Báo cáo Đánh thuế thu nhập với cổ tức: Thực tiễn thế giới và gợi ý đối với Việt Nam
ĐÁNH THUẾ THU NHẬP VỚI CỔ TỨC:
THỰC TIỄN THẾ GIỚI VÀ GỢI Ý ĐỐI VỚI
VIỆT NAM
Báo cáo chuyên đề số 2/2011
4/25/2011
Phòng Phân tích và Dự báo thị trường
Trung tâm NCKH-ĐTCK (UBCKNN)
NỘI DUNG
1. Thực tiễn việc đánh thuế thu nhập cổ tức trên thế giới và Việt Nam ....................03
1.1 Tình hình thuế thu nhập cổ tức ở các nước trên thế giới .......................................03
1.2 Quy định đánh thuế trên cổ tức tại Việt Nam ........................................................05
1.3 Các quan điểm về thuế thu nhập cổ tức tại Việt Nam............................................08
2. Kết luận và gợi ý chính sách ......................................................................................11
2
1.
Thực tiễn việc đánh thuế thu nhập cổ tức trên thế giới và Việt Nam
1.1. Tình hình áp dụng thuế thu nhập cổ tức ở các nước trên thế giới
Tại Mỹ, thuế đánh vào thu nhập từ cổ tức được bắt đầu áp dụng vào năm 1895. Cho
đến nay vẫn có nhiều ý kiến về việc không nên áp dụng thuế cổ tức tại Mỹ. Năm 2003, Chính
phủ Mỹ - đứng đầu là Tổng thống George W. Bush cam kết sẽ loại bỏ thuế đánh vào thu nhập
của các nhà đầu tư cổ phiếu với luận điểm chính là sự đánh trùng hai loại thuế trên cùng một
cơ sở thu nhập chịu thuế. Tuy nhiên, sau đó việc bãi bỏ thuế này cũng không được thực hiện
mà Quốc Hội Mỹ chỉ thông qua sắc lệnh giảm nhẹ thuế (Jobs and Growth Tax Relief
Reconciliation Act of 2003 - JGTRRA) sau nhiều tháng tranh luận. Mục tiêu của sắc lệnh
thuế này là nhằm tăng nhu cầu lao động, giảm tỷ lệ thất nghiệp và hướng tới các mục tiêu
tăng trưởng kinh tế. Mức thuế suất khởi điểm là 10% được áp dụng cho hầu hết các nhà đầu
tư với cổ tức thông thường (ordinary dividend). Một số nhà đầu tư đáp ứng đủ các điều kiện
về thu nhập cổ tức tiêu chuẩn (qualified dividend) sẽ được áp dụng mức thuế ưu đãi thấp hơn.
Quy định về thu nhập cổ tức tiêu chuẩn được áp dụng đến 31/12/2008 nhưng sau đó được gia
hạn hai lần, đến 31/12/2012 (lần gia hạn đầu tiên kéo dài thời hạn áp dụng đến 31/12/2010).
Bảng 1: Biểu thuế thu nhập cổ tức tại Mỹ từ năm 2003
2003 - 2012
2003 - 2007
2013 -
2008 - 2012
Thu nhập
thông
Cổ tức
thông
Cổ tức
tiêu
Cổ tức
thông
Cổ tức
tiêu
Thu nhập
thông
Cổ tức
thông
Cổ tức
tiêu
thường
thường
chuẩn
thường
chuẩn
thường
thường
chuẩn
10%
15%
25%
28%
33%
35%
5%
5%
10%
15%
25%
28%
33%
35%
0%
0%
15%
28%
31%
36%
15%
28%
31%
36%
10%
15%
25%
28%
33%
35%
15%
28%
31%
36%
15%
15%
15%
15%
15%
15%
15%
15%
39.6%
39.6%
39.6%
Nguồn: IRS
Tại Nhật Bản, theo chính sách miễn giảm thuế, mức thuế suất áp dụng cho thu nhập từ
cổ tức đối với các cổ phiếu niêm yết là 10% trong giai đoạn từ đầu năm 2009 đến hết năm
2012. Sau thời gian này, tất cả các khoản thu nhập từ cổ tức đều phải chịu thuế với mức thuế
suất là 20%. Chính sách giảm thuế này chỉ áp dụng cho các nhà đầu tư cá nhân nắm giữ cổ
phiếu niêm yết và với tỷ lệ nắm giữ đối với một công ty là không quá 5%. Nếu tỷ lệ nắm giữ
của một nhà đầu tư cá nhân đối với một công ty vượt quá 5% hoặc đầu tư vào cổ phiếu chưa
3
niêm yết thì các khoản thu nhập cổ tức từ những khoản đầu tư đó đều phải chịu mức thuế suất
chung là 20%.
Canada cũng áp dụng chính sách thuế đối với thu nhập từ cổ tức. Tuy nhiên, các nhà
làm chính sách tại đây cũng có những chương trình hỗ trợ tín dụng thuế nhằm hỗ trợ cho các
nhà đầu tư nắm giữ cổ phiếu của các công ty trong nước. Bắt đầu từ năm 2005, Canada còn
áp dụng chính sách thuế suất ưu đãi đối với các khoản thu nhập cổ tức tiêu chuẩn (eligible
dividend). Các khoản thu nhập cổ tức tiêu chuẩn là cổ tức mà nhà đầu tư cá nhân Canada
nhận được từ các công ty Canada và có chỉ định bằng văn bản từ các công ty đó. Các khoản
thu nhập cổ tức loại này được hưởng mức thuế suất thấp hơn với mục đích làm giảm tác động
đánh trùng thuế, đặc biệt đối với các công ty có tỷ lệ chi trả cổ tức cao.
Bảng 2: Biểu thuế thu nhập cổ tức tại Canada năm 2010 và 2011
Thuế suất năm 2011
Cổ tức
Thuế suất năm 2010
Cổ tức
Thu nhập chịu thuế
Thu nhập chịu thuế
Thu nhập Lãi
Thu nhập Lãi
năm 2011
năm 2010
Tiêu Không tiêu
chuẩn chuẩn
Tiêu Không tiêu
chuẩn chuẩn
khác vốn
khác vốn
41.544$ đầu tiên
15.0% 7.5% -2.02%
22.0% 11.0% 7.85%
2.08%40.970$ đầu tiên
15.0% 7.5% -4.28%
22.0% 11.0% 5.80%
2.08%
41.544$ - 83.088$
10.83%40.970$ - 81.941$
10.83%
15.83%
19.58%
83.088$ - 128.800$ 26.0% 13.0% 13.49%
Trên 128.800$ 29.0% 14.5% 17.72%
15.83%81.941$ - 127.021$ 26.0% 13.0% 11.56%
19.58%Trên 127.021$
29.0% 14.5% 15.88%
Nguồn: Taxtips.ca
Ngoài mức thuế Chính phủ Liên bang thu theo biểu thuế suất ở trên, các bang cũng có
mức thuế riêng đánh trên thu nhập từ cổ tức của các nhà đầu tư. Tuy nhiên, có thể thấy một
điểm là thuế suất thuế cổ tức thấp hơn khá nhiều so với các mức thuế thu nhập khác như
lương, thưởng... Trên thực tế đây cũng là một giải pháp mà Chính phủ Canada áp dụng nhằm
hỗ trợ các nhà đầu tư nhưng cũng đồng thời dung hòa những ý kiến ở chiều hướng ngược lại
cho rằng không nên đánh thuế vào cổ tức.
Ngoài ra, còn rất nhiều các nước khác cũng áp dụng hình thức thuế cổ tức với những
mức thuế suất khác nhau và tùy thuộc vào từng ngành nghề, loại hình công ty.
Bảng 3: Bảng tỷ suất thuế cổ tức một số quốc gia
Quốc gia
Anh
Mức thuế suất
10 – 32,5%
25%
Áo
Ấn Độ
20 – 25%
4