Đồ án Tính toán thiết kế bãi chôn lấp chất thải rắn đô thị cho Thành phố Huế từ năm 2011 đến năm 2030
THIẾT KẾ BCL CHR ĐÔ THỊ CHO TP HUẾ
2011
Mục Lục
CHƢƠNG 1. MỞ ĐẦU...................................................................................................... 6
1.1. Tꢀnh cấp thiết: ....................................................................................................... 6
1.2. Nội dung nghiên cứu:............................................................................................ 7
Phƣơng pháp nghiên cứu:................................................................................... 7
Tổng quan về chất thải rắn đô thị......................................................................... 9
2.1.1. Chất thải rắn là gì? ............................................................................................. 9
2.1.2. Chất thải rắn đô thị............................................................................................. 9
2.1.3. Các nguồn phát sinh chất thải rắn....................................................................... 9
2.1.4. Phân loại chất thải rắn...................................................................................... 10
2.1.5. Thành phần CTR:............................................................................................. 14
Các phƣơng pháp xử lý chất thải rắn ................................................................ 21
2.2.1. Phƣơng pháp xử lý cơ học................................................................................ 22
2.2.2. Phƣơng pháp hóa học....................................................................................... 22
2.2.3. Phƣơng pháp xử lý sinh học............................................................................. 24
2.2.4. Bãi chôn lấp rác vệ sinh ................................................................................... 26
2.2.5. Phƣơng pháp tái chế......................................................................................... 28
2.2.6. Đổ thành đống hay bãi hở ................................................................................ 28
Quy trình kỹ thuật quản lý chất thải rắn............................................................. 29
2.3.1. Thu gom và vận chuyển ................................................................................... 29
2.3.2. Phân loại.......................................................................................................... 30
Đặc điểm tự nhiên ............................................................................................ 33
3.1.1. Vị trꢀ địa lý....................................................................................................... 33
ĐỒ ÁN QUẢN LÝ & XỬ LÝ CHẤT THẢI RẮN
Page 3
THIẾT KẾ BCL CHR ĐÔ THỊ CHO TP HUẾ
2011
3.1.2. Địa hình........................................................................................................... 33
3.1.3. Khí hậu............................................................................................................ 34
3.2 Kinh tế xã hội...................................................................................................... 35
3.2.1. Dân số:............................................................................................................. 35
3.2.2. Thu nhập.......................................................................................................... 37
3.2.3. Văn hóa, giáo dục, y tế..................................................................................... 38
3.3.1. Hiện trạng phát sinh:........................................................................................ 40
3.3.2. Hiện trạng thu gom: ......................................................................................... 41
3.3.3. Một vài cơ sở xử lý chất thải rắn tại Thừa Thiên - Huế: ................................... 43
Lựa chọn địa điểm:............................................................................................ 44
4.1.2. Quy mô diện tích bãi chôn lấp:......................................................................... 44
4.1.3. Vị trí bãi chôn lấp: ........................................................................................... 45
4.1.4. Phân tích lựa chọn địa điểm: ............................................................................ 46
Thiết kế hệ thống thu gom:............................................................................... 47
Tính toán thiết kế bãi chôn lấp:......................................................................... 51
4.3.1. Tính diện tích bãi chôn lấp:.............................................................................. 51
4.3.2. tính toán diện tích các ô chôn lấp:.................................................................... 53
4.3.3. Lớp chống thấm:.............................................................................................. 55
4.3.5. Tꢀnh toán lƣợng khí gas sinh ra, thu gom, xử lý khí: ........................................ 64
4.4. Dự trù kinh tế bãi chôn lấp:.................................................................................... 66
KẾT LUẬN KIẾN NGHỊ…………..…………………………………………………… 67
ĐỒ ÁN QUẢN LÝ & XỬ LÝ CHẤT THẢI RẮN
Page 4
THIẾT KẾ BCL CHR ĐÔ THỊ CHO TP HUẾ
2011
ĐỒ ÁN QUẢN LÝ & XỬ LÝ CHẤT THẢI RẮN
Page 5
THIẾT KẾ BCL CHR ĐÔ THỊ CHO TP HUẾ
2011
CHƢƠNG 1: MỞ ĐẦU
1.1Tꢀnh cấp thiết:
Trong xu thế phát triển kinh tế xã hội, với tốc độ đô thị hóa ngày càng tăng và
sự phát triển mạnh mẽ của các ngành công nghiệp, dịch vụ, du lịch… kéo theo mức
sống của ngƣời dân ngày càng cao đã làm nảy sinh nhiều vấn đề mới, nan giải trong
công tác bảo vệ môi trƣờng và sức khoẻ của cộng đồng dân cƣ. Lƣợng chất thải phát
sinh từ những hoạt động sinh hoạt của ngƣời dân ngày một nhiều hơn, đa dạng hơn
về thành phần và độc hại hơn về tꢀnh chất.
Cách quản lý và xử lý CTRSH tại hầu hết các thành phố, thị xã, địa phƣơng ở
nƣớc ta hiện nay đều chƣa đáp ứng đƣợc các yêu cầu vệ sinh và bảo vệ môi trƣờng.
Không có những bƣớc đi thꢀch hợp, những quyết sách đúng đắn và những giải pháp
đồng bộ, khoa học để quản lý chất thải rắn trong quy hoạch, xây dựng và quản lý
các đô thị sẽ dẫn tới các hậu quả khôn lƣờng, làm suy giảm chất lƣợng môi trƣờng,
kéo theo những mối nguy hại về sức khoẻ cộng đồng, hạn chế sự phát triển của xã
hội.
Một trong những phƣơng pháp xử lý chất thải rắn đƣợc coi là kinh tế nhất cả
về đầu tƣ ban đầu cũng nhƣ quá trình vận hành là xử lý CTR theo phƣơng php chôn
lấp hợp vệ sinh. Đây là phƣơng pháp xử lý chất thải rắn phổ biến ở các quốc gia
đang phát triển và thậm chꢀ đối với nhiều quốc gia phát triển. Nhƣng phần lớn các
bãi chôn lấp CTR ở nƣớc ta không đƣợc quy hoạch và thiết kế theo quy định của bãi
chôn lấp CTR hợp vệ sinh. Các bãi này đều đa số đều không kiểm soát đƣợc khꢀ
độc, mùi hôi và nƣớc rỉ rác là nguồn gây ô nhiễm tiềm tàng cho môi trƣờng đất,
nƣớc và không khꢀ.
Trong những năm qua, cùng với sự phát triển kinh tế, nâng cao đời sống nhân
dân và thực hiện chủ trƣơng phát triển bền vững, phát triển kinh tế, cùng với bảo vệ
môi trƣờng thì hiện nay vấn đề xử lý CTR tại thnh phố Huế cũng đã và đang đƣợc
chꢀnh quyền tỉnh và các cơ quan chức năng quan tâm. Song với thực tế hạn chế về
khả năng tài chꢀnh, kỹ thuật và cả về khả năng quản lý mà tình hình xử lý CTR của
ĐỒ ÁN QUẢN LÝ & XỬ LÝ CHẤT THẢI RẮN
Page 6
THIẾT KẾ BCL CHR ĐÔ THỊ CHO TP HUẾ
2011
thành phố vẫn chƣa đƣợc cải thiện là bao. Tình trạng rác tại đƣờng phố, khu dân cƣ,
rác thải còn đổ bừa bãi xuống sông, suối, ao hồ, các khu đất trống…gây nên tình
trạng ô nhiễm môi trƣờng, đe dọa đến nguy cơ suy thoái tài nguyên đất, nƣớc, không
khꢀ, và ảnh hƣởng đến sức khỏe của ngƣời dân. Rác thải luôn biến đổi và tỉ lệ thuận
với tốc độ gia tăng dân số và phát triển kinh tế. Vì vậy thời gian thu gom, vận
chuyển và xử lý không đáp ứng kịp thời sẽ làm cho mức độ ô nhiễm ngày càng gia
tăng. Trƣớc tình hình đó, đồ án: “Thiết kế bãi chôn lấp ra c thải đô thị cho thành
́
phố Huế đến năm 2030” đƣợc thực hiện nhằm giải quyết tình trạng chất thải rắn
mất vệ sinh và gây ô nhiễm môi trƣờng nhƣ hiện nay, đồng thời cũng giải quyết sức
ép đối với một lƣợng lớn chất thải rắn sinh ra trong tƣơng lai. Với hy vọng hàng
năm có hàng trăm tấn rác đƣợc xử lý, giảm thiểu ô nhiễm môi trƣờng.
1.2Nội dung nghiên cứu:
a. Tổng quan về đặc điểm tự nhiên, điều kiện kinh tế - xã hội thanh phố Huế.
̀
b. Khảo sát, điều tra hiện trạng tình hình thu gom , vận chuyển và xử lý CTR ở
thành phố Huế.
c. Dự báo khối lƣợng và tốc độ phát sinh CTRSH từ năm 2011 đên năm 2030
của thanh phố Huế.
̀
d. Đánh giá sơ bộ các tác động của CTR đến môi trƣờng.
e. Lựa chọn quy mô , địa điểm xây dựng bãi chôn lấp CTR hợp vệ sinh cho
thành phố Huế.
f. Tꢀnh toán thiết kế bãi chôn lấp CTR hợp vệ sinh cho thanh phố Huế.
̀
1.3 Phƣơng pháp nghiên cứu:
a. Thu thập số liệu
- Các văn bản pháp quy của trung ƣơng và địa phƣơng có liên quan đến vấn đề
quản lý vệ sinh môi trƣờng đối với chất thải rắn.
- Các văn bản và các quy định đối với việc xây dựng BCL chất thải rắn hợp vệ
sinh.
ĐỒ ÁN QUẢN LÝ & XỬ LÝ CHẤT THẢI RẮN
Page 7
THIẾT KẾ BCL CHR ĐÔ THỊ CHO TP HUẾ
2011
- Các dữ liệu về điều kiện tự nhiên: địa chất, địa hình, đất, khꢀ tƣợng thuỷ
văn…
- Các dữ liệu về hiện trạng và quy hoạch phát triển kinh tế xã hội của thanh
̀
phố Huế.
b. Điều tra khảo sát hiện trạng CTRSH và các biện pháp xử lý của thành phố
Huế.
c. Khảo sát hiện trạng các bãi rác và khu vực dự kiến xây dựng BCL.
d. Phƣơng pháp thiết kế:
- Áp dụng các biện pháp và kỹ thuật thiết kế bãi chôn lấp CTR hợp vệ sinh
theo TCVN 6696 – 2000.
- Tham khảo các kỹ thuật thiết kế bãi chôn lấp CTR hiện nay tại Việt Nam.
ĐỒ ÁN QUẢN LÝ & XỬ LÝ CHẤT THẢI RẮN
Page 8
THIẾT KẾ BCL CHR ĐÔ THỊ CHO TP HUẾ
2011
CHƢƠNG 2: TỔNG QUAN VỀ CHẤT THẢI RẮN ĐÔ THỊ VÀ
CÁC BIỆN PHÁP XỬ LÝ
2.1. Tổng quan về chất thải rắn đô thị
2.1.1. Chất thải rắn là gì?
Chất thải rắn (Solid Waste) là tòan bộ các loại vật chất đƣợc con ngƣởi loại
bỏ trong các hoạt động kinh tế xã hội của mình (bao gồm các hoạt động sản xuất,
các hoạt động sống và duy trì sự tồn tại của cộng đồng …) trong đó quan trọng nhất
là các loại chất thải sinh ra từ các hoạt động sản xuất và hoạt động sống.
Rác là thuật ngữ đƣợc dùng để chỉ chất thải rắn có hình dạng tƣơng đối cố
định, bị vứt bỏ từ hoạt động của con ngƣời. Rác sinh hoạt hay chất thải rắn sinh hoạt
là một bộ phận của chất thải rắn, đƣợc hiểu là chất thải rắn phát sinh từ các hoạt
động thƣờng ngày của con ngƣời.
2.1.2. Chất thải rắn đô thị
Rác thải thu gom trong khu vực đô thị đƣợc gọi là chất thải rắn đô thị.
Chất thải rắn đô thị là vật chất mà ngƣời tạo ra ban đầu vứt bỏ đi trong khu
vực đô thị mà không đòi hỏi đƣợc bồi thƣờng cho sự vứt bỏ đó và chúng đƣợc xã
hội nhìn nhận nhƣ là một thứ mà thành phố có trách nhiệm thu dọn.
Trong chất thải rắn đô thị, chất thải rắn sinh hoạt chiếm phần lớn về khối
lƣợng.
Chất thải rắn sinh hoạt là chất thải liên quan đến các hoạt động của con
ngƣời, nguồn tạo thành chủ yếu từ khu dân cƣ, các cơ quan trƣờng học, các trung
tâm dịch vụ thƣơng mại.
2.1.3. Các nguồn phát sinh chất thải rắn
Chất thải rắn phát sinh từ nhiều nguồn khác nhau, có thể ở nơi này hay ở nơi
khác; chúng khác nhau về số lƣợng, kꢀch thƣớc, phân bố về không gian. Việc phân
loại các nguồn phát sinh chất thải rắn đóng vai trò quan trọng trong công tác quản lý
ĐỒ ÁN QUẢN LÝ & XỬ LÝ CHẤT THẢI RẮN
Page 9
THIẾT KẾ BCL CHR ĐÔ THỊ CHO TP HUẾ
2011
CTR. CTR có thể phát sinh trong hoạt động cá nhân cũng nhƣ trong hoạt động xã
hội nhƣ từ các khu dân cƣ, chợ, nhà hàng, khách sạn, công ty, văn phòng và các nhà
máy công nghiệp. Một cách tổng quát CTRĐT ở TP Thừa Thiên Huế đƣợc phát sinh
từ các nguồn sau:
a.
Khu dân cƣ: CTR từ khu dân cƣ phần lớn là các loại thực phẩm dƣ thừa hay
hƣ hỏng nhƣ rau, quả…; bao bì hàng hóa (giấy vụn, gỗ, vải da, cao su, PE, PP, thủy
tinh, tro…), một số chất thải đặc biệt nhƣ đồ điện tử, vật dụng hƣ hỏng (đồ gỗ gia
dụng, bóng đèn, đồ nhựa, thủy tinh…), chất thải độc hại nhƣ chất tẩy rửa (bột giặt,
chất tẩy trắng…), thuốc diệt côn trùng, nƣớc xịt phòng bám trên các rác thải.
b.
Khu thƣơng mại: Chợ, siêu thị, cửa hàng, nhà hàng, khách sạn, khu vui chơi
giải trí, trạm bảo hành, trạm dịch vụ…, khu văn phòng (trƣờng học, viện nghiên
cứu, khu văn hóa, văn phòng chꢀnh quyền…), khu công cộng (công viên, khu nghỉ
mát…) thải ra các loại thực phẩm (hàng hóa hƣ hỏng, thức ăn dƣ thừa từ nhà hàng
khách sạn), bao bì (những bao bì đã sử dụng, bị hƣ hỏng) và các loại rác rƣởi, xà
bần, tro và các chất thải độc hại…
c.
Khu xây dựng: nhƣ các công trình đang thi công, các công trình cải tạo nâng
cấp… thải ra các loại xà bần, sắt thép vụn, vôi vữa, gạch vỡ, gỗ, ống dẫn… Các dịch
vụ đô thị (gồm dịch vụ thu gom, xử lý chất thải và vệ sinh công cộng nhƣ rửa
đƣờng, vệ sinh cống rãnh…) bao gồm rác quét đƣờng, bùn cống rãnh, xác súc vật…
d.
Khu công nghiệp, nông nghiệp: CTRSH thải đƣợc thải ra từ các hoạt động
sinh hoạt của công nhân, cán bộ viên chức ở các xí nghiệp công nghiệp, các cơ sở
sản xuất tiểu thủ công nghiệp. Ơ khu vực nông nghiệp chất thải đƣợc thải ra chủ yếu
là: lá cây, cành cây, xác gia súc, thức ăn gia súc thứa hay hƣ hỏng; chất thải đặc biệt
nhƣ: thuốc sát trùng, phân bón, thuốc trừ sâu, đƣợc thải ra cùng với bao bì đựng các
hoá chất đó.
2.1.4. Phân loại chất thải rắn
Việc phân loại chất thải rắn là một công việc khá phức tạp bởi vì sự đa dạng
về chủng loại, thành phần và tính chất của chúng. Có nhiều cách phân loại khác
ĐỒ ÁN QUẢN LÝ & XỬ LÝ CHẤT THẢI RẮN
Page 10
THIẾT KẾ BCL CHR ĐÔ THỊ CHO TP HUẾ
2011
nhau cho mục đꢀch chung là để có biện pháp xử lý thꢀch đáng nhằm làm giảm tính
độc hại của CTR đối với môi trƣờng. Dựa vào công nghệ xử lý, thành phần và tính
chất CTR đƣợc phân loại tổng quát nhƣ sau:
2.1.4.1.Phân loại theo công nghệ quản lý – xử lý:
Phân loại CTR theo loại này ngƣời ta chia làm: các chất cháy đƣợc, các chất
không cháy đƣợc, các chất hỗn hợp.
Bảng 2.1 Phân loại theo công nghệ xử lý
Định nghĩa
Thí dụ
1. Các chất cháy
đƣợc
-Thực phẩm
- Các chất thải ra từ đồ
ăn, thực phẩm
- Rau, quả, thực phẩm
- Giấy
- Các vật liệu làm từ
giấy
- Các túi giấy, các mảnh
bìa, giấy vệ sinh…
- Vải, len…
- Hàng dệt
- Có nguồn gốc từ sợi
-Cỏ, rơm, gỗ
củi
- Các vật liệu và sản
phẩm đƣợc chế tạo từ
gỗ, tre, rơm
- Đồ dùng bằng gỗ nhƣ
bàn ghế, vỏ dừa…
- Chất dẻo
- Các vật liệu và sản
phẩm từ chất dẻo
- Phim cuộn, túi chất dẻo,
bịch nilon…
- Da và cao su
- Các vật liệu và sản
phẩm từ thuộc da và
cao su
- Túi sách da, cặp da, vỏ
ruột xe...
3. Các chất hỗn hợp
- Tất cả các vật liệu
- Đá, đất, cát…
ĐỒ ÁN QUẢN LÝ & XỬ LÝ CHẤT THẢI RẮN
Page 11
THIẾT KẾ BCL CHR ĐÔ THỊ CHO TP HUẾ
2011
khác không phân loại ở
phần 1 và 2 đều thuộc
loại này
2. Các chất không
cháy đƣợc
- Kim loại sắt
- Các loại vật liệu và
sản phẩm đƣợc chế tạo
từ sắt
- Hàng rào, dao, nắp lọ…
- Kim loại
- Các loại vật liệu
không bị nam châm
hút
- Vỏ hộp nhuôm, đồ đựng
bằng kim loại
không phải sắt
- Thuỷ tinh
- Các loại vật liệu và
sản phẩm chế tạo từ
thuỷ tinh
- Chai lọ, đồ dùng bằng
thuỷ tinh, bóng đèn…
- Đá và sành sứ
- Các vật liệu không
cháy khác ngoài kim
loại và thuỷ tinh
- Vỏ ốc, gạch đá, gốm
sứ…
Nguồn: Bảo vệ Môi trường trong Xây dựng cơ bản, Lê Văn Nãi, NXBKHKT,1999
2.1.4.2. Phân loại theo quan điểm thông thƣờng:
a.
Chất thải thực phẩm:
Là loại chất thải mang hàm lƣợng chất hữu cơ cao nhƣ những nông sản hƣ
thối hoặc dƣ thừa: thịt cá, rau, trái cây và các thực phẩm khác. Nguồn thải từ các
chợ, các khu thƣơng mại, nhà ăn… Do có hàm lƣợng chủ yếu là chất hữu cơ nên
chúng có khả năng thối rữa cao cũng nhƣ bị phân hủy nhanh khi có điều kiện nhiệt
độ và độ ẩm cao. Khả năng ô nhiễm môi trƣờng khá lớn do sự phân rã của chất hữu
cơ trong thành phần của chất thải.
b.
Rác rƣởi:
ĐỒ ÁN QUẢN LÝ & XỬ LÝ CHẤT THẢI RẮN
Page 12
THIẾT KẾ BCL CHR ĐÔ THỊ CHO TP HUẾ
2011
Nguồn chất thải rắn này rất đa dạng: thƣờng sinh ra ở các khu dân cƣ, khu
văn phòng, công sở, khu thƣơng mại, nhà hàng, chợ, các khu vui chơi giải trí…
Thành phần của chúng chủ yếu là các loại giấy, bao bì, giấy carton, plastic, nilon…
Với thành phần hóa học chủ yếu là các chất vô cơ, cellolose, và các loại nhựa có thể
đốt cháy đƣợc.
Ngoài ra trong loại chất thải này còn có chứa các loại chất thải là các kim loại
nhƣ sắt, thép, kẽm, đồng, nhôm… là các loại chất thải không có thành phần hữu cơ
và chúng không có khả năng tự phân hủy. Tuy nhiên loại chất thải này hoàn toàn có
thể tái chế lại mà không phải thải vào môi trƣờng.
c.
Chất thải rắn là sản phẩm của các quá trình cháy:
Loại chất thải rắn này chủ yếu là tro hoặc các nhiên liệu cháy còn dƣ lại của
các quá trình cháy tại các lo đốt. Các loại tro thƣờng sinh ra tại các cơ sở sản xuất
công nghiệp, các hộ gia đình khi sử dụng nhiên liệu đốt lấy nhiệt sử dụng cho mục
đꢀch khác. Xét về tính chất thì loại chất thải rắn này là vô hại nhƣng chúng lại rất dễ
gây ra hiện tƣợng ô nhiễm môi trƣờng do khó bị phân hủy và có thể phát sinh bụi
d.
Chất thải độc hại
Các chất thải rắn hóa học, sinh học, chất gây phóng xạ, chất cháy, chất dễ
gây nổ nhƣ pin, bình acquy… Khi thải ra môi trƣờng có ảnh hƣởng đặc biệt nghiệm
trọng tới môi trƣờng. Chúng thƣờng đƣợc sinh ra từ các hoạt động sinh hoạt của
ngƣời dân.
Ngoài ra rác thải nhƣ bông băng, kim tiêm, bệnh phẩm cũng là loại CTR có
tính nguy hại lớn tới môi trƣờng, cũng đƣợc xếp vào dạng chất thải độc hại.
Có cách khác phân loại theo nguồn gốc phát sinh:
-
Chất thải sinh ra từ trong hoạt động sản xuất nông nghiệp:
Các chất thải rắn dƣ thừa trong quá trình sản xuất nông nghiệp rất đa dạng và
phức tạp. Chúng bao gồm các loại tàn dƣ thực vật nhƣ cây, củi, quả không đạt chất
lƣợng bị thải bỏ, các sản phẩm phụ sinh ra trong nông nghiệp, các loại cây con
ĐỒ ÁN QUẢN LÝ & XỬ LÝ CHẤT THẢI RẮN
Page 13
THIẾT KẾ BCL CHR ĐÔ THỊ CHO TP HUẾ
2011
giống không còn giá trị sử dụng… loại chất thải này thƣờng rất dễ xử lý, ít gây ô
nhiễm môi trƣờng.
Tuy nhiên, trong quá trình sản xuất nông nghiệp một số hóa chất đƣợc áp
dụng nhƣ thuốc trừ sâu bệnh, phân bón đƣợc thải bỏ hoặc dƣ thừa cũng đã ảnh
hƣởng đến môi trƣờng đất, nƣớc.
-
Chất thải rắn sinh ra trong xây dựng
Là loại chất thải rắn sinh ra trong quá trình đập phá, đào bới nhằm xây dựng
các công trìng công cộng, dân dụng, giao thông, cầu cống vv… loại chất thải này có
thành phần chủ yếu là các loại gạch đá, xà bần, sắt thép, bê tông, tre gỗ… Chúng
thƣờng xuất hiện ở các khu dân cƣ mới, hoặc các khu vực đang xây dựng.
-
Chất thải rắn sinh ra từ các cống thoát nƣớc, trạm xử lý nƣớc:
Trong loại chất thải này thì thành phần chủ yếu của chúng là bùn đất chiếm
tới 90 - 95%. Nguồn gốc sinh ra chúng là các loại bụi bặm, đất cát đƣờng phố, xác
động vật chết, lá cây, dầu mỡ rơi vãi, kim loại nặng… trên đƣờng đƣợc thu vào ống
cống. Nhìn chung loại chất thải này cũng rất đa dạng và phức tạp và có tꢀnh độc hại
khá cao. Ngoài ra còn một loại chất thải rắn khác cũng đƣợc phân loại chung vào là
bùn thải sinh ra từ các nhà máy xử lý nƣớc thải, trạm xử lý nƣớc thải,phân rút từ
hầm cầu, bể tự hoại. Các loại chất thải rắn này cũng chiếm một lƣợng nƣớc khá lớn (
từ 25 – 95%) và thành phần chủ yếu cũng là bùn đất, chất hữu cơ chƣa hoại.
2.1.5. Thành phần CTR:
2.1.5.1 Thành phần vật lý
CTR ở các đô thị là vật phế thải trong sinh hoạt và sản xuất nên đó là một
hỗn hợp phức tạp của nhiều vật chất khác nhau. Để xác định đƣợc thành phần của
CTRSH một cách chính xác là một việc làm rất khó vì thành phần của rác thải phụ
thuộc rất nhiều vào tập quán cuộc sống, mức sống của ngƣời dân, mức độ tiện nghi
của đời sống con ngƣời, theo mùa trong năm…
ĐỒ ÁN QUẢN LÝ & XỬ LÝ CHẤT THẢI RẮN
Page 14
THIẾT KẾ BCL CHR ĐÔ THỊ CHO TP HUẾ
2011
Thành phần rác thải có ý nghĩa rất quan trọng trong việc lựa chọn các thiết bị
xử lý, công nghệ xử lý cũng nhƣ hoạch định các chƣơng trình quản lý đối với hệ
thống kỹ thuật quản lý CTR.
Theo tài liệu của EPA – USA, trình bày kết quả phân tích thành phần vật lý
của CTRSH cho thấy khi chất lƣợng cuộc sống ngày càng cao thì các sản phẩm thải
loại nhƣ giấy, carton, nhựa ngày càng tăng lên. Trong khi đó thành phần các chất
thải nhƣ kim loại, thực phẩm càng ngày càng giảm xuống.
Theo Viện Kỹ Thuật Nhiệt Đới Và Bảo Vệ Môi Trƣờng thành phần chất thải
rắn ở Việt Nam đƣợc xác định nhƣ sau:
Bảng 2.2 Thành phần chất thải rắn sinh hoạt
STT
01
Tên
Thành phần
Sách, báo và các vật
liệu giấy khác
Tỉ lệ (%)
5.1
Giấy
02
Thủy tinh
Kim loại
Chai, cốc, kính vỡ…
Sắt, nhôm, hợp kim các
loại
0.7
03
0.37
Chai nhựa, bao túi
nilon và các vật nhựa
khác
04
Nhựa
10.52
Thức ăn thừa, rau, trái
cây, các chất khác
Pin, acquy,sơn, bóng
đèn, bệnh phẩm
Sành, sứ, bêtong, đá,
vỏ sò
05
06
Hữu cơ dễ cháy
76.3
0.15
Chất thải nguy hại
07
08
09
Xà bần
2.68
1.93
2.15
Hữu cơ khó phân hủy
Chất có thể đốt cháy
Cao su, da, giả da
Cành cây, gỗ vụn, lông
gia súc, tóc
ĐỒ ÁN QUẢN LÝ & XỬ LÝ CHẤT THẢI RẮN
Page 15
THIẾT KẾ BCL CHR ĐÔ THỊ CHO TP HUẾ
2011
Tổng cộng
100
Nguồn: Viện kỹ thuật nhiệt đới và bảo vệ môi trường 8/2000
a.
Độ ẩm:
Độ ẩm của CTR đƣợc định nghĩa là lƣợng nƣớc chứa trong một đơn vị trọng
lƣợng chất thải ở trong trạng thái nguyên thuỷ.
Việc xác định độ ẩm của rác thải dựa vào tỉ lệ giữa trọng lƣợng tƣơi hoặc khô
của rác thải. Độ ẩm khô đƣợc biểu thị bằng phần trăm trọng lƣợng khô của mẫu. Độ
tƣơi khô đƣợc biểu thị bằng phần trăm trọng lƣợng ƣớt của mẫu và đƣợc xác định
bằng công thức:
Độ ẩm = a- b/ a * 100%
Trong đó:
a : Trọng lƣợng ban đầu của mẫu (kg)
b : Trọng lƣợng của mẫu sau khi sấy khô ở nhiệt độ 1050C (kg)
Độ ẩm của rác phụ thuộc vào mùa mƣa hay nắng. CTR đô thị ở Việt Nam
thƣờng có độ ẩm từ 50 – 70
Bảng 2.3 Độ ẩm của CTR
Độ ẩm
STT
Thành phần
Khoảng dao động
50 –80
Giá trị trung bình
Thực phẩm
Rác làm vƣờn
Gỗ
01
02
03
04
05
70
60
20
20
10
30 – 80
15 – 40
Rác sinh hoạt
Da
15 – 40
8 – 12
ĐỒ ÁN QUẢN LÝ & XỬ LÝ CHẤT THẢI RẮN
Page 16
THIẾT KẾ BCL CHR ĐÔ THỊ CHO TP HUẾ
2011
Vải
Bụi tro, gạch
Giấy
06
07
08
09
10
11
12
13
14
15
6 – 15
6 – 12
4 – 10
2 – 6
2 – 4
2 – 4
1 – 4
1 – 4
1 – 4
1 – 4
10
8
6
Carton
5
Kim loại đen
Đồ hộp
3
3
Kim loại màu
Plastic
3
2
Cao su
2
Thủy tinh
2
Nguồn: George Tchobanoglous, Hilary, Thysen, Rolf elissen, soild
wastes, Engineeriny principles and management issues, Tokyo 1977.
b.
Tỷ trọng:
Tỷ trọng của rác đƣợc xác định bằng phƣơng pháp cân trọng lƣợng để xác
định tỉ lệ giữa trọng lƣợng của mẫu với thể tích của nó, có đơn vị là kg/m3 (hoặc
lb/yd3). Tỷ trọng đƣợc dùng để đánh giá khối lƣợng tổng cộng và thể tích CTR. Tỷ
trọng rác phụ thuộc vào các mùa trong năm, thành phần riêng biệt, độ ẩm không khí.
Đối với nƣớc ta do khí hậu nóng ẩm nên độ ẩm của CTR rất cao, thành phần
rất phức tạp và chứa nhiều chất hữu cơ dễ phân huỷ do đó tỷ trọng của rác khá cao.
Tỷ trọng của CTR được xác định:
Tỷ trọng = khối lƣợng cân CTR/ thể tích chứa khối lƣợng CTR cân bằng
Đơn vị: (kg/m3)
ĐỒ ÁN QUẢN LÝ & XỬ LÝ CHẤT THẢI RẮN
Page 17
THIẾT KẾ BCL CHR ĐÔ THỊ CHO TP HUẾ
2011
Bảng 2.4 Tỷ trọng thành phần CTRSH
Tỷ trọng (lb/yd3)
STT
Thành phần
Khoảng dao động
20 - 60
10 – 30
8 – 70
8 – 30
8 – 20
6 – 16
6 – 12
4 – 15
4 – 14
3 - 10
Giá trị trung bình
01 Bụi, tro, gạch
02 Thủy tinh
03 Kim loại đen
04 Thực phẩm
05 Gỗ
30
12.1
20
18
15
10
8
06 Da
07 Cao su
08 Kim loại màu
09 Rác làm vƣờn
10 Đồ hộp
11 Giấy
10
6.5
5.5
5.1
4
2 – 8
12 Plastic
2 – 8
13 Vải
2 - 6
4
14 Carton
2 - 5
3.1
(Chú thích: lb/yd3 * 0.5933 = kg/m3)
Nguoàn: George Tchobanoglous, Hilary, Thysen, Rolf elissen,soild
wastes, Engineeriny principles and management issues, Tokyo 1977.
2.1.5.2 Thành phần hoá học
ĐỒ ÁN QUẢN LÝ & XỬ LÝ CHẤT THẢI RẮN
Page 18
THIẾT KẾ BCL CHR ĐÔ THỊ CHO TP HUẾ
2011
Thành phần hoá học của CTR đô thị bao gồm chất hữu cơ, chất tro, hàm
lƣợng carbon cố định, nhiệt lƣợng.
a.
Chất hữu cơ:
Chất hữu cơ đƣợc xác định bằng cách lấy mẫu rác đã làm phân tꢀch xác định
độ ẩm đem đốt ở 9500C. Phần bay hơi đi là chất hữu cơ hay còn gọi là tổn thất khi
nung, thông thƣờng chất hữu cơ dao động trong khoảng 40 – 60% giá trị trung bình
53%.
Chất hữu cơ được xác định bằng công thức sau:
Chất hữu cơ (%) = c – d / c * 100
Trong đó:
- c : là trọng lƣợng ban đầu
- d : là trọng lƣợng mẫu CTR sau khi đốt ở 9500C. tức là các chất trơ dƣ hay
chất vô cơ và đƣợc tính:
Chất vô cơ(%) = 100 – chất hữu cơ (%)
Điểm nóng chảy của tro ở nhiệt độ 9500C thể tích của rác có thể giảm 95%.
Các thành phần phần trăm của C ( cacbon), H ( hydro), N ( nitơ), S ( lƣu huỳnh) và
tro đƣợc dùng để xác định nhiệt lƣợng của rác.
Bảng 2.5 Thành phần hóa học của CTRSH
Thành phần
Tỷ trọng (% trọng lƣợng khô)
C
48
3.5
4.4
60
55
78
H
6.4
6
O
N
2.6
0.3
0.3
Kxd
4.6
2
S
Tro
5
Thực phẩm
Giấy
37.6
44
0.4
0.2
6
Carton
5.9
7.2
6.6
10
44.6
22.8
31.2
Kxd
0.2
5
Chất dẻo
Vải, hàng dệt
Cao su
Kxd
0.15
Kxd
10
2.45
10
ĐỒ ÁN QUẢN LÝ & XỬ LÝ CHẤT THẢI RẮN
Page 19
THIẾT KẾ BCL CHR ĐÔ THỊ CHO TP HUẾ
2011
Da
60
8
6
6
11.6
38
10
3.4
0.2
0.4
0.3
0.1
10
4.5
1.5
Lá cây. Cỏ
Gỗ
47.8
49.5
42.7
Bụi, gạch
vụn, tro
26.3
3
2
0.5
0.2
68
Nguoàn: George Tchobanoglous, Hilary, Thysen, Rolf elissen, soild wastes,
Engineeriny principles and management issues, Tokyo 1977.
b.
Hàm lƣợng carbon cố định:
Hàm lƣợng carbon cố định là hàm lƣợng carbon còn lại sau khi đã loại bỏ các
phần vô cơ khác không phải là carbon trong tro khi nung ở 9500 C. Hàm lƣợng này
thƣờng chiếm khoảng 5 – 12%, giá trị trung bình là 7%. Các chất vô
cơ chiếm khoảng 15 - 30%, giá trị trung bình là 20%.
Nhiệt lƣợng: Là giá trị nhiệt tạo thành khi đốt CTR. Giá trị nhiệt đƣợc xác
định theo công thức Dulong:
Btu = 145.4C + 620 (H 1/8 O) + 41S
Trong đó:
+ C : Carbon (%)
+ H : Hydro (%)
+ O : Oxy (%)
+ S : Lƣu huỳnh (%)
Bảng 2.6 Nhiệt lƣợng của rác sinh hoạt
Nhieät löôïng ( Btu/lb)
STT
Thaønh phaàn
Khoaûng dao
ñoäng
Giaù trò trung bình
01
Plastic
12000 - 16000
14000
ĐỒ ÁN QUẢN LÝ & XỬ LÝ CHẤT THẢI RẮN
Page 20
THIẾT KẾ BCL CHR ĐÔ THỊ CHO TP HUẾ
2011
02 Thuyû tinh Cao su
9000 – 12000
7500 – 8500
6500 – 8500
6500 – 8500
6000 – 7500
5000 – 8000
4000 – 5500
1500 – 3000
1000 - 5000
1000 - 5000
100 – 500
10000
8000
7500
7500
7000
7200
4500
4500
3000
3000
300
03
04
05
06
07
08
09
10
11
12
13
Kim loaïi ñen Goã
Da
Vaûi
Carton
Giaáy
Raùc sinh hoaït
Thöïc phaåm
Raùc laøm vöôøn
Buïi, tro, gaïch
Ñoà hoäp
Saét
100 – 500
300
Nguoàn: George Tchobanoglous, Hilary, Thysen, Rolf elissen, soild wastes,
Engineeriny principles and management issues, Tokyo 1977.
2.2 Các phƣơng pháp xử lý chất thải rắn
Xử lý CTR là phƣơng pháp làm giảm khối lƣợng và tꢀnh độc hại của rác,
hoặc chuyển rác thành vật chất khác để tận dụng thành tài nguyên thiên nhiên. Khi
lựa chọn các phƣơng pháp xử lý chất thải rắn cần xem xét các yếu tố sau:
+ Thành phần tính chất chất thải rắn sinh hoạt
+ Tổng lƣợng chất thải rắn cần đƣợc xử lý
+ Khả năng thu hồi sản phẩm và năng lƣợng
+ Yêu cầu bảo vệ môi trƣờng.
ĐỒ ÁN QUẢN LÝ & XỬ LÝ CHẤT THẢI RẮN
Page 21
THIẾT KẾ BCL CHR ĐÔ THỊ CHO TP HUẾ
2011
2.2.1 Phƣơng pháp xử lý cơ học
Phƣơng pháp xử lý cơ học bao gồm các phƣơng pháp cơ bản:
- Phân loại
- Giảm thể tꢀch cơ học
- Giảm kꢀch thƣớc cơ học
a. Phân loại chất thải:
Phân loại chất thải là quá trình tách riêng biệt các thành phần có trong chất
thải rắn sinh hoạt, nhằm chuyển chất thải từ dạng hỗn tạp sang dạng tƣơng đối đồng
nhất. Quá trình này cần thiết để thu hồi những thành phần có thể tái sinh có trong
chất thải rắn sinh hoạt, tách riêng những thành phần mang tính nguy hại và những
thành phần có khả năng thu hồi năng lƣợng.
b. Giảm thể tích bằng phƣơng pháp cơ học:
Nén, ép rác là khâu quan trọng trong quá trình xử lý chất thải rắn. Ơ hầu hết
các thành phố, xe thu gom thƣờng đƣợc trang bị bộ phận ép rác nhằm tăng khối
lƣợng rác, tăng sức chứa của rác và tăng hiệu suất chuyên chở cũng nhƣ kéo dài thời
gian phục vụ cho bãi chôn lấp.
c. Giảm kꢀch thƣớc cơ học:
Là việc cắt, băm rác thành các mảnh nhỏ để cuối cùng ta đƣợc một thứ rác
đồng nhất về kꢀch thƣớc. Việc giảm kꢀch thƣớc rác có thể không làm giảm thể tích
mà ngƣợc lại còn làm tăng thể tích rác. Cắt, giã, nghiền rác có ý nghĩa quan trọng
trong việc đốt rác, làm phân và tái chế vật liệu.
2.2.2 Phƣơng pháp hóa học
Để giảm thể tích và thu hồi các sản phẩm, các phƣơng pháp hóa học chủ yếu
sử dụng trong xử lý chất thải rắn sinh hoạt bao gồm: đốt, nhiệt phân và khí hóa.
a. Đốt rác
Đốt rác là giai đoạn xử lý cuối cùng đƣợc áp dụng cho một loại rác nhất định
không thể xử lý bằng các biện pháp khác. Phƣơng pháp thiêu hủy rác thƣờng đƣợc
ĐỒ ÁN QUẢN LÝ & XỬ LÝ CHẤT THẢI RẮN
Page 22
THIẾT KẾ BCL CHR ĐÔ THỊ CHO TP HUẾ
2011
áp dụng để xử lý các loại rác thải có nhiều thành phần dễ cháy. Thƣờng đốt
bằng nhiên liệu ga hoặc dầu trong các lò đốt chuyên dụng với nhiệt độ trên 10000C.
Ƣu điểm
Ƣu điểm của phƣơng pháp này là khả năng tiêu hủy tốt đối với nhiều loại rác
thải. Có thể đốt cháy cả kim loại, thủy tinh, nhựa, cao su, một số loại chất dƣới dạng
lỏng và bán rắn và các loại chất thải nguy hại. Thể tích rác có thể giảm từ 75 - 96%,
thích hợp cho những nơi không có điều kiện về mặt bằng chôn lấp rác, hạn chế tối
đa vấn đề ô nhiễm do nƣớc rác, có hiệu quả cao đối với chất thải có chứa vi trùng dễ
lây nhiễm và các chất độc hại. Năng lƣợng phát sinh khi đốt rác có thể tận dụng cho
các lò hơi, lò sƣởi hoặc các ngành công nghiệp cần nhiệt và phát điện.
Nhược điểm:
Khí thải từ các lò đốt có nguy cơ gây ô nhiễm môi trƣờng, đặc biệt là các vấn
đề phát thải chất ô nhiễm dioxin trong quá trình thiêu đốt các thành phần nhựa.
+ Vận hành dây chuyền phức tạp, đòi hỏi năng lực kỹ thuật và tay nghề cao.
+ Giá thành đầu tƣ lớn, chi phꢀ tiêu hao năng lƣợng và chi phí xử lý cao.
b. Nhiệt phân
Là cách dùng nhiệt độ cao và áp suất tro để phân hủy rác thành các khꢀ đốt
hoặc dầu đốt, có nghĩa là sử dụng nhiệt đốt. Quá trình nhiệt phân là một quá trình
kín nên ít tạo khí thải ô nhiễm, có thể thu hồi nhiều vật chất sau khi nhiệt phân. Thí
dụ: một tấn rác thải đô thị ở Hoa Kỳ sau khi nhiệt phân có thể thu hồi lại 2 gallons
dầu nhẹ, 5 gallons hắc in và nhựa đƣờng, 25 pounds chất amonium sulfate, 230
pounds than, 133 gallons chất lỏng rƣợu. Tất cả các chất này đều có thể tái sử dụng
nhƣ nhiên liệu.
c. Khí hóa
Quá trình khí hóa bao gồm quá trình đốt cháy một phần nhiện liệu carton để hòan
thành một phần nhiên liệu cháy đƣợc giàu CO2, H2 và một số hydrocarbon no, chủ
yếu là CH4. Khí nhiên liệu cháy đƣợc sau đó đƣợc đốt cháy trong động cơ đốt trong
hoặc nồi hơi. Nếu thiết bị khꢀ hóa đƣợc vận hành ở điều kiện áp suất khí quyển sử
ĐỒ ÁN QUẢN LÝ & XỬ LÝ CHẤT THẢI RẮN
Page 23
THIẾT KẾ BCL CHR ĐÔ THỊ CHO TP HUẾ
2011
dụng không khí làm tác nhân oxy hóa, sản phẩm cuối cùng của quá trình khí hóa là
khꢀ năng lƣợng thấp chứa CO, CO2, H2, CH4 và N2, hắc in chứa C và chất trơ chứa
sẵn trong nhiên liệu và chất lỏng giống nhƣ dầu nhiệt phân.
2.2.3. Phƣơng pháp xử lý sinh học
2.2.3.1 Ủ rác thành phân compost
Ủ sinh học (compost) có thể đƣợc coi nhƣ là quá trình ổn định sinh hóa các
chất hữu cơ để thành các chất mùn. Với thao tác sản xuất và kiểm soát một cách
khoa học tạo môi trƣờng tối ƣu đối với quá trình.
Quá trình ủ hữu cơ từ rác hữu cơ là một phƣơng pháp truyền thống, đƣợc áp
dụng phổ biến ở các nƣớc đang phát triển hay ngay cả các nƣớc phát triển nhƣ
Canada. Phần lớn các gia đình ở ngoại ô các đô thị tự ủ rác của gia đình mình thành
phân bón hữu cơ (Compost) để bón cho vƣờn của chꢀnh mình. Các phƣơng pháp xử
lý phần hữu cơ của chất thải rắn sinh hoạt có thể áp dụng để giảm khối lƣợng và thể
tích chất thải, sản phẩm phân compost dùng để bổ sung chất dinh dƣỡng cho đất, và
sản phẩm khí methane. Các loại vi sinh vật chủ yếu tham gia quá trình xử lý chất
thải hữu cơ bao gồm vi khuẩn, nấm, men và antinomycetes. Các quá trình này đƣợc
thực hiện trong điều kiện hiếu khí hoặc kỵ khꢀ, tùy theo lƣợng oxy có sẵn.
2.2.3.2 Ủ hiếu khí:
Ủ rác hiếu khí là một công nghệ đƣợc sử dụng rộng rãi vào khỏang 2 thập kỷ
gần đây, đặc biệt là ở các nƣớc đang phát triển nhƣ Trung Quốc, Việt Nam.
Công nghệ ủ rác hiếu khí dựa trên sự hoạt động của các vi khuẩn hiếu khꢀ đối
với sự có mặt của oxy. Các vi khuẩn hiếu khí có trong thành phần rác khô thực hiện
quá trình oxy hóa cacbon thành đioxitcacbon (CO2). Thƣờng thì chỉ sau 2 ngày,
nhiệt độ rác ủ tăng lên khoảng 450C và sau 6 - 7 ngày đạt tới 70 - 750C. Nhiệt độ này
đạt đƣợc chỉ với điều kiện duy trì môi trƣờng tối ƣu cho vi khuẩn hoạt động, quan
trọng nhất là không khꢀ và độ ẩm.
Sự phân hủy khí diễn ra khá nhanh, chỉ sau khoảng 2 - 4 tuần là rác đƣợc
phân hủy hoàn toàn. Các vi khuẩn gây bệnh và côn trùng bị phân hủy do nhiệt độ ủ
ĐỒ ÁN QUẢN LÝ & XỬ LÝ CHẤT THẢI RẮN
Page 24
THIẾT KẾ BCL CHR ĐÔ THỊ CHO TP HUẾ
2011
tăng cao. Bên cạnh đó, mùi hôi cũng bị hủy nhờ quá trình hủy yếu khꢀ. Độ ẩm phải
đƣợc duy trì tối ƣu ở 40 - 50%, ngoài khoảng này quá trình phân hủy đều bị chậm
lại.
2.2.3.3 Ủ yếm khí:
Công nghệ ủ yếm khꢀ đƣợc sử dụng rộng rãi ở Ấn Độ (chủ yếu ở quy mô
nhỏ). Quá trình ủ này nhờ vào sự hoạt động của các vi khuẩn yếm khí. Công nghệ
này không đòi hỏi chi phꢀ đầu tƣ ban đầu tốn kém, song nó có những nhƣợc điểm
sau:
Thời gian phân hủy lâu, thƣờng là 4 – 12 tháng.
Các vi khuẩn gây bệnh luôn tồn tại với quá trình phân hủy vì nhiệt độ phân
hủy thấp.
Các khí sinh ra từ quá trình phân hủy là khí methane và khí sunfuahydro gây
mùi khó chịu.
Ƣu điểm của phƣơng pháp xử lý sinh học:
-
Loại trừ đƣợc 50% lƣợng rác sinh hoạt bao gồm các chất hữu cơ là thành
phần gây ô nhiễm môi trƣờng đất, nƣớc và không khí.
Sử dụng lại đƣợc 50% các chất hữu cơ có trong thành phần rác thải để chế
-
biến làm phân bón phục vụ nông nghiệp theo hƣớng cân bằng sinh thái. Hạn chế
việc nhập khẩu phân hóa học để bảo vệ đất đai.
-
Tiết kiệm đất sử dụng làm bãi chôn lấp. Tăng khả năng chống ô nhiễm môi
trƣờng. Cải thiện đời sống cộng đồng.
-
-
-
Vận hành đơn giản, bảo trì dễ dàng. Dễ kiểm soát chất lƣợng sản phẩm.
Giá thành tƣơng đối thấp, có thể chấp nhận đƣợc.
Phân loại rác thải đƣợc các chất có thể tái chế nhƣ (kim loại màu, thép, thủy
tinh, nhựa, giấy, bìa…) phục vụ cho công nghiệp.
Trong quá trình chuyển hóa, nƣớc rác sẽ chảy ra. Nƣớc này sẽ thu lại bằng
-
một hệ thống rãnh xung quanh khu vực để tuần hoàn tƣới vào rác ủ để bổ sung độ
ẩm.
ĐỒ ÁN QUẢN LÝ & XỬ LÝ CHẤT THẢI RẮN
Page 25
THIẾT KẾ BCL CHR ĐÔ THỊ CHO TP HUẾ
2011
-
Nhƣợc điểm
Mức độ tự động của công nghệ chƣa cao.
Việc phân loại chất thải vẫn phải đƣợc thực hiện bằng phƣơng pháp thủ công
-
nên dễ gây ảnh hƣởng đến sức khỏe.
-
-
-
-
-
Nạp liệu thủ công, năng suất kém.
Phần tinh chế chất lƣợng kém do tự trang tự chế.
Phần pha trộn và đóng bao thủ công, chất lƣợng không đều.
Biogas
Rác có nhiều chất hữu cơ, nhất là phân gia súc đƣợc tạo điều kiện cho vi
khuẩn kỵ khí phân hủy tạo thành khꢀ methane. Khꢀ methane đƣợc thu hồi dùng làm
nhiên liệu.
2.2.4. Bãi chôn lấp rác vệ sinh
Chôn lấp hợp vệ sinh là một phƣơng pháp kiểm soát sự phân hủy của chất
thải rắn khi chúng đƣợc chôn nén và phủ lấp bề mặt. Chất thải rắn trong bãi chôn lấp
sẽ bị tan rữa nhờ quá trình phân hủy sinh học bên trong để tạo ra sản phẩm cuối
cùng là các chất giàu dinh dƣỡng nhƣ axit hữu cơ, nitơ, các hợp chất amon và một
số khꢀ nhƣ CO2, CH4.
Nhƣ vậy về thực chất chôn lấp hợp vệ sinh chất thải rắn đô thị vừa là phƣơng
pháp tiêu hủy sinh học, vừa là biện pháp kiểm soát các thông số chất lƣợng môi
trƣờng trong quá trình phân hủy chất thải khi chôn lấp.
Phƣơng pháp này đƣợc nhiều đô thị trên thế giới áp dụng trong quá trình xử lý rác
thải. Thí dụ ở Hoa Kỳ trên 80% lƣợng rác thải đô thị đƣợc xử lý bằng phƣơng pháp
này; hoặc ở các nƣớc Anh, Nhật Bản… Ngƣời ta cũng hình thành các bãi chôn lấp
rác vệ sinh theo kiểu này.
-
Ƣu điểm:
Có thể xử lý một lƣợng lớn chất thải rắn.
Chi phꢀ điều hành các hoạt động của BCL không quá cáo.
-
ĐỒ ÁN QUẢN LÝ & XỬ LÝ CHẤT THẢI RẮN
Page 26
THIẾT KẾ BCL CHR ĐÔ THỊ CHO TP HUẾ
2011
-
Do bị nén chặt và phủ đất lên trên nên các loại côn trùng, chuột bọ, ruồi muỗi
khó có thể sinh sôi nảy nở.
-
Các hiện tƣợng cháy ngầm hay cháy bùng khó có thể xảy ra, ngoài ra còn
giảm thiểu đƣợc mùi hôi thối gây ô nhiễm môi trƣờng không khí.
-
-
Làm giảm nạn ô nhiễm môi trƣờng nƣớc ngầm và nƣớc mặt.
Các BCL khi bị phủ đầy, chúng ta có thể sử dụng chúng thành các công viên,
làm nơi sinh sống hoặc các hoạt động khác.
Ngoài ra trong quá trình hoạt động bãi chôn lấp chúng ta có thể thu hồi khí ga
phục vụ phát điện hoặc các hoạt động khác.
BCL là phƣơng pháp xử lý chất thải rắn rẻ tiền nhất đối với những nơi có thể
sử dụng đất.
-
-
-
-
Đầu tƣ ban đầu thấp so với những phƣơng pháp khác.
BCL là một phƣơng pháp xử lý chất thải rắn triệt để không đòi hỏi các quá
trình xử lý khác nhƣ xử lý cặn, xử lý các chất không thể sử dụng, loại bỏ độ ẩm
(trong các phƣơng pháp thiêu rác, phân hủy sinh học…)
Nhƣợc điểm:
-
Các BCL đòi hỏi diện tꢀch đất đai lớn, một thành phố đông dân có số lƣợng
rác thải càng nhiều thì diện tích bãi thải càng lớn.
-
Cần phải có đủ đất để phủ lấp lên chất thải rắn đã đƣợc nén chặt sau mỗi
ngày.
-
-
-
Các lớp đất phủ ở các BCL thƣờng hay bị gió thổi mòn và phát tán đi xa.
Đất trong BCL đã đầy có thể bị lún vì vậy cần đƣợc bảo dƣỡng định kỳ.
Các BCL thƣờng tạo ra khí methane hoặc hydrogen sunfite độc hại có khả
năng gây nổ hay gây ngạt. Tuy nhiên ngƣời ta có thể thu hồi khí methane có thể đốt
và cung cấp nhiệt.
ĐỒ ÁN QUẢN LÝ & XỬ LÝ CHẤT THẢI RẮN
Page 27
THIẾT KẾ BCL CHR ĐÔ THỊ CHO TP HUẾ
2011
2.2.5. Phƣơng pháp tái chế
Tái chế là hoạt động thu hồi lại từ chất thải các thành phần có thể sử dụng để
chế biến thành các sản phẩm mới sử dụng lại cho các hoạt động sinh hoạt và sản
xuất.
Công nghệ tái chế phù hợp với rác khối lƣợng lớn và nguồn thải rác có đời sống cao.
Ƣu điểm:
-
Tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên bởi việc sử dụng vật liệu đƣợc tái chế thay
cho vật liệu gốc.
-
Giảm lƣợng rác thông qua việc giảm chi phꢀ đổ thải, giảm tác động môi
trƣờng do đổ thải gây ra, tiết kiệm diện tích chôn lấp.
-
Có thể thu hồi lợi nhuận từ các hoạt động tái chế.
Nhƣợc điểm:
Chỉ xử lý đƣợc với tỷ lệ thấp khối lƣợng rác (rác có thể tái chế )
Chi phꢀ đầu tƣ và vận hành cao
-
-
-
Đòi hỏi công nghệ thích hợp
Phải có sự phân loại rác triệt để ngay tại nguồn.
2.2.6. Đổ thành đống hay bãi hở
Đây là phƣơng pháp cổ điển đã đƣợc loài ngƣời áp dụng từ rất lâu đời. Ngay
cả trong thời kỳ Hy Lạp và La Mã cổ đại cách đây khỏang 500 năm trƣớc công
nguyên, ngƣời ta đã biết đổ rác bên ngoài tƣờng các thành lũy - lâu đài và dƣới
hƣớng gió. Cho đến nay phƣơng pháp này vẫn còn đƣợc áp dụng ở nhiều nơi khác
nhau trên thế giới. Đặc biệt tại thị xã Tân An tỉnh Long An, phƣơng pháp xử lý CTR
phổ biến vẫn là đổ thành bãi hở. Phƣơng pháp này có nhiều nhƣợc điểm nhƣ sau:
+ Tạo cảnh quan khó coi, gây cảm giác khó chịu khi con ngƣời thấy hay bắt
gặp chúng.
+ Khi đổ thành đống rác thải sẽ là môi trƣờng thuận lợi cho các loại động vật
gặm nhấm, các loại côn trùng, các vi sinh vật gây bệnh sinh sôi nảy nở gây nguy
hiểm cho sức khỏe con ngƣời.
ĐỒ ÁN QUẢN LÝ & XỬ LÝ CHẤT THẢI RẮN
Page 28
THIẾT KẾ BCL CHR ĐÔ THỊ CHO TP HUẾ
2011
+ Các bãi rác hở bị phân hủy lâu ngày sẽ rỉ nƣớc tạo nên vùng lầy lội, ẩm ƣớt
và từ đó hình thành các dòng nƣớc rò rỉ chảy thấm vào các tầng đất bên dƣới, gây ô
nhiễm nguồn nƣớc ngầm, hoặc tạo thành dòng chảy tràn, gây ô nhiễm nguồn nƣớc
mặt.
+ Bãi rác hở sẽ gây ô nhiễm không khí do quá trình phân hủy rác tạo thành
các khí có mùi hôi thối. Mặt khác ở các bãi rác hở còn có thêm hiện tƣợng “cháy
ngầm” hay có thể cháy thành ngọn lửa và tất cả các quá trình trên sẽ dẫn đến hiện
tƣợng ô nhiễm không khí.
Có thể nói đây là phƣơng pháp rẻ tiền nhất, chỉ tiêu tốn chi phí cho công việc
thu gom và vận chuyển rác từ nơi phát sinh đến bãi rác. Tuy nhiên, phƣơng pháp
này lại đòi hỏi một diện tích bãi thải lớn, do vậy ở các thành phố đôngdân cƣ và quỹ
đất khan hiếm thì nó sẽ trở thành phƣơng pháp đắt tiền cộng với nhiều nhƣợc điểm
nêu trên.
2.3 Quy trình kỹ thuật quản lý chất thải rắn
2.3.1 Thu gom và vận chuyển
a. Thu gom
- Thu gom trực tiếp: Ngƣời công nhân vệ sinh đến từng hộ gia đình mang dụng cụ
chứa rác đến đổ vào phƣơng tiện vận chuyển chở rác. Cách thức này thƣờng áp dụng
cho các nhà trệt, biệt thự, khu thƣơng mại … ngƣời sử dụng dịch vụ này phải trả tiền
cao hơn dịch vụ thu gom gián tiếp.
- Thu gom gián tiếp: Trong cách thu gom này ngƣời công nhân dùng máy móc đƣa
rác từ nơi chứa tập trung lên phƣơng tiện chuyên chở rác. Rác đƣợc các hộ gia đình
mang chứa vào các thùng rác tập trung của khu vực. Cách thức này thƣờng áp dụng
ở trung cƣ, nhà cao tầng. Thƣờng nhà cao tầng hiện đại có thiết kế một ống dẫn rác
để từ tầng trên cùng đến các tầng phꢀa dƣới đều có thể qua ống mà đổ rác vào thùng
chứa ở tầng dƣới cùng.
b. Trung chuyển
ĐỒ ÁN QUẢN LÝ & XỬ LÝ CHẤT THẢI RẮN
Page 29
THIẾT KẾ BCL CHR ĐÔ THỊ CHO TP HUẾ
2011
Tùy vào nhiều yếu tố kinh tế và kỹ thuật thuộc hệ thống quản lý CTR mà
ngƣời ta sẽ áp dụng việc trung chuyển hay không. Nhìn chung trung chuyển rác có
thể áp dụng cho hầu hết các hệ thống thu gom. Phân loại theo phƣơng thức trung
chuyển ngƣời ta có:
+ Trạm chuyển trực tiếp là nơi mà xe thu gom rác đổ rác trực tiếp vào xe
chuyên chở rác.
+ Trạm trung chuyển phối hợp, rác đƣợc đổ trực tiếp lên xe chuyên chở hoặc
chứa tạm tại chỗ tùy lúc.
Trạm trung chuyển phải đƣợc xây dựng và cấu trúc hợp lý cho việc chuyển động của
xe rác, trạm phải kꢀn đảm bảo vệ sinh.
Nguyên tắc điều hành trạm trung chuyển là khi rác bị rơi vãi, tràn khỏi
phƣơng tiện chứa thì phải đƣợc đặt và cho vào chỗ chứa ngay. Trạm cũng cần có hệ
thống phun nƣớc chống bụi, hệ thống khử mùi.
c. Vận chuyển
Hiện nay việc vận chuyển rác có thể thực hiện bằng các phƣơng tiện vận
chuyển trên các trục đƣờng bộ, đƣờng sắt, đƣờng thủy, các hệ thống khꢀ động và
thủy động lực của một số phƣơng tiện vận chuyển khác cũng đƣợc sử dụng cho vận
chuyển rác nhƣng không phổ biến.
Tùy vào vị trꢀ địa lý, địa hình, diện tích mặt bằng và chi phí vận chuyển vv…
mà ngƣời ta chọn cách vận chuyển rác hợp lý nhất. Các yêu cầu vận chuyển rác:
-
-
-
Chi phí vận chuyển thấp nhất
Phƣơng tiện vận chuyển phải kín, hợp vệ sinh
Phải chở rác bằng phƣơng tiện chuyên dùng để đáp ứng tốt các yêu cầu sử
dụng, bảo quản dễ dàng đơn giản.
2.3.2 Phân loại
Chất thải rắn sau khi thu gom sẽ đƣợc vận chuyển về các trạm xử lý để tiến
hành phân loại rác, việc phân loại rác có thể thực hiện bằng tay hoặc bằng các thiết
bị cơ giới hóa vừa nhằm mục đꢀch phân tách các thành phần có thể tái sinh nhƣ thủy
ĐỒ ÁN QUẢN LÝ & XỬ LÝ CHẤT THẢI RẮN
Page 30
Tải về để xem bản đầy đủ
69 trang
20/11/2024
260
Bạn đang xem 30 trang mẫu của tài liệu "Đồ án Tính toán thiết kế bãi chôn lấp chất thải rắn đô thị cho Thành phố Huế từ năm 2011 đến năm 2030", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.
File đính kèm:
- do_an_tinh_toan_thiet_ke_bai_chon_lap_chat_thai_ran_do_thi_c.pdf
