Luận văn Mối liên hệ kỹ thuật môi trường

Luận văn

đề tài: mối liên hệ kỹ thuất

môi trường

……….., tháng … năm …….

MỤC LỤC

Mục lục

Lời mở đầu

Chương 1 Phép biện chứng về mối liờn hệ phổ biến

1.1 Sự ra đời của phép biện chứng

3

4

6

1.2 Nguyờn lớ về mối liờn hệ phổ biến

1.2.1 Nội dung nguyờn lớ về mối liờn hệ phổ biến

1.2.2 í nghĩa phương pháp luận về mối liên hệ phổ biến

Chương 2 Mối liên hệ giữa tăng trưởng kinh tế và bảo vệ môi trường ở

Việt Nam 8

2.1 Mối liên hệ biện chứng giữa tăng trưởng kinh tế và bảo vệ môi trường

8

2.2 Môi trường đang bị huỷ hoại do các chính sách tăng trưởng kinh tế ở

Việt Nam

9

2.2.1 Trong cụng nghiệp

2.2.2 Trong nụng nghiệp

2.2.3 Trong du lịch - biển

2.2.4 Gia tăng mức tiêu thụ

9

12

13

14

15

16

2.3 Hậu quả của ô nhiễm môi trường

2.4 Giải pháp giải quyết vấn đề

Tài liệu tham khảo

19

LỜI MỞ ĐẦU

Chúng ta đang sống trong một mạng lưới sụ sống rộng lớn. Giống như một

mạng nhện, càng có nhiều mối liên hệ thỡ mạng lưới càng bền vững. Chúng

ta đó biết tất cả những mối liờn kết trong sự sống sẽ khụng tồn tại và phát

triển được nếu không được hỗ trợ bởi môi trường. Với tốc độ phá hoại môi

trường như hiện nay của con người, môi trường của chúng ta đang dần bị

suy thoái, mối liên kết của các mạng lưới sự sống đang dần bị phá vỡ. Sự

tăng trưởng kinh tế ngày càng nhanh, một mặt nó nâng cao đời sống của

người dân nhưng mặt khác nó đang gây một sức ép mạnh mẽ lên môi trường

tự nhiên. Cũng như các nước đang phát triển khác, để có những kết quả về

kinh tế trong giai đoạn trước mắt, chúng ta phải trả giá là mất đi ssự bền

vững của các nguồn tài nguyên về lâu dài. Một thập kỷ phát triển nhanh

chóng ở việt nam đó dẫn đến sự gia tăng ô nhiễm đất, không khí, nước và

quan trọng hơn là gia tăng mưc tiêu thụ, phân hoá giầu nghèo… mạng lưới

đang dần mất đi sưc mạnh của nó. Chính vỡ vậy tụi quyết chọn đề tài này để

nghiên cứu.

Nghiờn cứu "Phép biện chứng về mối liên hệ phổ biến và vận dụng

phân tích mối liên hệ giữa tăng trưởng kinh tế với bảo vệ môi trường

sinh thái ở Việt Nam"’. Tụi muốn gúp một phần cụng sức nhỏ bộ của

mỡnh vào việc tỡm kiếm con đường phát triển của việt nam trong những

năm tới nhằm đưa việt nam trở thành một nước phát triển trong khu vực và

trên thế giới. Hoàn thành tiểu luận này tôi đó gia tăng được tri thức cũng như

hiểu biết về các vấn đề cấp thiết của Việt Nam.

2

Chư3fơ30 Phộp biện chứng về mối liờn hệ phổ biến

1.1 Sự ra đời của phép biện chứng

Triết học ra đời từ thời cổ đại đánh dấu sự ra đời của phép biện chứng.

Trải qua hàng ngàn năm tồn tại và phát triển có phồn vinh có suy vong. Khởi

đầu là phép biện chứng tự phát cổ đại, thể hiện rừ nột trong thuyết “õm -

dương” của Trung Quốc, đăc biệt là trong nhiều học thuyết của Hi Lạp cổ

đại. Đến khoảng thế kỷ 17 nửa đầu thế kỷ 18, phương pháp siêu hỡnh thống

trị trong tư duy triết học mà đại diện là Đêcactơ – ông được coi là linh hồn

của phương pháp siêu hỡnh. Trong khoảng nửa sau thế kỷ 18 đầu thế kỷ 19

đây là thời kỳ tổng kết các lịch sử triết học nhân loại và hỡnh thành hệ thống

lớn đó là phương pháp biện chứng duy tâm mà đại diện là Hêgen ông được

coi là tiền đề của phương pháp biện chứng duy vật sau này. Ngày nay phép

biện chứng đó đạt đến trỡnh độ cao nhất đó là phép biện chứng duy vât.

Phép biện chứng duy vật được tạo thành từ một loạt những phạm trù, những

nguyên lý, những quy luật được khái quát từ hiện thực phù hợp với hiện

thực. Cho nên nó phản ánh đúng sự liên hệ, sự vận động và sự phát triển của

tự nhiên, xó hội và tư duy. Nhờ vậy nó đó khắc phục được những hạn chế

vốn có của phép biện chứng tự phát cổ đại cho rằng thế giới là một chỉnh thể

thống nhất, giữa các bộ phận của nó có mối liên hệ qua lại, thâm nhập vào

nhau, tác động và chịu ảnh hưởng lẫn nhau, thế giới và các bộ phận cấu

thành thế giới ấy không ngừng vận động và phát triển. Tuy nhiên sự hạn chế

của phương pháp biện chứng này là tuy nó cho chúng ta thấy một bức tranh

về sự tác động qua lại, sự vận động và phát triển nhưng chưa làm rừ được

cái gỡ đang liên hệ cũng như những quy luật nội tại của sự vận động và phát

triển. Hơn nữa phép biện chứng duy vật cũn sửa được sai lầm của phép biện

chứng duy tâm khách quan thời cổ đại mà đại biểu là Hêgen - đại diện lỗi lạc

3

của phép biện chứng. Hêgen cho rằng sự phát triển biện chứng của thế giới

bên ngoài chỉ là sự sao chép lại sự tự vận động của “ý niệm tuyệt đối ”mà

thôi. Phép biện chứng duy vật đó chứng minh rằng : những ý niệm trong đầu

óc của chúng ta chẳng qua là sự phản ánh của các sự vật hiện thực khách

quan, do đó bản thân biện chứng của ý niệm chỉ đơn thuần là sự phản ánh có

ý thức của sự vận động biện chứng của thế giới hiện thực khách quan.Như

vậy phép biện chứng duy vật đó khỏi quỏt một cỏch đúng đắn những quy

luật vận động và sự phát triển chung nhất của thế giới. Vỡ vậy P.Ăngen đó

định nghĩa: “phép biện chứng…là môn khoa học về những quy luật phổ biến

của sự vận động và sự phát triển của tự nhiên, của xó hội loài người và của

tư duy.”

1.2 Nguyờn lớ về mối liờn hệ phổ biến

1.2.1 Nội dung nguyờn lớ về mối liờn hệ phổ biến

Phộp biện chứng duy vật cú vai trũ làm sỏng tỏ những quy luật của sự liờn

hệ và phỏt triển của tự nhiờn, xó hội loài người và của tư duy. Vỡ vậy ở bất

kỳ cấp độ phát triển nào của phép biện chứng duy vật, nguyên lý về mối liờn

hệ phổ biến vẫn được xem là một trong những nguyên lí có ý nghĩa khỏi

quỏt nhất. Nguyờn lớ về mối liờn hệ phổ biến cho rằng cỏc sự vật hiện

tượng và các quá trỡnh cấu thành thế giới đó vừa tách biệt nhau, vừa có sự

liên hệ qua lại, thâm nhập và chuyển hoá lẫn nhau.Trong đó liên hệ là sự tác

động qua lại lẫn nhau, là điều kiện tiền đề tồn tại cho nhau, là sự quy định

lẫn nhau, là sự nương tựa lẫn nhau, sự chuyển hoá lẫn nhau của các mặt, các

yéu tố, các thuộc tính cấu thành sự vật, hiện tượng trong thế giới khách

quan. Ngoài ra những người theo quan điểm duy vật biện chứng cũn khẳng

định cơ sở của sự liên hệ qua lại giữa các sự vật và hiện tượng chính là tính

4

thống nhất vật chất của thế giới. Theo quan điểm này, các sự vật, các hiện

tượng trên thế giới dù có đa dạng, có khác nhau như thế nào đi chăng nữa

thỡ chỳng cũng chỉ là những dạng tồn tại khỏc nhau của một thế giới duy

nhất là thế giới vật chất. Cỏc mối liờn hệ diễn ra trong mỗi sự vật, giữa các

sự vật với nhau, trong toàn bộ vũ trụ, trong mọi không gian và thời gian.

Quan điểm duy vật biện chứng không chỉ khẳng định tính khách quan, tính

phổ biến của sự liên hệ giữa các sự vật, các hiện tượng, các quá trỡnh mà nú

cũc nờu rừ tính đa dạng của sự liên hệ qua lại đó. Tính đa dạng của sự liên

hệ do tính đa dạng trong sự tồn tại, sự vận động và phát triển của chính các

sự vật và hiện tượng quy định. Có mối liên hệ bên trong là mối liên hệ qua

lại, là sự tác động lẫn nhau giữa các bộ phận, giữa cỏc yếu tố, cỏc thuộc

tớnh, cỏc mặt khỏc nhau của một sự vật, nú giữ vai trũ quyết định đối với sự

tồn tại, vận động và phát triển của sự vật. Có mối liên hệ bên ngoài là mối

liên hệ giữa các sự vật, các hiện tượng khác nhau, nói chung nó không có

nghĩa quyết định, hơn nữa nó thường phải thông qua các mối liên hệ bên

trong mà phát huy. Tuy nhiên mối liên hệ bên ngoài cũng hết sức quan

trọng, đôi khi cũn giữ vai trũ quyết định. Ngoài ra cũn cú mối liờn hệ chủ

yếu, cú mối liờn hệ thứ yếu, cú mối liên hệ chung bao quát toàn bộ thế giới,

có mối liên hệ bao quát một số lĩnh vực hoặc một số lĩnh vực riêng biệt của

thế giới. Có mối liên hệ trực tiếp, có mối liên hệ gián tiếp mà trong đó sự tác

động qua lại được thực hiện thông qua một hay một số khâu trung gian. Có

mối liên hệ bản chất và mối liên hệ không bản chất, có mối liên hệ tất yếu và

mối liên hệ ngẫu nhiên. Có mối liên hệ giữa các sự sự vật khác nhau, có mối

liên hệ khác nhau của cùng một sự vật. Sự vật, hiện tượng nào cũng vận

động và phát triển qua nhiều giai đoạn khác nhau, giữa các giai đoạn đó

cũng có mối liên hệ với nhau tạo thành lịch sử phát triển hiện thực của các

sự vật và các quá trỡnh tương ứng. Quan điểm duy vật biện chứng về sự liên

5

hệ đũi hỏi phải thừa nhận tớnh tương đối trong sự phân loại đó. Các loại liên

hệ khác nhau có thể chuyển hoá cho nhau. Sự chuyển hoá đó có thể diễn ra

hoặc do thay đổi phạm vi bao quát khi xem xét hoặc do kết quả vận động

khách quan của chính sự vật hiện tượng ấy.

1.2.2 í nghĩa phương pháp luận về mối liên hệ phổ biến

Nguyờn lý về mối liờn hệ phổ biến xột dưới góc độ thế giới quan thỡ nú

phản ỏnh tớnh thống nhất của vật chất và thế giới. Cỏc sinh vật, hiện tượng

trên thế giới dù có đa dạng, có khác nhau như thế nào chăng nữa thỡ chỳng

cũng chỉ là những dạng khác nhau của một thế giới duy nhất đó là thế giới

vật chất. Xét dưới góc độ nhận thức lí luận, nó là cơ sơ lí luận của quan điểm

toàn diện. Với tư cách là một nguyên tắc phương pháp luận trong việc nhận

thức các sự vật, hiện tượng, quan điểm toàn diện đũi hỏi để có nhận thức

đúng về sự vật chúng ta cần xem xét nó: một là : trong mối liên hệ qua lại

giữa các bộ phận, giữa các yếu tố, các thuộc tính khác nhau của chính sự vật

đó, hai là : trong mối liên hệ qua lại giữa các sự vật đó với các sự vật khác,

kể cả trực tiếp lẫn gián tiếp. Hơn thế nữa quan điểm toàn diện đũi hỏi để

nhận thức đúng sự vật, chúng ta cần xem xét nó trong mối quan hệ với nhu

cầu thực tiễn của con người. Quan điểm toàn diện đũi hỏi chỳng ta phải đi từ

tri thức về nhiều mặt, nhiều mối liên hệ của sự vật đến chỗ khái quát để rút

ra bản chất chi phối sự tồn tại và phát triển của sự vật hay hiện tượng đó.

Nhưng quan điểm toàn diện không đồng nhất với cách xem xét dàn trải, liệt

kê những quy định khác nhau của sự vật hay hiện tượng đó, nó đũi hỏi phải

làm nổi bật cái cơ bản nhất, cái quan trọng nhất của sự vật hay hiện tượng

đó. Với tư cách là nguyên tắc phương pháp luận trong hoạt động thực tiễn,

nguyên lí về mối liên hệ phổ biến đũi hỏi để cải tạo được sự vật, chúng ta

phải bằng hoạt động thực tiiễn của mỡnh biến đổi những mối liên hệ nội tại

6

của sự vật cũng như mối liên hệ qua lại giữa sự vật đó với các sự vật khác.

Muốn vậy phải sử dụng đồng bộ nhiều phương pháp, nhiều phương tiện

khác nhau để tac động nhằm thay đổi những liên hệ tương ứng. Để tránh

những phưng pháp luận sai lầm trong việc xem xét sự vật, hoạt động cần

tránh chủ nghĩa chiết trung, thuật nguỵ biện. Mọi sự vật hiện tượng đều tồn

tại trong không gian thời gian nhất định và mang dấu ấn của không gian thời

gian đó. Do đó chúng ta cần có quan điểm lịch sử cụ thể khi xem xet và giải

quyết mọi vấn đề thực tiễn đặt ra.

7

Chư3fơ30 Mối liên hệ giữa tăng trưởng kinh tế và bảo vệ môi trường ở

Việt Nam

2.1 Mối liên hệ biện chứng giữa tăng trưởng kinh tế và bảo vệ môi

trường

Môi trường sinh thái là toàn bộ các điều kiện vô cơ, hữu cơ của các hệ sinh

thái ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất và mọi hoạt động khác của xó hội

loài người. Nó là những điều kiện tự nhiên, xó hội trong đó con người hay

một sinh vật tồn tại, phát triển trong quan hệ với con người. Cũn tăng trưởng

kinh tế nhằm cải thiện và phát triển đời sống của con người. Vỡ vậy giữa

mụi trường sinh thái và tăng trưởng kinh tế có mối liên hệ biện chứng chặt

chẽ. Như chúng ta đó biết mụi trường sống được sinh ra và tồn tại trong tự

nhiên, vỡ vậy cú thể nói nó tồn tại một cách khách quan độc lập với ý thức

con người. Tuy nhiên sự phát triển của môi trường lại hoàn toàn phụ thuộc

vào ý thức của con người, con người có thể tác động làm cho môi trường tốt

lên hoặc xấu đi. Tăng trưởng kinh tế lại được sinh ra, tồn tại và phát triển

hoàn toàn phụ thuộc vào con người nên nó tồn tại chủ quan. Môi trường chịu

tác động trực tiếp của con người, tăng trưởng kinh tế phụ thuộc vào con

người từ đó ta có thể thấy môi trường cũng chịu tác động của tăng trưởng

kinh tế và ngược lại, mối quan hệ giữa chúng được thông qua một thực thể

đó là con người. Môi trường là địa bàn để tăng trưởng kinh tế hoạt động vỡ

tăng trưởng kinh tế diễn ra trên diện rộng và cần khai thác tài nguyên thiên

nhiên nhằm phục vụ cho lợi ích của con người. Nhưng tài nguyên của môi

trường không phải là vô hạn. Nếu chỉ tăng trưởng kinh tế mà không nghĩ đến

việc cải tạo môi trường thỡ một ngày nào đó tăng trưởng kinh tế phải dừng

8

lại do môi trường bị suy thoái. Lúc đó con người phải gánh chịu hậu quả do

chính con người gây ra. Một sản phẩm do con người tạo ra lại phá huỷ cái

mà con người chịu tác động trực tiếp vỡ con người không thể sống mà

không chịu sự tác động của môi trường. Ngược lại, nếu tăng trưởng kinh tế

gắn với việc bảo vệ môi trường thỡ khụng những nó làm cho đời sống của

con người ngày càng được cải thiện mà nó cũn làm cải thiện cả mụi trường

do kinh tế phát triển nhà nước có ngân sách cho những dự án bảo vệ môi

trường, nguồn tài nguyên bị khai thác được thay thế dần bởi các nguồn tài

nguyên tự tạo

2.2 Môi trường đang bị huỷ hoại do các chính sách tăng trưởng kinh tế

ở Việt Nam

2.2.1 Trong cụng nghiệp

Thực hiện nghị quyết Đại Hội Đảng toàn quốc lần thứ 6, kể từ năm 1986

Việt Nam bước vào công cuộc đổi mới. Công cuộc đổi mới này được tiến

hành trên toàn diện, trên mọi lĩnh vực của đời sống kinh tế xó hội như đổi

mới tư duy, hệ thống kinh tế, chính sách, thể chế quản lí hành chính… Trong

lĩnh vực kinh tế, Việt Nam chuyển từ nền kinh tế chỉ huy, tập chung, quan

liêu, bao cấp sang nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần, vận hành theo cơ

chế thị trường có sự quản lí của nhà nước theo định hướng Xó Hội Chủ

Nghĩa. Trong gần hai thập kỷ qua thực hiện chủ trương và đường lối đổi mới

nền kinh tế Việt Nam đó đạt được một số thành tựu to lớn. Chính sách đổi

mới đó mang lại những thay đổi, tạo ra một nền kinh tế năng động, một xó

hội văn minh, công bằng và dân chủ. Tổng sản phẩm quốc nội ( GDP) tăng

trung bỡnh hơn 7%/năm. Đặc biệt trong công nghiệp, tăng trưởng công

nghiệp từ xuất phát điểm chỉ có 0,6% năm 1980 tăng lên đến 6,07% năm

9

1990 và giai đoạn 1991-2000 tăng lên trung bỡnh 12,9%/năm, trong đó thời

kỳ 1991-1995 có tốc độ tăng trưởng cao nhất đạt 17%/năm. Tỷ trọng công

nghiệp đó cú sự chuyển dịch đáng kể theo hướng công nghiệp hoá, từ mức

22,7% GDP năm 1991 tăng lờn 36,6% năm 2000. Sự phát triển của quá

trỡnh cụng nghiệp hoỏ trong những năm qua một mặt là động lực thúc đẩy

phát triển kinh tế, tạo công ăn việc làm cho người dân nhưng mặt khác nó đó

ớt nhiều bộc lộ những mặt trỏi của nú mà nếu khụng cú biện phỏp bảo vệ cụ

thể thỡ trong tương lai không xa chúng ta sẽ phải gánh chịu những hậu quả

nghiêm trọng do chính chúng ta gây ra.

Theo ước tính hiện nay nước ta có khoảng trên 60.000 công ty và doanh

nghiệp tư nhân, hơn 4.500 hợp tác xó phi nụng nghiệp và trờn 2 triệu hộ

kinh doanh cá thể. Cùng với sự ra đời của hàng loạt các doanh nghiệp và cơ

sở kinh doanh đó, hiện nay trên cả nước tổng lượng chất thải rắn ước tính

khoảng 49. 000 tấn/ngày, trong đó chất thải rắn công nghiệp chiếm khoảng

27.000tấn/ngày. Việc quản lý chặt chẽ chất thải rắn nguy hại đang gặp nhiều

khó khăn, không có đủ kho chứa đủ tiêu chuẩn để lưu giữ các chất thải độc

hại trước khi xử lí, không có nhà máy xử lí chất thải độc. Phần lớn chất thải

rắn nguy hại này thuần tuý chỉ được chôn chung lẫn lộn với rác thải sinh

hoạt hay thậm chí đổ ngay tại nhà máy gây mối nguy hại rất lớn đối với môi

trường sống.

Ngoài ra, trong quỏ trỡnh sản xuất, kinh doanh, cỏc cơ sở doanh nghiệp

thường thải ra một lượng nươc thải khá lớn. Đặc biệt là khoảng hơn 90% cơ

sở sản xuất cũ chưa có thiết bị xử lí nước thải. Phần lớn các nhà máy xí

nghiệp nếu có tiíen hành xử lí thỡ chỉ xử lớ sơ bộ rồi thải thẳng ra nghuồn

nước mặt, gây ô nhiễm trầm trọng đối với nhiều dũng sụng. Trong nhiều

trường hợp, nuớc thải ứ đọng lâu ngày cũn gõy ô nhiễm không khí, mất mỹ

10

quan, lan truyền bệnh dịch và nhiều tác động tiêu cưc khác. Nước thải công

nghiệp chính là một trong những nguyên nhân gây ô nhiễm cho môi trường

đô thị

Khí thải của các cơ sở doanh nghiệp sản xuất cũng là vấn đề cần bàn tới. Ô

nhiễm môi trường không khí chủ yếu do các ngành nhiệt điện, công ngiệp

hoá chất gây nên. Ví dụ nhà máy nhiệt điện Phả Lại, nồng độ bụi trung bỡnh

tại cỏc điểm đo đều vượt tiêu chuẩn cho phép từ 1 đến 6 lần. Tại nhà máy

nhiệt điện Uông Bí, nồng độ bụi đo trong 1 giờ từ 4 đến 4,7 mg/m³, gấp 13

đến 16 lần trị số cho phép. Nồng độ các chất khí độc hại khác như CO_2,NO_2,

SO₂… trong không khí xung quanh nhiều nhà máy và khu công nghiệp đều

vượt tiêu chuẩn cho phép từ 1,5 đến 2,5 lần. Điều này đó gõy tỏc động xấu

đối với mùa màng và sức khoẻ của nhân dân của cả một vùng rộng lớn xung

quanh các khu vực nhà máy. Tuy trong thời gian qua, phần lớn các nhà máy

đó trang bị thiết bị xử lớ bụi nhưng số lượng các nhà máy có thiết bị xử lí

khí độc hại cón rất ít mà chủ yếu được thải thẳng ra ngoài không khí, ảnh

hưởng trực tiếp đến sưc khoẻ con người.

Quỏ trỡnh cụng nghiệp hoỏ, hiện đại hoá càng phát triển thỡ nhu cầu khai

thỏc cỏc thành phần mụi trường để làm nguyên liệu đầu vào cho hoạt động

sản xuất ngày càng tăng. Quá trỡnh này thể hiện mối liên hệ cơ bản giữa

phát triển và môi trường đồng thời cũng là một vấn đề nan giải. Việc khai

thác quá mức nguồn tài nguyên là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến sự hao kiệt

về tài nguyên, mất cân bằng sinh thái và suy giảm chất lượng môi trường.

Nạn khai thác gỗ trái phép gây ra sự suy nghiêm trọng độ che phủ của rừng.

Nếu như năm 1945 độ che phủ nước ta đạt 43% thỡ tớnh đến tháng 12 năm

2000 độ che phủ rừng chỉ cũn 29, 8% và đang ngày càng bị thu hẹp

11

Cũn nhiều nhiều vấn đề ô nhiễm do công nghiệp gây ra như việc nhập

khẩu các thiết bị lạc hậu từ nước ngoài, hay tiếng ồn từ các cơ sở sản xuất…

mà trong phạm vi bài tiểu luận triết học của mỡnh tụi khụng thể trỡnh bày

hết được, trên đây là những vấn đề mà theo tôi là cấp thiết và cần có hướng

giải quyết kịp thời.

2.2.2 Trong nụng nghiệp

Nước ta là một nước có nền kinh tế xuất phát điểm là nông nghiệp và cho

đến nay, hoạt động xuất khẩu của Việt Nam vẫn chủ yếu dựa vào tài nguyên,

nông sản và hàng sơ chế. Kim ngạch xuất khẩu khoáng sản và hàng hoá

nông lâm, thuỷ hải sản chiếm tới 63% tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt

Nam. Nước ta đang trên đà hội nhập kinh tế quốc tế, quá trỡnh này hứa hẹn

nhiều cơ hội cho Việt Nam đẩy mạnh sản xuất nhằm đáp ứng nhu cầu to lớn

của thị trường quốc tế.Tuy nhiên đi đôi với sự gia tăng này của các hoạt

động sản xuất là khả năng gây ô nhiễm và huỷ hoại môi trường ngày càng

lớn. Sự gia tăng xuất khẩu các mặt hàng từ nguồn tài nguyên không tái tạo

được và việc khai thác bừa bói cỏc nguồn tài nguyờn cú thể tỏi tạo nhằm

phục vụ xuất khẩu có thể làm cạn kiệt nguồn tài nguyên của nước ta trong

tương lai. Mặt khác, các ngành nông nghiệp, trồng trọt, chăn nuôi cũng có

nhiều cơ hội để thâm canh, gia tăng sản lượng dẫn đến việc phá huỷ tái

nguyên thiên nhiên do khai thác, trồng trọt và chăn nuôi không hợp lí. Để

tăng sản lượng các loại rau, củ, quả… người nông dân thường phun các loại

chất kích thích, phân bón, thuốc trừ sâu… Trỡnh độ nhận thức và chuyên

môn của người dân cũn thấp, thờm vào đó đội ngũ cán bộ nông nghiệp cũn

chưa nhiều vỡ vậy người nông dân chưa ý thức được hành động của họ sẽ

dẫn đến hậu quả gỡ. Việc sử dụng cỏc loại hoỏ chất và sau đó vứt ngay các

loại vỏ, bao đựng trên ruộng trước tiên gây ô nhiễm nguồn nước sau là gây

12

nguy hiểm cho những người sử dụng các loại rau, củ, quả đó. Thực tế là

trong năm 2002, ở miền Bắc, giá nhón và vải đó mất giỏ nghiờm trọng do

Trung Quốc khụng nhập khẩu vỡ hàng chưa đảm bảo tiêu chuẩn chất

lượng… Sử dụng hoá chất không được phép trước tiên là gây ô nhiễm nguồn

nước, không tiêu thụ được hàng hoá, sau cùng là gây ra thoái hoá đất- một

sự mất mát lớn. Môi trường nông thôn cũng đang kêu cứu.

2.2.3 Trong du lịch biển

Trước tỡnh hỡnh tăng trưởng kinh tế, các phương tiện thông tin, giao

thông vận tải ngày càng dễ dàng và thuận tiện. Đây là điều kiện để hoạt động

du lịch phát triển trở nên nhanh chóng. Ngành du lịch nước ta hóy cũn rấy

nhỏ bộ so với cỏc nước trong khu vực và trên thế giới. Tuy nhiên trong 10

năm qua, cùng với quá trỡnh đổi mới và chuẩn bị hội nhập nền kinh tế thế

giới du lịch nước ta cũng đó cú những bước phát triển ban đầu. Năm 2001

toàn ngành đón 2,33 triệu lượt khách quốc tế, tăng gần 9%so với năm 2000,

vượt kế hoạch 6% so với năm 2000. Du lịch phát triển tạo nhiều công ăn

việc làm cho dân cư và thu được một lượng ngoại tệ lớn cho ngân sách quốc

gia. Tuy nhiên cũng như sự phát triển trong công nghiệp và nông nghiệp,

hoạt động du lịch cũng đang tác động đến môi trường về nhiều mặt.

Do nhu cầu phát triển du lịch, nhiều diện tích đất đai bị khai phá để xây

dựng cơ sở hạ tầng như làm đường giao thụng khỏch sạn, cỏc cụng trỡnh thể

thao, cỏc khu vui chơi giải trí. Điều đó gây phá hoại hoặc tổn thất tới cảnh

quan thiên nhiên, các hệ sinh thái.

Hoạt động du lịch có thể gây tác động khác tới tài nguyên nước, đặc biệt là

các chất thải, các chất gây ô nhiễm do các khách sạn, nhà hàng, các hoạt

động vận tải thuỷ và khách du lịch tạo nên. Hiện nay ở nước ta, tỡnh trạng

13

rỏc thải bừa bói tại cỏc điểm du lịch, vui chơi giải trí cũn phổ biến, điều đó

không những ảnh hưởng tới vệ sinh công cộng và môi trường mà cũn gõy

cảm giỏc khú chịu cho du khỏch.

Khi hoạt động du lịch nhộn nhịp lên thỡ đó cũng là điều đe doạ tới chất

lượng không khí. Trước hết là ô nhiễm không khí do giao thông vận tải. Du

khách có thể đi bằng đường bộ hoặc máy bay. Tuy nhiên không giống như ô

tô, xe máy… ô nhiễm do máy bay ít được nhận thấy trực tiếp. Thế nhưng

đây lại là phương tiện gây ô nhiễm trực tiếp lên tầng ôzôn.

Sự phỏt triển du lịch cũn tạo nờn mối đe doạ tới các hệ sinh thái như phá

những khu rừng ngập mặn để xây dựng cơ sở hạ tầng, làm mất hoặc chia cắt

nơi cư trú của các loài sinh vật, khai thác bừa bói cỏc tài nguyờn rừng, biển

để sản xuất các sản phẩm phục vụ khách du lịch như tiêu bản các loại thú

rừng, hoa lan rừng, tắc kè, đồi mồi, san hô… tại nhiều điểm du lịch của nước

ta.Ngoài ra việc khai thác hải sản biển cũng đang ở mức báo động. Đánh cá

ven bờ giảm một cách đáng kể và số thuyền đánh cá đó tăng lên một cách

nhanh chóng do có sự khuyến khích của chính phủ. Việc khai thác dầu

không hợp lí cũng là một trong những nguyờn nhõn gõy ụ nhiễm biển.

2.2.4 Gia tăng mức tiêu thụ

Việt Nam là một nước đang phát triển về kinh tế, kinh tế phát triển kéo

theo thu nhập cũng tăng lên. Đời sống người dân càng được nâng cao thỡ

nhu cầu về cỏc phương tiện trong cuộc sống cũng đũi hỏi cao hơn, nhu cầu

của con người bây giờ không cũn là ăn no, mặc ấm nữa mà đó tiến đến một

bước cao hơn dó là nhu cầu ăn ngon, mặc đẹp. Với mức dân số như hiện nay

là 80 triệu người và ước tính đến năm 2042 sẽ có khoảng 155 triệu người, tất

cả sống trong một đất nước có diện tích chỉ bằng ½ nước Pháp. Vấn đề sẽ

14

trở nên khó khăn hơn với 55% dân số dưới 25 tuổi, tức là sẽ có một sự bùng

nổ về dân số khi những người trẻ tuổi này bước vào tuổi sinh nở. Dân số

đông, kinh tế phát triển, nhu cầu đi lại cũng tăng, hàng ngày lượng khí thải

từ các phương tiện giao thông như ô tô, xe máy… đang góp một phần không

nhỏ vào ô nhiễm không khí. Dân số đông, nguời ta lấp ao hồ để lấy đất ở.

Rừng ngày càng bị thu hẹp do nhu cầu khai thác gỗ mạnh để sản xuất ra đồ

dùng phục vụ cho con người. Các loại động vật quý hiếm cú nguy cơ tuyệt

chủng trước tỡnh trạng săn bắt tràn lan để làm vật chưng bày hoặc làm thịt

cho các thực khách… Hệ sinh thái đang mất đi sự cân bằng trước sự phá

hoại như vũ bóo của con người.

2.3 Hậu quả của ô nhiễm môi trường

“Nếu chúng ta bắn vào thiên nhiên một phát đạn, thỡ thiờn nhiờn sẽ bắn

trả lại ta bằng đại bác ”. Thực tế cho thấy, đi kèm với quá trỡnh cụng nghiệp

hoỏ, hiện đại hoá, chúng ta đang phải gánh chịu những hậu quả do chính

chúng ta gây ra. Trong vũng 7 năm trở lại đây, các thảm hoạ tự nhiên như

bóo xoỏy, lụt lội, hạn hỏn…ngày càng tăng nhanh cả về tần suất lẫn cường

độ như hạn hán ở miền Trung, bóo lụt ở đồng bằng sông Cửu Long, cháy

rừng ở U Minh… đó cướp đi sinh mạng của nhiều người, thâm hụt vào ngân

sách quốc gia hàng trăm tỷ đồng - một con số không nhỏ đối với một quốc

gia cũn nghốo như Việt Nam. Ngoài ra, đi đôi với sự suy giảm môi trường,

các bệnh về thời tiết cũng gia tăng, thiệt hại người do các bệnh về đường

nước tăng như sốt rét, tiêu chảy... Các bệnh liên quan đến đường ruột bệnh

giun, bệnh sán máng, giun trong máu… các bệnh về hô hấp như viêm phổi,

ung thư phổi… Cuộc sống của con người đang bị đe doạ

15

2.4 Giải pháp giải quyết vấn đề

Trong quỏ trỡnh hội nhập kinh tế quốc tế, Việt Nam đang tăng cường quan

hệ thương mại song phương với các nước trên thế giới và tiến hành thủ tục

đàm phán để gia nhập Tổ chức thương mại Thế giới(WTO), tham gia tích

cực vào các định chế kinh tế khu vực như ASEAN, APEC, ASEM… và đặc

biệt là hiệp định thương mại Việt -Mỹ. Để hàng Việt Nam có chỗ đứng và

khả năng cạnh tranh với các nước khác chúng ta cần:

Tăng cường kiểm tra, giám sát sự tuân thủ về pháp luật của các cơ sở

công nghiệp

Khuyến khích sử dụng công nghệ và dây chuyền sản xuất tiết kiệm

năng lượng, nguyên liệu, phát triển nguồn năng lượng sạch, ít khí thải.

Bắt buộc các nhà máy mối đầu tư áp dụng công nghệ tiên tiến, xây

dựng và vận hành hệ thống xử lí nước thải đạt tiêu chuẩn môi trường.

Lập quy hoạch môi trường song song với việc quy hoạch và phát triển

công nghiệp.

Đầu tư cơ sở hạ tầng, hệ thống tiêu thoát nước, xử lí nước thải công

nghiệp trước khi thải ra môi trường.

Tổ chức và quản lý kịp thời đúng quy cách các loại chất thải rắn công

nghiệp, chất thải y tế và các loại chất thải khác.

Thực hiện chủ chương xanh hoá đô thị và khu công nghiệp, xây dựng

hành lang xanh và vùng chuyển tiếp giữa khu công nghiệp và khu dân

cư.

16

Tăng cường vai trũ của nhà nước trong khâu thẩm định, kiểm tra các

mặt hàng nhập khẩu vào nước ta như máy móc, thiết bị vật tư, nguyên

vật liệu, cỏc giống mới…

Cần bảo vệ, tôn tạo, khai thác và sử dụng tài nguyên hợp lí, đảm bảo

sự phát triển bền vững.

Các sản phẩm về nông nghiệp cần hạn chế các loại thuốc gây hại cho

người sử dụng cũng như cho đất trồng.

Có chính sách ưu đói đối với các sản phẩm có nhón sinh thỏi

Ngoài ra để đảm bảo sự phát triển bền vững nhà nước củachúng ta cần:

Có chính sách ưu đói đối với những hộ nhận khoán rừng

Cú hỡnh phạt nặng hơn nữa đối với những kẻ chặt phá rừng trái phép

Thành lập các khu bảo tồn động, thực vật

Khai thỏc gỗ hợp lớ

Cán bộ kiểm lâm có chức vụ và quyền hạn cao hơn nữa để công tác

kiểm lâm được chặt chẽ hơn, ngoài ra cán bộ kiểm lâm cần có những

chính sách ưu đói hơn

Khai thỏc dầu hợp lớ

Bảo vệ nguồn sinh vật biển, đặc biệt là những loại quý hiếm

Nõng cao ý thức của người dân trong việc bảo vệ môi trường

17

Lời kết

Việt Nam đang trên con đường công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước với

nền kinh tế thị trường định hướng xó hội chủ nghĩa. Chỳng ta phải đi từ mục

tiêu cơ bản nhất của mọi sự phát triển xó hội đó là phát triển để cải thiện

nâng cao chất lượng cuộc sống và vỡ sự sống trường tồn bền vững. Đây là

vấn đề quan trọng trong công cuộc công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước

hiện nay cũng như về lâu dài. Tất cả các bài học kinh nghiệm đó rỳt ra trong

quỏ trỡnh quy hoạch phát triển trước đây cần phải được vận dụng triệt để

cho quá trỡnh phỏt triển của tương lai sao cho tránh được những hậu quả có

thể xảy ra và đảm bảo hiệu quả cao nhất cho quá trỡnh phỏt triển kinh tế.

Chỳng ta bảo vệ mụi trường không phải nhằm mục đích hạn chế quá trỡnh

phỏt triển kinh tế mà nhằm mục đích đảm bảo hiệu quả kinh tế cao hơn cho

quá trỡnh phỏt triển tất yếu này, đồng thời nhằm bảo vệ chất lượng cuộc

sống của mỗi con người chúng ta. Do đó, bảo vệ môi trường và tăng trưởng

kinh tế có sự thống nhất.Có phát triển mới có kinh phí đầy đủ dành cho việc

bảo vệ môi trường và có bảo vệ môi trường mới đảm bảo sự phát triển lâu

dài và ổn định.

18

Tài liệu tham khảo

G.s Lờ Quý An, Du lịch và môi

trường, Tạp chớ Du lịch, số 12,

1999.

Nam, Tạp chí Chuyên đề Môi

trường kinh tế, 2001.

Nguyễn Anh, Hội thảo khoa học

về môi trường chuyên ngành mỏ,

luyện kim, hoá chất, Tạp chớ Cụng

nghiệp, số 19, 1999.

T.s Trần Thanh Lõm, Một tiếp cận

mới trong quản lý thương mại và

bảo vệ môi trường ở Việt Nam,

Tạp chí Xây dưng, số 3, 2002.

Craig Leisher, Môi trường Việt

Nam những điều cần làm, Tạp chí

Bảo vệ môi trường, số 7, 2001.

Nhiều tỏc giả, Bảo vệ môi trường

trên quan điểm phát triển bền

vững, Tạp chí Bảo vệ môi trường,

số 6, 2002.

Lê Minh Đức, Bảo vệ môi trường

và vấn đề phát triển bền vững ở

Việt Nam, Con số và sự kiện, số

12, 1999.

Nhiều tỏc giả, Định hướng nhà

nước và hiện trạng môi trường ở

Việt Nam, Tạp chớ Cụng nghiệp,

số 18, 2000.

Nhiều tỏc giả, Môi trường, quá

khứ, hiện tại, tương lai, Tạp chí

Khoa học công nghệ và môi

trường, số 7, 2002.

Th.s Vũ Xuân Nguyệt Hồng, Đặng

Thị Thu Hoài, Hội nhập kinh tế thế

giới với bảo vệ môi trường ở Việt

Nam, Tạp chí Chuyên đề môi

trường kinh tế, 2001.

T.s Danh Sơn, Các lợi ích về bảo

vệ môi trường ở nước ta, Tạp chi

Bảo vệ môi trường, số 2 năm

2001.

Lõm Minh Triết, Nguyễn Thanh

Hựng, Một vài giải pháp môi

trường cho các cơ sở sản xuất vừa

và nhỏ, Tạp chí Bảo vệ môi

trường, số 7, 2001.

T.s Nguyễn Đắc Huy, Đinh Đức

Tường, Nguyễn Mỹ Hoàng, Một

vài suy nghĩ về quản lý mụi trường

trong nền kinh tế chuyển đổi ở Việt

19