi công ...............................................62
1.3. Các loại khí thải từ BCL..........................................................................................................63
2. Giai đoạn vận hành ..................................................................................................................64
2.1. Khí Bãi Chôn Lấp ...................................................................................................................64
2.1.1. Quá trình hình thành các chất khí vi lượng. ........................................................................64
2.1.2. Quá trình hình thành các khí chủ yếu ..................................................................................64
2.1.3. Quá trình thoát khí trong BCL. ............................................................................................67
2.2. Khí Thải Từ Trạm Phát Điện ..................................................................................................67
2.3. Khí Thải Từ Bô Đổ Rác Tạm Thời (Sàn trung chuyển, phân loại rác)...................................68
2.4. Khí thải và tiếng ồn do xe chở rác và các loại máy vận hành.................................................68
2.5. Bụi và Chất Thải Rắn Cuốn Theo Gió ....................................................................................69
3. Giai đoạn đóng cửa BCL .........................................................................................................69
4. Tác động của các yếu tố gây ô nhiễm không khí tới môi trường .........................................69
4.3. Tác hại của các khí axit (SOX, NOX).......................................................................................70
4.4. Tác hại của các hợp chất hydrocarbons...................................................................................71
1. Tác động chung do hoạt động chôn lấp CTR ........................................................................72
2. Tác động do chất thải rắn........................................................................................................73
2.1. Giai đoạn xây dựng BCL.........................................................................................................73
2.1.1. Đất đá, xà bần, đất nguyên thủy và bùn ao hồ.....................................................................73
2.1.2. Rác từ cây cối, cỏ dại, … trong khu vực thi công ................................................................74
2.1.3. Chất thải rắn sinh hoạt.........................................................................................................74
2.2. Giai đoạn vận hành..................................................................................................................74
V. TÁC ĐỘNG ĐẾN MÔI TRƯỜNG SINH THÁI..................................................................75
1. Giai đoạn xây dựng và vận hành ............................................................................................75
2. Giai đoạn đóng cửa BCL .........................................................................................................75
2.1. Khí độc hại đối với rễ cây .......................................................................................................75
2.2. Hàm lượng oxy trong đất thấp ................................................................................................76
2.3. Khả năng trao đổi ion kém......................................................................................................76
1. Các vấn đề xã hội đối với người nhặt rác...............................................................................76
nguy cơ gây tai nạn.......................................................................................................................77
những sinh vật gây bệnh..............................................................................................................77
VII. CÁC TÁC ĐỘNG KHÁC....................................................................................................78
1. An toàn lao động cho công nhân.............................................................................................78
2. Ảnh Hưởng Giao Thông ..........................................................................................................78
3. Nguy Cơ Nứt Lớp Che Phủ và Cháy Nổ ................................................................................78
4. Sự Sụt Lún Bãi Chôn Lấp .......................................................................................................79
1. Tác động tích cực......................................................................................................................79
2. Tác động tiêu cực......................................................................................................................79
I. CÁC BIỆN PHÁP KỸ THUẬT VÀ CÔNG NGHỆ ..............................................................84
1. Các biện pháp kiểm soát nước thải.........................................................................................84
1.1. Nước rỉ rác...............................................................................................................................84
1.1.1. Kiểm soát việc di chuyển của nước rỉ rác............................................................................84
1.1.2. Các phương án quản lý nước rỉ rác .....................................................................................85
1.1.3. Xây dựng hệ thống xử lý nước rò rỉ .....................................................................................86
1.2. Nước Thải Sinh Hoạt...............................................................................................................91
1.3. Nước Rửa Xe...........................................................................................................................92
2. Các Biện Pháp Khống Chế Ô Nhiễm Không Khí..................................................................93
2.1. Khí thải từ BCL.......................................................................................................................93
2.2. Khí thải do các phương tiện cơ khí vận chuyển và phương tiện thi công cơ giới...................95
2.3. Các biện pháp giảm thiểu mùi hôi...........................................................................................96
2.3.1. Khống chế mùi hôi bằng biện pháp thu gom khí..................................................................96
2.3.2. Chuyển thành những thành phần không gây mùi.................................................................96
2.4. Chế phẩm vi sinh vật hữu hiệu (EM – Effective Microorganism)..........................................96
2.4.1. Giới thiệu..............................................................................................................................96
2.4.2. Cơ chế tác động....................................................................................................................97
2.4.3. Vai trò của các VSV trong chế phẩm EM trong việc giảm mùi hôi .....................................97
3. Các biện pháp chống ồn và rung.............................................................................................98
4. Biện pháp can thiệp tác hại do vật chủ và vi sinh vật gây bệnh cho người.........................98
II. CÁC BIỆN PHÁP QUẢN LÝ ................................................................................................99
1. Tổng quan các biệp pháp kiểm soát ô nhiễm.........................................................................99
2. Thiết lập các qui định dịch vụ tiêu hủy chất thải ................................................................100
3. Thành lập đơn vị chuyên trách quản lý chất thải rắn sinh hoạt........................................101
4. Biện pháp quản lý chất thải rắn sinh hoạt...........................................................................101
4.1. Những nguyên tắc chung.......................................................................................................101
4.2. Những điểm đặc biệt cần lưu ý .............................................................................................101
4.2.2. Vai trò của các cơ quan chủ quản......................................................................................102
4.4. Quản lý bằng công cụ kinh tế (EIs).......................................................................................103
4.4.1. Các EIs đang được áp dụng trong lĩnh vực quản lý CTRĐT.............................................104
4.4.2. Phí môi trường ...................................................................................................................104
4.4.3. Đặt cọc hoàn trả.................................................................................................................105
4.4.4. Quỹ môi trường ..................................................................................................................105
4.4.5. Một số kiến nghị .................................................................................................................106
III. CÁC BIỆN PHÁP HỖ TRỢ...............................................................................................108
1. Các biện pháp hỗ trợ trước mắt............................................................................................108
2. Các biện pháp hỗ trợ dài hạn................................................................................................108
2.1. Hoàn thiện khung thể chế và năng lực thể chế......................................................................108
2.2. Thể hiện rõ hơn vai trò của cộng đồng..................................................................................111
2.3. Tăng cường nguồn tài chính cho hoạt động quản lý CTRĐT...............................................112
2.4. Giáo dục, nâng cao nhận thức cộng đồng .............................................................................112
1. Mục Tiêu .................................................................................................................................116
2. Nội Dung..................................................................................................................................116
3. Cơ Sở Giám Sát Chất Lượng Môi Trường ..........................................................................116
2. Mạng Lưới Giám Sát Chất Lượng Không Khí ...................................................................117
3. Các thông số giám sát.............................................................................................................118
4. Qui định quan trắc và phân tích mẫu .................................................................................119
III. GIÁM SÁT CHẤT LƯỢNG NƯỚC..................................................................................119
1. Mạng Lưới Giám Sát Chất Lượng Môi Trường Nước.......................................................119
1.1. Giám sát chất lượng nước ngầm........................................................................................119
1.2. Giám sát chất lượng nước mặt...........................................................................................120
2. Các Thông Số Giám Sát.........................................................................................................121
3. Phương Pháp Giám Sát .........................................................................................................121
VII. ĐÀO TẠO ...........................................................................................................................124
TRƯꢀNG ĐꢀI HꢀC KHOA HꢀC Tꢀ NHIÊN
KHOA MÔI TRƯꢀNG
CAO HꢀC KHÓA 15
CHUYÊN NGÀNH QUꢀN LÝ MÔI TRƯꢀNG
CHƯƠNG 1:
MỞ ĐẦU
I. TÍNH CẤP THIẾT CỦA VIỆC LẬP BÁO CÁO ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG
MÔI TRƯỜNG
Thành phố Hồ Chí Minh là trung tâm kinh tế, thương mại, du lịch và công nghiệp
lớn nhất nước ta. Với tốc độ phát triển kinh tế nhanh, quá trình đô thị hóa diễn ra mạnh
mẽ, nhu cầu khai thác và tiêu dùng tài nguyên thiên nhiên của con người cũng không
ngừng tăng lên, làm nảy sinh hàng lọat các vấn đề môi trường, một trong số đó là vấn đề
chất thải rắn.
Có thể nói rằng, hiện nay, chất thải rắn là một trong những vấn đề đang được quan
tâm nhất ở những nước phát triển cũng như đang phát triển, trong đó có Việt Nam.
Đặc biệt, sự phát triển vượt bậc của khoa học kỹ thuật đã ngày càng đáp ứng và
nâng cao đời sống của con người, đồng thời càng đẩy nhanh tốc độ đô thị hóa. Đây cũng
là nguyên nhân chính làm sản sinh ngày càng nhiều chất thải, kéo theo đó là việc giải
quyết hàng nghìn tấn chất thải rắn mỗi ngày.
Để quản lý khối lượng chất thải rắn khổng lồ với mức tăng 10 -15%/năm, TPHCM
đã hình thành hệ thống quản lý chất thải rắn đô thị với sự tham gia của gần 30 công ty nhà
nước, 3 - 5 công ty TNHH, 1 hợp tác xã, hàng trăm cơ sở tái sinh tái chế tư nhân, hàng
ngàn tổ dân lập và khoảng 30.000 người họat động trong lĩnh vực này (trong đó, hơn
6.000 người hoạt động trong hệ thống thu gom, vận chuyển, chôn lấp; hơn 20.000 người
hoạt động trong lĩnh vực phân loại, thu gom, mua bán phế liệu).
Điểm “tập kết” cuối cùng của mọi hoạt động trong hệ thống quả lý kỹ thuật
CTRĐT từ khâu thu gom, vận chuyển đến xử lý và tiêu hủy đều là bãi chôn lấp. Nói như
vậy để thấy rằng, việc xử lý bằng cách chôn lấp một lượng lớn chất thải rắn hàng ngày tất
yếu sẽ gây những tác động tiêu cực đến môi trường sống cũng như sức khỏe của người
dân. Do đó, đề tài “Đánh giá tác động môi trường của hoạt động chôn lấp chất thải rắn
đô thị trên địa bàn TpHCM” được thực hiện nhằm tìm ra những giải pháp để nâng cao
hiệu quả của họat động xử lý chất thải rắn, đồng thời hạn chế đến mức thấp nhất những
tác động tiêu cực mà họat động này gây nên.
Đánh giá tác đꢀng môi trưꢀng cꢀa hoꢀt đꢀng chôn lꢀp chꢀt thꢀi rꢀn đô thꢀ trên đꢀa bàn TPHCM
LÊ NGꢀC TUꢀN
1
TRƯꢀNG ĐꢀI HꢀC KHOA HꢀC Tꢀ NHIÊN
KHOA MÔI TRƯꢀNG
CAO HꢀC KHÓA 15
CHUYÊN NGÀNH QUꢀN LÝ MÔI TRƯꢀNG
II. MỤC ĐÍCH LẬP BÁO CÁO ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG MÔI TRƯỜNG
Đánh Giá Tác Động Môi Trường ĐTM (Environmental Impact Assessment - EIA) là
sự nhận dạng hệ thống và đánh giá các ảnh hưởng có khả năng xảy ra của các dự án, các
nhà máy, các chương trình, các hoạt động đến các thành phần hóa lý, sinh học, văn hóa, kinh
tế - xã hội của môi trường tổng thể (Canter, 1977), nhằm đề ra các biện pháp kỹ thuật và
quản lý để giảm đến mức thấp nhất các ảnh hưởng xấu và phát huy cao nhất các ảnh hưởng
tốt. Một hệ thống ĐTM lý tưởng phải được áp dụng cho tất cả các dự án có ảnh hưởng đáng
kể đến môi trường và xác định rõ ảnh hưởng nào là nghiêm trọng nhất.
Như vậy, kết hợp chặt chẽ với chương trình giám sát, báo cáo ĐTM là công cụ khoa
học phục vụ đắc lực cho việc quản lý và kiểm soát cũng như kế hoạch hóa để bảo vệ môi
trường
Báo cáo ĐTM được thực hiện nhằm mục đích:
- Xác định hiện trạng môi trường tại khu vực xây dựng các BCL và các vùng lân cận;
- Đánh giá tác động môi trường do các hoạt động chôn lấp CTR đối với môi trường;
- Đề xuất các biện pháp công nghệ để xử lý ô nhiễm;
- Đề xuất các biện pháp quản lý phục vụ cho công tác bảo vệ môi trường;
- Lập chương trình giám sát ô nhiễm cho hoạt động chôn lấp trong khi xây dựng, trong giai
đoạn vận hành và sau khi BCL đóng cửa.
III. CƠ SỞ PHÁP LÝ, CƠ SỞ DỮ LIỆU VÀ TÀI LIỆU KỸ THUẬT ĐỂ LẬP
BÁO CÁO ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG MÔI TRƯỜNG
1. Cơ Sở Pháp Lý
Báo cáo “Đánh giá tác động môi trường của hoạt động chôn lấp chất thải rắn đô
thị trên địa bàn TpHCM” được thực hiện dựa trên các cơ sở pháp lý sau:
-Luật Bảo vệ môi trường ở Việt Nam (năm 2005) có hiệu lực ngày 01/07/2006 đã
tạo được cơ sở pháp lý cho công tác quản lý chất thải, tạo tiền đề cho việc ban hành các
văn bản pháp lý khác liên quan đến việc cụ thể hoá các quy định, quy chế, tiêu chuẩn,
hướng dẫn,….
- Thông tư số 490/1998/TT – BKHCNMT ngày 29 tháng 4 năm 1998 của Bộ Khoa
Học, Công Nghệ Và Môi Trường, về Hướng dẫn lập và thẩm định “Báo cáo đánh giá tác
động môi trường đối với các dự án đầu tư”.
- Qui định về việc thực hiện báo cáo đánh giá tác động môi trường cho dự án.
- Các qui định thi công cơ sở hạ tầng của thành phố Hồ Chí Minh.
- Nghị định số 121/2004/NĐ-CP của chính phủ ngày 12/5/2004 quy định về xử
phạt vi phạm hành chính trong bảo vệ môi trường.
- Nghị định số 256/2003/QĐ-TTg của Thủ tướng chính phủ ban hành ngày
2/4/2003 về việc phê duyệt Chiến lược bảo vệ môi trường quốc gia đến năm 2010 và định
hướng đến năm 2020.
Đánh giá tác đꢀng môi trưꢀng cꢀa hoꢀt đꢀng chôn lꢀp chꢀt thꢀi rꢀn đô thꢀ trên đꢀa bàn TPHCM
LÊ NGꢀC TUꢀN
2
TRƯꢀNG ĐꢀI HꢀC KHOA HꢀC Tꢀ NHIÊN
KHOA MÔI TRƯꢀNG
CAO HꢀC KHÓA 15
CHUYÊN NGÀNH QUꢀN LÝ MÔI TRƯꢀNG
- Chỉ thị số 199/TTg ngày 3/4/1997 của Thủ tướng chính phủ về những biện pháp
cấp bách trong công tác quản lý CTR ở các đô thị và khu công nghiệp.
- Thông tư liên tịch số 1590/1997/TTLB-KHCNMT-XD của Bộ Khoa học công
nghệ và môi trường và Bộ Xây dựng ban hành ngày 17/10/1999 hướng dẫn thi hành chỉ
thị số 199/TTg ngày 3/4/1997 của Thủ tướng chính phủ về những biện pháp cấp bách
trong công tác quản lý CTR ở các đô thị và khu công nghiệp.
- Quyết định số 152/1999/QĐ-TTg ngày 10/7/1999 của Thủ tướng chính phủ về
việc phê duyệt Chiến lược quản lý CTR tại các đô thị và khu công nghiệp Việt Nam đến
năm 2020.
- Thông tư liên tịch số 01/2001/TTLT-BKHCNMT-BXD ngày 18/1/2001 hướng
dẫn các quy định về bảo vệ môi trường đối với việc lựa chọn địa điểm xây dựng và vận
hành bãi chôn lấp CTR.
- TCVN 6696-2000 – Bãi chôn lấp hợp vệ sinh – Yêu cầu về bảo vệ môi trường.
- TCVN 6705-2000 – Chất thải rắn không nguy hại – Phân loại.
- TCXDVN 261-2001 – Bãi chôn lấp – Tiêu chuẩn thiết kế.
- Việt Nam đã tham gia ký kết Công ước quốc tế về Nghị định thư Kyoto (2002) và
đang xây dựng Chiến lược quốc gia về Cơ chế phát triển sạch (CDM) cho phép các nước
công nghiệp hoá được phép mua “Chứng chỉ Carbon” từ các chỉ tiêu của các nước đang
phát triển và coi như đã giảm lượng khí thải ra theo cam kết của mình. Việc thu gom và
sử dụng khí methane từ các BCL là một trong những công nghệ mang lại những lợi ích về
mặt tài chính nhất khi thực hiện CDM, tỷ lệ quay vòng tài chính nội tại từ các dự án này
có thể tăng lên từ 5% đến 10%.
2. Các Tài Liệu Khác
Các tài liệu khác được sử dụng trong việc chuẩn bị báo cáo ĐTM:
- Luận chứng tiền khả thi dự án “Đầu Tư Nâng Cấp Chất Lượng Công Trường Xử Lý
Rác Gò Cát” của Xí nghiệp phân tổng hợp Hóc Môn thuộc Sở GTCC Tp.Hồ Chí Minh.
- Dự án “Đầu Tư Nâng Cấp Chất Lượng Công Trường Xử Lý Rác Gò Cát”;
- Báo cáo nghiên cứu khả thi dự án “Xây dựng bãi chôn lấp số 2 – khu liên hợp xử lý
chất thải rắn Tây Bắc Thành phố”
- Dự án “Xây dựng và vận hành khu liên hợp xử lý chất thải rắn Đa Phước – Thành phố
Hồ Chí Minh”
- Báo cáo ĐTM của dự án “Cải Tạo Hệ Thống Kênh Rạch và Phát Triển Hệ Thống
Thoát Nước Lưu Vực Kênh Nhiêu Lộc – Thị Nghè” (JICA);
- Phương án Giải Tỏa Di Dời và Tái Định Cư cho các dự án cải tạo cơ sở hạ tầng của
thành phố Hồ Chí Minh;
- Báo cáo Giám Sát Chất Lượng Môi Trường của thành phố Hồ Chí Minh.
- Các tài liệu tham khảo công nghệ xử lý các chất thải (nước, không khí và chất thải rắn)
của nước ngoài và trong nước;
Đánh giá tác đꢀng môi trưꢀng cꢀa hoꢀt đꢀng chôn lꢀp chꢀt thꢀi rꢀn đô thꢀ trên đꢀa bàn TPHCM
LÊ NGꢀC TUꢀN
3
TRƯꢀNG ĐꢀI HꢀC KHOA HꢀC Tꢀ NHIÊN
KHOA MÔI TRƯꢀNG
CAO HꢀC KHÓA 15
CHUYÊN NGÀNH QUꢀN LÝ MÔI TRƯꢀNG
IV. ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI VÀ NỘI DUNG CỦA BÁO CÁO ĐÁNH GIÁ TÁC
ĐỘNG MÔI TRƯỜNG
1. Đối tượng và phạm vi của báo cáo đánh giá tác động môi trường
Với đặc thù là báo cáo nghiên cứu công đoạn xử lý cuối cùng trong hệ thống quản lý
kỹ thuật CTRĐT nên đối tượng của báo cáo ĐTM này là hoạt động chôn lấp CTRĐT nói
chung trên toàn địa bàn thành phố.
Phạm vi nghiên cứu của báo cáo là 3 bãi chôn lấp điển hình cho 3 trạng thái hoạt
động khác nhau, 3 thời điểm xây dựng khác nhau:
+ BCL Đông Thạnh – Hóc Môn
+ BCL Gò Cát – Bình Chánh
+ BCL Phước Hiệp – Củ Chi
2. Nội Dung Của Báo Cáo
Để thực hiện các mục đích trên, những nội dung sau được triển khai:
2.1. Xác Định Các Số Liệu Ban Đầu
- Sưu tầm tài liệu và khảo sát thực tế hiện trạng môi trường khu vực dự án
- Sưu tầm tài liệu và khảo sát thực tế các điều kiện tự nhiên
- Sưu tầm tài liệu và khảo sát thực tế các điều kiện kinh tế xã hội
- Sưu tầm tài liệu và khảo sát các cơ sở hạ tầng
- Xác định các nguồn ô nhiễm
+ Thành phần nước rò rỉ từ các BCL;
+ Nguồn ô nhiễm không khí từ BCL và giao thông trong vùng;
+ Thành phần đất;
+ Thành phần chất thải rắn.
2.2. Phân Tích Và Đánh Giá Tác Động Môi Trường
- Phân tích, đánh giá công nghệ xử lý rác
- Phân tích và đánh giá các nguồn chất thải và khả năng gây ô nhiễm đến môi trường
+ Nước thải;
+ Khí thải;
+ Chất thải rắn;
- Đánh giá ảnh hưởng đến môi trường của từng nguồn ô nhiễm;
- Đánh giá hiện trạng môi trường các nguồn nước, không khí và chất thải rắn;
2.3. Các Biện Pháp Giải Quyết và Phòng Chống Ô Nhiễm
- Xử lý các nguồn ô nhiễm:
Đánh giá tác đꢀng môi trưꢀng cꢀa hoꢀt đꢀng chôn lꢀp chꢀt thꢀi rꢀn đô thꢀ trên đꢀa bàn TPHCM
LÊ NGꢀC TUꢀN
4
TRƯꢀNG ĐꢀI HꢀC KHOA HꢀC Tꢀ NHIÊN
KHOA MÔI TRƯꢀNG
CAO HꢀC KHÓA 15
CHUYÊN NGÀNH QUꢀN LÝ MÔI TRƯꢀNG
+ Nước rò rỉ;
+ Khí thải;
+ Chất thải rắn.
- Đưa ra các biện pháp kỹ thuật và quản lý để giải quyết các vấn đề còn tồn tại;
- Giải quyết các vấn đề dân cư, kinh tế xã hội;
Báo cáo ĐTM được trình bày trong 7 chương với các biểu đồ, bảng biểu và hình
ảnh minh họa.
Chương 1 Mở đầu
Chương 2 Hiện trạng quản lý chất thải rắn đô thị tại Thành Phố Hồ Chí Minh
Chương 3 Hiện trạng môi trường tại một số bãi chôn lấp trên địa bàn TP.HCM
Chương 4 Đánh giá tác động môi trường của hoạt động chôn lấp CTRĐT
Chương 5 Đề xuất một số giải pháp cải thiện
Chương 6 Chương trình giám sát chất lượng môi trường trong quá trình vận hành
và đóng cửa bãi chôn lấp
Chương 7: Kết luận và kiến nghị
Đánh giá tác đꢀng môi trưꢀng cꢀa hoꢀt đꢀng chôn lꢀp chꢀt thꢀi rꢀn đô thꢀ trên đꢀa bàn TPHCM
LÊ NGꢀC TUꢀN
5
TRƯꢀNG ĐꢀI HꢀC KHOA HꢀC Tꢀ NHIÊN
KHOA MÔI TRƯꢀNG
CAO HꢀC KHÓA 15
CHUYÊN NGÀNH QUꢀN LÝ MÔI TRƯꢀNG
IV. PHƯƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG MÔI TRƯỜNG
Phương pháp đánh giá tác động môi trường có thể được phân loại như sau:
+ Nhận dạng
- Mô tả hiện trạng của hệ thống môi trường
- Xác định tất cả các thành phần của dự án
+ Dự đoán
- Xác định những sự thay đổi đáng kể của môi trường
- Dự đoán về khối lượng và không gian của sự thay đổi đã xác định ở trên
- Đánh giá khả năng các ảnh hưởng sẽ xảy ra theo thời gian
+ Đánh giá
- Xác định mức độ thiệt hại và lợi ích của các nhóm và cộng đồng dân cư bị ảnh hưởng
bởi hoạt động của dự án;
- Xác định và so sánh về lợi ích giữa các phương án.
Phương pháp đánh giá tác động môi trường được sử dụng trong báo cáo ĐTM này
chủ yếu là dựa vào "Hướng Dẫn Về Thực Hiện Báo Cáo Đánh Giá Tác Động Môi
Trường" do Cục Môi Trường - Bộ Khoa Học Công Nghệ & Môi Trường ban hành trên cơ
sở phù hợp với hoàn cảnh nước ta, hoàn cảnh khu vực đang xét và phù hợp với các số liệu
điều tra được:
+
Phương pháp liệt kê (Check list):
- Liệt kê các tác động đến môi trường do hoạt động xây dựng BCL;
- Liệt kê các tác động đến môi trường do dự án gây ra, bao gồm các nhân tố gây ô
nhiễm môi trường: nước thải, khí thải, chất thải rắn, an toàn lao động, cháy nổ, vệ
sinh môi trường khu vực sản xuất,...
Phương pháp liệt kê là phương pháp tương đối đơn giản, cho phép phân tích một
cách sâu sắc các tác động của nhiều hoạt động khác nhau lên cùng một nhân tố.
+
Phương pháp đánh giá nhanh và mô hình hóa môi trường:
Phương pháp này được sử dụng khi đánh giá tải lượng ô nhiễm nước, khí,... do các
hoạt động của dự án và dự báo mức độ tác động do lan truyền nước thải vào nguồn nước
và khí thải vào vùng không khí ở phạm vi nào đó và các sự cố môi trường khác.
Đánh giá tác đꢀng môi trưꢀng cꢀa hoꢀt đꢀng chôn lꢀp chꢀt thꢀi rꢀn đô thꢀ trên đꢀa bàn TPHCM
LÊ NGꢀC TUꢀN
6
TRƯꢀNG ĐꢀI HꢀC KHOA HꢀC Tꢀ NHIÊN
KHOA MÔI TRƯꢀNG
CAO HꢀC KHÓA 15
CHUYÊN NGÀNH QUꢀN LÝ MÔI TRƯꢀNG
CHƯƠNG 2:
HIỆN TRẠNG QUẢN LÝ CHẤT THẢI RẮN ĐÔ THỊ
TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
I. GIỚI THIỆU
Thành phố Hồ Chí Minh kéo dài theo hướng Tây Bắc – Đông Nam, nằm trong tọa
độ địa lý 10038’ – 11010’ vĩ Bắc và 106022’ – 106055’kinh Đông, phía Bắc giáp tỉnh Tây
Ninh và Bình Dương, phía Đông giáp Đồng Nai và Biển Đông, phía Nam và Tây Nam
giáp Long An. Chiều dài của thành phố là 150km từ Củ Chi đến Duyên Hải, chiều rộng
là 50km từ Thủ Đức đến Bình Chánh. Diện tích toàn thành phố Hồ Chí Minh là 2095,24
km2, trong đó nội thành chiếm 140,3 km2. Dân số toàn thành phố 5.547.900 người (thống
kê năm 2002), với mật độ trung bình 2.468 người/km2 và được dự đoán đến năm 2010
dân số sẽ lên đến 7,5 – 7,7 triệu người.
Với tốc độ đô thị hóa và công nghiệp hóa cao, số lượng dân cư và các khu dân cư,
số lượng các nhà máy và các khu công nghiệp tăng nhanh chóng, thành phố Hồ Chí Minh
đang chịu một sức ép về lượng chất thải rắn đổ ra mỗi ngày từ hơn 1 triệu hộ dân cư sống
tại 24 quận huyện, từ hơn 8000 nhà máy, cơ sở sản xuất vừa và nhỏ, 12 khu công nghiệp,
03 khu chế xuất và 01 khu công nghệ cao, 59 bệnh viện, gần 400 trung tâm chuyên khoa,
trung tâm y tế và hơn 5.000 phòng khám tư nhân…
II. KHỐI LƯỢNG CHẤT THẢI RẮN ĐÔ THỊ
Khối lượng CTRĐT ngày càng tăng nhanh chóng theo tốc độ gia tăng dân số và
phát triển kinh tế xã hội. Dưới đây là khối lượng CTRĐT Tp.HCM tính đến năm 2004.
Rác
Xà bần
Tổng lượng CTR
Năm
Tấn/năm Tấn/ngày Tấn/năm Tấn/ngày Tấn/năm
Tấn/ngày
3524
3583
3675
3107
3141
3633
4066
4697
5280
6057
5764
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
1005417
978084
993377
943996
899568
1019914
1172956
1369359
1568477
1731387
1764019
2755
2680
2722
2586
2465
2794
3214
3752
4297
4744
4833
280753
329534
347918
190122
246857
306008
311007
345014
358762
479594
339859
769
903
953
521
676
838
852
945
983
1314
931
1286170
1307618
1341295
1134117
1146425
1325922
1483963
1714373
1927239
2210981
2103878
Nguồn: Công ty môi trường đô thị Tp.HCM
Đánh giá tác đꢀng môi trưꢀng cꢀa hoꢀt đꢀng chôn lꢀp chꢀt thꢀi rꢀn đô thꢀ trên đꢀa bàn TPHCM
LÊ NGꢀC TUꢀN
7
TRƯꢀNG ĐꢀI HꢀC KHOA HꢀC Tꢀ NHIÊN
KHOA MÔI TRƯꢀNG
CAO HꢀC KHÓA 15
CHUYÊN NGÀNH QUꢀN LÝ MÔI TRƯꢀNG
III. Thành phần chất thải rắn đô thị
TT
THÀNH PHẦN
HỘ GIA ĐÌNH
TRẠM TRUNG CHUYỂN
BCL GÒ CÁT
K.lượng (%) Độ ẩm (%) Độ tro (%) K.lượng (%)
Độ ẩm (%)
Độ tro (%) K.lượng (%) Độ ẩm (%) Độ tro (%)
1
2
3
4
5
6
7
8
Thực phẩm
Nylon
Nhựa
61-96,6
KĐK-13
0-10
0-14,2
0-KĐK
0-2,8
0-7,2
0-1,3
0-14,2
4-25
0,9-3,3
0
0-10,5
0-3,6
0-4,6
0-10,2
0
60,2-89,6
5,7-52,8
3,1-20,1
7,4-20,7
3,5-47
72-94
1,6-9,6
0,5-5,8
0-13
58,7-85,2
11,6-60,5
2,5-8,8
1,6-41,9
2,3-5,3
3,1-4,2
2,7-16,2
3,2-40,9
3,4-12,3
68,9-75,6
12,6-45,4
1-8
1,5-13,3
56,4-86
12,6-45,4
1-16,5
11,6-15,2
1-5,1
-
3,4-18,2
25,2-56,2
0
0
-
-
-
-
-
0
0
0
0
-
-
Vải
7-7,5
-
-
-
2,4-2,6
4,7-9,1
Cao su mềm
Cao su cứng
Gỗ
Mốp xốp
Giấy
Thủy tinh
Kim loại
Da
Xà bần
Sành sứ
Carton
Lon đồ hộp
Pin
Bông gòn
Tre, rơm rạ, lá cây
Vỏ sò, xương Đ.vật
Bã sơn
Thùng đựng sơn
Mica
-
-
04,5
KĐK-1,8
0-1,6
0-5,8
KĐK-1,2
KĐK-5,5
0-5,6
0-0,5
0-1,9
0-5,5
0-0,8
0-6,5
0-4,3
0-1
0
-
11,7-26,2
5,7-10
17,7-51,5
2,5-4,5
0-1
0-5,4
0-2
0-2
0-1
0-KĐK
0-KĐK
3,3-5,6
-
-
9
1-13,6
10,1-55,6
12,6-22,5
4,2-18,4
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
-
-
-
20
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
0,8
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
8-9,2
20,2-66,7
-
-
12,5-13
0-2,5
0
0-KĐK
2,6-15,6
-
-
-
10
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
0-2
0-25
0-9
0
0
0
0
-
-
-
-
-
0-0,9
0
0-3
0-KĐK
0-KĐK
-
-
-
-
-
-
0
Ghi chú: Độ tro (% trọng lượng khô) ; KĐK: Không đáng kể khi % theo khối lượng ướt < 0,5%
Đánh giá tác đꢀng môi trưꢀng cꢀa hoꢀt đꢀng chôn lꢀp chꢀt thꢀi rꢀn đô thꢀ trên đꢀa bàn TPHCM
LÊ NGꢀC TUꢀN
8
TRƯꢀNG ĐꢀI HꢀC KHOA HꢀC Tꢀ NHIÊN
KHOA MÔI TRƯꢀNG
CAO HꢀC KHÓA 15
CHUYÊN NGÀNH QUꢀN LÝ MÔI TRƯꢀNG
IV. Hệ thống quản lý chất thải rắn đô thị
1. Sơ đồ tổng quát hệ thống quản lý CTRĐT Tp.HCM
Nguꢀn phát sinh
Tꢀn trꢀ tꢀi
Thu gom
Trung chuyꢀn
và vꢀn chuyꢀn
Tái sinh, tái chꢀ
và tái sꢀ dꢀng
Bãi chôn lꢀp
2. Sơ đồ thu gom và vận chuyển CTRĐT Tp.HCM
Nguꢀn thꢀi rác
sinh hoꢀt
Trꢀm trung
chuyꢀn
Điꢀm hꢀn
BCL
chꢀt
thꢀi
rꢀn
thu gom
Rác sinh hoꢀt
tꢀ bꢀnh viꢀn,
công nghiꢀp
Bô ép kín
BCL
chꢀt
thꢀi
Nguꢀn thꢀi rác
xây dꢀng
Trꢀm trung
rꢀn xà
Vꢀn chuyꢀn trꢀc
Thu gom lꢀn 1
Thu gom lꢀn 2
Đánh giá tác đꢀng môi trưꢀng cꢀa hoꢀt đꢀng chôn lꢀp chꢀt thꢀi rꢀn đô thꢀ trên đꢀa bàn
TPHCM
LÊ NGꢀC TUꢀN
9
TRƯꢀNG ĐꢀI HꢀC KHOA HꢀC Tꢀ NHIÊN
KHOA MÔI TRƯꢀNG
CAO HꢀC KHÓA 15
CHUYÊN NGÀNH QUꢀN LÝ MÔI TRƯꢀNG
Hiện nay Công ty Môi trường Đô thị đang chịu trách nhiệm chuyên chở 53% khối
lượng CTRĐT của TpHCM, Hợp tác xã Công Nông chuyên chở 17%, phần còn lại 30%
do các Công ty Dịch vu Công ích các quận huyện chuyên chở.
3. Phân loại, tái sinh, tái chế
Phꢀ
liꢀu
Ngưꢀi thu
mua ve chai
Vꢀa thu mua
phꢀ liꢀu quy
Hꢀ gia đình,
Vꢀa thu mua phꢀ
công sꢀ, nhà
hàng, chꢀ
liꢀu quy mô trung bình
Sꢀn phꢀm tꢀ
nguyên liꢀu tái chꢀ
Các cơ sꢀ tái chꢀ
Bãi chôn lꢀp
4. Xử lý
Hiện nay, Tp.HCM chủ yếu đang áp dụng biệp pháp chôn lấp để xử lý CTRĐT.
Trong tương lai không xa, song song với họat động tại các BCL, Tp.HCM sẽ tiến hành
xây dựng các hạng mục xử lý CTRĐT bằng công nghệ mới nhằm nâng cao hiệu quả của
hoạt động quản lý CTR trên địa bàn thành phố nói chung.
Theo Sở Tài nguyên – Môi trường TpHCM, thành phố đang tiến hành thực hiện
14 dự án xử lý CTR. Trong đó, Cty Môi trường Đô thị đang làm chủ đầu tư thực hiện 4
dự án: (1) Dự án chôn lấp rác hợp vệ sinh với công suất 3000 tấn/ngày; (2) xây dựng nhà
máy xử lý rác thải sinh hoạt 500 tấn/ngày thành compost bằng công nghệ thủy phân dưới
áp suất và nhiệt độ cao; (3) xây dựng trạm xử lý chất thải công nghiệp nguy hại (rác y tế)
bằng công nghệ đốt thùng quay có công suất 21 tấn/này; (4) xây dựng nhà máy xử lý
CTRSH Đa Phước có công suất 800 tấn/ngày (200 tấn bùn hầm cầu và 600 tấn CTRSH),
xử lý bằng phương pháp vi sinh, sản xuất compost. Tất cả các dự án này có tổng vốn đầu
tư gần 883 tỷ đồng và sẽ đưa vào hoạt động năm 2006.
10 dự án xử lý CTR bằng công nghệ mới hiện đại theo chủ trương xã hội hoá
công tác xử lý CTR: (1) Dự án xây dựng nhà máy liên hiệp xử lý toàn diện CTRĐT
Lemna tại TpHCM do Cty Vietstar (Hoa Kỳ) đầu tư 19 triệu USD; (2) Xử lý rác thành
compost do Cty liên doanh Sài Gòn – Earthcare (Hoa Kỳ) đầu tư 12 triệu USD; (3) xây
dựng lò đốt rác y tế, chất thải công nghiệp do Cty Dung Ích (Đài Loan) đầu tư trên 8
triệu USD; (4) Xây dựng khu liên hợp CTR Đa Phước do Cty California Waste
Solutions, Inc (Hoa Kỳ) đầu tư 107 triệu USD; (5) Khu liên hợp xử lý CTR W2E do Cty
Waste to Energy Pte Ltd (Singapore) đầu tư 9,5 triệu USD: (6) Đốt rác thải kết hợp phát
điện tại TpHCM do Cty Fluid Tech (Australia) đầu tư 105 triệu USD; (7) Đốt rác phát
điện tại TpHCM do Cty Keppel (Singapore) đầu tư 120 triệu USD; (8) Xây dựng nhà
Đánh giá tác đꢀng môi trưꢀng cꢀa hoꢀt đꢀng chôn lꢀp chꢀt thꢀi rꢀn đô thꢀ trên đꢀa bàn
TPHCM
LÊ NGꢀC TUꢀN
10
TRƯꢀNG ĐꢀI HꢀC KHOA HꢀC Tꢀ NHIÊN
KHOA MÔI TRƯꢀNG
CAO HꢀC KHÓA 15
CHUYÊN NGÀNH QUꢀN LÝ MÔI TRƯꢀNG
máy xử lý rác bằng phương pháp nhiệt phân Entropic do Liên doanh giữa Cty Đại Lâm
và Cty Entropic Energy (Hoa Kỳ) đầu tư 100 triệu USD; (9) Nhà máy xử lý rác thải sản
xuất phân bón hữu cơ vi sinh và các sản phẩm từ rác thải do Cty Nam Thành – Ninh
Thuận đầu tư 98 tỷ đồng; (10) Đốt rác sản xuất điện do Cty Naanovo (Canada) đầu tư.
Trong 10 dự án nêu trên, hiện có 3 dự án (do Cty Vietstar, Cty Dung Ích, Cty Liên
Doanh Sài Gòn – Earthcare đầu tư) đã được nhà nước cấp giấy phép đầu tư, dự kiến có
thể đưa vào hoạt động trong năm 2006 và 2007.
Đánh giá tác đꢀng môi trưꢀng cꢀa hoꢀt đꢀng chôn lꢀp chꢀt thꢀi rꢀn đô thꢀ trên đꢀa bàn
TPHCM
LÊ NGꢀC TUꢀN
11
TRƯꢀNG ĐꢀI HꢀC KHOA HꢀC Tꢀ NHIÊN
KHOA MÔI TRƯꢀNG
CAO HꢀC KHÓA 15
CHUYÊN NGÀNH QUꢀN LÝ MÔI TRƯꢀNG
CHƯƠNG 3
HIỆN TRẠNG MÔI TRƯỜNG TẠI MỘT SỐ
BÃI CHÔN LẤP TRÊN ĐỊA BÀN TP.HCM
I. GIỚI THIỆU CHUNG
Hiện nay, TpHCM phát sinh một lượng CTR ước tính khoảng 5000 – 6000
tấn/ngày. Hầu hết lượng CTR trên được thu gom và vận chuyển lên các BCL, kể cả chất
thải nguy hại. Một phần CTRCN được thu gom, xử lý và tái sinh tái chế tại một số công
ty tư nhân và cơ sở nhỏ. CTR y tế được thu gom và xử lý bằng phương pháp đốt ở Bình
Hưng Hòa.
Chôn lấp là công nghệ duy nhất cho đến nay được sử dụng để xử lý CTRĐT tại
TpHCM. Các BCL đã, đang và sẽ đưa vào hoạt động tại TpHCM được trình bày trong
bảng sau:
TT
TÊN BCL
ĐỊA ĐIỂM
DIỆN
TÍCH (ha)
73
Ghi chú
1
Đa Phước
Xã Đa Phước,
- Đang xây dựng
Bình Chánh
- Thời gian hoạt động: từ
01/2005
- Tổng công suất tiếp nhận:
909.940 tấn
- Công suất: 2000 – 3000
tấn/ngày
2
3
Gò Cát
Xã Bình Trị
Đông,
Bình Chánh
Củ Chi
25
45
Sẽ đóng cửa cuối 2006
Phước Hiệp
(Tam Tân)*
Bãi số 1 đang tiếp nhận (sắp
đóng cửa). Bãi 1A đang xây
dựng. (khu LHXLCTR: xử
lý cả CTRCN & CTRĐT)
4
5
6
7
8
Thủ Thừa
Long An
Nhà Bè
Quận 9
Cần Giờ
Hóc Môn
1760
100
50
1
45
Nhơn Đức
Trường Thạnh
Cần Giờ
Đông Thạnh
Chỉ tiếp nhận xà bần
Trong đó, các BCL đang hoạt động là Gò Cát, Phước Hiệp, Đông Thạnh.
Chôn lấp được xem là giải pháp ít tốn kém trong xử lý CTRĐT. Tuy nhiên, nguy
cơ gây ô nhiễm môi trường là rất cao. Trong những năm gần đây, các BCL đã bộc lộ
nhiều nhược điểm, ảnh hưởng đến sức khỏe con người và môi trường xung quanh cả khi
đang vận hành và còn tác động một thời gian dài sau khi đóng bãi.
Đánh giá tác đꢀng môi trưꢀng cꢀa hoꢀt đꢀng chôn lꢀp chꢀt thꢀi rꢀn đô thꢀ trên đꢀa bàn
TPHCM
LÊ NGꢀC TUꢀN
12
TRƯꢀNG ĐꢀI HꢀC KHOA HꢀC Tꢀ NHIÊN
KHOA MÔI TRƯꢀNG
CAO HꢀC KHÓA 15
CHUYÊN NGÀNH QUꢀN LÝ MÔI TRƯꢀNG
Một trong những nguồn ô nhiễm lớn nhất sinh ra từ các BCL tại TpHCM là nước
rỉ rác. Với diện tích chôn lấp từ 16 – 25 ha, mỗi BCL có thể phát sinh một lượng nước rỉ
rác trên dưới 1000m3/ngđ với nồng độ các chất nhiễm bẩn khá cao. Các kết quả phân
tích nước rỉ rác ở 3 BCL đang vận hành cho thấy COD = 39.614 – 59.750 mg/L, BOD =
41.456-56.250 mg/L. Trong BCL đã xuất hiện các hoạt động phân hủy kỵ khí nên pH
thấp và nồng độ các chất béo bay hơi VFA khá cao: VFA-COD = 20.216 – 21.611 mg/L.
Nồng độ các hợp chất chứa Nitơ khá cao: hàm lượng nitơ hữu cơ Org-N = 336 – 678
-
-
mg/L, N-NH3 = 297 – 790 mg/L, N-NO2 và N-NO3 không phát hiện (do điều kiện kỵ
khí). Khi thời gian lưu trữ càng cao, nồng độ N-NH3 sẽ càng cao (có thể đến 2.044
mg/L) do các hợp chất hữu cơ chứa Nitơ phân hủy và chuyển hoá thành. Độ cứng cao:
Htc= 5.833 – 9.667 mgCaCO3/L và Ca2+= 1.122 – 2.739 mg/L. Lượng nước rỉ rác với
nồng độ chất ô nhiễm cao như thế đã gây ô nhiễm nặng nề môi trường sống, đặc biệt là
ảnh hưởng đến đất, nước ngầm, nước mặt của các vùng xung quanh. (TLTK: “Phương
án xây dựng hệ thống quan trắc và giám sát chất lượng môi trường các BCL TpHCM” –
UBND TPHCM – Sở Tài nguyên và Môi trường – tháng 08/2004)
Nguồn ô nhiễm đáng kể thứ hai là khí và mùi phát sinh từ BCL. Khí thải từ
BCL chủ yếu là CH4 và CO2 phát sinh với khối lượng lớn từ quá trình vận hành BCL.
Đây là các loại khí gây hiệu ứng nhà kính, đặc biệt CH4 có khả năng gây hiệu ứng nhà
kính gấp 20 lần CO2. Nếu lượng khí này không được thu gom và xử lý hoặc tái sử dụng,
chúng sẽ góp phần ảnh hưởng đến sự nóng
lên của khí hậu toàn cầu. Ngoài ra, mùi phát
sinh từ BCL rất khó chịu, chủ yếu sinh ra từ
hồ chứa nước rò rỉ và sàn phân loại, có khả
năng ảnh hưởng trên phạm vi nhiều km xung
quanh BCL, ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt và
sức khoẻ người dân sinh sống quanh đây.
Bên cạnh đó, địa điểm xây dựng BCL
còn nhiều bất hợp lý. Chỉ có BCL Đông
Thạnh và Gò Cát là nằm trên vùng đất cao,
còn BCL Phước Hiệp và các BCL đã được
chọn địa điểm sẽ xây dựng trong thời gian tới (Phước Hiệp giai đoạn 2 – 88ha, Đa Phước
– 73ha, Thủ Thừa – 1.760ha) đều nằm trong vùng đất yếu và ngập nước. Các báo cáo địa
chất và thủy văn cho thấy, ở các vùng đất này lớp đất bùn bề mặt có thể dày 14-18m,
thậm chí còn dày hơn. Vào mùa lũ, mực nước khu vực này thường cao hơn mặt đất từ
1,0 – 1,5m. Đây là các vùng nhạy cảm về môi trường, được khuyến cáo không nên xây
dựng BCL (theo “Hướng dẫn kỹ thuật về quy hoạch, thiết kế và vận hành các bãi chôn
lấp chất thải rắn ở các nước thu nhập vừa và thấp” – Rushbrook & Pugh, 1999 – World
Bank). Nhưng do điều kiện về đất đai, TpHCM không thể tìm được các địa điểm khác,
bắt buộc phải lựa chọn và xây dựng các BCL trên các vùng đất yếu và ngập nước.
Ngoài ra còn kể đến độ sụt lún của BCL sau một thời gian hoạt động nhất định.
Ước tính sau 5 năm, độ sụt lún của BCL khoảng 20 – 40%. Kế hoạch giám sát, kiểm tra
độ sụt lún của BCL rất quan trọng quyết định tuổi thọ khi đổ thêm rác, đất vào BCL.
Đánh giá tác đꢀng môi trưꢀng cꢀa hoꢀt đꢀng chôn lꢀp chꢀt thꢀi rꢀn đô thꢀ trên đꢀa bàn
TPHCM
LÊ NGꢀC TUꢀN
13
TRƯꢀNG ĐꢀI HꢀC KHOA HꢀC Tꢀ NHIÊN
KHOA MÔI TRƯꢀNG
CAO HꢀC KHÓA 15
CHUYÊN NGÀNH QUꢀN LÝ MÔI TRƯꢀNG
Cho đến nay, các BCL hợp vệ sinh đều có lớp lót đáy, hệ thống thu gom và xử lý
nước rỉ rác và hệ thống thu gom khí thải. Tuy nhiên vẫn chưa xử lý triệt để do nồng độ
các chất hữu cơ, vô cơ thay đổi rất khác biệt trong thời gian hoạt động, gây ô nhiễm môi
trường cũng như sinh hoạt và sức khoẻ của cư dân sinh sống quanh khu vực BCL.
II. BÃI CHÔN LẤP ĐÔNG THẠNH – HÓC MÔN
1. Hiện trạng hoạt động
- Thời gian hoạt động: 1991 – 2002
- Diện tích: 45 ha
- Tổng công suất tiếp nhận: 10.800.000 tấn
- Hiện nay không tiếp nhận CTRSH, chỉ tiếp nhận xà bần (1000 tấn/ngày)
Bãi chôn lấp Đông Thạnh được hình thành tự phát từ năm 1991 và là bãi đổ
CTRSH lớn nhất tại TpHCM trong thời gian đó với công suất lên đến 2.000-2.500
tấn/ngày. Cho đến cuối năm 2002, BCL Đông Thạnh đã chôn lấp được hơn 10 triệu tấn
rác. Đây là BCL không vệ sinh nên không có hệ thống lớp lót đáy, hệ thống thu gom
nước rò rỉ, khí bãi chôn lấp và hệ thống xử lý nước rỉ rác. Nước rỉ rác chảy tràn ra ngoài
tại bất cứ vị trí nào trong BCL có vết nứt. Một phần nước rỉ rác được thu gom tại mương
hở bao xung quanh dưới chân BCL và dẫn về các hồ chứa.
Đánh giá tác đꢀng môi trưꢀng cꢀa hoꢀt đꢀng chôn lꢀp chꢀt thꢀi rꢀn đô thꢀ trên đꢀa bàn
TPHCM
LÊ NGꢀC TUꢀN
14
TRƯꢀNG ĐꢀI HꢀC KHOA HꢀC Tꢀ NHIÊN
KHOA MÔI TRƯꢀNG
CAO HꢀC KHÓA 15
CHUYÊN NGÀNH QUꢀN LÝ MÔI TRƯꢀNG
2. Các tác nhân ô nhiễm quan trọng tại BCL
2.1. Nước rỉ rác
Thành phần nước rỉ rác của BCL Đông Thạnh khi còn hoạt động và sau khi đóng
bãi thay đổi rất lớn và rất đa dạng
2.1.1. Thành phần nước rỉ rác của BCL Đông Thạnh khi đang hoạt động
Thành phần nước rỉ rác BCL Đông Thạnh – lấy mẫu mùa khô (2002):
Thành phần
Giá trị, mg/L (trừ pH)
M1
M2
M3
M4
M5
M6
M7
M8
Ph
6
7,32
8,11
7,99
7,89
8,24
8,17
8,16
TDS
BOD5
COD
SS
VSS
N-NO3
N-NH3
Org-N
Phosphorus
15000 15900 15800 15350 15250 14250 13850 11150
56250 33571 4400 17867 21000 2241 2794
65333 38500 10000 24286 26666 8600 7400 2507
-
1280 3270
-
-
-
-
3
2570
231
29,3
1533
187
259
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
2,3
243
227
4,8
770
2,9
2220
2,5
-
2,1
2374
319
42,2
867
214
81
2,4
2195
258
17,5
1445 2044
1602 1977
470
196
202
26,6
667
200
40
230
9,6
14,9
21,5
Htc(mgCaCO3/L) 6067 4467
Ca2+
Mg2+
2300 1233
1867
134
373
89
1844 1122
527
239
100
240
154
-
356
710
405
173
Fe tổng
-
-
(Nguồn: Các biện pháp giảm thiểu ô nhiễm từ các BCL cũ và tái sử dụng sản
phẩm phân hủy cho nông nghiệp – Trung tâm công nghệ và quản lý môi trường –
CENTEMA – Tháng 12/2003)
Ghi chú:
M1: lấy cách đỉnh của ô che phủ I 5m theo chiều cao
M2: lấy cách đỉnh của ô che phủ I 10m theo chiều cao
M3: lấy cách đỉnh của ô che phủ I 15m theo chiều cao
M4: lấy cách đỉnh của ô che phủ I 20m theo chiều cao
M5: lấy cách đỉnh của ô che phủ I 25m theo chiều cao, mẫu gộp chung của
nhiều dòng nước rỉ rác
M6,M7: lấy cách đỉnh của ô che phủ II 20m theo chiều cao
M8: lấy trong hồ chứa số 7 tồn đọng lâu ngày.
Đánh giá tác đꢀng môi trưꢀng cꢀa hoꢀt đꢀng chôn lꢀp chꢀt thꢀi rꢀn đô thꢀ trên đꢀa bàn
TPHCM
LÊ NGꢀC TUꢀN
15
TRƯꢀNG ĐꢀI HꢀC KHOA HꢀC Tꢀ NHIÊN
KHOA MÔI TRƯꢀNG
CAO HꢀC KHÓA 15
CHUYÊN NGÀNH QUꢀN LÝ MÔI TRƯꢀNG
Nhận xét:
Mẫu được lấy từ nhiều độ cao khác nhau trên ô chôn lấp. Kết quả phân tích nước
rỉ rác cho thấy:
Với ô chôn lấp số I, hầu như theo khoảng cách càng xa đỉnh theo chiều xuống
mặt đất của ô đang chôn lấp rác thì nồng độ chất hữu cơ càng giảm, COD giảm từ
65.335 ppm xuống 10.000 ppm. Do ô chôn lấp được thực hiện chôn lấp từ dưới lên trên
nên càng gần đỉnh nước rò rỉ càng mới, mức độ nhiễm bẩn càng cao. Tương ứng tỉ số
BOD/COD giảm từ 86% xuống 73,6% và 44% (tỉ số 44% xuất hiện ngẫu nhiên 1 mẫu
trên xác suất 5 mẫu). Ngược lại giá trị pH tăng dần từ 6 đến 8,2. Hiện tượng nồng độ
chất hữu cơ giảm dần, tỷ lệ BOD/COD giảm dần, pH tăng dần theo chiều từ đỉnh ô chôn
lấp trở xuống là do bản thân BCL cũng là một thiết bị xử lý sinh học tự nhiên, những
hợp chất hữu cơ nào có khả năng phân hủy sinh học đã tự phân hủy theo thời gian chôn
lấp. Nồng độ các hợp chất chứa nitơ khá cao, nếu xét theo chiều như trên thì hàm lượng
nitơ hữu cơ giảm từ 470 ppm xuống 202 ppm; N-NH3 tăng từ 1445 ppm lên 2570 ppm
-
và N-NO3 không đáng kể so với nitơ hữu cơ và N-NH3. Khi thời gian lưu trữ càng lâu
nồng độ N-NH3 càng cao, nitơ hữu cơ càng thấp do nitơ hũu cơ bị thủy phân và chuyển
hóa thành N-NH3. Cũng xét cùng chiều như trên, thành phần độ cứng tổng cộng và Ca2+
của mẫu rò rỉ mới nhất là cao nhất do pH tăng lên 7,3-8,2 và CO2 sinh ra trong quá trình
phân hủy tự nhiên là môi trường thích hợp để các cation hóa trị II (gây nên độ cứng) kết
tủa, phần nào bám dính lại trên vật liệu phủ. Bên cạnh độ cứng cao, hàm lượng TDS cao
dao động 15.000-15.900 ppm thì nồng độ các hợp chất chứa phospho thấp gây khó khăn
cho quá trình thẩm thấu của các chất qua màng tế bào trong quá trình trao đổi chất.
Với ô chôn lấp số II, vào thời điểm lấy mẫu BCL Đông Thạnh vẫn đang chôn
lấp rác mới nhưng không có nước rò rỉ mới từ các vị trí ở gần đỉnh mà chỉ có rất ít nước
rò rỉ từ dòng bên dưới cách đỉnh khoảng 20m. Do vậy nước rò rỉ thuộc loại cũ có nồng
độ COD là 7400-8600 ppm, tỷ số BOD/COD thấp (từ 26-38%) rất khó xử lý theo
phương pháp sinh học. Với nước rò rỉ rất cũ bị tồn đọng lâu ngày trong hồ thì hầu như
các chỉ tiêu phân tích cũng tăng giảm tương tự như so sánh trên (giữa nước rò rỉ cũ và
mới), đặc biệt nồng độ COD giảm chỉ còn 2507 ppm. Hàm lượng độ cứng tổng cộng và
Ca2+ nhỏ hơn đáng kể so với nước rò rỉ mới vì một phần các ion gây độ cứng và Ca2+ tạo
kết tủa bị giữ lại trên đường đi và lắng xuống đáy hồ.
Đánh giá tác đꢀng môi trưꢀng cꢀa hoꢀt đꢀng chôn lꢀp chꢀt thꢀi rꢀn đô thꢀ trên đꢀa bàn
TPHCM
LÊ NGꢀC TUꢀN
16
TRƯꢀNG ĐꢀI HꢀC KHOA HꢀC Tꢀ NHIÊN
KHOA MÔI TRƯꢀNG
CAO HꢀC KHÓA 15
CHUYÊN NGÀNH QUꢀN LÝ MÔI TRƯꢀNG
Thành phần nước rỉ rác BCL Đông Thạnh – lấy mẫu đầu mùa mưa (2002):
Thành phần
Giá trị, mg/L (trừ pH)
M.I
M.II M.III M.IV M.V
M.VI
pH
8,22
8,17
8,26
8,04
7,79
8,21
TDS
BOD5
COD
SS
VSS
N-NO3
N-NH3
Org-N
Phosphorus
Htc(mgCaCO3/L)
Ca2+
Mg2+
15000 15200 13350 13250 15800 15100
7500 2639 5000 12750 5227
7818 14072 7036 8469 22932 11335
-
-
-
-
-
-
-
-
-
447
445
-
1683
-
793
413
-
2094
162
18,8
2533
454
340
95
700
440
-
2346
291
20,2
500
107
57
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
23
-
400
94
40
-
1350
140
242
-
267
40
41
700
80
121
-
Fe tổng
117
134
(Nguồn: Các biện pháp giảm thiểu ô nhiễm từ các BCL cũ và tái sử dụng sản
phẩm phân hủy cho nông nghiệp – Trung tâm công nghệ và quản lý môi trường –
CENTEMA – Tháng 12/2003)
Ghi chú:
M.I, M.II, M.III, M.IV: lấy theo hướng dòng chảy
M.V: cùng vị trí của M2
M.VI: lấy trên dòng chảy nhập chung từ hai nhánh thuộc hai hướng của ô chôn
lấp I
Nhận xét:
Các mẫu nước rò rỉ lấy lần 2 vào đầu mùa mưa, do vậy đã bị pha loãng với nước
mưa nên nồng độ chất hữu cơ không quá cao (COD=7.036-22.932 ppm), tương ứng tỷ số
BOD/COD= 37,5-59%. Do lấy mẫu theo dòng chảy nên mẫu nước rò rỉ thực chất là
nước rò rỉ củ và mới nhập chung. Điều đó giải thích vì sao tỷ số BOD/COD không cao.
Các chỉ tiêu khác cũng dao động tương tự như mẫu lấy lần 1.
Nhìn chung, kết quả phân tích của cả hai lần lấy mẫu (mùa khô và đầu mùa mưa)
cho thấy, nồng độ các chất ô nhiễm trong nước rỉ rác là rất cao. Rõ ràng rằng, nếu lượng
nước rò rỉ này không được thu gom và xử lý triệt để thì đây là mối nguy hại rất lớn cho
môi trường, đặc biệt là môi trường nước tại đây.
Đánh giá tác đꢀng môi trưꢀng cꢀa hoꢀt đꢀng chôn lꢀp chꢀt thꢀi rꢀn đô thꢀ trên đꢀa bàn
TPHCM
LÊ NGꢀC TUꢀN
17
TRƯꢀNG ĐꢀI HꢀC KHOA HꢀC Tꢀ NHIÊN
KHOA MÔI TRƯꢀNG
CAO HꢀC KHÓA 15
CHUYÊN NGÀNH QUꢀN LÝ MÔI TRƯꢀNG
2.1.2. Thành phần nước rỉ rác của BCL Đông Thạnh sau khi đóng bãi:
Thành phần
Giá trị
mg/L (trừ pH)
8-8,2
Thành phần
Giá trị, mg/L
pH
Phospho tổng
4,7-9,5
600-2190
520-1970
64-120
4,4-4,8
0-0,05
1,41-1,8
0,2-0,25
0-0,02
0,66-0,73
0,65-1,18
0,01-0,04
0,01-0,022
2,2-2,5
TDS
Htc
Ca2+
SS
COD
BOD
9100-11100
1520-1860
134-140
169-240
916-1702
243-615
317-378
36,2-52,6
40-460
Nitơ tổng
N-NH3
Fe tổng
Zn
Cr tổng
Cu
Humic (mgC/L)
Lignin
Dầu tổng
Pb
Cd
Mn
Phenol
0,32-0,6
0,17-0,24
KPH
Ni
Hg
As
Sn
Chất hoạt động bề mặt
Tetrachlorethylen
Trichlorethylen
KPH
(Nguồn: CENTEMA 2003)
Nhận xét:
Thành phần nước rỉ rác biến đổi rất nhiều theo thời gian ngay cả khi BCL đang
hoạt động, đặc biệt là nồng độ các hợp chất hữu cơ (COD) giảm dần theo thời gian.
Trong thời gian CTR vừa được chôn lấp, nước rỉ rác sinh ra có nồng độ các chất bẩn cao
(COD=25610-63333 ppm, BOD=23750-56250 ppm). Khi BCL ở giai đoạn hoạt động ổn
định, nước rỉ rác có nồng độ các chất bẩn giảm đáng kể (COD = 1079-2507 ppm, BOD =
235-735 ppm). Hiện nay, BCL Đông Thạnh đã đóng cửa, nước rỉ rác có hàm lượng COD
dao động từ 916-1702 ppm, BOD dao động từ 243-615 ppm. Trong đó hàm lượng chất
hữu cơ có khả năng phân hủy sinh học BOD chiếm khoảng 27-36% so với COD. Tỷ lệ
BOD/COD thấp, điều này cho thấy rằng nước rò rỉ có chứa các hợp chất hữu cơ khó
phân hủy sinh học mà đặc biệt là lignin và humic. Hàm lượng humic dao động từ 317-
378 mgC/L và lignin dao động từ 36,2-52,6 ppm, tương ứng chiếm khoảng 22,2-34,6%
và 3,1-4% so với COD.
Đối với nước rỉ rác mới, COD dao động từ 50574-57325 mg/L thì humic là
1150-1933 mgC/L và lignin là 1083-1420 ppm, tương ứng humic chiếm khoảng 2,8 –
3,8% và lignin chiếm khoảng 2- 2,5% so với COD. Điều này cho thấy rằng với nước rò
rỉ càng cũ thì COD thấp nhưng tỷ lệ các hợp chất hữu cơ khó phân hủy sinh học như
humic và lignin càng cao. Tỷ lệ này càng cao là do quá trình tự phân hủy sinh học xảy ra
trong BCL theo thời gian đã tích tạo ra một số các sản phẩm cuối khó phân hủy sinh học.
Hàm lượng nitơ của nước rò rỉ cao (600-2190 ppm) và đây cũng là một thành phần cần
phải được xử lý vì với hàm lượng nitơ cao, có thể gây ảnh hưởng đến hiệu quả của quá
trình xử lý sinh học và đến thủy sinh tại khu vực.
Đánh giá tác đꢀng môi trưꢀng cꢀa hoꢀt đꢀng chôn lꢀp chꢀt thꢀi rꢀn đô thꢀ trên đꢀa bàn
TPHCM
LÊ NGꢀC TUꢀN
18
TRƯꢀNG ĐꢀI HꢀC KHOA HꢀC Tꢀ NHIÊN
KHOA MÔI TRƯꢀNG
CAO HꢀC KHÓA 15
CHUYÊN NGÀNH QUꢀN LÝ MÔI TRƯꢀNG
2.2. Khí phát sinh từ bãi chôn lấp
Thành phần các khí chủ yếu sinh ra từ BCL bao gồm: NH3, CO2, CO, H2, H2S,
CH4, N2 và O2. Khí CH4 và khí CO2 là các khí chính sinh ra từ quá trình phân hủy kỵ khí
các chất hữu cơ có khả năng phân hủy sinh học trong rác. Nếu khí CH4 tồn tại trong
không khí ở nồng độ từ 5-15% sẽ phát nổ. Do hàm lượng O2 tồn tại trong BCL ít nên khi
nồng độ khí CH4 đạt ngưỡng tới hạn vẫn ít có khả năng gây nổ BCL. Tuy nhiên, nếu các
khí BCL thoát ra bên ngoài và tiếp xúc với không khí, có khả năng hình thành hỗn hợp
khí methane ở giới hạn gây nổ. Các khí này cũng tồn tại trong nước rỉ rác với nồng độ
tùy thuộc vào nồng độ của chúng trong pha khí khi tiếp xúc với nước rỉ rác.
Kết quả quan trắc các chất ô nhiễm không khí tại BCL Đông Thạnh trước
khi đóng bãi:
Chất ô nhiễm
Bụi SO2 NO2 NH3 H2S Mercaptan
CH4
(ppm)
2650
320
(mg/m3)
KV chôn lấp
KV vùng đệm
TCVN 5937-1995 0.3 0.5 0.4
-
-
0.25 0.18 2.1
0.2 0.17 1.4
2.8
0.14
-
-
-
0.2 0.008
-
(Nguồn: Các biện pháp giảm thiểu ô nhiễm từ các BCL cũ và tái sử dụng sản
phẩm phân hủy cho nông nghiệp – CENTEMA – Tháng 12/2003)
Kết quả quan trắc chất lượng môi trường không khí tại BCL Đông Thạnh
sau khi đóng bãi: (Nguồn: CENTEMA, 2003)
Chất ô nhiễm
CO2 SO2 NO2 NH3 H2S
(%)
Vi sinh
(KL/m3)
722
CH4
(mg/m3)
K1
K2
K3
K4
K5
K6
K7
K8
0.06 Vết 0.04 0.94 KPH
0.09 Vết 0.04 0.43 KPH
0.04 Vết 0.11 0.69 KPH
0.03 Vết 0.04 0.81 KPH
0.07 Vết 0.04 0.61 KPH
0.05 0.09 0.07 0.54 KPH
0.04 0.11 0.10 0.56 KPH
0.03 0.06 0.08 0.36 KPH
0.04 Vết 0.04 0.46 KPH
621
528
682
173
-
17
-
-
778
222
472
611
556
1250
528
1000
-
K9
-
-
TCVN 5937-1995
-
0.5 0.4
0.2 0.008
Ghi chú:
-KPH: Không phát hiện
-K1: Giữa đỉnh BCL
-K2: Đỉnh đầu hướng gió
-K3: Đỉnh cuối hướng gió
-K4: Chân BCL (trạm xử lý nước rỉ rác)
-K5: Chân BCL (đối diện trạm xử lý)
Đánh giá tác đꢀng môi trưꢀng cꢀa hoꢀt đꢀng chôn lꢀp chꢀt thꢀi rꢀn đô thꢀ trên đꢀa bàn
TPHCM
LÊ NGꢀC TUꢀN
19
TRƯꢀNG ĐꢀI HꢀC KHOA HꢀC Tꢀ NHIÊN
KHOA MÔI TRƯꢀNG
CAO HꢀC KHÓA 15
CHUYÊN NGÀNH QUꢀN LÝ MÔI TRƯꢀNG
-K6: 51 ấp 7, xã Đông Thạnh (cách BCL 500m, cuối hướng gió)
-K7: 15 ấp 7, xã ĐôngThạnh (cách BCL 1000m, cuối hướng gió)
-K8: ấp 3, xã Đông Thạnh (cách BCL 500m, đầu hướng gió)
-K9: đầm lầy (cách BCL 200m)
Nhận xét:
Kể từ thời gian sau khi đóng cửa BCL, nồng độ các chất ô nhiễm gây mùi như:
H2S, NH4, CH4 giảm đi rõ. Nồng độ khí methane giảm đi rõ nhất.
III. BÃI CHÔN LẤP GÒ CÁT – BÌNH CHÁNH
1. Hiện trạng hoạt động
1.1. Giới thiệu
- Địa điểm: Phường Bình Hưng Hòa, Quận Bình Tân, TpHCM
- Thời gian hoạt động: 19/01/2001 – 19/01/2006
- Diện tích: 25 ha
- Tổng công suất tiếp nhận: 3.750.000 tấn
- Công suất: 2000 tấn/ngày
- Công nghệ xừ lý: chôn lấp hợp vệ sinh
- Khối lượng CTR đã chôn tính đến 30/09/2003: 1.429.140 tấn
Rác được chôn trong hố có độ sâu âm 7m so với mặt đất. Đổ rác thành 9 lớp, mỗi
lớp dày 2,2m, được ngăn cách bởi 8 lớp đất phủ trung gian, mỗi lớp có chiều dày 0,15m,
lớp phủ trên cùng dày 1,3m, lớp lót đáy dày 0,5m bao gồm: lớp nhựa HDPE, cát, hệ
thống thu gom nước thải, xà bần có tác dụng không cho nước rác thấm vào đất. Tổng
chiều cao của đụn rác sau khi đổ là 13m (cao 16m so với mặt đất).
Nội dung đầu tư chính bao gồm: tấm lót HDPE, hệ thống thu gom xử lý nước
thải, hệ thống thu gom khí biogas chuyển hóa thành điện năng, sàn trung chuyển, trang
thiết bị chuyên dùng, hệ thống cầu cân và rửa xe, hệ thống tường rào bao che cao 6m và
các hạng mục xây dựng khác.
1.2. Quy trình kỹ thuật xử lý rác
1.2.1. Công tác chôn lấp rác:
Hàng ngày, CTRSH trong thành phố được các đơn vị vận chuyển đến công trường
xử lý rác Gò Cát, sau khi qua cầu cân, sẽ được đổ tại sàn kiểm tra phân loại rác.
- Qua kiểm tra (chủ yếu bằng cảm quan), nếu phát hiện các loại rác không hoặc
chưa được phép chôn lấp sẽ được vận chuyển đem đến nơi xử lý khác theo quy định.
- Chỉ các loại rác được phép chôn lấp sẽ được xe xúc, xúc từ sàn phân loại đổ lên
xe tải ben chuyên dùng, vận chuyển đến đổ vào ô chôn rác đã được lót đáy bằng tấm
nhựa HDPE và lắp đặt ống PE thu gom nước rác.
Đánh giá tác đꢀng môi trưꢀng cꢀa hoꢀt đꢀng chôn lꢀp chꢀt thꢀi rꢀn đô thꢀ trên đꢀa bàn
TPHCM
LÊ NGꢀC TUꢀN
20
TRƯꢀNG ĐꢀI HꢀC KHOA HꢀC Tꢀ NHIÊN
KHOA MÔI TRƯꢀNG
CAO HꢀC KHÓA 15
CHUYÊN NGÀNH QUꢀN LÝ MÔI TRƯꢀNG
- Tại mỗi ô chôn rác, rác được san phẳng thành từng lớp có chiều dày không vượt
quá 60cm (để đạt được độ đầm nén tối đa) và được đầm nén kỹ bằng xe chuyên dùng
Landfill Compactor 826G CAT (số lần đầm nén rác từ 6-8 lần qua 1 điểm) đảm bảo tỷ
trọng tối thiểu sau đầm nén 0,75 tấn/m3.
- Sau mỗi ngày hoạt động tiếp nhận rác, chiều dày rác sau đầm nén đạt 2,2m sẽ
được phủ một lớp đất trung gian dày 15cm (đã được đầm chặt). Dùng xe tải ben vận
chuyển đất từ bãi dự trữ (cách 500m) đến ô chôn rác, dùng xe ủi san phẳng đất, lu lèn,
tạo độ dốc thoát nước mưa.
- Mỗi ô chôn rác sẽ được đổ 9 lớp rác (mỗi lớp dày 2,2m). Trên lớp rác sau cùng
sẽ được hoàn thiện theo thứ tự: phủ lớp đất sét dày 30cm – tấm nhựa VLDPE dày 1,5mm
– lớp cát tiêu dày 20cm – lớp đất trên cùng dày 80cm để trồng cây xanh. Độ dốc từ chân
đỉnh bãi tăng dần từ 3 – 5% luôn đảm bảo thoát nước tốt và không trượt lở, sụt lún.
- Trong quá trình chôn lấp rác, sẽ tiến hành đồng thời nối cao giếng đứng, lắp đặt
lớp đá lọc và ống đứng PE thu khí bãi rác. Các ống dẫn thu gas theo hướng nằm ngang
sẽ được nối vào các ống đứng này dẫn về nhà máy xử lý.
- Làm đường tạm và bãi xe tạm để xe chở rác vào mỗi ô chôn rác mà không làm
hỏng lớp màng chống thấm HDPE (độ dốc tối đa 10%), dặm vá, duy tu bảo dưỡng
đường hàng ngày.
1.2.2. Vệ sinh công trường
- Hàng ngày vét bùn đất, rác vương vải tại các mương rãnh, miệng hố ga, hố ga,
cống thoát nước trong toàn bộ phạm vi BCL
- Tất cả các xe vận chuyển rác trước khi ra khỏi BCL Gò Cát phải lội qua bể rửa
xe để làm sạch bánh xe.
- Sau mỗi ngày hoạt động tiếp nhận rác, quét dọn và rửa sạch mặt đường từ ngã 3
về hai phía của Quốc Lộ 1 trong phạm vi 500m mỗi phía, công tác này được hoàn tất
trước 6 giờ sàng hàng ngày.
- Quét dọn và rửa sạch đường từ Quốc lộ 1 vào cầu cân, đường nội bộ, cầu cân,
sàn phân loại rác.
- Hốt bùn đất, thay nước bể rửa xe hàng ngày.
- Vào những ngày hanh, khô phun nước tạo ẩm trong phạm vi BCL nhằm hạn chế
bụi phát tán ra các khu vực lân cận.
1.2.3. Công tác xử lý mùi hôi
Chủ yếu sử dụng chế phẩm EM (Effective Micro-organism) và Bokashi
Phun EM thứ cấp (EEM), pha loãng với nước sạch để phun theo tỷ lệ: 1:200 (mùa
khô) và 1:50 – 1:100 (mùa mưa). Dùng xe bồn 16m3 pha trộn và phun đều EM trên rác
liên tục trong suốt thời gian xe vận chuyển, đổ rác xuống sàn phân loại, kiểm tra.
Hàng ngày, phun bổ sung EM trên diện tích mới đổ rác, phần diện tích chôn rác
chưa quá 2 tháng và các khu vực phát sinh mùi hôi. Tuỳ tình hình phát sinh mùi hôi trên
Đánh giá tác đꢀng môi trưꢀng cꢀa hoꢀt đꢀng chôn lꢀp chꢀt thꢀi rꢀn đô thꢀ trên đꢀa bàn
TPHCM
LÊ NGꢀC TUꢀN
21
TRƯꢀNG ĐꢀI HꢀC KHOA HꢀC Tꢀ NHIÊN
KHOA MÔI TRƯꢀNG
CAO HꢀC KHÓA 15
CHUYÊN NGÀNH QUꢀN LÝ MÔI TRƯꢀNG
mỗi ô chôn rác mà tăng hoặc giảm số lần phun bổ sung ban ngày để đạt yêu cầu. Bổ sung
rải Bokashi để giảm mùi hôi vào mùa mưa.
1.2.4. Công tác xử lý cháy nổ
Lượng khí gây cháy nổ (chủ yếu là khí CH4) sẽ được thu gom bằng hệ thống ống
đặt trong mỗi ô chôn rác và dẫn về hệ thống xử lý.
1.2.5. Công tác xử lý nước rỉ rác
Nước rỉ rác ở các ô chôn tự chảy về hố tụ nước, được bơm chuyển tập trung về
nhà máy xử lý nước rỉ rác. Nước rỉ rác sau khi xử lý, qua kiểm tra đạt tiêu chuẩn xả thải
sẽ được xả vào Rạch Nước Đen phía sau BCL Gò Cát theo hướng dẫn của Sở Nông
Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn.
1.2.6. Kiểm soát mầm bệnh
- Phun thuốc diệt ruồi, muỗi và các côn trùng có tiềm năng gây bệnh theo hướng
dẫn của Trung tâm Y tế Dự phòng. Số lần phun căn cứ vào mức độ phát triển của côn
trùng.
- Hàng ngày phun thuốc diệt ruồi vào cầu cân, sàn phân loại rác, đường nối từ
Quốc lộ 1 vào cầu cân, khu vực ô chôn rác, bên trong tường rào, cho nhà dân trong phạm
vi 300m tính từ tường rào của BCL
- Hợp đồng với trung tâm y tế hoặc bệnh viện khám sức khỏe định kỳ 6 tháng/lần
cho cán bộ công nhân viên đang vận hành BCL và nhân dân trong phạm vi 300m tính từ
tường rào BCL.
1.2.7. Duy tu bảo dưỡng
- Kiểm tra hệ thống điện chiếu sáng, máy phát điện dự phòng và hệ thống tường
rào bao quanh.
- Kiểm tra boulon, loadcell, châm dầu mỡ các vị trí cần thiết của hai cầu cân điện
tử hàng ngày.
- Duy tu, bảo dưỡng, định kỳ bơm nước rác, máy xử lý nước rỉ rác, trạm thu gom
và xử lý gas, nhà máy phát điện (từ gas) theo hướng dẫn của chuyên gia.
- Duy tu, bảo dưỡng định kỳ các xe chuyên dùng xử lý rác theo quy định của nhà
nước.
- Chăm sóc, bảo dưỡng thảm cây xanh cách ly, cây cảnh, dây leo, thảm cỏ…
- Duy tu sửa chữa thường xuyên đường vận chuyển rác từ sàn phân loại đến mỗi ô
chôn rác.
- Kiểm tra, duy tu các khu vực bị sụt lún (do rác phân hủy) trên toàn bộ BCL.
1.2.8. Quan trắc môi trường
Hợp đồng với các đơn vị chuyên ngành môi trường để thực hiện công tác quan
trắc môi trường, lấy mẫu thử nghiệm, lập báo cáo môi trường định kỳ theo quy định của
cơ quan quản lý môi trường.
Đánh giá tác đꢀng môi trưꢀng cꢀa hoꢀt đꢀng chôn lꢀp chꢀt thꢀi rꢀn đô thꢀ trên đꢀa bàn
TPHCM
LÊ NGꢀC TUꢀN
22
TRƯꢀNG ĐꢀI HꢀC KHOA HꢀC Tꢀ NHIÊN
KHOA MÔI TRƯꢀNG
CAO HꢀC KHÓA 15
CHUYÊN NGÀNH QUꢀN LÝ MÔI TRƯꢀNG
+ Môi trường nước:
- Nước mặt:
Lưu lượng 2 tháng/lần.
Thành phần hóa học: 10 mẫu/lần x 4 lần/năm.
- Nước ngầm:
1 mẫu/giếng x 14 giếng/lần x 4 lần/năm.
Quan trắc cả trong đới không khí và đới bảo hòa nước.
- Nước rỉ rác:
Lưu lượng 2 tháng/lần.
Thành phần hóa học: 4 tháng/lần
+ Môi trường không khí:
- Chu kỳ quan trắc: 18 mẫu/lần x 6 lần/năm
- Thông số đo: bụi, tiếng ồn, nhiệt độ, khí phát thải.
+ Quan trắc kiểm tra độ dốc, độ lún sụp, lớp phủ và thảm thực vật.: chu kỳ quan
trắc 2 lần/năm
+ Phân tích thành phần rác, ẩm đo: 15 mẫu/lần x 4 lần/năm
Các chỉ tiêu phân tích thêm (ngoài việc phân loại bình thường):
- Tỷ trọng của rác (kg/m3)
- Độ ẩm của rác (%)
- Tỷ lệ rác có thể làm compost (%)
- Tỷ lệ rác có thể đốt cháy (%)
- Kích cỡ các loại rác.
- Tỷ lệ rác có thể tái chế (%)
- Tỷ lệ rác các loại khác (%)
2. Hiện trạng môi trường trước khi BCL đi vào hoạt động
Theo “Đầu tư nâng cấp chất lượng công trường xử lý rác Gò Cát” - Sở Giao
Thông Công Chánh TpHCM, hiện trạng môi trường trước khi BCL Gò Cát đi vào hoạt
động như sau:
2.1. Hiện trạng môi trường không khí khu vực BCL
Vị trí lấy mẫu không khí và tiếng ồn tại khu vực BCL Gò Cát:
Ký hiệu mẫu
Vị trí
A1
A2
A3
A4
A5
A6
Khu vực trong bãi rác Gò Cát – gần nơi đang đổ chất thải thuỷ sản
Khu vực trong bãi rác Gò Cát – gần khu vực 1 nhà dân và hồ nước
Khu vực trong bãi rác Gò Cát – gần rìa
Ngã ba đường vào bãi rác và xa lộ Đại Hàn
Xa lộ Đại Hàn – cách A4 500m
Xa lộ Đại Hàn – cách A4 500m
Đánh giá tác đꢀng môi trưꢀng cꢀa hoꢀt đꢀng chôn lꢀp chꢀt thꢀi rꢀn đô thꢀ trên đꢀa bàn
TPHCM
LÊ NGꢀC TUꢀN
23
Tải về để xem bản đầy đủ
135 trang
22/12/2024
10
Bạn đang xem 30 trang mẫu của tài liệu "Đề tài Đánh giá tác động môi trường của hoạt động chôn lấp chất thải rắn đô thị trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.
File đính kèm:
- de_tai_danh_gia_tac_dong_moi_truong_cua_hoat_dong_chon_lap_c.doc
