Khóa luận Phát triển mobile web cho hệ thống học tập điện tử moodle

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ

Lê Quý Tùng

PHÁT TRIỂN MOBILE WEB CHO HỆ THỐNG

HỌC TẬP ĐIỆN TỬ MOODLE

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC HỆ CHÍNH QUY

Ngành: Mạng và Truyền Thông Máy Tính

HÀ NỘI - 2009

Lời cảm ơn

Lời đầu tiên, tôi muốn gửi lời cảm ơn chân thành nhất tới:

-

ThS. Nguyễn Việt Anh - người thầy đã tận tình hướng dẫn và giúp đỡ

tôi trong suốt quá trình làm luận văn.

Và các thầy cô giáo khoa Công Nghệ Thông Tin - Trường Đại Học

Công Nghệ.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn tới các thầy cô và bạn bè cùng lớp đại học K50CD,

những người luôn sát cánh bên tôi trong suốt quá trình học tập, cũng như thời gian

hoàn thành luận văn.

Lời cuối, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất tới gia đình và những người thân

của tôi. Họ luôn là nguồn động viên tinh thần và cổ vũ lớn lao, là động lực giúp tôi

thành công trong công việc và cuộc sống.

Sinh viên : Lê Quý Tùng

Lớp : K50MMT

ii

Tóm tắt

E-learning là hình thức đào tạo sử dụng thành tựu của công nghệ thông tin và

truyền thông. Hình thức đào tạo mới này lấy người học làm trung tâm, và nó hướng tới

việc khuyến khích sáng tạo, tự đào tạo và nghiên cứu. Điều này cũng phù hợp với sự

chuyển biến quan niệm của xã hội về giáo dục đào tạo, từ hướng giáo viên sang hướng

người học. Ra đời sớm hơn so với e-learning, công nghệ mạng không dây đã khẳng

định được tính tiện lợi của nó. Mục đích chính của công nghệ mạng không dây là cung

cấp cho người sử dụng khả năng truy cập thông tin ở bất kì đâu và bất kì thời điểm nào

với các thiết bị có vị trí liên tục thay đổi. Các thiết bị cầm tay sử dụng công nghệ mạng

không dây không chỉ đơn thuần phục vụ con người trong lĩnh truyền thông mà còn

được sử dụng trong giao dịch, kinh doanh, giáo dục đào tạo… Sự kết hợp giữa e-

learning và mạng không dây thông qua các thiết bị cầm tay là một xu hướng mới đem

lại hiệu quả cao cho lĩnh vực giáo dục đào tạo.

Trong khuôn khổ bài luận này, chúng tôi tập trung giới thiệu về e-learning, công

nghệ mạng không dây và các thiết bị cầm tay. Từ đó xây dựng một mô hình phục vụ

trao đổi học tập điện tử thông qua các thiết bị cầm tay.

Mục lục

Danh mục hình vẽ ................................................................................................. 1

Mở đầu................................................................................................................... 2

Chương 1: Tổng quan............................................................................................ 5

1.1. Mục tiêu của khóa luận .............................................................................. 5

1.2. Công nghệ mobile và ứng dụng mobile web ............................................. 5

1.2.1. Công nghệ ........................................................................................... 5

1.2.2. Ứng dụng mobile web trong e-learning............................................ 15

1.3. Ứng dụng, triển khai M - learning ........................................................... 23

1.3.1. Thế giới ............................................................................................. 23

1.3.2. Việt nam............................................................................................ 24

Chương 2: Phương Pháp Và Qui Trình Phát Triển Mobile Web ....................... 26

2.1. Mô hình: ................................................................................................... 26

2.1.1. Mô hình WWW................................................................................. 26

2.1.2. Mô hình Mobile Web........................................................................ 27

2.2. Phương pháp, qui trình:............................................................................ 30

2.2.1. Phương pháp...................................................................................... 30

2.2.2. Quy trình ........................................................................................... 32

2.3. Công cụ phát triển .................................................................................... 38

2.3.1. Ngôn ngữ lập trình PHP:................................................................... 38

2.3.2. Ngôn ngữ đánh dấu không dây (WML)............................................ 39

2.3.3.WMLScript......................................................................................... 41

b

Chương 3: Ứng dụng thử nghiệm ....................................................................... 42

3.1. Mở đầu ..................................................................................................... 42

3.2. Bài toán .................................................................................................... 42

3.2.1. Mô tả bài toán................................................................................... 42

3.2.2. Hệ thống MLE-Moolde..................................................................... 42

3.2.3. Bổ sung các chức năng cho hệ thống MLE-Moodle......................... 44

3.3. Thiết kế các chức năng mới cho hệ thống MLE-Moodle ........................ 44

3.3.1. Thiết kế chức năng tìm kiếm............................................................. 44

3.3.2. Thiết kế chức năng xem điểm........................................................... 46

3.4. Triển khai thử nghiệm.............................................................................. 47

3.4.1. Kết nối vào hệ thống ......................................................................... 47

3.4.2. Tham gia khoá học............................................................................ 48

3.4.3. Diễn đàn tin tức................................................................................. 49

3.4.4. Làm bài test online............................................................................ 50

3.4.5. Hệ thống tin nhắn.............................................................................. 50

3.5. Đánh giá kết quả....................................................................................... 51

3.6. Kết luận .................................................................................................... 52

Kết luận ............................................................................................................... 53

Tài liệu tham khảo............................................................................................... 55

c

Danh mục hình vẽ

1

Mở đầu

Ngày nay công nghệ thông tin đang có những bước tiến vượt bậc và ảnh hưởng

ngày càng sâu rộng tới đời sống con người. Một trong những lĩnh vực ứng dụng của

công nghệ thông tin mà không thể không nhắc đến là giáo dục và đào tạo. Nói đến giáo

dục là chúng ta nghĩ ngay đến trường lớp học nơi mà giáo viên và học sinh trực tiếp

gặp mặt. Nhưng với những nhu cầu ngày càng cao về học tập của con người mọi tầng

lớp cùng với sự phát triển như vũ bão của công nghệ thông tin thì mô hình lớp học

truyền thống đó không còn là duy nhất, không còn chiếm vị trí độc tôn nữa. Bên cạnh

đó, ngày nay một hình thức giảng dạy mới đã xuất hiện với sự trợ giúp của khoa học

công nghệ, đặc biệt là công nghệ thông tin đã ra đời. Đó chính là E-learning.

E-learning là hình thức đào tạo sử dụng thành tựu của công nghệ thông tin. E-

learning với ưu điểm vượt trội về khả năng truyền đạt thông tin (cách thể hiện nội dung

phong phú, đa dạng, hấp dẫn, có sự tương tác với thông tin, giảng dạy thời gian thực),

khả năng phân phát nội dung rộng rãi (nhờ sự phát triển của công nghệ Web và

Internet), kinh tế (giảm thời gian và chi phí đào tạo, học tập bất cứ nơi nào, học bất cứ

đâu) đang trở thành một phương pháp học tập được ưa chuộng và áp dụng tại nhiều nơi.

Từ khi ra đời, e-learning với tốc độ phát triển đã xâm nhập vào hầu hết các hoạt động

huấn luyện đào tạo của các nước trên thế giới. Rất nhiều quốc gia với những hệ thống

hiện đại đã khá thành công trong phương pháp đào tạo của mình như Mỹ, Anh, Nhật,

Hàn Quốc... Hệ thống giáo dục này đang dần dần hiện rõ vai trò trong việc dùng công

nghệ tiên tiến và các thiết bị điện tử viễn thông hỗ trợ truyền đạt kiến thức đến mọi nơi

một cách nhanh chóng và hiệu quả. Hệ thống này không những chỉ là mối quan tâm

của riêng ngành giáo dục mà còn là nhu cầu rất lớn của các viện nghiên cứu, doanh

nghiệp lớn, nhằm tái tạo và bổ sung tri thức cho đội ngũ chuyên viên của mình trong

các lĩnh vực khác nhau.

Ngày nay, cùng với sự phát triển không ngừng của khoa học công nghệ, sự ra đời

của công nghệ mạng không dây là một bước tiến vượt bậc trong công nghệ máy tính.

Các thiết bị cầm tay ra đời ứng dụng công nghệ mạng không dây cũng có một ý nghĩa

lớn đối với đời sống của con người. Với các thiết bị cầm tay làm tăng tính tiện dụng

trong nhiều hoạt động thực tiễn như giao dịch thương mại, trao đổi học tập. Việc

nghiên cứu phát triển các ứng dụng trên các thiết bị cầm tay là một hướng mới, và có

nhiều cách tiếp cận khác nhau.

2

Hiện nay, ở Việt Nam, việc ứng dụng e-learning trong các hệ thống thông tin

cũng chỉ mới được triển khai trong vài năm gần đây. Do những yếu tố khách quan và

chủ quan như: mới bắt đầu làm quen với hình thức đào tạo mới (e-learning), nhiều nơi

cơ sở hạ tầng (mạng, máy móc...) còn kém, tài nguyên học chưa được quan tâm và đầu

tư phát triển, thói quen học tập, giảng dạy truyền thống chưa bắt kịp với sự phát triển

của công nghệ. Trong thời đại công nghiệp như hiện nay, để có thể bắt kịp với xu thế

phát triển không ngừng của khoa học kĩ thuật, chúng ta cần phải có sự đầu tư đúng đắn

trong việc phát triển các nguồn nhân lực. Và một trong những hướng đầu tư đó phải là

giáo dục và đào tạo. Tuy nhiên, vấn đề lớn đặt ra là làm thế nào để triển khai một cách

có hệ thống, đồng bộ, hiệu quả và thích ứng với hoàn cảnh hiện tại nước ta cũng như

áp dụng được những thành tựu tiên tiến của khoa học công nghệ. Với suy nghĩ đó,

chúng tôi đã lựu chọn và đi vào nghiên cứu xây dựng một hệ thống phục vụ trao đổi

học tập điện tử thông qua các thiết bị cầm tay.

Trong khuôn khổ bài luận văn này, chúng tôi tập trung trình bày về một hệ thống

phục vụ trao đổi học tập điện tử thông qua các thiết bị cầm tay.

Trước hết, chúng tôi xây dựng một mô hình truyền thông tin để có thể truyền

nhận các dạng thông tin e-learning. Dựa trên mô hình truyền thông tin này, chúng tôi

tiến hành xây dựng một ứng dụng trao đổi học tập điện tử ví dụ như trao đổi văn bản,

trao đổi câu hỏi trắc nghiệm, trao đổi hình ảnh vẽ…

Luận văn được thực hiện trong khuôn khổ đề tài nghiên cứu khoa học “Ứng dụng

e-learning trên các thiết bị cầm tay” cùng với sinh viên Lê Quang Dũng với luận văn

“Truyền thông tin trong mạng không dây để phục vụ đào tạo điện tử thông qua các

thiết bị cầm tay”. Luận văn này tập trung vào phần nghiên cứu, thiết kế và triển khai

các loại nội dung học khác nhau.

Luận văn được hoàn thành thông qua việc nghiên cứu, phân tích và tổng hợp tài

liệu; phân tích nhu cầu của người sử dụng, đồng thời sử dụng các công nghệ mới nhất

trong lĩnh vực mạng, truyền thông máy tính và các hệ thống nhúng.

Với nội dung này, luận văn giúp tăng cường hiểu biết về các công nghệ mới. Đặc

biệt là việc ứng dụng các thành tựu của công nghệ thông tin trong lĩnh vực giáo dục.

Việc này không chỉ mở ra một hướng nghiên cứu để thực hiện cải cách giáo dục, nâng

cao chất lượng đào tạo, mà còn giúp cho chúng ta bắt kịp với xu hướng giáo dục mới

3

của thế giới. Với mô hình phục vụ trao đổi học tập điện tử thông qua các thiết bị cầm

tay mà chúng tôi đã xây dựng thì hoàn toàn có thể áp dụng vào thực tiễn. Hệ thống này

sẽ giúp cho các học viên có thể tham gia trao đổi học tập ở bất kì đâu, bất cứ thời gian

nào mà không cần phải ngồi trước màn hình máy tính cá nhân, chỉ cần một thiết bị có

hỗ trợ công nghệ mạng không dây.

Trong chương 1 chúng tôi sẽ đưa ra một cái nhìn tổng quan về e-learning và việc

áp dụng e-learning trên thế giới cũng như ở Việt Nam. Chương 2 sẽ giới thiệu về mạng

không dây và các thiết bị cầm tay điển hình. Việc xây dựng một môi trường phục vụ

trao đổi học tập điện tử thông qua các thiết bị cầm tay sẽ được trình bày trong chương

3. Trong phần cuối cùng, chúng tôi sẽ đưa ra những kết quả đã đạt được sau khi triển

khai hệ thống và những đánh giá về những kết quả bước đầu này.

4

Khoá Luận Tốt Nghiệp 2009

Lê Quý Tùng

Chương 1: Tổng quan

1.1. Mục tiêu của khóa luận

Trong thời đại công nghệ số, mọi công nghệ đều phát triển như vũ bão. Đặc biệt

là công nghệ mobile, các nhà nghiên cứu đua nhau cải tiến và phát triển ứng dụng

mobile trong các lĩnh vực. Bên cạnh sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thì nhu cầu

giải trí, học tập của con người cũng tăng lên đáng kể. Do đó việc áp dụng công nghệ

mobile để thoả mãn nhu cầu của con người đang được các nhà phát triển quan tâm.

Khoá luận giới thiệu về công nghệ mobile và phát triển Mobile Web cho hệ

thống học tập điện tử Moodle.

1.2. Công nghệ mobile và ứng dụng mobile web

1.2.1. Công nghệ

1.2.1.1. Mạng không dây

a). Sơ lược

Mạng không dây là một công nghệ mới sử dụng sóng điện từ trong việc truyền

thông tin. Mạng không dây được ứng dụng trong nhiều thiết bị có hỗ trợ công nghệ

mạng không dây, đặc biệt là các thiết bị cầm tay. Công nghệ mạng không dây mang lại

cho người sử dụng khả năng truy cập Internet cũng như trao đổi thông tin một cách rất

tiện lợi. Trong chương này, chúng tôi sẽ giới thiệu về công nghệ mạng không dây và

các thiết bị cầm tay; việc ứng dụng công nghệ mạng không dây trong mô hình e-

learning.

Ngày nay sự phát triển công nghệ đã diễn ra với một tốc độ chóng mặt, không thể

đoán trước. Công nghệ trong internet cũng không nằm ngoài xu hướng đó, chỉ cách

đây một thời gian ngắn khi các modem 56Kbps đang còn phổ biến và được nhiều

người chấp nhận, nhưng đến nay với công nghệ DSL thì người dùng có thể truy cập

internet tốc độ cao ngay tại chính nhà mình với đường kết nối có thể lên tới 6Mbps.

Chưa bao giờ người dùng có thể truy nhập miễn phí rất nhiều thông tin một cách

nhanh chóng và thuận tiện. Bạn có thể ngồi nhà và tìm kiếm trao đổi thông tin với tốc

5

Khoá Luận Tốt Nghiệp 2009

Lê Quý Tùng

độ tải dữ liệu lên tới hàng megabit. Nhưng thực sự thì chi phí cho DSL là không rẻ,

điều đó làm cho nó không phải là một giải pháp tối ưu đối với người dùng.

Với sự phát triển mạnh mẽ của các thiết bị cầm tay và các thiết bị hỗ trợ không

dây đã đưa đến một công nghệ mới chính là công nghệ mạng không dây, dùng sóng

điện từ để thực hiện các giao thức truyền tin không cần qua dây hoặc cáp nối.

Giao tiếp qua mạng không dây hiện nay được cung cấp rất dễ dàng, giá rẻ, dịch

vụ mạng băng thông rộng. Cùng với các thiết bị hỗ trợ như là blue tools, mạng không

dây đang được áp dụng rộng rãi, đặc biệt đối với các thiết bị cầm tay như là : mobile,

PDA, pocketPC, …

b). Lịch sử phát triển của truyền thông không dây

Sau đây là những thông tin cơ bản dẫn đến sự ra đời của hệ thống truyền thông

không dây hiện nay :

•Năm 1928: Lần đầu tiên John Baird đã sử dụng bộ biến điệu biên độ trong công

nghệ không dây để thu phát tín hiệu Tivi qua thái bình dương

•Năm 1933: Amstrong phát minh ra bộ biến điệu tần số

•Năm 1958: Hệ thống mạng không dây đầu tiên ở Đức ra đời, đó là hệ thống A-

Netz, theo công nghệ tương tự (analog), sử dụng tần số 160MHz. Đến năm 1971 mức

độ phủ sóng đạt 80% diện tích lãnh thổ, phục vụ hơn 11.000 khách hàng.

•Năm 1982: Hệ thống mới ra đời, sử dụng dải tần 900MHz, cho phép truyền âm

thanh và dữ liệu, đó là hệ thống GSM (Groupe Speciale Mobile) (sau này thuật ngữ

này viết tắt cho Global System for Mobile communication).

•Năm 1983: Mỹ đưa ra hệ thống AMPS và đến năm 1989 hệ thống này được

phát triển thành hệ thống điện thoại di động tương tự làm việc ở dải tần 850 MHz.

•Đầu năm 1990 đánh dấu sự khởi đầu của hệ thống kỹ thuật số hoàn chỉnh. Năm

1991, cơ quan Tiêu chuẩn truyền thông Châu Âu ETSI phát triển chuẩn DECT cho hệ

thống điện thoại không dây kỹ thuật số, làm việc ở dải tần 1880-1900 MHz với phạm

vi liên lạc 100-500m, gồm 120 kênh khác nhau, có thể chuyển tải được 2Mbit/s. Hệ

thống có khả năng hỗ trợ 10.000 người sử dụng trên 1 km² và sau đó đã được sử dụng

ở hơn 40 nước.

•Năm 1991: GSM được chuẩn hoá, phiên bản đầu tiên của GSM được gọi là hệ

thống toàn cầu cho truyền thông di động, hoạt động ở tần số 900MHz, sử dụng 124

6

Khoá Luận Tốt Nghiệp 2009

Lê Quý Tùng

kênh song công. GSM có thể cung cấp dịch vụ trên phạm vi quốc tế, tự động định vị

những dịch vụ, nhận dạng, mã hoá, nhắn tin ngắn với 160 ký tự, fax. Hiện nay, trên thế

giới có khoảng 130 nước sử dụng các hệ thống truyền thông theo chuẩn GSM.

•Năm 1996 chuẩn ESTI được chuẩn hoá thành HYPERLAN (High Performance

Radio Local Area Network) hoạt động ở tần số 5.2GHz, băng thông đường truyền lên

tới 23,5Mbit/s.

•Năm 1997: Chuẩn IEEE 802.11 ra đời, hoạt động ở dải tần 2,4 GHz và băng

thông 2Mbit/s (có thể nâng lên 10Mbit/s)

•Năm 1998: Đánh dấu sự bắt đầu của truyền thông di động bằng việc sử dụng vệ

tinh với hệ thống Iridium. Hệ thống này bao gồm 66 vệ tinh quay quanh trái đất ở tầng

thấp và sử dụng dải tần 1.6GHz cho việc kết nối với điện thoại di động.

c). Các chuẩn phổ biến của mạng không dây

802.11 802.11a

802.11b

802.11g

802.16

802.1x

- Được đề - Được phê

- Được phê - Sử dụng

chuẩn vào mã hóa

- Được đưa - Phương

xuất bởi

chuẩn vào

ra vào năm thức 802.1x

IEEE năm 16/09/1999.

16/09/1999. OFDM của 2001.

không chỉ

là phương

thức của

mạng

1997.

802.11a ở

- Sử dụng

- Đem lại

- Hứa hẹn

dải tần

- Định

công nghệ mã khả năng

sẽ khắc

2.4Ghz, và

cũng hạ

nghĩa 3

hoá OFDM

truyền cũng

như thông

phục được

tất cả các

thiếu sót

của các

không dây.

Nó được

mô tả như

là một

công nghệ ( Orthogonal

được sử Frequency

dụng trong Division

xuống tới

DSSS để

tương thích

ngược với

các sóng

radio của

802.11b.

lượng truyền

dữ liệu đáng

tầng vật

Multiplexing) nể.

chuẩn

phương

lý : FHSS

ở 2.4Ghz,

DSSS ở

802.11.

pháp cho

xác thực

cổng và có

thể áp dụng

cho bất kì

mạng nào,

cả không

dây lẫn có

- 802.11a

- Sử dụng

(các chuẩn

802.11 chỉ

áp dụng

không được sử DSSS ở

dụng rộng rãi 2.4Ghz, và

2.4 Ghz,

và Infrared

như 802.11b.

tự động lựa

chọn tốc độ

truyền dữ

- Các mạng cho mạng

radio LAN và có

802.11g sử khoảng

liệu tốt nhất.

dụng DSSS cách không

7

Khoá Luận Tốt Nghiệp 2009

Lê Quý Tùng

- Ưu điểm

có thể đạt

xa).

dây.

lớn nhất của được tốc độ

- Sử dụng

nó chính là

tính phổ

truyền dữ

liệu là 1

hoặc

tần số từ 10

đến 66Ghz

để cung cấp

các dịch vụ

thương mại

chất lượng

tới các trạm

biến: hàng

triệu các

thiết bị

2Mbps.

802.11b đã

được mang

đến các

vùng trên

thế giới.

- Các mạng

radio 02.11b

sử dụng

DSSS có thể

đạt được tốc

độ truyền dữ

liệu là 1

hoặc 2Mbps.

d). Tổng quan về WAP

WAP - viết tắt của Wireless Application Protocol - là một chuẩn an toàn

cho phép người dùng truy cập thông tin nhanh qua thiết bị không dây cầm tay

như điện thoại di động, máy nhắn tin,... WAP hỗ trợ hầu hết các kiểu mạng

không dây.

∗). Giới thiệu

WAP là cầu nối giữa mạng di động và Internet. WAP hứa hẹn sẽ mang lại cho

người dùng một giá trị to lớn của mạng di động và các dịch vụ đi cùng với nó. Người

dùng di động có thể truy cập cùng một lượng thông tin dồi dào từ một thiết bị có cỡ

nhỏ có thể bỏ túi được cũng như họ truy cập từ máy tính cá nhân thông thường.

8

Khoá Luận Tốt Nghiệp 2009

Lê Quý Tùng

WAP là một chuẩn toàn cầu và không bị kiểm soát bởi bất kỳ công ty riêng rẽ

nào. Các công ty lớn Ericssion, Nokia, Motorola, và Uniwired Planet đã sáng lập ra

diễn đàn WAP vào giữa năm 1997 với mục đích ban đầu là định nghĩa một chuẩn hiệp

hội công nghiệp rộng rãi cho việc phát triển các ứng dụng qua các mạng truyền thông

không dây. Các đặc tả WAP này định nghĩa một tập các giao thức trong các tầng ứng

dụng , tầng phiên, tầng giao tác , tầng bảo mật và tầng giao vận. Chúng cho phép nhà

điều hành, các nhà sản xuất, và các nhà cung cấp các ứng dụng tạo ra các dịch vụ

nhanh và linh hoạt.

WAP cũng định nghĩa một môi trường ứng dụng không dây (WAE) hướng tới

việc cho phép các nhà điều hành, sản xuất, và các nhà phát triển chương trình phát

triển các dịch vụ tiên tiến riêng biệt và các ứng dụng gồm có một trình duyệt WAP, các

ngôn ngữ kịch bản ,thư điện tử, các thông điệp từ World Wide Web (WWW) đến các

thiết bị di động cầm tay và truy cập từ điện thoại di động đến các dịch vụ từ xa.

Hình 1.1: các thiết bị trong mạng không dây

Dựa trên mô hình Internet thì các thiết bị không dây có một trình duyệt nhỏ còn

các chương trình và ứng dụng thì đặt trên server.

∗) Những lợi ích từ WAP

• Với những người điều hành

Với những người điều hành mạng không dây thì WAP cho phép giảm chi phí, giá

cả và tăng số lượng người đăng ký thuê bao dựa trên việc cải tiến các dịch vụ hiện có.

9

Khoá Luận Tốt Nghiệp 2009

Lê Quý Tùng

Ví dụ như là các giao diện cho dịch vụ voice-mail và các hệ thống trả trước, và việc

làm cho thuận tiện hơn với các dịch vụ và ứng dụng mới. Ví dụ như là quản lý tài

khoản và việc lập danh sách các yêu cầu. Các ứng dụng mới có thể được giới thiệu

nhanh chóng và dễ dàng mà không cần có thêm thiết bị và các đặc tả bổ xung cho điện

thoại. Điều này sẽ cho phép các nhà điều hành xác định được sự khác nhau giữa chính

họ với đối thủ của họ cùng các dịch vụ thông tin mới theo yêu cầu. Với các điểm mạnh

của mình thì WAP sẽ tạo ra lợi thế cạnh tranh lâu dài, xây dựng sự tin tưởng của khách

hàng.

• Với những nhà cung cấp nội dung thông tin

Các ứng dụng được viết trên ngôn ngữ đánh dấu không dây (WML). Ngôn ngữ

này là một tập con của ngôn ngữ đánh dấu có thể mở rộng (XML). Việc sử dụng cùng

mô hình như Internet nên WAP sẽ cho phép những người phát triển các ứng dụng và

cung cấp nội dung dễ dàng và nhanh chóng xây dựng các dịch vụ trên mạng. Khi WAP

trở thành một chuẩn mở và có tính toàn cầu thì những nhà cung cấp tài nguyên có ngay

sự tiếp cận tới các khách hàng tiềm năng, mà các khách hàng tiềm năng này sẽ đòi hỏi

các ứng dụng như vậy để nâng cao việc đưa ra các quảng cáo dịch vụ tới các khách

hàng hiện tại và tiềm năng. Người sử dụng di động đang đòi hỏi ngày càng nhiều chức

năng và giá trị với các thiết bị di động của họ, và WAP đang mở ra cánh cửa để khai

thác thị trường với mong đợi sẽ có được 100 triệu thiết bị có khả năng với WAP trong

những năm đầu của thế kỷ 21. Điều này đem đến cho những nhà phát triển hiện tại

những cơ hội và thánh thức mới để có được lợi nhuận từ WAP.

• Với người dùng đầu cuối

Người dùng thực sự của WAP sẽ có lợi từ việc truy cập dễ dàng và có tính bảo

mật vào các dịch vụ và thông tin Internet như là nhắn tin, gửi tiền vào ngân hàng, và

giải trí qua các thiết bị di động của họ. Thông tin Intranet như là các cơ sở dữ liệu

thuộc về công ty cũng có thể được truy cập thông qua công nghệ WAP. Mọi người

dùng đều có thể tự do lựa chọn các thiết bị di động đầu cuối và các ứng dụng mà họ

thích bởi vì nhiều nhà sản xuất các thiết bị số cầm tay đã hỗ trợ khả năng WAP từ đầu.

Người dùng có thể nhận, yêu cầu thông tin nhanh và với môi trường giá cả thấp, một

thực tế là những dịch vụ WAP đưa ra thì ngày càng lôi cuốn những khách hàng mà họ

đòi hỏi ở các thiết bị di động của họ phải có thêm giá trị và chức năng.

10

Khoá Luận Tốt Nghiệp 2009

Lê Quý Tùng

Với xu hướng hiện nay thì hi vọng rằng các nhà cung cấp dịch vụ Internet (ISPs)

sẽ khai thác các tiềm năng thực sự của WAP. Những nhà phát triển các dịch vụ Web sẽ

phải có sự hiểu biết nhiều và tiếp cận trực tiếp tới những người dùng. Thêm vào đó,

những nhà phát triển này sẽ có thể nhận thấy tiềm năng khổng lồ của những khách

hàng sử dụng dịch vụ WAP, vì vậy họ sẽ sẵn sàng và có thể đưa ra những giá cả có khả

năng cạnh tranh cho nội dung của họ. Với khả năng đẩy dữ liệu (push), WAP sẽ cho

phép các nhà cung cấp thông tin về du lịch và dự báo thời tiết có thể sử dụng nó. Cơ

chế đẩy dữ liệu này tạo ra sự thuận lợi rõ rệt qua WWW và cho thấy tiềm năng to lớn

của nhà cung cấp thông tin và nhà điều hành trong môi trường di động.

∗). Tại sao chúng ta lại lựa chọn WAP ?

Trước đây, việc truy cập Internet không dây bị giới hạn bởi khả năng của các

thiết bị cầm tay và các mạng không dây.

WAP sử dụng chuẩn Internet XML, giao thức UDP (User Datagram Protocol) và

giao thức Internet (IP). Nhiều giao thức dựa vào các chuẩn Internet như là giao thức

truyền siêu văn bản (HTTP) và TLS tuy nhiên chúng đã và đang được tối ưu cho

những bắt buộc của môi trường mạng không dây như: thông dải thấp, độ chễ cao, và

kém ổn định trong việc kết nối.

Các chuẩn Internet như ngôn ngữ đánh dấu siêu văn bản (HTML), giao thức

truyền siêu văn bản (HTTP),bảo mật tầng giao vận (TLS) và giao thức điều khiển

truyền thông (TCP) đều không có hiệu quả trên những mạng di động, nội dung chuẩn

không thể được hiển thị có hiệu quả trên màn hình cỡ nhỏ của các điện thoại di động.

WAP sử dụng phương thức truyền nhị phân cho dữ liệu dạng nén và nó được tối

ưu cho mạng có độ chễ cao và thông giải thấp. WML và WMLScript được sử dụng tạo

ra nội dung WAP. Hai ngôn ngữ này làm cho việc sử dụng những màn hình hiển thị

nhỏ có hiệu quả và có thể lướt thông tin không cần bàn phím (one-hand navigation).

Nội dung WAP có thể từ hiển thị đoạn văn bản 2 dòng trên các thiết bị cơ bản đến các

màn hình đồ hoạ đầy đủ như là các điện thoại thông minh, và các bộ giao tiếp.

Cấu trúc phân tầng của giao thức WAP được thiết kế để giảm tối thiểu thông dải

yêu cầu và làm tối đa số lượng các kiểu mạng không dây có thể phân phối nội dung

WAP. Ngày nay người ta hướng tới hệ thống đa mạng. Chúng bao gồm các hệ thống

toàn cầu cho truyền thông không dây (GMS) 900, 1800, và 1900MHz; chuẩn thời gian

11

Khoá Luận Tốt Nghiệp 2009

Lê Quý Tùng

(IS)-136; đa truy cập phân thời gian (TDMA), dịch vụ giao tiếp cá nhân (PCS),…Tất

cả các công nghệ mạng và các bearer cũng sẽ được hỗ trợ, bao gồm các dịch vụ tin

nhắn (SMS), USSD, …

1.2.1.2. Các thiết bị cầm tay

a). Tổng quan

Công nghệ ngày nay đang phát triển với tốc độ rất nhanh đáp ứng nhu cầu ngày

càng cao của con người. Hàng loạt các thiết bị hữu ích mới được sản xuất, trong đó có

các thiết bị cầm tay, với các thiết bị này cuộc sống con người trở nên năng động và

linh hoạt hơn, tiết kiệm thời gian và xóa bỏ ngăn cản về khoảng cách.

Đầu tiên phải lưu ý rằng các ứng dụng cho các thiết bị không dây cầm tay (cho

các thiết bị cầm tay cỡ nhỏ như: PalmTop, Mobile ... ), là những chương trình hoàn

toàn không có mối liên hệ nào từ các hệ thống máy tính cá nhân cũng như các hệ thống

máy tính chia sẻ. Những ứng dụng xuất phát từ quan điểm thời gian thực, các hệ thống

nhúng. Những lĩnh vực chính của các ứng dụng này là trên các Palm Pilots, và chúng

bị giới hạn trong những ứng dụng như sổ ghi địa chỉ, lập lịch cá nhân... Nó rất tiện lợi

trong các giao dịch thương mại, trao đổi ghi nhớ thông tin cá nhân, nhưng rõ ràng nó

không hữu ích với phần lớn chúng ta trong cuộc sống hằng ngày, không như các máy

tính cá nhân, hay hệ thống các máy chia sẻ.

Tiếp đến chúng ta xem xét đến mạng Internet không dây, nó đã từng được nghĩ sẽ

là một điều tuyệt vời nhất với nền công nghiệp máy tính. Tuy nhiên nó có rất nhiều

giới hạn trong công nghệ cũng như cuộc sống hằng ngày, lí do chính là bởi những thiết

bị hiện đại đang có. Các thiết bị cầm tay và phương thức WAP (Wireless Application

Protocol) rất bị hạn chế về mặt bộ nhớ và kích cỡ màn hình hiển thị, rất khó để đưa vào

thông tin bởi vì khả năng gõ văn bản còn rất hạn chế. Nhưng dù thế nào, công nghệ

không dây là một công nghệ thật tuyệt vời. Khả năng kết nối với WWW ở bất cứ lúc

nào, ở bất kì đâu thật sự là một tiến bộ thực sự trong kỷ nguyên thông tin.

Với Internet không dây, chúng ta sẽ không phải ngồi trước màn hình máy tính để

lấy thông tin từ Internet, mà với thiết bị cầm tay chúng ta có thể dễ dàng kết nối

Internet hoặc trong mạng Intranet, hoặc bất kì máy tính nào có hỗ trợ công nghệ không

dây.

12

Khoá Luận Tốt Nghiệp 2009

Lê Quý Tùng

b). Một số thiết bị cầm tay phổ biến

Trên thế giới hiện nay có rất nhiều các thiết bị cầm tay, sau đây là một số các

thiết bị phổ biến hiện nay:

PDAs (Personal Digital Assistant)

Hình 1.2. PDA

Thuật ngữ PDA có thể nói theo nhiều cách nhưng nó thực sự là một máy tính

cầm tay [16]. PDA đầu tiên phải kể đến là nó chứa những chương trình lập trình lập

lịch hằng ngày, sổ địa chỉ, máy tính, ghi nhớ công việc, và một số các chương trình

khác như chuyển đổi tiền tệ, xem giờ... Các chương trình của PDA thực sự đơn giản.

Palm

Hình 1.3. Palm

Palm là một loại thiết bị phát triển lên từ PDA [15], nó mở rộng từ PDA dựa trên

nền tảng nhận dạng chữ viết tay, nâng cấp bộ nhớ lên tới hàng GigaBytes.Bên cạnh đó

là thêm phần đồng bộ với máy tính, các khe cắm mở rộng các bộ nhớ phụ...

13

Khoá Luận Tốt Nghiệp 2009

Lê Quý Tùng

Palm xây dựng trên nền tảng hệ điều hành Palm OS, khác với Windows CE vì

Palm tập trung vào các ứng dụng quản lý lập lịch cá nhân, còn Microsoft Pocket PC

thực sự là một phiên bản thu nhỏ của máy tính cá nhân .

PocketPC

Hình 1.4. PocketPC

Đây là loại thiết bị không dây phổ biến vào hàng thứ 2 trên thế giới, nổi trội là

Microsoft’s Pocket PCs dựa trên hệ điều hành Windows CE. ( nó là một phiên bản thu

nhỏ của Desktop computer ) [17].

Hệ điều hành Windows CE được thiết kế như là một platform để tạo ra các thiết

bị mobile lập trình được ở các hình dáng, kích thước và cấp độ khác nhau, nó quản lý

sự tích hợp giữa các phần mềm ứng dụng và phần cứng trên các đơn vị vật lý.

Microsoft cung cấp các platform phần mềm : hệ điều hành Window CE, tích hợp

các ứng dụng Outlook, Exchange, … và nhiều thứ khác nữa.

Nhiều chuyên gia dự đoán PocketPC sẽ vượt lên Palm trong vài năm tới, nó ra

đời sau Palm nhưng nó chiếm lĩnh thị trường bởi vì nó gần như là một máy tính để bàn

thu nhỏ, trong khi đó Palm hầu hết vẫn dựa trên nền tảng các ứng dụng quản lý của cá

nhân như một số loại PC cầm tay khác.

14

Khoá Luận Tốt Nghiệp 2009

Điện thoại di động

Lê Quý Tùng

Hình 1.5. Điện thoại di động

Điện thoại di động giờ đây không chỉ là đơn giản là một thiết bị đơn thuần gọi và

nhận cuộc gọi, với các công nghệ tiên tiến điện thoại giờ đây thực sự đã dần trở thành

một thiết bị đa năng. Thiết bị này hiện nay vẫn đảm bảo các tính năng cơ bản của một

chiếc điện thoại, ngoài ra nó còn có rất nhiều tính năng khác và dần trở thành một máy

tính cá nhân thu nhỏ, với các tính năng đa phương tiện, duyệt web, … thậm chí là có

riêng cả hệ điều hành.

Sự đa dạng và ngày càng hoàn thiện của các thiết bị cầm tay đã làm thay đổi

nhiều mặt trong đời sống của con người, giờ đây con người có thể tiếp cận thông tin

mọi lúc mọi nơi, đúng theo nghĩa thông tin “di động”.

1.2.2. Ứng dụng mobile web trong e-learning

1.2.2.1. Tổng quan về mobile web

Mobile web đơn giản là trang web cho phép các mobile có thể truy cập ở bất kỳ

đâu và bất cứ thời gian nào. Vì vậy tất cả những trang web nào cho phép điện thoại di

động truy cập vào thì được gọi là mobile web.

Ngày nay, công nghệ mobile phát triển như vũ bão, các mobile được tích hợp

thêm nhiều tính năng mới, hầu hết các mobile có khả năng truy cập vào internet bằng

nhiều con đường khác nhau. Bên cạnh đó là sự phát triển của các trang web thương

mại điện tử và nhu cầu học hỏi của con người tăng lên, chính vì vậy mà mobile web ra

đời.

15

Khoá Luận Tốt Nghiệp 2009

1.2.2.2. Tổng quan về e-learning

a). e-learning là gì?

Lê Quý Tùng

Trong mấy năm trở lại đây, thuật ngữ e-commerce, e-govement và e-learning đã

trở nên quen thuộc. Các thuật ngữ này đều có một điểm chung “e”. Điểm chung này

nói lên rằng các khái niệm được mô tả bằng thuật ngữ đó đều có liên quan đến Internet.

Internet – mạng của các mạng, đã từ chỗ chỉ thuần túy là một phương tiện giao

tiếp, trở thành một thứ môi trường làm việc, giải trí, học tập, một môi trường sống.

Trong môi trường này tồn tại một kiểu văn hóa riêng, một lối sống riêng gắn kết và

tách biệt với môi trường truyền thống (môi trường thực). Đặc tính của “lối sống”

Internet có thể mô tả bằng các từ sau: phân tán, chia sẻ, độc lập, tự chủ, kịp thời.

Sự chuyển biến của xã hội cũng tạo nên sự thay đổi quan điểm đào tạo: từ hướng

giáo viên sang hướng người học. Các hệ thống đào tạo ngày nay thường lấy người học

làm trung tâm, và thay vì tập trung vào truyền thụ kiến thức như trước kia, thì nay

hướng đến khuyến khích sáng tạo, tự đào tạo và nghiên cứu. Sự biến chuyển về

phương pháp luận này song hành cùng với việc phổ biến Internet với nghĩa là một môi

trường sống, đã tạo nên e-learning.

Hình 1.6. Mô hình E-learning

16

Khoá Luận Tốt Nghiệp 2009

Lê Quý Tùng

Như vậy, e-learning được hiểu là việc học tập theo “lối sống” Internet. Nó cũng

có các đặc tính do môi trường sống đem lại: tự chủ, độc lập, kịp thời, chia sẻ và phân

tán [18].

Có thể quan sát sự chuyển đổi phương pháp luận sư phạm thông qua các thuật

ngữ sử dụng trong lĩnh vực CAI (Computer Aided Instruction): từ “teacher”, “trainer”,

“lecturer” trở thành “instructor”, “facilitator”, “mentor”, “assistant”.

e-learning cho phép bạn:

• kết nối với trường qua máy tính nối mạng Internet

• nộp đơn, đăng kí, trao đổi, liên lạc với ban quản trị

• thu nhập giáo trình, các hướng dẫn và nguồn tham khảo của trường

• trao đổi với giảng sư, giảng viên

• trao đổi với các sinh viên cùng lớp

• ngay cả làm bài thi, kiểm tra… tất cả đều onLine

e-learning không làm việc ấn định nội dung lên Internet: e-learning là phương

thức học tập linh động sử dụng kĩ thuật Internet mới nhất, là cách hoạt động ra sao để

mang lại lợi ích cho người học – như là một khách hàng với sức mạnh thật sự. Nó cung

cấp một kinh nghiệm học tập tốt đẹp hơn.

Một số định nghĩa khác về e-learning:

• “e-learning là một thuật ngữ dùng để mô tả việc học tập, đào tạo dựa trên công

nghệ thông tin và truyền thông”.

• “e-learning nghĩa là việc học tập, đào tạo được chuẩn bị, phân phối và quản lý

sử dụng nhiều công cụ của công nghệ thông tin, truyền thông khác nhau và

được thực hiện ở mức độ cục bộ hay toàn cục”.

• “Việc học tập được phân phối hoặc hỗ trợ bởi công nghệ điện tử. Việc phân

phối qua nhiều kĩ thuật khác nhau như Internet, TV, video tape, các hệ thống

giảng dạy thông minh và việc đào tạo dựa trên máy tính (CBT)”.

• “Việc phân phối các nội dung học tập, các hoạt động đào tạo thông qua các

phương tiện điện tử như mạng Internet, Intranet, Extranet, CD-ROM, điện

thoại, TV…”.

17

Khoá Luận Tốt Nghiệp 2009

Lê Quý Tùng

• “Đây là một định nghĩa rộng của lĩnh vực sử dụng công nghệ để phân phối

chương trình đào tạo, học tập. Cụ thể là sử dụng các phương tiện như CD-

ROM, Internet, Intranet, điện thoại, các thiết bị không dây…”.

• Việc sử dụng các công nghệ mạng để đào tạo và phân phối các nội dung học

tập bất cứ khi nào, bất cứ nơi đâu”.

b) Lịch sử phát triển

• Trước năm 1983: Kỷ nguyên giảng viên làm trung tâm.

Trước khi máy tính được sử dụng rộng rãi, phương pháp giáo dục “lấy giảng viên

làm trung tâm” là phương pháp phổ biến nhất trong các trường học. Học viên chỉ có

thể trao đổi tập trung quanh giảng viên và các bạn học.

• Giai đoạn 1984 – 1993: Kỷ nguyên đa phương tiện.

Hệ điều hành Windows 3.1, máy tính Macintosh, phần mềm trình diễn

powerpoint – đây là công nghệ cơ bản trong kỷ nguyên đa phương tiện. Nó cho phép

tạo ra các bài giảng tích hợp hình ảnh và âm thanh học trên máy tính sử dụng công

nghệ CBT phân phối qua đĩa CD-ROM hoặc đĩa mềm. Vào bất kì thời gian nào, ở đâu,

người học cũng có thể mua và học. Tuy nhiên sự hướng dẫn còn hạn chế.

• Giai đoạn 1994 – 1999: Làn sóng E-learning thứ nhất.

Khi công nghệ Web được phát minh ra, các nhà cung cấp dịch vụ đào tạo bắt đầu

nghiên cứu cách thức cải tiến phương pháp giáo dục bằng công nghệ này. Người thầy

thông thái đã dần lộ rõ thông qua các phương tiện: E-mail, CBT qua Intranet với text

và hình ảnh đơn giản, đào tạo bằng công nghệ Web với hình ảnh chuyển động tốc độ

thấp đã được triển khai trên diện rộng.

• Giai đoạn 2000 – 2005: Làn sóng E-learning thứ hai.

Các công nghệ tiên tiến bao gồm JAVA và các ứng dụng mạng IP, công nghệ

truy cập mạng và băng thông Internet được nâng cao, các công nghệ thiết kế Web tiên

tiến đã trở thành một cuộc cách mạng trong giáo dục đào tạo. Ngày nay thông qua

Web giáo viên có thể kết hợp hướng dẫn trực tuyến (hình ảnh, âm thanh, các công cụ

trình diễn) tới mọi người học, nâng cao hơn chất lượng dịch vụ đào tạo. Ngày qua ngày

18

Khoá Luận Tốt Nghiệp 2009

Lê Quý Tùng

công nghệ Web đã chứng tỏ khả năng mang lại hiệu quả cao trong giáo dục đào tạo,

cho phép đa dạng hóa các môi trường học tập. Tất cả những điều đó tạo ra một cuộc

cách mạng trong đào tạo với giá thành rẻ, chất lượng và hiệu quả. Đó chính là làn sóng

thứ 2 của e-learning.

c) Ưu điểm

Trong quá trình phát triển e-learning đã thể hiện một số ưu điểm vượt trội:

• Giảm chi phí: theo một số nghiên cứu chi phí có thể giảm từ 40% đến 60% chi

phí so với hình thức đào tạo truyền thống.

• Tiết kiệm thời gian học tập: cũng theo lượng thời gian cần thiết cho việc học

cũng giảm từ 40% đến 60%.

• Nâng cao chất lượng đào tạo: nâng cao tính độc lập, tự chủ, khả năng tư duy

của học viên, cung cấp những kiến thức chuyên sâu, cập nhật, nội dung học

phong phú, trình diễn sinh động, dễ hiểu.

Ngoài ra, học viên, giáo viên và tổ chức triển khai đào tạo cũng thu được những

lợi ích đáng kể từ hình thức đào tạo này:

• Đối với học viên:

o Học viên có thể học với những giáo viên tốt nhất, tài liệu mới nhất.

o Học viên có thể tìm hiểu, trao đổi các thông tin liên quan đến bài học bất kỳ

lúc nào.

o E-learning hỗ trợ học theo khả năng cá nhân, theo thời gian biểu tự lập, học

viên có thể chọn phương pháp học phù hợp.

o E-learning hỗ trợ giám sát và điều chỉnh phương pháp học của học viên.

o Học viên có thể nhận được kết quả phản hồi ngay lập tức.

o Học viên được đối xử một cách công bằng.

o Học viên được rèn luyện kỹ năng sử dụng máy tính, kỹ năng khai thác thông

tin trên Internet, nâng cao tính kỷ luật, tăng cường khả năng tự học, khả năng

viết và lý luận.

• Đối với giáo viên:

o Giáo viên có thể cung cấp tài liệu, bài giảng từ bất kỳ nơi nào, thời gian nào.

19

Khoá Luận Tốt Nghiệp 2009

Lê Quý Tùng

o Giảm thời gian và chi phí đi lại.

o Có thể thay đổi, cập nhật nội dung tài liệu dễ dàng.

o Giảm thời gian quản lý lớp học.

o Truy cập nhanh các thông tin về học viên, lớp học.

o Theo dõi được tiến độ học của từng học viên.

• Tổ chức triển khai đào tạo:

o Đảm bảo, kiểm soát được chất lượng giảng dạy.

o Linh hoạt trong triển khai nội dung đào tạo.

o Cho phép nhận các phản hồi về chất lượng dịch vụ từ học viên để có thể điều

chỉnh, sửa đổi nhằm nâng cao chất lượng.

d). Nhược điểm

Bên cạnh những ưu điểm, e-learning còn tồn tại một số nhược điểm:

• e-learning yêu cầu khoản vốn đầu tư ban đầu lớn.

• e-learning tốn nhiều công sức.

o Giáo viên cần nhiều thời gian chuẩn bị tài liệu.

o Tốn nhiều công sức, thời gian chuyển đổi các dạng tài liệu hiện có sang

dạng phù hợp với yêu cầu e-learning.

o Yêu cầu học viên nỗ lực hơn trong quá trình học.

• e-learning thay đổi lớn về quan niệm, về phương thức học và dạy.

• e-learning hạn chế giao tiếp do tính tương tác kém.

• Môi trường học tập có thể bị phân tán.

• Các khó khăn xã hội (học viên coi đào tạo như một phần thưởng, tỷ lệ bỏ học

cao…).

1.2.2.3. Ứng dụng

Ngày nay, sự phát triển của công nghệ đang diễn ra không ngừng. Sự ra đời của

các thiết bị không dây là một bước phát triển vượt bậc. Các thiết bị cầm tay đã làm

tăng tính tiện dụng trong nhiều hoạt động thực tiễn như giao dịch thương mại, trao đổi

20

Khoá Luận Tốt Nghiệp 2009

Lê Quý Tùng

học tập…Việc nghiên cứu phát triển các ứng dụng trên các thiết bị cầm tay là một

hướng mới, và có nhiều cách tiếp cận khác nhau.

Việc ứng dụng e-learning trong các hệ thống thông tin đã được triển khai khá

rộng rãi để giúp cho việc trao đổi học tập. Việc đưa e-learning vào các thiết bị không

dây có thể làm tăng tính tiện lợi cũng như những ưu điểm của hình thức học tập điện tử

này.

Hình 1.7. Mô hình M-learning

Các ứng dụng của công nghệ thông tin và liên lạc phục vụ giáo dục và đào tạo

trong các tổ chức cũng như trong cả cộng đồng hiện đang trở thành một lĩnh vực kinh

doanh lớn trên phạm vi toàn thế giới. Tuy nhiên, đây vẫn còn là một nền công nghiệp

khá non trẻ và hoàn toàn mới mẻ. Tốc độ phát triển nhanh chóng của các công nghệ

mới đã vượt ra ngoài khả năng của cả cộng đồng giáo dục khi áp dụng các hạ tầng kỹ

thuật. Cộng đồng M-learning có mối liên hệ mật thiết với các lĩnh vực kinh doanh, văn

hóa và giáo dục quan trọng, là những vấn đề vẫn đang được nghiên cứu bởi các chuyên

gia công nghệ.

Trong vài năm gần đây, sự bùng nổ của nền kinh tế tri thức đã cho thấy nhu cầu

ngày càng lớn của việc áp dụng M-learning trong cuộc sống. Thực tế cho thấy sự phát

triển mật thiết của các môi trường thông tin và M-learning hiện đang là các vấn đề

quan trọng và đặt ra rất nhiều thử thách về cơ sở hạ tầng cũng như độ phức tạp kỹ thuật.

Điều này bộc lộ rất rõ nét khi triển khai mô hình M-learning.

21

Khoá Luận Tốt Nghiệp 2009

Lê Quý Tùng

M-learning hiện nay trở thành một làn sóng phát triển mới, dựa trên việc sử dụng

các thiết bị di động kết hợp với cơ sở hạ tầng không dây. Hầu hết các tài liệu hiện tại

về m-learning đã mô tả các điểm mạnh cũng như các yếu điểm khi kết hợp m-learning

với cộng đồng phát triển hơn của e-learning. Điều này, dĩ nhiên, là các liên kết chặt

chẽ giữa e-learning và m-learning; và nó có thể được xem như một thể liên tục dựa

trên sự triển khai của các kỹ thuật tinh vi chưa từng có.

Vậy M-Learning là gì?

M-learning là một thuật ngữ mô tả tập hợp các khả năng được mở ra bởi sự hội tụ

của các công nghệ di động mới, cơ sở hạ tầng không dây và việc phát triển e-learning.

Như với bất kỳ một mô hình nào mới được phát triển, đã có rất nhiều nỗ lực để đưa ra

một định nghĩa chính xác về bản chất của m-learning. Sau đây là một trong số các định

nghĩa như vậy:

“M-Learning là một sự kết hợp của công nghệ di động và e-learning: các tài

nguyên có thể truy cập được cho dù bạn ở đâu, khả năng tìm kiếm mạnh mẽ, tính

tương tác cao, hỗ trợ mạnh mẽ việc học tập... E-Learning không phụ thuộc vào vị trí,

thời gian và khoảng cách”.

“Một kiến trúc m-learning mới sẽ hỗ trợ việc tạo ra, môi giới, phân phát và theo

dõi các nội dung thông tin và kiến thức bằng cách sử dụng các tri thức tổng quát, đa

phương tiện, các thông điệp tức thời (text, video) và các cơ sở dữ liệu được phân

phối…”.

“Có ba cách học tập có thể xem là mobile “learning” là di động về không gian, di

động trong các phạm vi khác nhau của cuộc sống, di động về thời gian” (Vavoula and

Sharples, 2002).

Với sự ra đời của các thiết bị cầm tay gắn liền với công nghệ mạng không dây

thực sự đã đưa M-Learning đi lên một bước phát triển mới. M-Learning được dự đoán

sẽ phát triển mạnh trong một vài năm tới khi các thiết bị cầm tay cũng như mạng

không dây dần phổ biến trong cuộc sống, con người có thể học tìm kiếm tài liệu mọi

lúc mọi nơi, bất cứ lúc nào và tìm hiểu bất cứ vấn đề nào mà họ muốn.

Sự phát triển của mạng không dây cũng như các thiết bị cầm tay đã và đang

mang lại sự tiện ích lớn cho con người. Sự kết hợp giữa mạng không dây, thiết bị cầm

22

Khoá Luận Tốt Nghiệp 2009

Lê Quý Tùng

tay và M-learning sẽ mang lại nhiều hiệu quả trong lĩnh vực giáo dục. Lợi ích lớn nhất

của sự kết hợp này là nâng cao tính tiện lợi và linh hoạt của hình thức đào tạo e-

learning, người học có thể tham gia trao đổi học tập ở bất kì đâu.

1.3. Ứng dụng, triển khai M - learning

1.3.1. Thế giới

Các thay đổi lớn đang diễn ra:

Kết thúc “thời đại công nghiệp” trong giáo dục (nơi mà các khóa học được cung

cấp cho thị trường đại chúng – cho phù hợp người cung cấp chương trình)

• Sự chuyển đổi vào thị trường mới của:

o Khách hàng hóa về chưong trình, phương thức học tập…

o Cá nhân hóa theo cách mà khóa học được cung cấp cho người học

o Dịch vụ về đăng kí, cung cấp bài học, phản hồi, kết quả đánh giá… đều

được bảo đảm.

Các thay đổi được thúc đẩy bởi:

• Thông tin nhiều hơn và tốt hơn giúp sinh viên chọn lựa

• Mãi lực của sinh viên tăng cao

• Sự xuất hiện của kĩ thuật CSDL và Internet

Với M-learning là một trong những phương thức có thể giúp các trường giáo dục

đáp ứng sự mong đợi của sinh viên.

Trên phạm vi toàn cầu hiện nay có nhiều công ty lớn đầu tư vào M-learning. Năm

2003, thế giới thiếu khoảng 14.5 triệu chuyên gia mạng, do đó nhu cầu về nguồn nhân

lực này ngày càng lớn cùng với mức độ phức tạp xung quanh việc thiết kế, triển khai

và bảo trì hệ thống mạng máy tính trong nền kinh tế Internet. Chính vì vậy, M-learning

đang được rất nhiều người quan tâm và theo học.

Hiện nay M-learning phát triển mạnh mẽ nhất là khu vực Bắc Mỹ và Châu Âu. Ở

Mỹ, Quốc hội đã thành lập hẳn ủy ban giáo dục dựa trên Web. Các bang được áp dụng

nhiều chính sách để phát triển M-learning. Gần 2/3 trong số 39 bang của Mỹ đều có

23

Khoá Luận Tốt Nghiệp 2009

Lê Quý Tùng

các trường đại học ảo và thư viện số. Theo ước tính của tập đoàn dữ liệu quốc tế IDC,

thị trường đào tạo trực tuyến cho các công ty năm 2000 tại Mỹ ước đạt 2.3 tỷ USD.

Con số này sẽ tăng lên thành 11.4 tỷ USD vào năm 2004 và sẽ đạt 18 tỷ USD vào năm

2005. Tại Canada, có những nghiên cứu cho rằng trong tương lai, việc đào tạo nhân

viên theo lối truyền thống sẽ thay thế bằng M-learning.

Trong những năm gần đây, châu Âu đã có thái độ tích cực đối với việc phát triển

công nghệ thông tin cũng như ứng dụng nó trong đời sống xã hội, đặc biệt là trong

giáo dục.

Tình hình phát triển M-learning tại châu Á: thực sự còn ở mức sơ khai, chưa có

điều kiện phát triển vì các lý do như: các quy tắc luật lệ bảo thủ, quan liêu, sự ưa

chuộng hình thức đào tạo truyền thống, cơ sở hạ tầng nghèo nàn, bất đồng ngôn ngữ…

Tuy nhiên hiện nay Trung Quốc đang được nhiều nhà đầu tư nước ngoài chú ý đến

tiềm năng phát triển của M-learning. Tại châu Á, thị trường này tăng trưởng 25% mỗi

năm (đạt 6.2 tỷ USD). Nhưng khó khăn trên sẽ chỉ là rào cản tạm thời do nhu cầu đào

tạo ở châu lục này đang trở nên ngày càng không thể đáp ứng được hết nhu cầu học tập

của đông đảo nhân dân và mô hình giáo dục truyền thống tỏ ra kém năng lực trong

việc đáp ứng yêu cầu này.

1.3.2. Việt nam

Hiện nay vẫn chưa có những thông tin đầy đủ và chính xác về công việc đầu tư

nghiên cứu, phát triển e-learning tại Việt Nam ngoài một số bài báo, tài liệu đề cập đến

như trong các tạp chí Tin học và đời sống, tạp chí Bưu chính viễn thông… Nhiều

trường đại học và viện nghiên cứu đã bước đầu ứng dụng e-learning như ĐH Đà Nẵng,

ĐH Quốc Gia TP Hồ Chí Minh, ĐH Quốc Gia Hà Nội, ĐH Cần Thơ, trung tâm e-

learning Việt Nhật… Tuy nhiên có thể nói thông tin trên các trang Web giáo dục trực

tuyến của Việt Nam còn rất nghèo nàn và không được cập nhật. Các ứng dụng triển

khai còn rất ít và đều ở mức độ thử nghiệm. Cũng có một số công ty giới thiệu e-

learning như là một sản phẩm thương mại song kết quả mới chỉ đạt ở mức nhỏ và còn

nhiều hạn chế. Một số nơi của thành phố HCM có những sản phẩm được quảng cáo là

đào tạo từ xa song thực chất chỉ là những ứng dụng dưới dạng CBT (Computer-Base

Training) với tài liệu được trình bày dưới dạng Web, có hỗ trợ video. Song một tính

năng quang trọng của e-learning là sự tương tác giữa người học và người đọc rất hạn

chế. Vì thế có thể nói ứng dụng M-learning chưa xuất hiện ở Việt Nam.

24

Khoá Luận Tốt Nghiệp 2009

Lê Quý Tùng

Tuy nhiên như chúng ta đã biết M-learning đang là một xu thế tất yếu trong nền

kinh tế tri thức, khi mà lượng kiến thức và nhu cầu học tập với chất lượng cao mọi lúc

mọi nơi của con người tăng lên rất nhanh. Với sự phát triển vượt bậc của khoa học

công nghệ, đặc biệt là trong công nghệ thông tin thì ngày nay e-learning đã trở thành

gần gũi và phong phú hơn với tất cả chúng ta. Bởi vậy với một nước đang phát triển và

tiến công vào nền kinh tế tri thức như chúng ta thì việc phát triển hệ thống M-learning

là một việc làm hết sức cần thiết.

25