Khóa luận Nghiên cứu giải pháp hoàn thiện quy trình xử lý rác thải theo công nghệ A.B.T tại huyện An Phú, tỉnh An Giang

TRƯỜNG ĐẠI HỌC AN GIANG

KHOA KỸ THUẬT - CÔNG NGHỆ - MÔI TRƯỜNG

NGUYỄN VĂN SẮC

NGHIÊN CỨU GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN

QUY TRÌNH XỬ LÝ RÁC THẢI THEO CÔNG

NGHỆ A.B.T TẠI HUYỆN AN PHÚ

TỈNH AN GIANG

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

An Giang, tháng 05/2011

TRƯỜNG ĐẠI HỌC AN GIANG

KHOA KỸ THUẬT - CÔNG NGHỆ - MÔI TRƯỜNG

BỘ MÔN MÔI TRƯỜNG VÀ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG

-------------- oOo -------------

SVTH: NGUYỄN VĂN SẮC

NGHIÊN CỨU CÁC GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN

QUY TRÌNH XỬ LÝ RÁC THẢI THEO CÔNG

NGHỆ A.B.T. TẠI HUYỆN AN PHÚ

TỈNH AN GIANG

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

GVHD: ThS. ĐINH THỊ VIỆT HUỲNH

ThS. KIỀU ĐỖ MINH LUÂN

GVPB: ThS. TRƯƠNG ĐĂNG QUANG

ThS. BÙI THỊ MAI PHỤNG

An Giang - 5/2011

MỤC LỤC

CHƯƠNG 1. MỞ ĐẦU ......................................................................................1

CHƯƠNG 2. LƯỢC KHẢO TÀI LIỆU.............................................................2

2.1. Khái niệm và nguồn gốc phát sinh rác thải .................................................2

2.2. Thành phần và tính chất của rác thải............................................................4

2.3. Ảnh hưởng của rác thải đến môi trường và sức khỏe cộng động ................5

2.4. Tổng quan về các công nghệ kỹ thuật xử lý rác...........................................8

2.5. Tổng quan về tình hình quản lý, xử lý rác thải nông thôn tỉnh An Giang .11

2.6. Một số mô hình quản lý rác nông thôn trên địa bàn An Giang .................13

2.7. Nhận định chung ........................................................................................14

CHƯƠNG 3. NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU...................16

3.1. Đối tượng nghiên cứu.................................................................................16

3.2. Thời gian nghiên cứu .................................................................................16

3.3. Mục tiêu nghiên cứu...................................................................................16

3.4. Nội dung nghiên cứu..................................................................................16

3.5. Phương tiện và vật liệu nghiên cứu............................................................17

3.6. Phương pháp nghiên cứu............................................................................18

CHƯƠNG 4. KẾT QUẢ THẢO LUẬN...........................................................19

4.1. Hiện trạng quản lý, xử lý rác thải trên địa bàn huyện An Phú...................19

4.2. Hiện trạng quản lý, thải bỏ và sự cần thiết thực hiện xử lý rác thải tại xã

Vĩnh Lộc............................................................................................................22

4.3. Nghiên cứu, khảo sát các qui trình xử lý rác thải bằng công nghệ A.B.T. 24

4.4. Xây dựng và hoàn thiện quy trình xử lý rác thải sinh hoạt bằng công nghệ

A.B.T. tại xã Vĩnh Lộc, huyện An Phú.............................................................40

CHƯƠNG 4. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ....................................................44

4.1. Kết luận ......................................................................................................44

4.2. Kiến nghị....................................................................................................44

PHỤ LỤC..........................................................................................................45

TÀI LIỆU THAM KHẢO.................................................................................50

DANH SÁCH HÌNH

Trang

Hình 4.1: Bản đồ vị trí huyện An Phú.............................................................17

Hình 4.2: Sơ đồ công nghệ xử lý rác thải sinh hoạt bằng biện pháp yếm khí

tùy nghi - A.B.T. tại An Hảo...................................................................25

Hình 4.3: Nhà chứa mùn .................................Error! Bookmark not defined.

Hình 4.4: Khu hầm ủ .......................................................................................27

Hình 4.5: Máy xé bọc. .....................................................................................28

Hình 4.6: Máy sàng phân loại..........................................................................29

Hình 4.7: Băng tải............................................Error! Bookmark not defined.

Hình 4.8: Sử dung xe đẩy để di chuyển rác từ bãi đổ đến băng tải.................34

Hình 4.9: Mái nhà hở dễ bị nước mưa tạt vào hầm ủ......................................35

Hình 4.10: Máy sàng ngưng hoạt động ...........................................................35

Hình 4.11: Máy xé bọc ngưng hoạt động........................................................36

Hình 4.12: Rác khi ủ còn lẫn nhiều bọc nilon, giấy........................................36

Hình 4.13: Răng máy xé bọc còn thô. .............................................................36

Hình 4.14: Nhà xưởng khu xử lý rác xã Hòa Bình, huyện Chợ Mới..............37

Hình 4.15: Sơ đồ qui trình công nghệ xử lý rác xã Vĩnh Lộc.........................39

Hình 4.16: Máy vũ bọc....................................................................................40

DANH SÁCH BẢNG

Trang

Bảng 2.1: Thành phần rác thải đô thị.................................................................4

Bảng 4.1: Hiện trạng xả rác và cách xử lý rác của người dân xã Vĩnh Lộc....20

Bảng 4.2: Thành phần rác thải khu vực chợ Vĩnh Lộc....................................21

Bảng 4.3: Thành phần rác thải trước khi ủ ......Error! Bookmark not defined.

Bảng 4.4: Bảng thông số vận hành thử nghiệm...............................................31

Khóa luận tốt nghiệp

CHƢƠNG 1. MỞ ĐẦU

Trong những năm gần đây, quá trình đô thị hóa ở Việt Nam nói chung

cũng như ở An Giang nói riêng diễn ra với tốc độ mạnh mẽ, song song với quá

trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đã làm cho nền kinh tế có những bước

khởi sắc đáng kể. Tuy nhiên, bên cạnh vấn đề tăng trưởng kinh tế, giải quyết

việc làm, tăng thu nhập bình quân đầu người, ở góc độ môi trường, tình trạng

này đã và đang ảnh hưởng rất lớn đến môi trường xung quanh, đặc biệt là tình

trạng rác thải phát sinh từ những hoạt động sinh hoạt của người dân ngày một

nhiều hơn, đa dạng hơn về thành phần và độc hại hơn về tính chất. Rác thải

sinh ra chưa được thu gom và xử lý triệt để là nguồn gây ô nhiễm cho cả ba

môi trường: đất, nước, không khí. Số lượng rác thải ngày càng gia tăng theo

tốc độ gia tăng dân số và phát triển kinh tế xã hội. Lượng rác thải nếu không

xử lý tốt sẽ dẫn đến các hậu quả môi trường không thể lường trước được.

Trước tình hình đó, các cơ quan chức năng tỉnh An Giang đã xúc tiến

thực hiện các dự án đầu tư xây dựng công trình xử lý rác thải tập trung trên địa

bàn các huyện thị trong tỉnh. Trong đó, phải kể đến công trình xử lý rác thải

theo công nghệ A.B.T. tại xã An Hảo, huyện Tịnh Biên đã góp phần giải quyết

tình trạng ô nhiễm rác thải khu vực. Thành công của công nghệ này đã và đang

được nhân rộng ra cho nhiều địa bàn khác, trong đó có dự án xây dựng công

trình xử lý rác thải tại xã Vĩnh Lộc, huyện An Phú.

Vấn đề đáng quan tâm ở đây là trong quy trình xử lý rác thải theo công

nghệ A.B.T. vẫn còn những khiếm khuyết cần được khắc phục, vừa để xử lý

hiệu quả lượng rác tồn động tại bãi rác khu vực xã hiện nay, vừa giảm thiểu

được lượng rác thải ngày càng gia tăng có thành phần đa dạng hơn và tính chất

độc hại hơn.

Chính vì những yếu tố trên, đề tài “Nghiên cứu các giải pháp hoàn

thiện quy trình xử lý rác thải theo công nghệ A.B.T. tại huyện An Phú, tỉnh

An Giang” là hết sức cần thiết và thiết thực nhằm góp phần giảm thiểu ô

nhiễm môi trường tại huyện An Phú cũng như trong toàn tỉnh An Giang.

Nghiên cứu lựa chọn địa điểm xã Vĩnh Lộc, huyện An Phú để thực hiện.

1

GVHD: Th.S Đinh Thị Việt Huỳnh – ThS. Kiều Đỗ Minh Luân

SVTH: Nguyễn Văn Sắc

Khóa luận tốt nghiệp

CHƢƠNG 2. LƢỢC KHẢO TÀI LIỆU

2.1. Khái niệm và nguồn gốc phát sinh rác thải

2.1.1. Khái niệm rác thải

Rác thải là các chất rắn bị loại ra trong quá trình sống, sinh hoạt, hoạt

động sản xuất của con người và động vật. Rác thải đô thị bao gồm các loại rác

thải phát sinh từ các hộ gia đình, khu công cộng, khu thương mại, các công

trình xây dựng, khu xử lý chất thải…, trong đó, rác thải sinh hoạt sinh ra từ

các hộ gia đình thường được gọi là rác sinh hoạt chiếm tỷ lệ cao nhất.

2.1.2. Nguồn gốc phát sinh rác thải

Thông thường rác thải phát sinh từ các nguồn sau:

- Khu dân cư.

- Khu thương mại (nhà hàng, khách sạn, siêu thị, chợ...).

- Cơ quan, công sở (trường học, trung tâm và viện nghiên cứu, bệnh viện...).

- Khu xây dựng và phá hủy các công trình xây dựng.

- Khu công cộng (nhà ga, bến tàu, công viên, khu vui chơi, đường phố...).

- Nhà máy xử lý chất thải.

- Công nghiệp.

- Nông nghiệp.

Chất thải đô thị có thể xem như chất thải công cộng ngoại trừ các chất

thải rắn từ quá trình sản xuất công nghiệp và nông nghiệp.

Rác thải có thể phân loại bằng nhiều cách khác nhau:

- Phân loại dựa vào nguồn gốc phát sinh như: rác thải sinh hoạt, văn

phòng, thương mại, công nghiệp, đường phố, chất thải trong quá trình xây

dựng hay đập phá nhà xưởng.

- Phân loại dựa vào đặc tính tự nhiên như: các chất hữu cơ, vô cơ, chất

có thể cháy hoặc không có khả năng cháy.

Tuy nhiên, căn cứ vào đặc điểm chất thải có thể phân loại rác thải thành

ba nhóm lớn: rác thải đô thị, rác thải công nghiệp và rác thải nguy hại.

2

GVHD: Th.S Đinh Thị Việt Huỳnh – ThS. Kiều Đỗ Minh Luân

SVTH: Nguyễn Văn Sắc

Khóa luận tốt nghiệp

Đáng chú ý nhất trong thành phần rác thải là chất thải nguy hại, thường

phát sinh từ các khu công nghiệp. Do đó, những thông tin về nguồn gốc phát

sinh và đặc tính các chất thải nguy hại của các loại hình công nghiệp khác nhau

là rất cần thiết. Các hiện tượng như chảy tràn, rò rỉ các loại hóa chất cần phải

đặc biệt chú ý, bởi vì chi phí thu gom và xử lý các chất thải nguy hại bị chảy

tràn rất tốn kém. Ví dụ, chất thải nguy hại bị hấp phụ bởi các vật liệu dễ ngậm

nước như rơm rạ và dung dịch hóa chất bị thấm vào trong đất thì phải đào bới

đất để xử lý. Lúc này, các chất thải nguy hại bao gồm các thành phần chất lỏng

chảy tràn, chất hấp phụ (rơm, rạ) và cả đất bị ô nhiễm.

Đối với rác thải đô thị do đặc điểm nguồn thải là nguồn phân tán nên

rất khó quản lý, đặc biệt là các nơi có đất trống.

Phân loại rác thải theo nguồn phát sinh

 Từ khu dân cư:

Rác thải từ các khu dân cư chủ yếu là rác thải sinh hoạt bao gồm: rác

thực phẩm, giấy, cacton, nhựa, túi nylon, vải, da, rác vườn, gỗ, thủy tinh, lon

thiếc, nhôm, kim loại, tro, lá cây, chất thải đặc biệt như pin, dầu nhớt xe, lốp

xe, ruột xe, sơn thừa...

 Từ các khu thương mại:

Rác thải khu thương mại bao gồm: giấy, carton, nhựa, túi nylon, gỗ, rác

thực phẩm, thủy tinh, kim loại, chất thải đặc biệt như vật dụng gia đình hư

hỏng (kệ sách, đèn, tủ...), đồ điện tử hư hỏng (máy radio, tivi...), tủ lạnh, máy

giặt hỏng, pin, dầu nhớt xe, săm lốp, sơn thừa...

 Từ các cơ quan, trường học: Giấy, carton, nhựa, túi nylon, gỗ,

rác thực phẩm, thủy tinh, kim loại, chất thải đặc biệt như kệ sách, đèn, tủ

hỏng, pin, dầu nhớt xe, săm lốp, sơn thừa...

 Từ các công trình xây dựng: Gỗ, thép, bêtông, đất, cát, xà bần...

 Từ các dịch vụ công cộng: Giấy, túi nylon, lá cây...

 Từ các nhà máy xử lý: Bùn hóa lý, bùn sinh học

 Từ các nhà máy công nghiệp: Rác thực phẩm thừa, bao bì đựng

hóa chất, thiết bị hư hỏng, pin acquy, chất hoạt động bề mặt...

 Từ hoạt động nông nghiệp: Rác vườn, chai lọ, bao bì đựng thuốc

trừ sâu...

3

GVHD: Th.S Đinh Thị Việt Huỳnh – ThS. Kiều Đỗ Minh Luân

SVTH: Nguyễn Văn Sắc

Khóa luận tốt nghiệp

(Nguồn: Viện Môi trường và Phát triển bền vững, 2003)

2.2. Thành phần và tính chất của rác thải

Thành phần của rác thải mô tả các phần riêng biệt mà từ đó nó tạo nên

dòng chất thải và mối quan hệ giữa các thành phần này thường được biểu thị

bằng phần trăm theo khối lượng. Thành phần rác thải có vai trò rất quan trọng

trong việc lựa chọn các thiết bị xử lý, các quá trình xử lý, cũng như hoạch định

các chương trình và hệ thống quản lý rác thải.

- Rác thải đô thị là các vật phế thải trong sinh hoạt và sản xuất nên đó là

một hỗn hợp phức tạp của nhiều vật khác nhau. Thành phần của rác phụ thuộc

vào mức sống của người dân, trình độ sản xuất, tài nguyên của đất nước và

mùa vụ trong năm.

Thành phần riêng biệt của rác thải thay đổi theo vị trí địa lý, thời gian,

mùa trong năm và điều kiện kinh tế.

Bảng 2.1: Thành phần rác thải đô thị

Các nƣớc có

STT Thành phần thu nhập thấp

(%)

Các nƣớc có thu

nhập trung bình

(%)

Các nƣớc có

thu nhập cao

(%)

A

Hữu cơ

Thực phẩm

Giấy

40 - 80

1 - 10

20 - 65

8 - 30

6 – 30

20 – 45

5 - 15

2 – 8

Carton

Plactic

Vải

1 - 5

2 - 6

2 - 10

1 -4

2 – 6

Cao su

Da

0 - 2

Rác vườn

Gỗ

1 -5

1- 10

1 – 20

1 -4

B

Vô cơ

Thủy tinh

Đồ hộp

Nhôm

1 - 10

4 – 2

2 – 8

0 – 1

4

GVHD: Th.S Đinh Thị Việt Huỳnh – ThS. Kiều Đỗ Minh Luân

SVTH: Nguyễn Văn Sắc

Khóa luận tốt nghiệp

Kim loại khác

Bụi tro

1 – 4

1 - 40

1 - 30

0 - 10

Nguồn: Công ty Môi trường đô thị thành phố Hồ Chí Minh, 2010

- Rác thải nông thôn là chất thải rắn phát sinh từ các hoạt động sinh

hoạt, sản xuất ở nông thôn như: sinh hoạt, trồng trọt, thu hoạch, bảo quản và

sơ chế nông sản, các chất thải ra từ chăn nuôi, giết mổ động vật, chế biến nông

sản... Có nhiều cách phân loại nguồn gốc phát sinh rác thải nông thôn khác

nhau nhưng phân loại theo cách thông thường nhất là:

+ Rác thải từ nguồn sinh hoạt hàng ngày.

+ Rác thải từ nguồn trồng trọt (cây lương thực, hoa màu, cây ăn quả...).

+ Rác thải từ nguồn chăn nuôi (nuôi trâu, bò, lợn, gà, vịt ...).

+ Rác thải từ việc sử dụng hóa chất BVTV.

Thành phần rác thải có vai trò rất quan trọng trong việc lựa chọn các

thiết bị xử lý, các quá trình xử lý, cũng như hoạch định các chương trình và hệ

thống quản lý rác thải. Thành phần rác thải nông thôn gồm nhiều chủng loại

khác nhau:

+ Chất hữu cơ dễ phân hủy sinh học: thức ăn thừa, phân gia súc, các

phế phụ phẩm trồng trọt như rơm rạ, chất thải từ chăn nuôi, giết mổ...

+ Các chất thải khó phân hủy và độc hại: bao bì đóng gói, chai lọ đựng

thuốc BVTV, thuốc trừ sâu,... các bệnh phẩm của động vật nhiễm bệnh (gà rù,

gà cúm, lợn lở mồm long móng, trâu bò điên,...). (Nguồn: Công ty Môi trường

đô thị thành phố Hồ Chí Minh, 2010).

2.3. Ảnh hƣởng của rác thải đến môi trƣờng và sức khỏe cộng động

2.3.1. Ảnh hƣởng đến môi trƣờng

Rác thải có thể gây ra nhiều tác động ảnh hưởng đến môi trường xung

quanh, bao gồm cả môi trường không khí, đất và nước.

Ô nhiễm môi trƣờng không khí

Rác thải phát sinh mùi do quá trình phân hủy các chất hữu cơ trong rác

gây ô nhiễm môi trường không khí. Các khí phát sinh từ quá trình phân hủy

chất hữu cơ trong rác là:

5

GVHD: Th.S Đinh Thị Việt Huỳnh – ThS. Kiều Đỗ Minh Luân

SVTH: Nguyễn Văn Sắc

Khóa luận tốt nghiệp

- Amoni có mùi khai

- Phân có mùi hôi

- Hydrosunfur: mùi trứng thối

- Sunfur hữu cơ: bắp cải rữa

- METaptan: Hôi nồng

- Amin: Cá ươn

- Diamin: Thịt thối

- Cl₂: Nồng

- Phenol: sốc đặc trưng

Ngoài ra, quá trình đốt rác sẽ phát sinh nhiều khí ô nhiễm như: SO₂,

NO_x, CO₂, THC (total hydrocarbon), bụi...

Ô nhiễm môi trƣờng nƣớc

Việc thải bỏ rác thải vào nguồn nước đã gây tắc nghẽn dòng chảy, gây

ô nhiễm nguồn nước, làm ảnh hưởng đến hệ sinh thải thủy vực và tạo nguy cơ

lan truyền các dịch bệnh. Ngoài ra đối với các bãi rác, nước rỉ rác chứa nhiều

kim loại nặng Cu, Ar, Hg hay chứa các ion làm tăng độ cứng của nước như

Ca²⁺, Mg²⁺. Nếu không được thu gom xử lý sẽ thâm nhập vào nguồn nước mặt

và nước ngầm gây ô nhiễm môi trường nước nghiêm trọng.

Ô nhiễm môi trƣờng đất

Ô nhiễm môi trường đất từ rác thải do hai nguyên nhân:

 Rác thải bị rơi vãi trong quá trình thu gom, vận chuyển gây ô

nhiễm đất do: Trong rác có các thành phần độc hại như: thuốc bảo vệ thực

vật, hóa chất, vi sinh vật gây bệnh.

 Nước rỉ rác nếu không được thu gom, xử lý sẽ thấm xuống đất

gây ô nhiễm môi trường đất do:

-

Nước rỉ rác chứa nhiều kim loại nặng.

Có thành phần chất hữu cơ khó phân hủy sinh học cao.

Chứa nhiều vi sinh vật, vi khuẩn gây bệnh.

2.3.2. Tác hại của rác thải đối với sức khỏe cộng đồng

6

GVHD: Th.S Đinh Thị Việt Huỳnh – ThS. Kiều Đỗ Minh Luân

SVTH: Nguyễn Văn Sắc

Khóa luận tốt nghiệp

Các nguyên nhân gây bệnh

- Rác thải chứa nhiều vi khuẩn, vi trùng gây bệnh do chứa mầm

bệnh từ phân người, súc vật, rác thải y tế.

- Các vi khuẩn gây bệnh như: E.Coli, Coliform, giun, sán...

- Ruồi, muỗi đậu vào rác rồi mang theo các mầm bệnh đi khắp nơi

- Kim loại nặng: Chì, thủy ngân, crôm có trong rác không bị phân

hủy sinh học, mà tích tụ trong sinh vật, tham gia chuyển hóa sinh học.

- Dioxin từ quá trình đốt rác thải ở các điều kiện không thích hợp.

Ảnh hƣởng đến sức khỏe của ngƣời thu gom rác

. Bệnh về da

. Bệnh phổi, phế quản

. Ung thư, sốt xuất huyết

. Cảm cúm, dịch bệnh và các bệnh nguy hại khác

Các bệnh trên có thể gây ra các tác động tức thời hoặc lâu dài.

Bệnh về da

- Nếu không sử dụng thiết bị bảo hộ khi thu gom rác thì vi khuẩn

sẽ xâm nhập vào da và gây viêm da.

- Ngoài ra chất hữu cơ dễ bay hơi cũng có thể gây viêm loét da.

Bệnh phổi, phế quản

Chất hữu cơ dẽ bay hơi gây nguy cơ bị hen suyễn nhất; chảy nước mắt,

mũi; viêm họng.

Trường hợp ngộ độc nặng có thể gây nhức đầu, nôn mữa. Về lâu dài có

thể gây tổn thương gan và các cơ quan khác.

Ngoài ra khi tiếp xúc trưc tiếp với rác thải còn gây ra bệnh xung huyết

niêm mạc miệng, viêm họng, lợi, rối loạn tiêu hóa.

Bệnh ung thƣ

Một số thành phần chất hữu cơ dễ bay hơi trong rác có khả năng gây

ung thư như: benzen, styrene butadience gây ung thư máu; tiếp xúc trực tiếp

nhiều với THC có khả năng gây ung thư da, ung thư tinh hoàn.

7

GVHD: Th.S Đinh Thị Việt Huỳnh – ThS. Kiều Đỗ Minh Luân

SVTH: Nguyễn Văn Sắc

Khóa luận tốt nghiệp

Bệnh sốt xuất huyết

Rác thải là môi trường cho muỗi phát triển. Muỗi chích sẽ gây nên bệnh

sốt xuất huyết và lan truyền mầm bệnh đi khắp nơi. Bệnh này gây nguy hiểm

đen tính mạng, nếu không được cấp cứu kịp thời có thể gây tử vong.

Bệnh cảm cúm, dịch bênh và các bệnh nguy hại khác

Rác thải chứa nhiều ruồi, muỗi và vi trùng gây bệnh nên dễ bị dịch

bệnh khi tiếp xúc trực tiếp với rác thải.

(Nguồn: Viện Môi trường và Phát triển Bền vững, 2003)

2.4. Tổng quan về các công nghệ và kỹ thuật xử lý rác

Mục tiêu của xử lý rác thải là làm giảm hoặc loại bỏ các thành phần

không mong muốn trong chất thải như các chất độc hại, không hợp vệ sinh,

tận dụng năng lượng và vật liệu trong chất thải... Các công nghệ xử lý rác

được áp dụng hiện nay trên thế giới gồm có:

- Sản xuất phân rác: Làm thông khí chất liệu làm phân, chất hữu cơ sẽ

bị phân hủy trong thời gian ngắn. Thuận lợi là có thể tái sử dụng rác ở dạng

phân bằng các quy trình phân hủy đồng nhất, có thể kiểm soát được sự phát

tán. Tuy nhiên phương pháp này khá tốn kém do đầu tư cao và đòi hỏi chuyên

môn cao.

- Đốt rác: Có thể áp dụng cho nhiều loại rác khác nhau, ngược lại chi

phí đầu tư và hoạt động rất tốn kém.

- Nhiệt phân: Kỹ thuật này gắn liền với đốt rác và hóa hơi, kiểm soát

được nhiệt độ tốt và làm sạch khí cháy mà không cần bổ sung ôxy nhưng chi

phí đầu tư cao, chủ yếu dành cho các loại rác đặc biệt.

- Lên men: Là công nghệ sản xuất phân bằng quá trình phân hủy xảy ra

trong một môi trường kỵ khí. Bio-gas được sinh ra do thiếu oxy trong quá

trình phân hủy rác hữu cơ. Ưu điểm của phương pháp này là sản xuất được khí

Bio-gas, lượng khí CO₂thoát ra thấp, ngược lại do trên thực tế chưa được áp

dụng rộng rãi nên thiếu kinh nghiệm thực tiễn và chi phí đầu tư cao.

- Bãi chôn lấp: Là những hố chôn lấp được trang bị lớp phủ kín dưới

đáy hố và lớp cách ly bằng nhựa sẽ được phủ lên khi việc đỗ rác được hoàn

tất. Thu khí và biến đổi năng lượng giúp thu hồi một phần chi phí đầu tư.

8

GVHD: Th.S Đinh Thị Việt Huỳnh – ThS. Kiều Đỗ Minh Luân

SVTH: Nguyễn Văn Sắc

Khóa luận tốt nghiệp

- Đốt rác sản xuất điện: là phương pháp xử lý rác phổ biến hiện nay ở

quá trình đốt là một quá trình biến đổi chất thải rắn dưới tác dụng của nhiệt

(nhiệt độ rất cao lớn hơn 1200⁰C). Tuy nhiên, đây là phương pháp tốn kém

nhất vì bên cạnh việc tiêu tốn năng lượng, nó còn đòi hỏi phải trang bị một hệ

thống khí thải hết sức tốn kém.

2.4.1. Công nghệ chôn lấp chất thải rắn

Công nghệ chôn lấp thích hợp với các loại rác hỗn hợp, thành phần độc

hại không đáng kể. Đây là phương pháp cổ điển, được áp dụng từ lâu. Việc xử

lý chất thải rắn ở Việt Nam cho đến nay chủ yếu vẫn chỉ là đổ ở các bãi thải lộ

thiên không có sự kiểm soát, gây mùi và nước rỉ rác là nguồn gây ô nhiễm môi

trường. Phương pháp này có một số nhược điểm:

- Mất mỹ quan, gây cảm giác khó chịu.

- Các bãi rác thường là ổ dịch bệnh tiềm tàng, là môi trường thuận lợi

cho các động vật gặm nhắm, các loại côn trùng, vi trùng gây bệnh nguy hiểm

cho sức khỏe con người.

- Tốn nhiều chi phí thu gom và vận hành xử lý nước rỉ rác, mùi hôi.

- Các loại nylon đựng trong rác khi chôn lấp sẽ tồn tại rất lâu trong đất.

- Tốn nhiều diện tích đất đai để chôn lấp rác.

2.4.2. Công nghệ đốt rác sản xuất điện

Thiêu đốt là phương pháp xử lý rác phổ biến nhất ngày nay ở các nước

phát triển. Quá trình đốt là quá trình biến đổi chất thải rắn dưới tác dụng của

nhiệt (nhiệt độ rất cao, lớn hơn 1200⁰C). Chất thải có thể giảm thể tích 80 -

90%. Sản phẩm sau cùng bao gồm: khí nitơ và cacbonic, hơi nước và tro.

Trong quá trình cháy, các chất thải hữu cơ dạng rắn hoặc lỏng sẽ bị chuyển đổi

sang pha khí. Đây là phương pháp tốn kém nhất vì bên cạnh việc tiêu tốn năng

lượng, nó đòi hỏi phải trang bị một hệ thống xử lý khí thải hết sức tốn kém.

Việc thiết kế và vận hành hết sức vận hành hết sức phức tạp. Tuy nhiên đốt rác

là phương pháp xử lý nhanh nhất, xử lý rác triệt để, nhưng lò đốt vẫn còn một

số khuyết điểm như:

- Trong quá trình đốt, nếu quản lý không tốt, nhiệt độ trong buồng đốt

không đảm bảo có thể sinh ra chất dioxin (ở nhiệt độ đốt < 1200⁰C khí thải

chứa dioxin) một yếu tố hết sức nguy hiểm cho môi trường, ảnh hưởng trực

tiếp và lâu dài đến sức khỏe con người.

9

GVHD: Th.S Đinh Thị Việt Huỳnh – ThS. Kiều Đỗ Minh Luân

SVTH: Nguyễn Văn Sắc

Khóa luận tốt nghiệp

- Tro sau khi đốt cho đến nay vẫn phải tiếp tục đem đi chôn lấp. Tro lò

đốt được xem là chất thải nguy hại.

- Công nghệ đốt rác là phương pháp có chi phí đầu tư và vận hành cao

nhất hiện nay. Trong quá trình đốt rác sẽ sinh ra một số axit gây hao mòn cho

thiết bị, làm cho chi phí sửa chữa và bảo hành cũng rất cao, dẫn đến giá thành

xử lý chất thải rắn cao so với công nghệ khác.

Nhiệt trị của rác thải sinh hoạt ở Việt Nam thấp, khoảng 950 Kcal/kg

rác, độ ẩm rác cao… Do đó, đầu tư xử lý rác thải sinh hoạt bằng công nghệ đốt

không hiệu quả, thường áp dụng đối với chất thải rắn nguy hại và loại rác có

độ ẩm thấp.

2.4.3. Công nghệ ủ sinh học

Công nghệ ủ sinh học là quá trình ổn định sinh hóa các chất hữu cơ

thành mùn với thao tác sản xuất và tạo môi trường tối ưu cho quá trình phân

hủy diễn ra nhanh nhất. Công nghệ tái chế, tái sử dụng chất thải rắn là cần

thiết, vì không những giải quyết được vấn đề ô nhiễm môi trường mà còn tiết

kiệm rất lớn diện tích để chôn lấp đồng thời tạo nguồn phân bón hữu cơ phục

vụ sản xuất nông nghiệp và các sản phẩm hữu ích khác, là hướng phát triển

trong tương lai vì nó mang tính bền vững cao.

Đầu tư xây dựng nhà máy xử lý rác thành phân compost có 3 điểm lợi

sau: giảm thiểu ô nhiễm môi trường do các chất hữu cơ gây ra, giảm quỹ đất

chôn lấp rác đồng thời tạo nguồn phân bón hữu cơ phục vụ sản xuất nông

nghiệp.

Việc ủ rác đô thị và sản xuất phân compost được thực hiện theo hai

phương pháp: ủ yếm khí và ủ hiếu khí, mỗi phương pháp ủ đều có những ưu,

nhược điểm riêng.

2.4.4. Nuôi giun đất

Là phương pháp sử dụng giun đất để xử lý rác thải hữu cơ: bằng cách

làm nhà nuôi giun trong đó có nhiều giàn, thả giun giống trên nền phế thải hữu

cơ. Tạo điều kiện môi trường (pH, nhiệt độ, độ ẩm, không khí,...) thích hợp bổ

sung chất dinh dưỡng cho giun. Giun được tận dụng làm thức ăn cho gia súc,

còn phế thải hữu cơ đã phân hủy thành phân được tận dụng làm phân bón

(Hoàng Đức Liên, 2000).

2.4.5. Ủ yếm khí

10

GVHD: Th.S Đinh Thị Việt Huỳnh – ThS. Kiều Đỗ Minh Luân

SVTH: Nguyễn Văn Sắc

Khóa luận tốt nghiệp

Là phương pháp ủ kín, trong quá trình cung cấp khí bổ sung hay đảo

trộn trong suốt quá trình ủ. Sự phân hủy chất hữu cơ trong chất thải rắn được

thực hiện bởi nhóm vi sinh vật kỵ phí. Phương pháp ủ yếm khí đã được người

dân sử dụng từ xa xưa, phương pháp này không cần đầu tư nhiều về công

nghệ, vận hành đơn giản; hàm lượng các chất dinh dưỡng trong mùn cao,

nhưng quá trình phân hủy chất hữu cơ xảy ra chậm (thời gian ủ kéo dài từ 2 - 3

tháng, có khi 1 năm). Vì vậy, diện tích đất cho xây dựng hầm ủ rất lớn, trong

quá trình ủ sinh ra các khí như H₂S, NH₃, CH₄… và các vi khuẩn gây bệnh

luôn tồn tại vì nhiệt độ phân hủy thấp.

2.4.6. Ủ hiếu khí

Là một quá trình phân giải phức tạp với sự tham gia vi sinh vật hiếu khí

chuyển hóa các chất hữu cơ thành mùn ổn định. Các sản phẩm chính của quá

trình gồm: mùn hữu cơ, CO₂, nước, nhiệt và sinh khối. Thường thì chỉ sau 2

ngày, nhiệt độ ủ tăng lên khoảng 45⁰C và sau 6 - 7 ngày đạt tới 70 - 75⁰C. Sự

phân hủy hiếu khí diễn ra rất nhanh, các mầm bệnh bị tiêu diệt do nhiệt độ ủ

cao. Công nghệ ủ hiếu khí thường được ủ rác theo đống, có hệ thống cung cấp

khí cưỡng bức hoặc ủ luống có đảo định kỳ, vừa đảo khí vừa đảo tạo môi

trường hiếu khí tối ưu cho các vi sinh vật hoạt động.

2.5. Tổng quan về tình hình quản lý, xử lý rác thải nông thôn tỉnh

An Giang

Theo báo cáo diễn biến môi trường Việt Nam, rác thải nông thôn ước

tính 0,3 kg/người/ngày và có xu hướng tăng đều theo từng năm.

Trên thực tế ở An Giang, rác thải nông thôn nói riêng cũng như rác thải

nói chung hiện nay đang là vấn đề bức xúc; nhiều gia đình đã phản ánh không

biết đổ rác ở đâu nên buộc phải vứt rác trên đường, xuống ao, hồ, sông ngòi,

mương máng. Lượng rác thải này tập trung nhiều gây ô nhiễm môi trường

trầm trọng, ách tắc dòng chảy, ảnh hưởng đến đời sống, sinh hoạt hàng ngày

của người dân.

Nguyên nhân là do ý thức của người dân còn thấp, công tác tuyên

truyền chưa hiệu quả và đặc biệt là lực lượng tổ chức thu gom rác thải ở nông

thôn rất ít, thậm chí có xã chưa có tổ thu gom rác dẫn đến không thể thu gom

toàn bộ rác ở các thôn, xóm trong khu dân cư.

Hầu hết các xã đều chưa có hố chôn rác hợp vệ sinh, rất nhiều xã còn

lúng túng trong việc này, phần lớn bãi rác chỉ là ao, thùng nhỏ. Tuy một vài xã

11

GVHD: Th.S Đinh Thị Việt Huỳnh – ThS. Kiều Đỗ Minh Luân

SVTH: Nguyễn Văn Sắc

Khóa luận tốt nghiệp

đã tổ chức đào hố chôn rác nhưng không đúng quy cách, hố nông nên nhanh

đầy, gây lãng phí đất. Hố rác không có thành đắp lên cao gây sụt lún, mưa to

nước tràn ngập gây ô nhiễm nguồn nước mặt, mặt hố không phủ đất làm phát

tán mùi hôi thối, đáy hố không lót vải địa kỹ thuật hoặt lót nylon nên ảnh

hưởng trực tiếp đến nguồn nước ngầm.

Tỉnh An Giang đã huy động toàn bộ hệ thống chính trị vào cuộc và

triển khai nhiều biện pháp cấp bách thiết thực quyết tâm đến năm 2015 thu

gom, xử lý được toàn bộ chất thải rắn sinh hoạt, chất thải nguy hại trên địa bàn

tỉnh.

Do tốc độ phát triển nhanh các khu dân cư, đô thị mới, khu công

nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, cơ sở sản xuất chế biến…, việc quản lý và thu

gom xử lý rác thải trong sinh hoạt và chất thải nguy hại còn rất hạn chế.

Thực tế mỗi ngày, An Giang đã có trên 1.000 tấn chất thải rắn, phát

sinh nhiều nhất là rác thải ở các chợ chiếm 49,02%; cụm tuyến dân cư 38,2%;

trong hộ gia đình ở nông thôn là 11,3%; cơ sở sản xuất kinh doanh, dịch vụ

1,48%, còn lại từ các nguồn khác.

Hiện 11 huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh đều xây dựng được bãi rác

có tổng diện tích 140.650 m². Nhưng thực tế chỉ mới thu gom được 841,14

tấn/ngày, trong đó thành phố Long Xuyên và thị xã Châu Đốc có tỷ lệ thu gom

rác là 80,5%, tỷ lệ thu gom rác tại các thị trấn là 71,75%.

ng 50% số hộ thải đổ rác ra sông, kênh rạch,

74,2% cụm tuyến dân cư chưa có đội thu gom, xử lý rác (Ban Công trình đô

thị Long Xuyên, 2010).

Tỉnh chỉ đạo các huyện thị xã ngay từ bây giờ triển khai rà soát nắm

nguồn thải chất thải rắn, chất thải nguy hại, xây dựng kế họach, dư án qui

hoạch bãi chôn lấp, nhà máy xử lý rác đạt tiêu chuẩn kỹ thuật, xã hội hóa công

tác bảo vệ môi trường.

Tỉnh có chính sách ưu tiên vốn vay ưu đãi cho các cá nhân, tổ chức

tham gia các dự án thu gom, xử lý rác thải, đầu tư hàng năm cho các huyện, thị

xã xây dựng bãi chôn lấp hoặc nhà máy xử lý rác theo yêu cầu.

12

GVHD: Th.S Đinh Thị Việt Huỳnh – ThS. Kiều Đỗ Minh Luân

SVTH: Nguyễn Văn Sắc

Khóa luận tốt nghiệp

Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh hỗ trợ cho các huyện, thị xã, ngành

nông nghiệp, công thương, y tế, ban quản lý khu công nghiệp, khu cửa khẩu rà

soát lập thủ tục đăng ký chủ nguồn thải chất thái rắn, chất thải nguy hại và

quản lý chất thải nguy hại.

2.6. Một số mô hình quản lý rác nông thôn trên địa bàn An Giang

Thời gian qua, Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh đã phối hợp với Sở Tài

nguyên và Môi trường hỗ trợ một số huyện (Châu Thành, Châu Phú, Thoại

Sơn, An Phú, Tri Tôn) triển khai Chương trình nâng cao năng lực quản lý chất

thải rắn tại các xã điển hình, làm cơ sở cho việc nhân rộng cho các địa phương

khác trên toàn tỉnh. Đây là một trong những mô hình quản lý chất thải rắn

được áp dụng hiệu quả đối với vùng nông thôn An Giang.

2.6.1. Xã An Hảo, huyện Tịnh Biên

Qua một năm thực hiện dự án Nâng cao năng lực quản lý chất thải rắn

trên địa bàn xã An Hảo, huyện Tịnh Biên, tỉnh An Giang, cho kết quả:

- Dự án đã thành công trong việc nâng cao nhận thức trong cộng đồng

dân cư, giúp mọi người có ý thức về cộng đồng tham gia quản lý rác. Thực tế

cho thấy, qua quá trình thực hiện dự án, nhận thức của các tầng lớp nhân dân

trên địa bàn xã An Hảo đã tăng lên rõ rệt.

- Dự án đã thực hiện một cách có hiệu quả việc nâng cao nhận thức

cũng như năng lực quản lý chất thải rắn cho các cán bộ lãnh đạo và cán bộ

quản lý có liên quan đến lĩnh vực môi trường của địa phương. Cụ thể như, dự

án đã đào tạo một đội ngũ cán bộ thuộc xã An Hảo và huyện Tịnh Biên đạt

được những kiến thức và kỹ năng cơ bản về tuyên truyền, quản lý chất thải

rắn. Một lượng lớn rác tồn đọng trong những năm qua cùng với lượng rác mới

phát sinh trong thời gian triển khai dự án đã được thu gom, xử lý và thải bỏ

hợp lý...

- Môi trường khu vực, nhất là khu du lịch Núi Cấm đã có chuyển biến

tích cực, tranh chấp về môi trường của các hộ dân giảm so với thời gian trước

khi dự án được triển khai.

- Trong quá trình triển khai, dự án đã thực hiện tốt từ khâu tuyên

truyền, vận động, đến việc tổ chức, phối hợp thực hiện, cũng như việc kiểm

tra, giám sát... quá trình thực hiện. Dự án đã tạo nền vững chắc cho xã An Hảo

trong việc tiếp tục công tác quản lý chất thải rắn sau khi dự án kết thúc.

13

GVHD: Th.S Đinh Thị Việt Huỳnh – ThS. Kiều Đỗ Minh Luân

SVTH: Nguyễn Văn Sắc

Khóa luận tốt nghiệp

2.6.2. Xã Cần Đăng, huyện Châu Thành

Kết quả triển khai thử nghiệm mô hình quản lý, xử lý rác tại xã Cần

Đăng, huyện Châu Thành: Mô hình này đã được thực hiện từ tháng 8 năm

2005 và đạt được một số kết quả như sau:

- Về trang bị mới các phương tiện, dụng cụ thu gom: đã trang bị cho xã

Cần Đăng, huyện Châu Thành 01 xe thu gom, trung chuyển rác (dạng kéo

thùng) với dung tích chứa 2m³, 01 xe đẩy tay (dung tích: 1 m³); 04 thùng chứa

rác trung chuyển 660 lit; ngoài ra, còn trang bị mới các bộ dụng cụ thu gom,

vật dụng, quần áo bảo hộ lao động cho công nhân...

- Về lượng rác được thu gom, xử lý và chuyển về bãi rác của huyện mỗi

ngày khoảng 3,2 tấn, tăng 1,7 tấn/ngày so với trước đây.

- Về phạm vi thu gom rác: trong thời gian triển khai mô hình, phạm vi

được mở rộng hơn trước, bán kính của khu vực được thu gom tính từ trung

tâm xã là 500 mét, tăng 200 mét so với trước đây.

- Về số hộ tham gia mô hình: số hộ đăng ký và tham gia thực hiện mô

hình ngày càng nhiều, hiện nay là 452 hộ, tăng 41% so với trước. Bên cạnh đó,

ý thức người dân về vấn đề bảo vệ môi trường, thải bỏ rác thải đúng nơi qui

định ngày càng tăng lên rõ rệt.

- Về việc thu phí đối với các hộ, cơ sở tham gia mô hình:

+ Hộ sinh hoạt bình thường: thu 5.000 đồng/hộ/tháng .

+ Hộ kinh doanh nhỏ như: bán cà phê, tạp hóa thu: 10.000 - 15.000

đồng/hộ/tháng.

+ Hộ kinh doanh lớn: xăng dầu, điểm phế liệu, trường học thu 20.000 -

50.000 đồng/hộ/tháng.

(Đinh Thị Việt Huỳnh, 2006)

2.7. Nhận định chung:

Từ các lược khảo tài liệu trên, chúng tôi nhận thấy:

- Người dân trên địa bàn tỉnh An Giang nói chung và ở các vùng nông

thôn nói riêng đang phải đối mặt với các vấn đề như: suy thoái các nguồn tài

nguyên (bao gồm: đất nông nghiệp, nước, khoáng sản, sinh vật) và đối mặt với

các vấn đề về ô nhiễm môi trường do rác thải. Nếu như những vấn đề này

không được quan tâm, phòng tránh và giải quyết một cách hiệu quả, bền vững,

14

GVHD: Th.S Đinh Thị Việt Huỳnh – ThS. Kiều Đỗ Minh Luân

SVTH: Nguyễn Văn Sắc

Khóa luận tốt nghiệp

thì trong thời gian tới, chúng ta sẽ đối mặt với những tác động tiêu cực ảnh

hưởng không nhỏ đến sự tồn tại và phát triển của chúng ta.

- Lượng rác thải, trong đó có rác nông thôn nói chung, ngày càng gia

tăng đòi hỏi biện pháp xử lý triệt để hơn. Trong đó, việc ứng dụng công nghệ

sinh học để xử lý rác thải thành phân hữu cơ có tính hiệu quả cao, giá thành rẻ

và dễ ứng dụng ở các vùng nông thôn so với các phương án xử lý rác khác.

15

GVHD: Th.S Đinh Thị Việt Huỳnh – ThS. Kiều Đỗ Minh Luân

SVTH: Nguyễn Văn Sắc

Khóa luận tốt nghiệp

CHƢƠNG 3. NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

3.1. Đối tƣợng nghiên cứu

- Rác thải sinh ra trong quá trình sinh hoạt của con người.

- Quy trình xử lý rác thải sinh hoạt bằng công nghệ A.B.T.

- Hệ thống xử lý rác thải sinh hoạt bằng công nghệ A.B.T. tại xã Vĩnh

Lộc, huyện An Phú, tỉnh An Giang.

3.2. Thời gian nghiên cứu: 4,5 tháng.

- Từ tháng 01/2011 đến 02/2011: đi khảo sát thực địa quy trình công

nghệ xử lý rác thải sinh hoạt bằng công nghệ A.B.T. tại xã An Hảo, huyện

Tịnh Biên, tỉnh An Giang.

- Từ tháng 02 đến 3/2011: đi khảo sát thực địa quy trình công nghệ xử

lý rác thải sinh hoạt bằng công nghệ A.B.T. tại xã Hòa Bình, huyện Chợ Mới,

tỉnh An Giang.

- Từ ngày 01/3/2011 đến ngày 15/3/2011: đi tập huấn về quản lý và xừ

lý chất thải rắn tại xã Vĩnh Lộc, huyện An Phú, tỉnh An Giang.

- Từ ngày 15/3/2011 đến ngày 30/4/2011: viết bài báo cáo.

3.3. Mục tiêu nghiên cứu

3.3.1. Mục tiêu tổng quát:

- Hoàn thiện và đề xuất qui trình xử lý rác thải bằng công nghệ A.B.T.

tại xã Vĩnh Lộc, huyện An Phú, tỉnh An Giang.

3.3.2. Mục tiêu cụ thể:

- Xác định hiện trạng quản lý, thu gom, xử lý rác thải tại xã Vĩnh Lộc,

huyện An Phú, tỉnh An Giang.

- Đề xuất hoàn thiện quy trình công nghệ.

3.4. Nội dung nghiên cứu

3.4.1. Thu thập tài liệu:

+ Hiện trạng môi trường khu vực: thu thập số liệu và tài liệu tại Sở

Khoa học và Công nghệ, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh An Giang.

16

GVHD: Th.S Đinh Thị Việt Huỳnh – ThS. Kiều Đỗ Minh Luân

SVTH: Nguyễn Văn Sắc

Khóa luận tốt nghiệp

+ Điều kiện khí tượng thủy văn, điều kiện kinh tế xã hội địa phương:

Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện An Phú.

+ Các tài liệu liên quan đến dự án đầu tư từ Trung tâm Ứng dụng tiến

bộ Khoa học và Công nghệ tỉnh An Giang.

3.4.2. Khảo sát hiện trạng môi trƣờng kinh tế xã hội tại xã Vĩnh

Lộc, huyện An Phú.

3.4.3. Khảo sát hiện trạng quản lý, thu gom, xử lý rác và thành

phần rác thải tại xã Vĩnh Lộc, huyện An Phú.

Thu thập 100 phiếu điều tra từ các hộ dân đang sinh sống tại khu vực

chợ và cụm dân cư xã Vĩnh Lộc về thành phần rác thải, khối lượng, phương

pháp xử lý rác… (Mẫu Phiếu điều tra xem Phụ lục 2).

3.4.4. Khảo sát các mô hình, dự án xử lý rác thải bằng công

nghệ A.B.T. tại các xã An Hảo, Hòa Bình…

- Nhà máy xử lý rác thải theo công nghệ A.B.T. tại xã An Hảo, huyện

Tịnh Biên.đã được khởi công xây dựng vào ngày 25/7/2008 và hoàn tất các

hạng mục công trình xây dựng vào tháng 10/2008. Hiện đã ngưng hoạt động ở

hầu hết các thiết bị từ năm 2009, chỉ còn xử lý rác tồn đọng bằng thủ công.

- Nhà máy xử lý rác thải theo công nghệ A.B.T. tại xã Hòa Bình, huyện

Chợ Mới chỉ mới được xây dựng phần thô là một nhà xưởng có diện tích

khoảng 100 m². Tuy nhiên, chưa có lắp đặt thiết bị cũng như quy trình xử lý

để hoạt động.

3.4.5. Đề xuất và bổ sung các giải pháp hoàn thiện dây chuyền

công nghệ xử lý rác thải bằng công nghệ A.B.T. tại xã Vĩnh Lộc, huyện An

Phú, tỉnh An Giang.

Phối hợp thực hiện theo dự án đang triển khai của Trung tâm Ứng dụng

tiến bộ Khoa học và Công nghệ tỉnh.

3.5. Phƣơng tiện và vật liệu nghiên cứu

- Phương tiện: Xe Honda, máy ảnh, máy vi tính, Internet…

- Công trình xử lý rác thải theo công nghệ A.B.T. tại xã An Hảo.

- Cân, bao tay, giỏ đựng rác…

- Phiếu điều tra phỏng vấn.

17

GVHD: Th.S Đinh Thị Việt Huỳnh – ThS. Kiều Đỗ Minh Luân

SVTH: Nguyễn Văn Sắc

Khóa luận tốt nghiệp

3.6. Phƣơng pháp nghiên cứu

+ Phương pháp thống kê: thu thập và xử lý các số liệu về khí tượng

thủy văn và kinh tế xã hội khu vực dự án; xử lý các phiếu điều tra bằng phần

mềm Excel.

+ Phương pháp so sánh: dùng để đánh giá mức độ tác động môi trường

trên cơ sở so sánh với các tiêu chuẩn môi trường tương ứng.

+ Phương pháp liệt kê: dùng để liệt kê các phương pháp xử lý từ đó

chọn ra phương án tốt nhất.

+ Phương pháp điều tra xã hội học: Điều tra xã hội học là dùng một hệ

thống câu hỏi theo những nội dung xác định nhằm thu thập những thông tin

khách quan nói lên nhận thức và thái độ của người được điều tra. Khóa luận

này dùng phiếu điều tra để phỏng vấn. Đây là phương pháp dùng hệ thống câu

hỏi được chuẩn bị sẵn trên giấy theo những nội dung xác định, người được hỏi

sẽ trả lời bằng cách viết trong một thời gian nhất định. Phương pháp này cho

phép điều tra, thăm dò ý kiến đồng loạt nhiều người

Các phƣơng pháp tính toán khối lƣợng rác thải

Phương pháp thể tích - khối lượng:

Trong phương pháp này khối lượng hoặc thể tích (hoặc cả khối lượng

và thể tích) của rác thải được xác định để tính toán khối lượng rác thải.

Phương pháp đếm tải:

Trong phương pháp này số lượng thu gom, đặc điểm và tính chất của

chất thải tương ứng (loại chất thải, thể tích ước lượng) được ghi nhận trong

suốt một khoảng thời gian xác định. Khối lượng chất thải phát sinh trong

khoảng thời gian khảo sát (gọi là khối lượng đơn vị) sẽ được tính toán bằng

cách sử dụng các số liệu thu thập tại khu vực nghiên cứu trên và các số liệu đã

biết trước.

Phương pháp cân bằng vật chất:

Cách này thu được số liệu về tốc độ phát sinh và mức độ dao động của

rác thải là phân tích cân bằng vật chất một cách chi tiết đối với từng nguồn

phát sinh chất thải. Trong một số trường hợp, phương pháp cân bằng vật chất

cần thiết để chứng minh sự phù hợp của các chương trình tái sinh chất thải.

18

GVHD: Th.S Đinh Thị Việt Huỳnh – ThS. Kiều Đỗ Minh Luân

SVTH: Nguyễn Văn Sắc

Khóa luận tốt nghiệp

CHƢƠNG 4. KẾT QUẢ THẢO LUẬN

4.1. Hiện trạng quản lý, xử lý rác thải trên địa bàn huyện An Phú

4.1.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế và xã hội huyện An Phú

a. Vị trí địa lý:

An Phú là một huyện thuộc tỉnh An Giang, nằm ở đỉnh cực Tây của

vùng Tây Nam Bộ, ăn sâu vào lãnh thổ Camphuchia. Đây cũng là nơi tiếp

nhận dòng chảy đầu tiên của sông Hậu từ Campuchia vào Việt Nam.

Phía Tây và Bắc giáp Campuchia, đường biên giới dài khoảng 40,5 km.

Phía Đông giáp thị xã Tân Châu.

Phía Nam giáp ngã ba sông Hậu ở Châu Đốc.

CAMPUCHIA

Hình 4.1: Bản đồ vị trí huyện An Phú

19

GVHD: Th.S Đinh Thị Việt Huỳnh – ThS. Kiều Đỗ Minh Luân

SVTH: Nguyễn Văn Sắc

Khóa luận tốt nghiệp

Nguồn: http://vi.wikipedia.org/wiki/AnPhu

Huyện An Phú có diện tích khoảng 240,4 km², dân số khoảng 99.696

nghìn người (2008), bao gồm 13 đơn vị hành chính (1 thị trấn và 12 xã).

Huyện có địa thế chia làm 3 phần, sông Hậu chạy xuyên ở giữa chia đôi mảnh

đất. Sau nhiều năm phù sa tích tụ tạo nên cù lao An Phú nổi lên giữa sông chia

thành 2 nhánh nhỏ: nhánh bên bờ tây rộng chừng 300 m (tiếp giáp sông Châu

Đốc và sông Bình Di), nhánh bên bờ đông hơi rộng hơn.

Hầu hết diện tích huyện An Phú đều là đồng bằng, có nhiều nơi bị ngập

úng thường xuyên. Đất đai chủ yếu là đất phù sa. Hàng năm, An Phú chịu ảnh

hưởng của mùa lũ hay còn gọi là mùa nước nổi. Khoảng từ tháng 6 hàng năm,

mực nước trên sông Cửu Long dâng cao, mưa nhiều kết hợp với lượng nước

tích tụ tại Biển Hồ của Campuchia làm gần như toàn bộ khu vực này chìm

trong biển nước, độ ngập trung bình khoảng 2-3 mét. Thời gian ngập lụt kéo

dài khá lâu, thường là khoảng 6 tháng nên có ảnh hưởng rất lớn đến tập quán

sinh hoạt, sản xuất của người dân.

Địa thế của An Phú khá thuận lợi, án ngữ nơi đầu nguồn của sông Cửu

Long khi từ Campuchia vào Việt Nam, nằm trên tuyến đường giao thông thủy

nối liền các tỉnh miền Tây ven sông Hậu Việt Nam với thủ đô Phnôm Pênh

của Campuchia. Trước đây việc giao thông ở An Phú với Châu Đốc khá bất

tiện vì phải qua phà, hiện nay cầu Cồn Tiên đã hoàn thành tạo sự thông suốt

giao thông.

b. Điều kiện kinh tế - xã hội

Tại An Phú, người Kinh chiếm đa số, bên cạnh đó còn có cộng đồng

người Chăm, người Hoa. Điểm đáng lưu ý là không như hầu hết các địa

phương giáp biên giới khác của tỉnh An Giang, tại An Phú không có người

Khơmer định cư mà chỉ có một số ít sang buôn bán nhỏ.

Dân cư ở đây chủ yếu là nông dân, hầu hết diện tích đều trồng lúa

(vùng này là một trong những nơi có đất phù sa tốt của tỉnh), ngoài ra còn nuôi

trồng thủy sản nước ngọt. Hàng năm, cả huyện này đều chịu ảnh hưởng của

mùa nước nổi, khoảng từ tháng 6 đến tận tháng 12, ngập lụt ruộng đồng là

chuyện thường niên ở đây từ xa xưa nên tuy có ảnh hưởng nhưng người dân ở

đây đã quen thuộc.

Huyện An phú là địa phương có đường biên giới với Campuchia khá

dài và thường có sự đi lại của người dân hai bên. Ở phía bên kia biên giới, đối

20

GVHD: Th.S Đinh Thị Việt Huỳnh – ThS. Kiều Đỗ Minh Luân

SVTH: Nguyễn Văn Sắc

Khóa luận tốt nghiệp

diện thị trấn Long Bình có một khu chợ của Campuchia gọi là Cỏ Thum (hoặc

Chạy Thum, Kor Thum) mua bán tấp nập nhưng không kém phần phức tạp.

Tính theo đường bộ thì từ An Phú đi thủ đô Phnom Pênh của

Campuchia là đường gần nhất từ Việt Nam đi sang nên tạo điều kiện tốt cho

giao thương trong vùng.

(Nguồn: http://vi.wikipedia.org/wiki/AnPhu).

4.1.2. Tổng quan về hiện trạng quản lý rác thải sinh hoạt tại

huyện An Phú

Số lượng rác thải sinh hoạt phát sinh hàng ngày trên địa bàn huyện

khoảng 26 tấn, số thu gom là 14,4 tấn đạt 55,7%. Do chủ yếu tập trung thu

gom tại hai thị trấn (thị trấn An Phú và thị trấn Long Bình), các khu dân cư,

trung tâm hành chính, chợ xã; số còn lại được người dân tự xử lý dưới hình

thức đào hố chôn hoặc gom đốt và một phần nhỏ người dân chưa ý thức cao

trong việc bảo vệ môi trường vứt rác thải xuống sông, kênh rạch (Nguồn:

Trung tâm Dịch vụ công huyện An Phú, 2011).

Lượng rác được Trung tâm Dịch vụ công huyện thu gom hàng ngày tập

trung vận chuyển đến hai bãi đổ là bãi rác An Phú (diện tích 2.500 m²) và bãi

rác Long Bình (1.500 m²) dưới hình thức đổ xá, không qua xử lý và phân loại

tại nguồn. Theo định kỳ, Trung tâm thực hiện phun xịt hóa chất khử mùi 10

lần/tháng/bãi rác để hạn chế mùi hôi thối, ruồi và hàng quý ban, ủi cào ngọn

do lượng rác quá đầy. Trong năm 2010, huyện được Sở khoa học và Công

nghệ, Sở Tài nguyên và Môi trường, Trung tâm Ứng dụng tiến bộ Khoa học

và Công nghệ tỉnh hỗ trợ thực hiện xử lý hạn chế ô nhiễm tại hai bãi rác trên

bằng những giải pháp kỹ thuật đã mang lại kết quả, hạn chế ô nhiễm môi

trường cho dân cư quanh khu vực.

Hiện trạng hai bãi rác đã quá tải, lượng rác thu gom đổ xá, mang tính

tạm thời, không xử lý kỹ thuật làm phát sinh mùi hôi thối, dẫn đến những dịch

bệnh không lường. Từ đó người dân trong khu vực bức xúc nên phải thường

xuyên xử lý bằng cách chôn lấp, đốt để hạn chế ô nhiễm.

Lượng rác thải ngày một tăng, phương tiện xe ép rác thu gom chỉ có 02

chiếc hoạt động liên tục, thường xuyên hư hỏng phải tạm ngưng để sửa chữa

dẫn đến lượng rác tồn đọng lớn phải xử lý hết sức khó khăn.

(Nguồn: Trung tâm Dịch vụ công huyện An Phú, 2011).

21

GVHD: Th.S Đinh Thị Việt Huỳnh – ThS. Kiều Đỗ Minh Luân

SVTH: Nguyễn Văn Sắc

Khóa luận tốt nghiệp

4.2. Hiện trạng quản lý, thải bỏ và sự cần thiết thực hiện xử lý rác

thải tại xã Vĩnh Lộc

4.2.1. Điều kiện địa lý tự nhiên - nhân văn xã Vĩnh Lộc

Xã Vĩnh Lộc nằm bên bờ trái sông Hậu, đối diện với thị trấn An Phú và

xã Phước Hưng, có 4.116 ha diện tích tự nhiên và 13.688 nhân khẩu (2009).

Hầu hết diện tích xã đều là đồng bằng, nhiều nơi bị ngập úng thường xuyên.

Đất đai chủ yếu là đất phù sa. Hàng năm, Vĩnh Lộc chịu ảnh hưởng của mùa

lũ từ tháng 5 đến tháng 10, độ ngập trung bình khoảng 2 - 3 mét. Thời gian

ngập lụt kéo dài khá lâu nên có ảnh hưởng rất lớn đến tập quán sinh hoạt, sản

xuất của người dân. Điểm bất tiện là muốn đến Vĩnh Lộc phải qua đò Phước

Hưng – Vĩnh Lộc nên không thuận tiện cho giao thông đường bộ. Dân cư ở

đây chủ yếu là nông dân, hầu hết diện tích đều trồng lúa, ngoài ra còn nuôi

trồng thủy sản nước ngọt.

Dân cư tập trung đông đúc tại chợ xã Vĩnh Lộc và cụm dân cư xã.

4.2.2. Hiện trạng thu gom và xử lý rác thải xã Vĩnh Lộc

Tình trạng thu gom và xử lý rác thải tại cụm dân cư và chợ xã Vĩnh Lộc

chưa đáp ứng yêu cầu phát triển hiện nay. Thu gom và xử lý rác trong khu vực

chưa triệt để gây nên tình trạng ô nhiễm môi trường ngày càng trầm trọng.

Hiện nay, chưa có bãi chôn lấp rác hợp vệ sinh. Việc vận chuyển rác đến bãi

rác tập trung của huyện quá xa, tốn nhiều chi phí vận chuyển nên lượng rác

thu gom với tần suất vài ngày thu gom 1 lần, rác thải còn vứt bừa bãi gây mùi

hôi thối ảnh hưởng đến cộng đồng dân cư.

Ước tính lượng rác phát sinh hàng ngày tại khu vực xã Vĩnh Lộc

khoảng 4,5 tấn/ngày (Nguồn: Trung tâm Dịch vụ công huyện An Phú, 2011).

Theo điều tra xã hội học về việc thải rác của người dân trong khu vực,

kết quả như sau:

Bảng 4.1: Hiện trạng xả rác và cách xử lý rác của người dân xã Vĩnh Lộc

STT

Các loại rác xả thải hàng ngày

Vỏ trái cây, rau cải, thức ăn dư thừa…

Kim loại, bọc nylon, chai nhựa…

Giấy, gỗ, rơm rạ

Cách xử lý

Chôn lấp, Cho gia súc ăn

Bán, Chôn lấp

1

2

3

Đốt

22

GVHD: Th.S Đinh Thị Việt Huỳnh – ThS. Kiều Đỗ Minh Luân

SVTH: Nguyễn Văn Sắc

Khóa luận tốt nghiệp

4

5

Các loại chai bằng thủy tinh, bóng đèn

Đổ xuống sông, kênh, rạch

Lấp nền

Xà bần

- Số lượng phiếu điều tra: 100 phiếu.

- Nhận xét: đa số rác thải thải ra hàng ngày chủ yếu là rác thải hữu cơ

do hoạt động mua bán, sinh hoạt ở chợ và hộ gia đình; còn lại một ít là rác thải

phi hữu cơ.

- Biện pháp xử lý chủ yếu là chôn lấp, đốt. Trong đó có một lượng khá

lớn người dân đổ xuống sông rạch.

Thu thập phân tích thành phần rác thải:

Bảng 4.2: Thành phần rác thải khu vực chợ Vĩnh Lộc

STT

Thành phần

Chất hữu cơ

Kim loại

Thuỷ tinh

Nhựa

Khối lƣợng (kg)

Tỉ lệ

63%

1%

Ghi chú

Thức ăn, rau cải

Sắt, thép, chì

Chai lọ

1

2

3

4

5

6

7

8

6,3

0,1

0,15

0,45

1

1.5%

4,5%

10%

4%

Chai, bình nhựa

Bọc nylon

Nylon

Giấy

0,4

Bao bì, giấy vụn

Vải rách, giẻ lau

Vải

0,35

1,25

3,5%

12,5%

Chất hữu cơ khó

phân hủy

Vỏ dừa, cây gỗ,

bã mía…

9

Tỉ trọng

0,5 tấn/m³

Ghi chú: Khối lượng thu gom: 10 kg.

4.2.3. Sự cần thiết phải xử lý rác thải tại xã Vĩnh Lộc

Với tình hình ô nhiễm môi trường như hiện nay trên địa bàn xã Vĩnh

Lộc thì việc xây dựng hệ thống xử lý rác thải là nhiệm vụ có ý nghĩa quan

trọng nhằm bảo đảm sức khỏe và cuộc sống của người dân.

Những lý do chính:

- Hiện chưa có bãi chôn lấp rác hợp vệ sinh tại chợ trung tâm xã.

23

GVHD: Th.S Đinh Thị Việt Huỳnh – ThS. Kiều Đỗ Minh Luân

SVTH: Nguyễn Văn Sắc

Khóa luận tốt nghiệp

- Việc vận chuyển rác đến bãi rác tập trung của huyện quá xa, tốn nhiều

chi phí vận chuyển. Xã Vĩnh Lộc lại nằm cách bãi rác thị trấn qua bên kia

sông Hậu nên việc vận chuyển về huyện rất bất tiện.

- Lượng rác thu gom chỉ với tần suất vài ngày thu gom 1 lần, rác thải

còn vứt bừa bãi gây mùi hôi thối ảnh hưởng đến cộng đồng dân cư.

- Ngoài ra do ý thức của nhiều hộ dân kém, không chịu bỏ rác vào

thùng để thu gom mà lại vứt rác bừa bãi ra khu vực xung quanh (đối với các

hộ dân sống cạnh bờ sông hoặc những khu vực có đất còn trống).

- Xã Vĩnh Lộc nằm trên vị trí tuyến đường ngắn kết nối các xã phía tây

và bắc huyện An Phú đi về hướng thị xã Tân Châu, địa thế thuận lợi này rất

thuận tiện cho sự phát triển các dịch vụ giao thông, thương mại trong khu vực

nên chợ trung tâm xã Vĩnh Lộc ngày càng phát triển. Từ đó, rác thải ra ngày

càng tăng.

4.3. Nghiên cứu, khảo sát các qui trình xử lý rác thải bằng công nghệ

A.B.T.

4.3.1. Công nghệ A.B.T.

Trước những vấn đề tồn tại xử lý chất thải rắn hiện nay, tập thể cán bộ

kỹ thuật của Công ty Công trình Đô thị Ninh Thuận đã nghiên cứu, thử

nghiệm thành công “Công nghệ xử lý chất thải rắn bằng biện pháp yếm khí tùy

nghi - A.B.T.” phù hợp với đặc điểm thành phần rác, điều kiện tự nhiên - kinh

tế - xã hội nước ta. Công nghệ đã thành công từ năm 2002, là công nghệ tiên

tiến, xử lý triệt để thành phần rác hữu cơ, không phát sinh nước rỉ rác và mồ

hôi, đã đăng ký tác quyền sang chế tại Cục Sở hữu Công nghiệp Việt Nam

năm 2002.

Công nghệ xử lý rác thải sinh hoạt bằng biện pháp yếm khí tùy nghi -

A.B.T., với sự tham gia của tổ hợp vi sinh vật có trong chế phẩm sinh học

P.MET, phụ gia bột (các chế phẩm sinh học này do Công ty Công trình Đô thị

Ninh Thuận nghiên cứu, sản xuất và ứng dụng xử lý rác từ năm 2002). Tổ hợp

vi sinh vật có ích thúc đẩy nhanh tốc độ phân hủy các chất hữu cơ, nhiệt độ

khối ủ tăng cao, không phát sinh nước rỉ rác, tiêu diệt các mầm bệnh, khử mùi

sinh ra trong quá trình vận chuyển và xử lý rác. Công nghệ xử lý rác thải sinh

hoạt A.B.T. được hầu hết các bạn đồng nghiệp, các cơ quan quản lý chuyên

ngành, các viện nghiên cứu lớn, nhiều trường Đại học danh tiếng biết đến như

24

GVHD: Th.S Đinh Thị Việt Huỳnh – ThS. Kiều Đỗ Minh Luân

SVTH: Nguyễn Văn Sắc

Khóa luận tốt nghiệp

một công nghệ mới hiệu quả nhất hiện nay và có khả năng ứng dụng rộng rãi

để xử lý rác thải sinh hoạt cho các đô thị, các vùng nông thôn và các trang trại.

a. Quy trình xử lý rác thải sinh hoạt bằng biện pháp yếm khí

tùy nghi - A.B.T.:

 Giai đoạn xử lý sơ bộ:

- Rác thải thu gom được đưa về sân thao tác. Xé các túi nylon đựng rác

để rác được thoát ra ngoài. Nhặt loại riêng rác có kích thuớc lớn.

- Phun, rải, trộn đều cùng các chế phẩm sinh học P.MET và phụ gia bột

trước khi đưa vào hầm ủ.

 Giai đoạn ủ:

- Rác sau khi đã trộn đều cùng các chế phẩm sinh học P.MET và phụ

gia bột, được đưa chuyền vào hầm ủ theo từng lớp dày 20 cm.

- Mỗi lớp rác 20 cm đều được phun P.MET và rải phụ gia bột, làm các

lớp rác như vậy cho đến khi đầy hầm ủ. Miệng hầm ủ được phủ kín bằng vải

bạt không trong suốt.

- Thời gian ủ rác 28 - 30 ngày. Trong quá trình ủ rác, thực hiện phun

P.MET để bổ sung vi sinh và độ ẩm giúp cho các vi sinh vật phân hủy chất

hữu cơ nhanh.

 Giai đoạn phân loại:

- Rác sau khi ủ 28 - 30 ngày được đưa lên sàng phân loại thu được mùn

thô. Nghiền mùn thô rồi tiến hành tách mùn hữu cơ, cát, đất đá… bằng khí

tuyển. Mùn tinh thu được là nguyên liệu sản xuất phân bón và các sản phẩm

khác.

- Các thành phần phi hữu cơ được tái chế hoặc chôn lấp (tùy theo khối

lượng và điều kiện kinh tế).

b. Những đặc điểm nổi bật của công nghệ xử lý rác thải sinh

hoạt bằng biện pháp yếm khí tùy nghi - A.B.T.

- Không phát sinh mùi hôi thối, khí độc hại trong quá trình vận chuyển

và xử lý, không có khí dễ gây cháy nổ trong quá trình xử lý rác.

- Không sinh ra nước rỉ rác.

- Chi phí đầu và chi phí vận hành thưòng xuyên thấp, ít tốn điện năng.

25

GVHD: Th.S Đinh Thị Việt Huỳnh – ThS. Kiều Đỗ Minh Luân

SVTH: Nguyễn Văn Sắc