Luận văn Tổng quan về điều hòa không khí trong ô tô
Luận văn: Tổng quan về điều hòa
không khí trong ô tô
Khoa c¬ khÝ §éng lùc
MôC Lôc
CH-¬NG 1. tæng Quan vÒ ®iÒu hßa kh«ng khÝ trong « t«.......................... 4
1.1. Lý thuyÕt vÒ ®iÒu hßa kh«ng khÝ................................................................................................ 4
1.1.1. Môc ®Ých vÒ ®iÒu hoµ kh«ng khÝ ......................................................................................... 4
1.1.2. Lý thuyÕt vÒ ®iÒu hoµ kh«ng khÝ trong «t« ..................................................................... 4
1.1.3. §¬n vÞ ®o nhiÖt l-îng – M«i chÊt l¹nh – DÇu nhên b«i tr¬n........................................... 6
1.2. CÊu t¹o vµ nguyªn lý ho¹t ®éng cña hÖ thèng ®iÖn l¹nh «t« ................................................. 10
1.2.1. HÖ thèng ®iÖn l¹nh vµ c¸c thµnh phÇn chÝnh.................................................................. 10
1.2.2. M¸y nÐn ............................................................................................................................... 11
1.2.3. Bé ng-ng tô ( giµn nãng).................................................................................................... 18
1.2.4. HÖ thèng ®iÖn l¹nh víi van gi·n në................................................................................... 19
1.2.5. HÖ thèng ®iÖn l¹nh «t« trang bÞ èng tiÕt l-u ................................................................... 24
1.3. §iÒu khiÓ................................ 37
CH-¬NG 2. NH......................... 48
2.1. Chän ph-................................ 48
2.2. M« h×nh ................................ 50
CH-¬NG 3. T« .......................... 52
3.1. Dông cô vµ thiÕt bÞ th«ng th-êng khi söa ch÷a, b¶o tr× hÖ thèng ®iÖn l¹nh «t«.................. 52
3.1.1. Bé ®ång hå ®o ¸p suÊt hÖ thèng ®iÖn ................................................................................ 53
3.1.2. B¬m hót ch©n kh«ng .......................................................................................................... 56
3.1.3. ThiÕt bÞ ph¸t hiÖn x× ga ...................................................................................................... 57
3.2. B¶o tr× söa ch÷a hÖ thèng ®iÖn l¹nh «t« .................................................................................. 59
3.2.1. An toµn kü thuËt ................................................................................................................. 59
3.2.2. Ph-¬ng ph¸p l¾p r¸p bé ¸p kÕ vµo hÖ thèng.................................................................... 62
3.2.4. Rót ch©n kh«ng hÖ ®iÖn l¹nh............................................................................................. 65
3.2.5. Kü thuËt n¹p m«i chÊt l¹nh ............................................................................................... 67
Khoa c¬ khÝ §éng lùc
Lêi nãi ®Çu
Ngµy nay, «t« ®-îc sö dông réng r·i nh- mét ph-¬ng tiÖn giao th«ng th«ng dông. «t«
hiÖn ®¹i thiÕt kÕ nh»m cung cÊp tèi ®a vÒ mÆt tiÖn nghi còng nh- tÝnh n¨ng an toµn cho ng-êi
sö dông. C¸c tiÖn nghi ®-îc sö dông trªn «t« hiÖn ®¹i ngµy cµng ph¸t triÓn, hoµn thiÖn vµ gi÷
vai trß hÕt søc quan träng ®èi víi viÖc ®¶m b¶o nhu cÇu cña kh¸ch hµng nh- nghe nh¹c, xem
truyÒn h×nh, … Mét trong nh÷ng tiÖn nghi phæ biÕn ®ã lµ hÖ thèng ®iÒu hoµ kh«ng khÝ (hÖ
thèng ®iÖn l¹nh) trong «t«.
HÖ thèng ®iÒu hoµ kh«ng khÝ giíi thiÖu nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ lý thuyÕt ®iÒu hoµ
kh«ng khÝ, vÒ cÊu t¹o vµ nguyªn lý lµm viÖc, thiÕt kÕ m« h×nh ®Ó gi¶ng d¹y cho häc sinh,
sinh viªn trong nhµ tr-êng vµ thùc hiÖn c¸c bµi thùc hµnh trªn m« h×nh trong x-ëng, c¸ch
vËn hµnh c¸c m¸y l¹nh trªn «t« hiÖn nay. Néi dung c¬ b¶n cña hÖ thèng ®iÖn l¹nh «t« gåm 3
ch-¬ng: Ch-¬h-¬ng 2: ThiÕt kÕ m«
h×nh cña hÖ tµnh trªn m« h×nh.
Lµ sinh hóng em ®· ®-îc c¸c
thÇy c« trang ®· kÕt thóc kho¸ häc,
®Ó tæng kÕt, ®m ®-îc nhµ tr-êng vµ
khoa c¬ khÝ ®víi néi dung: “ ThiÕt
kÕ chÕ t¹o m«
Chóng nh sÏ ®ãng gãp phÇn
nhá trong c«nµi liÖu tham kh¶o cho
c¸c b¹n häc äc c¸c chuyªn ngµnh
kh¸c ham thÝ
Do néi Õ nªn kh«ng thÓ tr¸nh
khái thiÕu sãt trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò tµi, chóng em rÊt mong ®-îc sù gióp ®ì cña c¸c
thÇy c« vµ b¹n bÌ ®ång nghiÖp ®Ó ®Ò tµi cña em ®-îc hoµn thiÖn h¬n.
Khoa c¬ khÝ §éng lùc
Ch-¬ng 1. Tæng Quan vÒ ®iÒu hßa kh«ng khÝ trong « t«
1.1. Lý thuyÕt vÒ ®iÒu hßa kh«ng khÝ
1.1.1. Môc ®Ých vÒ ®iÒu hoµ kh«ng khÝ
- Läc s¹ch, tinh khiÕt khèi kh«ng khÝ tr-íc khi ®-a vµo cabin «t«.
- Rót s¹ch chÊt Èm -ít trong
khèi kh«ng khÝ nµy.
- Lµm m¸t khèi kh«ng khÝ vµ
duy tr× ®é m¸t ë nhiÖt ®é thÝch hîp.
- Gióp cho kh¸ch hµng vµ
ng-êi l¸i xe
m¸t dÞu, khi
tr-êng trong
Nguyªn
thèng ®iÖn l¹
s¬ ®å khèi (h
Lµm l¹nh
hót Èm
Lµm s¹ch
thiÖu qu¸ tr×nh
¹nh khèi kh«ng
n «t«.
1.1.2. L
HÖ thèn
dùa trªn c¸c
truyÒn dÉn n
hÊp thô nhiÖt vµ ¸p suÊt ®èi víi ®iÓm s«i.
1.1.2.1. Dßng nhiÖt
HÖ thèng ®iÖn l¹nh ®-îc thiÕt kÕ ®Ó
xua ®Èy nhiÖt tõ vïng nµy sang vïng
kh¸c. NhiÖt cã tÝnh truyÒn dÉn tõ vËt
nãng sang vËt nguéi. Sù chªnh lÖch nhiÖt
®é gi÷a hai vËt cµng lín th× dßng ®iÖn l-u
th«ng cµng m¹nh.
H×nh 1.2. TruyÒn nhiÖt nhê sù dÉn nhiÖt.
NhiÖt ®é cña má hµn ®-îc truyÒn ®i trong
thanh ®ång.
NhiÖt truyÒn dÉn tõ vËt nµy sang vËt
kh¸c theo ba c¸ch:
Khoa c¬ khÝ §éng lùc
- DÉn nhiÖt.
- Sù ®èi l-u.
- Sù bøc x¹.
a. DÉn nhiÖt
Sù dÉn nhiÖt x¶y ra gi÷a hai vËt thÓ khi
chóng ®-îc tiÕp xóc trùc tiÕp nhau. NÕu ®Çu
cña mét ®o¹n d©y ®ång tiÕp xóc víi ngän löa
(h×nh 1.2), nhiÖt ®é cña ngän löa sÏ truyÒn ®i
nhanh chãng xuyªn qua ®o¹n d©y ®ång. Trong
d©y ®ång, nhiÖt l-u th«ng tõ ph©n tö nµy sang
ph©n tö kia.
nhiÖt nhanh h
c truyÒn dÉn do
hÝ trªn bÒ mÆt
nung chÝn gµ.
b. Sù ®
NhiÖt cgian cña khèi kh«ng
khÝ bao quan
h×nh thøc cñ
MÆt trêi
kh«ng khÝ ®
mét nguån n
bèc lªn phÝa
nguéi h¬n ë
vËt thÓ nµy (h×nh 1.3). Trong mét
phßng, kh«ng khÝ nãng bay lªn trªn,
kh«ng khÝ nguéi ®i chuyÓn xuèng
Tr¸i §Êt
d-íi t¹o thµnh vßng trßn lu©n chuyÓn
khÐp kÝn, nhê vËy c¸c vËt thÓ trong
H×nh 1.4. TruyÒn dÉn nhiÖt do bøc x¹. MÆt trêi
phßng ®-îc nung nãng ®Òu, ®ã lµ
truyÒn nhiÖt nung nãng Tr¸i §Êt nhê tia hång
ngo¹i.
hiÖn t-îng cña sù ®èi l-u.
c. Sù bøc x¹
Sù bøc x¹ lµ sù truyÒn nhiÖt do tia hång ngo¹i truyÒn qua kh«ng gian xuèng Tr¸i §Êt,
nung nãng Tr¸i §Êt (H×nh 1.4).
Khoa c¬ khÝ §éng lùc
1.1.2.2. Sù hÊp thu nhiÖt
VËt cã thÓ ®-îc tån t¹i ë mét trong ba tr¹ng th¸i : ThÓ r¾n, thÓ láng vµ thÓ khÝ. Muèn
thay ®æi tr¹ng th¸i cña vËt thÓ, cÇn ph¶i truyÒn cho nã mét l-îng nhiÖt. VÝ dô khi ta h¹ nhiÖt
®é cña n-íc xuèng ®Õn 320F (00C) n-íc sÏ ®«ng thµnh ®¸, nÕu ®un nãng lªn ®Õn 2120F (1000
C) n-íc s«i sÏ bèc h¬i. NÕu ta ®un n-íc ®¸ ë 00C th× nã sÏ tan ra, nh-ng n-íc ®¸ ®ang tan
vÉn gi÷ nguyªn nhiÖt ®é. §un n-íc nãng ®Õn 1000C ta tiÕp tôc truyÒn nhiÖt nhiÒu h¬n n÷a
cho n-íc bèc h¬i chØ thÊy nhiÖt ®é cña n-íc gi÷ nguyªn 1000C. HiÖn t-îng nµy gäi lµ Èn
nhiÖt hay tiÒm nhiÖt.
1.1.2.3. ¸p suÊt vµ ®iÓm s«i
Sù ¶nh an träng ®èi víi ho¹t
®éng biÕn th®æi ¸p suÊt trªn m¨t
tho¸ng cña cuÊt cµng lín th× ®iÓm
s«i cµng cao, ¸p suÊt b×nh th-êng.
Ng-îc l¹i, nÕnã sÏ gi¶m. HÖ thèng
®iÒu hoµ kh«g nµy cña ¸p suÊt ®èi
víi sù bèc h¬h hµn gäi lµ m«i chÊt
l¹nh.
1.1.2.4.
Lý thuyc sau:
+ Nguyªn t¾c thø nhÊt: Lµm l¹nh mét vËt thÓ lµ rót bít nhiÖt cña vËt thÓ ®ã.
+ Nguyªn t¾c thø hai: Môc tiªu lµm l¹nh chØ thùc hiÖn tèt khi kho¶ng c¸ch kh«ng gian
cÇn lµm l¹nh ®-îc bao kÝn chung quanh. V× vËy cabin «t« cÇn ph¶i ®-îc bao kÝn vµ c¸ch
nhiÖt tèt.
+ Nguyªn t¾c thø ba: Khi cho bèc h¬i chÊt láng, qu¸ tr×nh bèc h¬i sÏ sinh hµn vµ hÊp
thu mét l-îng nhiÖt ®¸ng kÓ. VÝ dô cho mét Ýt r-îu cån vµo lßng bµn tay, cån hÊp thu nhiÖt
tõ lßng bµn tay ®Ó bèc h¬i. HiÖn t-îng nµy lµm ta c¶m thÊy m¸t l¹nh t¹i ®iÓm giät cån ®ang
bèc h¬i.
1.1.3. §¬n vÞ ®o nhiÖt l-îng – M«i chÊt l¹nh – DÇu nhên b«i tr¬n
1.1.3.1. §¬n vÞ ®o nhiÖt l-îng
Khoa c¬ khÝ §éng lùc
§Ó ®o nhiÖt l-îng truyÒn tõ vËt thÓ nµy sang vËt thÓ kh¸c, th«ng th-êng ng-êi ta dïng
®¬n vÞ Calorie vµ BTU.
- Calorie lµ sè nhiÖt l-îng cÇn cung cÊp cho 1kg n-íc ®Ó t¨ng nhiÖt ®é lªn 10 C .
- BTU viÕt t¾t cña ch÷ British Thermal Unit. NÕu cÇn nung 1 pound n-íc ( 0,454kg)
®Õn 10F (0,550C) ph¶i truyÒn cho n-íc 1 BTU nhiÖt.
1.1.3.2. M«i chÊt l¹nh:....
M«i chÊt l¹nh cßn gäi lµ t¸c nh©n l¹nh hay ga l¹nh dïng trong hÖ thèng ®iÒu hoµ kh«ng
khÝ «t« ph¶i ®¹t ®-îc c¸c yªu cÇu sau ®©y:
- DÔ bèc h¬i cã ®iÓm s«i thÊp.
- Ph¶i trén lÉn ®-îc víi dÇu b«i tr¬n.
- Cã hodÎo, kh«ng g©y sÐt gØ
cho kim lo¹i.
- Kh«ng
HÖ th«nR-12 vµ R-134a.
a. M«i
M«i chÊs«i cña R-12 lµ -220F
(-300C), nhê
- ¦u ®inhiÒu nhiÖt. R-12 hoµ
tan ®-îc tronkho¸ng chÊt), kh«ng
ph¶n øng lµm n¨ng l-u th«ng xuyªn
suèt qua hÖ thèng l¹nh nh-ng kh«ng bÞ gi¶m hiÖu suÊt l¹nh.
- Nh-îc ®iÓm: ChÊt nµy th¶i vµo kh«ng khÝ, nguyªn tö clo tham gia ph¶n øng lµm
thñng tÇng «z«n bao bäc b¶o vÖ Tr¸i §Êt. Trªn tÇng cao tõ 16
÷
48 km, tÇng «z«n b¶o vÖ
Tr¸i §Êt b»ng c¸ch ng¨n chÆn tia cùc tÝm cña mÆt trêi phãng vµo Tr¸i §Êt. Do ®ã, ngµy nay
hÖ thèng ®iÖn l¹nh «t« dïng lo¹i m«i chÊt míi R-134a thay thÕ cho R-12.
b. M«i chÊt l¹nh R-134a
M«i chÊt l¹nh R-134a lµ hîp chÊt gåm flo vµ cacbon. §iÓm s«i cña m«i chÊt R-134a lµ
-150F (-260C).
- ¦u ®iÓm:
Khoa c¬ khÝ §éng lùc
Hîp chÊt nµy kh«ng tham gia ph¸ háng tÇng «z«n. V× trong ph©n tö nµy kh«ng chøa
clo.
- Nh-îc ®iÓm:
R-134a kh«ng hoµ tan ®-îc víi dÇu nhên b«i tr¬n kho¸ng chÊt.
- Mét sè kh¸c biÖt quan träng cña m«i chÊt l¹nh R-134a so víi R-12 lµ:
+ DÇu nhên b«i tr¬n chuyªn dïng cïng víi m«i chÊt l¹nh R-134a lµ c¸c chÊt b«i tr¬n
tæng hîp polyalkalineglycol (PAG) hay polyolester (POE). Hai chÊt b«i tr¬n nµy kh«ng thÓ
hoµ lÉn víi m«i chÊt l¹nh R-12.
+ ChÊt khö Èm dïng cho R-134a kh¸c víi chÊt khö Èm dïng cho R-12.
+ HÖ thèng ®iÖn l¹nh «t« dïng m«i chÊt l¹nh R-134a cÇn ¸p suÊt b¬m cña m¸y nÐn vµ
l-u l-îng kh«ng khÝ gi¶i nhiÖt giµn nãng (bé ng-ng tô) ph¶i t¨ng cao h¬n so víi hÖ thèng
®iÖn l¹nh dïng R-12.
Chó ý: TthuËt sau ®©y:
+ Kh«ng dïng m«i chÊt l¹nh
R-134a vµ ngo hÖ thèng ®iÖn l¹nh.
+ Kh«nm¸y nÐn cña hÖ thèng
R-134a. Nªn
+ Ph¶i s34a.
c. §Ò ph
TÝnh chïi vÞ, kh«ng ch¸y næ.
NÕu tiÕp xóc a. M«i chÊt l¹nh b¾n
vµo m¾t sÏ g©¹nh b¾n vµo m¾t ph¶i
nhanh chãng tù cÊp cøu nh- sau:
+ Kh«ng ®-îc dôi m¾t.
+ T¹t nhiÒu n-íc l· s¹ch vµo m¾t ®Ó lµm t¨ng nhiÖt ®é cho m¾t.
+ B¨ng che m¾t tr¸nh bôi bÈn.
+ §Õn ngay bÖnh viÖn m¾t ®Ó ch÷a trÞ kÞp thêi.
+ NÕu bÞ chÊt l¹nh phun vµo da thÞt, nªn tiÕn hµnh ch÷a trÞ nh- trªn.
Kh«ng nªn x¶ bá m«i chÊt l¹nh vµo trong mét phßng kÝn, v× m«i l¹nh lµm ph©n t¸n khÝ
«xi g©y ra chøng buån ngñ, bÊt tØnh vµ tö vong. NÕu ®Ó m«i chÊt l¹nh tiÕp xóc víi ngän löa
hay kim lo¹i nãng sÏ sinh ra khÝ ®éc. Nªn tu©n thñ mét sè nguyªn t¾c an toµn sau ®©y mçi
khi thao t¸c víi m«i chÊt l¹nh:
+ L-u tr÷ c¸c b×nh chøa m«i chÊt l¹nh vµo chç tho¸ng m¸t. TuyÖt ®èi kh«ng ®-îc h©m
nãng m«i chÊt l¹nh lªn qu¸ 510C .
Khoa c¬ khÝ §éng lùc
+ Kh«ng ®-îc va ch¹m hay gâ m¹nh vµo b×nh chøa m«i chÊt l¹nh.
+ Kh«ng ®-îc trén lÉn R – 12 víi R – 134a.
1.1.2.3. DÇu nhên b«i tr¬n hÖ thèng ®iÖn l¹nh
Tuú theo quy ®Þnh cña nhµ chÕ t¹o, l-îng dÇu
b«i tr¬n kho¶ng 150 ml ®Õn 200ml ®ù¬c n¹p vµo
m¸y nÐn nh»m ®¶m b¶o c¸c chøc n¨ng: B«i tr¬n
c¸c chi tiÕt cña m¸y nÐn tr¸nh mßn vµ kÑt cøng,
mét phÇn dÇu nhên sÏ hoµ lÉn víi m«i chÊt l¹nh vµ
l-u th«ng kh¾p n¬i trong hÖ thèng gióp van gi·n në
ho¹t ®éng chÝnh x¸c, b«i tr¬n cæ trôc m¸y nÐn
.v.v…
DÇu nh
kh«ng sñi bä
tr¬n m¸y nÐn
nh¹t. Khi bÞ
n©u ®en. V× v
hÖ thèng ®iÖn
cã mïi h¨ng
chøa 2ounces (59
ph¶i x¶ s¹ch
lo¹i vµ ®óng
«i tr¬n dïng ®Ó cho
èng ®iÖn l¹nh «t«.
Chñng
nÐn tuú thuéµo lo¹i m«i chÊt l¹nh
®ang sö dông-îng dÇu bÞ thÊt tho¸t
do x× ga, ng-êi ta s¶n xuÊt nh÷ng b×nh dÇu nhên ¸p suÊt ( Pressurizedoil) nh- giíi thiÖu trªn
(h×nh 1.5) . Lo¹i b×nh nµy chøa 59 ml dÇu nhên vµ mét l-îng thÝch øng m«i chÊt l¹nh. L-îng
m«i chÊt l¹nh cïng chøa trong b×nh cã c«ng dông t¹o ¸p suÊt ®Èy dÇu nhên n¹p vµo hÖ thèng.
Cho thªm dÇu nhên vµo hÖ thèng ®iÖn l¹nh «t«.
Trong c«ng t¸c b¶o tr× söa ch÷a ®iÖn l¹nh «t«, cô thÓ nh- x¶ m«i chÊt l¹nh, thay míi
c¸c bé phËn, cÇn ph¶i cho thªm dÇu nhên b«i tr¬n ®óng chñng lo¹i vµ ®óng l-îng. DÇu nhên
ph¶i ®-îc cho thªm sau khi tiÕn hµnh th¸o x¶ m«i chÊt l¹nh, sau khi thay míi mét bé phËn
vµ tr-íc khi rót ch©n kh«ng. DÇu nhên hoµ tan víi m«i chÊt l¹nh vµ l-u th«ng kh¾p xuyªn
suèt hÖ thèng, do vËy bªn trong mçi bé phËn ®Òu cã tÝch tô mét sè dÇu b«i tr¬n khi th¸o rêi
bé phËn nµy ra khái hÖ thèng.
L-îng dÇu nhên b«i tr¬n ph¶i cho thªm sau khi thay míi bé phËn ®-îc quy ®Þnh do nhµ
chÕ t¹o vµ ®-îc chÕ trùc tiÕp vµo bé phËn ®ã. Sau ®©y lµ quy ®Þnh cña h·ng «t« Ford:
Khoa c¬ khÝ §éng lùc
. Giµn l¹nh (bé bèc h¬i) ..…………….. 90 cc.
. Giµn nãng (bé ng-ng tô) ………………. 30 cc.
. BÇu läc hót/Èm ………………. 30 cc.
Tæng thÓ tÝch dÇu b«i tr¬n trong hÖ thèng ®iÖn l¹nh «t« kho¶ng 240 cc.
1.2. CÊu t¹o vµ nguyªn lý ho¹t ®éng cña hÖ thèng ®iÖn l¹nh «t«
1.2.1. HÖ thèng ®iÖn l¹nh vµ c¸c thµnh phÇn chÝnh
1.2.1.1. CÊu t¹o chung cña hÖ thèng ®iÖn l¹nh «t«
HÖ thèng ®iÖn l¹nh «t« lµ mét hÖ thèng ho¹t ®éng ¸p xuÊt khÐp kÝn, gåm c¸c bé phËn
chÝnh ®-îc m« t¶ theo s¬ ®å h×nh 2.1.
H×nh 1.6. S¬ ®å cÊu t¹o hÖ thèng ®iÖn l¹nh trªn «t«.
A. M¸y nÐn cßn gäi lµ blèc l¹nh .
B. Bé ng-ng tô, hay giµn nãng.
C. B×nh läc/hót ¶m hay fin läc.
D. Van gi·n në hay van tiÕt l-u .
E. Van x¶ phÝa cao ¸p.
I. Bé tiªu ©m.
H . Van x¶ phÝa thÊp ¸p.
1. Sù nÐn.
2. Sù ng-ng tô.
3. Sù gi·n në.
4. Sù bèc h¬i.
F. Van gi·n në.
G. Bé bèc h¬i, hay giµn l¹nh.
Khoa c¬ khÝ §éng lùc
1.2.1.2. Nguyªn lý ho¹t ®éng chung cña hÖ thèng ®iÖn l¹nh «t«
Ho¹t ®éng cña hÖ thèng ®iÖn l¹nh (h×nh 1.6) ®-îc tiÕn hµnh theo c¸c b-íc c¬ b¶n sau
®©y nh»m truÊt nhiÖt, lµm l¹nh khèi kh«ng khÝ vµ ph©n phèi luång khÝ m¸t bªn trong cabin
«t«:
a. M«i chÊt l¹nh thÓ h¬i ®-îc b¬m ®i tõ m¸y nÐn (A) d-íi ¸p suÊt cao vµ nhiÖt ®é cao
®Õn bé ng-ng tô( B) .
b.T¹i bé ng-ng tô (giµn nãng) (B) nhiÖt ®é cña m«i chÊt l¹nh rÊt cao, qu¹t giã thæi m¸t
giµn nãng, m«i chÊt l¹nh thÓ h¬i ®-îc gi¶i nhiÖt, gi¶m ¸p nªn ng-ng tô thµnh thÓ láng d-íi
¸p suÊt cao nhiÖt ®é thÊp .
c. M«i chÊt l¹nh thÓ láng tiÕp tôc l-u th«ng ®Õn b×nh läc/hót Èm (C), t¹i ®©y m«i chÊt
l¹nh ®-îc tiÕp tôc lµm tinh khiÕt nhê ®-îc hót hÕt h¬i Èm vµ läc t¹p chÊt.
d. Van gi·n në hay van tiÕt l-u (F) ®iÒu tiÕt l-u l-îng cña m«i chÊt l¹nh thÓ láng ®Ó
phun vµo bé nh. Do ®-îc gi¶m ¸p
nªn m«i chÊt bèc h¬i.
e. Trong in «t«, vµ lµm cho bé
bèc h¬i trë ll-îng lín kh«ng khÝ
xuyªn qua gi
f. Sau ®¸y nÐn.
HÖ thènng van gi·n në TXV
(Thermostatic exed Orfice Tube) ®Ó
tiÕt l-u m«i c
1.2.2. M
M¸y nÐquan träng sau ®©y:
Vai trß thø nhÊt: M¸y nÐn t¹o søc hót hay t¹o ra ®iÒu kiÖn gi¶m ¸p t¹i cöa hót cña nã
nh»m thu håi Èn nhiÖt cña h¬i m«i chÊt l¹nh tõ bé bèc h¬i. §iÒu kiÖn gi¶m ¸p nµy gióp cho
van gi·n në hay èng tiÕt l-u ®iÒu tiÕt ®-îc l-îng m«i chÊt l¹nh thÓ láng cÇn phun vµo bé bèc
h¬i.
Vai trß thø hai: Trong qu¸ tr×nh b¬m, m¸y nÐn lµm t¨ng ¸p suÊt, biÕn m«i chÊt l¹nh thÓ
h¬i thÊp ¸p thµnh m«i chÊt l¹nh thÓ h¬i cao ¸p. ¸p suÊt nÐn cµng cao th× nhiÖt ®é cña h¬i m«i
chÊt l¹nh cµng t¨ng lªn. YÕu tè nµy lµm t¨ng cao ¸p suÊt vµ nhiÖt ®é cña h¬i m«i chÊt l¹nh
lªn gÊp nhiÕu lÇn so víi nhiÖt ®é m«i tr-êng gióp thùc hiÖn tèt qu¸ tr×nh trao ®æi nhiÖt t¹i
giµn nãng.
M¸y nÐn cßn cã c«ng dông b¬m m«i chÊt l¹nh ch¶y xuyªn suèt trong hÖ thèng.
M¸y nÐn ®-îc ph©n ra lµm nh÷ng lo¹i sau:
- M¸y nÐn kiÓu piston :
Khoa c¬ khÝ §éng lùc
-
M¸y nÐn kiÓu piston lo¹i ®Æt ®øng.
- M¸y nÐn kiÓu piston lo¹i ®Æt n»m.
- M¸y nÐn lo¹i c¸nh van quay.
- M¸y nÐn thay ®æi thÓ tÝch b¬m.
1
2
1. MÆt bÝch.
2. Vá m¸
3. Van h
4. Piston
3
4
5. §Üa ca
6. MÆt b
7. §Çu tr
8. §Üa bÞ
9. Buly.
10. Bul«
9
10
5
H×nh 1.7. MÆt c¾t cña m¸y nÐn kiÓu piston ®Æt n»m cã thÓ tÝch b¬m thay ®æi.
1.2.2.1. CÊu t¹o
M¸y nÐn ®-îc cÊu t¹o gåm c¸c chi tiÕt nh- giíi thiÖu h×nh 1.7 vµ h×nh 1.8.
1.2.2.2. Nguyªn lý ho¹t ®éng chung cña m¸y nÐn
XÐt nguyªn lý ho¹t ®éng cña mét lo¹i m¸y nÐn nh- giíi thiÖu ë (h×nh 1.8). §ã lµ mét
lo¹i m¸y nÐn kiÓu piston ®Æt n»m cã thÓ tÝch buång b¬m thay ®æi.
Khoa c¬ khÝ §éng lùc
- M¸y nÐn kiÓu piston lo¹i ®Æt n»m, cßn gäi lµ m¸y nÐn piston ®Æt däc trôc cã kÝch th-íc
nhá gän ®-îc trang bÞ phæ biÕn cho «t« thÕ hÖ míi .
10
9
11
12
8
1
H×nhthay ®æi.
1. T
2. T
3. L
ªn.
an tiÕt l-u.
Òu chØnh.
m.
4. B
5. P
6. P
r¨ng tr-ît.
H×nh (1.7) vµ (1.8) giíi thiÖu kiÓu m¸y nÐn nµy. N¨m piston cña m¸y nÐn ®-îc dÉn
®éng nhê tÊm dao ®éng cã kh¶ n¨ng thay ®æi gãc nghiªng. Mçi khi gãc nghiªng cña tÊm dao
®éng thay ®æi th× kho¶ng c¸ch ch¹y h÷u Ých cña piston sÏ thay ®æi theo, nhê vËy thÓ tÝch m«i
chÊt l¹nh b¬m ®i còng thay ®æi.
Kho¶ng c¸ch cña c¸c piston thay ®æi tuú thuéc vµo m«i chÊt l¹nh cÇn b¬m ®i. Nh- ®·
giíi thiÖu ë trªn, chiÒu dµi kho¶ng ch¹y piston ®-îc ®iÒu khiÓn do tÊm dao ®éng. TÊm dao
®éng cã thÓ thay ®æi gãc nghiªng cña nã trong lóc ®ang b¬m. Gãc nghiªng nµy cµng lín th×
kho¶ng ch¹y cña piston cµng dµi ( h×nh 1.8) vµ b¬m ®i cµng nhiÒu m«i chÊt l¹nh gãc nghiªng
cña tÊm dao ®éng cµng bÐ th× kho¶ng ch¹y cña c¸c piston cµng ng¾n vµ b¬m ®i cµng Ýt m«i
chÊt l¹nh. §Æc tÝnh ho¹t ®éng nµy gióp cho m¸y nÐn cã thÓ b¬m liªn tôc v× nã chØ cÇn b¬m ®i
mét sè l-îng m«i chÊt l¹nh lóc Ýt lóc nhiÒu tuú nhu cÇu lµm l¹nh.
Khoa c¬ khÝ §éng lùc
Gãc nghiªng cña ®Üa dao ®éng ®-îc ®iÒu khiÓn nhê mét van kiÓm so¸t kiÓu lång xÕp bè
trÝ phÝa sau b¬m. Van nµy tù ®éng thu ng¾t hay duçi dµi mçi khi ¸p suÊt trong phÝa thÊp ¸p
t¨ng hay gi¶m. §éng t¸c co, duçi cña van lång xÕp ®iÕu khiÓn mét viªn bi ®ãng hay më ®Ó
kiÓm so¸t bªn trong c¸cte m¸y nÐn. Sù chªnh lÖch ¸p suÊt gi÷a phÝa thÊp vµ ¸p suÊt bªn trong
c¸cte m¸y nÐn sÏ quyÕt ®Þnh vÞ trÝ hay gãc nghiªng cña tÊm dao ®éng.
Khi ¸p suÊt phÝa thÊp ¸p b»ng ¸p suÊt bªn trong c¸cte m¸y nÐn th× gãc nghiªng cña ®Üa
dao ®éng sÏ tèi ®a vµ b¬m ®i mét l-îng tèi ®a m«i chÊt l¹nh. Ng-îc l¹i khi nhu cÇu lµm l¹nh
thÊp, ¸p suÊt t¹i cöa hót b»ng ¸p suÊt chuÈn, van kiÓm so¸t sÏ më cho h¬i m«i chÊt l¹nh tõ
phÝa cao ¸p n¹p vµo c¸cte m¸y nÐn t¹o ra chªnh lÖnh ¸p suÊt gi÷a c¸cte víi cöa hót, lóc nµy
gãc nghiªng cña tÊm dao ®éng sÏ tèi thiÓu, m«i chÊt l¹nh b¬m ®i tèi thiÓu. ChØ cÇn t¨ng nhÑ
¸p suÊt bªn trong c¸cte m¸y nÐn lµ cã thÓ thay ®æi gãc nghiªng cña tÊm dao ®éng.
. Duy ch× ®-îc møc ®é l¹nh theo yªu cÇu b»ng c¸ch thay ®æi thÓ tÝch b¬m cña m¸y nÐn.
. Kh«ng ®èi víi kiÓu m¸y nÐn
th-êng.
. HÖ thèc 320F .
. §¹t hi
C¬ cÊu y nÐn bao gåm piston
®iÒu khiÓn va
* Bé ph
H×nh 1.
* Nguy
- Khi c«p vµ ë ®-êng thÊp ¸p
®Òu lín (h×nh
Khi ®ã l¹i do ¸p suÊt lín cña
®-êng thÊp ¸p.
Van ®iÒu chØnh më phÇn ¸p suÊt thÊp cña buång thÊp ¸p bÞ gi¶m ®i v× qua ®-êng ®Çu
van ®iÒu chØnh ra phÝa ngoµi. Khi ®ã, ¸p suÊt ë phÇn trªn piston vµ lùc cña lß xo (1) lín h¬n
¸p suÊt ë phÇn d-íi piston vµ lß xo (2).
Nã lµm cho vÞ trÝ lÖch nghiªng cña ®Üa cam t¨ng, phÇn t¨ng ®óng b»ng phÇn yªu cÇu
cña c«ng suÊt lµm l¹nh.
- Khi c«ng suÊt lµm l¹nh thÊp th× ¸p suÊt ë ®-êng cao ¸p vµ ®-êng thÊp ¸p ®Òu thÊp
(h×nh 1.9b). Mµng xÕp (2) bÞ gi·n në vµ mµng xÕp (1) còng gi·n në nh-ng th«ng qua ¸p suÊt
thÊp ë ®-êng thÊp ¸p nã lµm van ®iÒu chØnh ®ãng. DÉn ®Õn phÇn thÊp ¸p ë buång ¸p suÊt bÞ
®ãng l¹i. Lóc nµy ¸p suÊt ë buång ¸p suÊt ®-îc t¨ng bëi lç khoan tiÕt l-u.
Khoa c¬ khÝ §éng lùc
1. Van ®iÒu chØnh.
2. Mµng xÕp 1.
3
2
1
3. Mµng xÕp 2.
4. Buång ¸p suÊt.
5. Buång ¸p suÊt.
6. Lß xo 2.
4
5
10
9
7. Lß xo 1.
8. §-êng ¸p suÊt thÊp.
9. §-êng ¸p suÊt cao.
10. Lç khoan tiÕt l-u.
H×nh 1.9 a) S
®éng cña m
suÊt vËn chuy
l¹nh cao h¬
6
1. Van
2. Mµn
4
5
3. Mµn
4. Buå
5. Buå
6. Lß x
7. Lß xo 1.
8. §-êng ¸p suÊt thÊp.
9. §-êng ¸p suÊt cao.
10. Lç khoan tiÕt l-u.
9
8
7
6
H×nh 1.9 b) S¬ ®å cÊu t¹o vµ nguyªn lý ho¹t ®éng cña m¸y nÐn trong tr-êng hîp c«ng suÊt
vËn chuyÓn thÊp h¬n khi c«ng suÊt lµm l¹nh thÊp h¬n – Buång ¸p suÊt cao h¬n.
1.2.2.3. Bé ly hîp ®iÖn tõ
a. CÊu t¹o
Khoa c¬ khÝ §éng lùc
TÊt c¶ c¸c m¸y nÐn (Blèc l¹nh) cña hÖ thèng ®iÖn l¹nh «t« ®Òu ®-îc trang bÞ bé ly hîp
®iÖn tõ. Bé ly hîp nµy ®-îc xem nh- mét phÇn cña buly m¸y nÐn, cã c«ng dông ng¾t vµ nèi
sù truyÒn ®éng gi÷a ®éng c¬ vµ m¸y nÐn mçi khi cÇn thiÕt.
Bé ly hîp ®iÖn tõ bªn trong buly m¸y nÐn cã cÊu t¹o nh- tr×nh bµy ë (h×nh 1.10) giíi
thiÖu chi tiÕt th¸o dêi cña mét bé ly hîp ®iÖn tõ g¾n bªn trong buly m¸y nÐn vµ (h×nh 1.11)
cÊu t¹o cña bé ly hîp ®iÖn tõ.
2
3
4
7
10
6
5
1
H×nh 1.1y nÐn.
1. M
ßng bi.
2.
3. V
4. B
im ®iÒu chØnh khe.
ly hîp.
b. Nguyªn lý ho¹t ®éng
Khi ®éng c¬ «t« khëi ®éng, næ m¸y, buly m¸y nÐn quay theo trôc khuûu nh-ng trôc
khuûu cña m¸y nÐn vÉn ®øng yªn. Cho ®Õn khi ta bËt c«ng t¾c A/C nèi ®iÖn m¸y l¹nh, bé ly
hîp ®iÖn tõ sÏ khíp buly vµo trôc m¸y nÐn cho trôc khuûu ®éng c¬ dÉn ®éng m¸y nÐn b¬m
m«i chÊt l¹nh. Sau khi ®· ®¹t ®Õn nhiÖt ®é l¹nh yªu cÇu, hÖ thèng ®iÖn sÏ tù ®éng ng¾t m¹ch
®iÖn bé ly hîp tõ cho m¸y nÐn ngõng b¬m.
H×nh 1.11 giíi thiÖu mÆt c¾t cña bé ly hîp ®iÖn tõ trôc m¸y nÐn (4) liªn kÕt víi ®Üa bÞ
®éng (2). Khi hÖ thèng ®iÖn l¹nh ®-îc bËt lªn dßng ®iÖn ch¹y qua cuén d©y nam ch©m ®iÖn
cña bé ly hîp, lùc tõ cña nam ch©m ®iÖn hót ®Üa bÞ ®éng (2) ¸p dÝnh vµo mÆt bu ly (3) nªn
lóc nµy c¶ buly lÉn trôc m¸y nÐn khíp cøng mét khèi vµ cïng quay víi nhau ®Ó b¬m m«i
chÊt l¹nh.
Khoa c¬ khÝ §éng lùc
3
2
6
8
H×nh 1.11 KÕt cÊu cña bé ly
hîp ®iÖn tõ trang bÞ trong bé
buly m¸y nÐn:
1. Cuén d©y n©m ch©m ®iÖn,
2. §Üa bÞ ®éng,
3. Buly m¸y nÐn,
4. Trôc m¸y nÐn,
4
5. Vßng bi kÐp,
6. Phít
7. Khe
khíp,
8. N¾p
7
0,56
-
Khi ta nÐo c¸c ®Üa bÞ ®éng (2)
t¸ch dêi mÆt , nh-ng trôc m¸y nÐn
®øng yªn. Quam ch©m ®iÖn kh«ng
quay, lùc hót cña nã ®-îc truyÒn dÉn qua buly (3) ®Õn ®Üa bÞ ®éng (2). §Üa bÞ ®éng (2) ®-îc
g¾n cè ®Þnh vµo ®Çu trôc m¸y nÐn nhê chèt hay r·nh then hoa vµ ®ai èc. Khi ng¾t ®iÖn c¾t
khíp bé ly hîp, c¸c lß xo ph¼ng kÐo ®Üa bÞ ®éng t¸ch ra khái mÆt ma s¸t cña buly (3) ®Ó ®¶m
b¶o kho¶ng c¸ch ly hîp tõ 0,56mm ®Õn 1,45mm.
Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, buly m¸y nÐn quay tr¬n trªn vßng bi kÐp 5 bè trÝ l¾p tr-íc
m¸y nÐn.
Tïy theo c¸ch thiÕt kÕ. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, bé ly hîp ®iÖn tõ ®-îc ®iÒu khiÓn
c¾t nèi nhê c«ng t¾c hay bé æn nhiÖt, bé æn nhiÖt nµy ho¹t ®éng dùa theo ¸p suÊt nhiÖt ®é
cña hÖ thèng ®iÖn l¹nh. Mét vµi kiÓu bé ly hîp cho nèi khíp liªn tôc mçi khi ®ãng nèi m¹ch
c«ng t¾c A/C m¸y l¹nh.
Khoa c¬ khÝ §éng lùc
1.2.3. Bé ng-ng tô ( giµn nãng)
1
2
3
1. Giµn nãng
10
2. Cöa vµo
3. KhÝ nãng
9
4. M«i chÊt l¹nh tõ m¸y
nÐn ®Õn.
8
5. Cöa ra
4
6. M«i chÊt l¹nh ®i ra
giµn l¹nh (bé bèc h¬i).
7. Kh«ng khÝ l¹nh
8. Qu¹
7
5
6
9. èng
10. C¸
ña giµn nãng.
1.2.3.1.
Bé ng-nuèn cong thµnh nhiÒu
h×nh ch÷ U nnh t¶n nhiÖt b¸m ch¾c
vµ b¸m s¸t qp ®øng tr-íc ®Çu xe,
phÝa tr-íc gitô ®-îc l¾p d-íi gÇm
xe, ë vÞ trÝ nµua do xe ®ang lao tíi
vµ do qu¹t giã t¹o ra.
* C«ng dông:
C«ng dông cña bé ng-ng tô lµ lµm cho m«i chÊt l¹nh ë thÓ h¬i d-íi ¸p suÊt vµ nhiÖt ®é
cao, tõ m¸y nÐn b¬m ®Õn, ng-ng tô thµnh thÓ láng.
1.2.3.2. Nguyªn lý lµm viÖc
Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, bé ng-ng tô nhËn ®-îc h¬i m«i chÊt l¹nh d-íi ¸p suÊt vµ
nhiÖt ®é rÊt cao do m¸y nÐn b¬m vµo. H¬i m«i chÊt l¹nh nãng chui vµo bé ng-ng tô qua èng
n¹p bè trÝ phÝa trªn giµn nãng, dßng h¬i nµy tiÕp tôc l-u th«ng trong èng dÉn ®i dÇn xuèng
phÝa d-íi, nhiÖt cña khÝ m«i chÊt truyÒn qua c¸c c¸nh con to¶ nhiÖt vµ ®-îc luång giã m¸t
thæi ®i. Qu¸ tr×nh trao ®æi nµy lµm to¶ mét l-îng nhiÖt rÊt lín vµo trong kh«ng khÝ. L-îng
nhiÖt ®-îc t¸ch ra khái m«i chÊt l¹nh thÓ h¬i ®Ó nã ng-ng tô thµnh thÓ láng t-¬ng ®-¬ng víi
Khoa c¬ khÝ §éng lùc
l-îng nhiÖt mµ m«i chÊt l¹nh hÊp thô trong giµn l¹nh ®Ó biÕn m«i chÊt thÓ láng thµnh thÓ
h¬i.
D-íi ¸p suÊt b¬m cña m¸y nÐn, m«i chÊt l¹nh thÓ láng ¸p suÊt cao nµy ch¶y tho¸t ra tõ
lç tho¸t bªn d-íi bé ng-ng tô, theo èng dÉn ®Õn bÇu läc/hót Èm. Giµn nãng chØ ®-îc lµm m¸t
ë møc trung b×nh nªn hai phÇn ba phÝa trªn bé ng-ng tô vÉn cßn ga m«i chÊt nãng, mét phÇn
ba phÝa d-íi chøa m«i chÊt l¹nh thÓ láng, nhiÖt ®é nãng võa v× ®· ®-îc ng-ng tô.
1.2.4. HÖ thèng ®iÖn l¹nh víi van gi·n në
1.2.4. 1. B×nh läc/hót Èm
a. CÊu t¹o
B×nh läc/hót Èm m«i chÊt l¹nh (h×nh 1.13) lµ mét b×nh kim lo¹i bªn trong cã l-íi läc (2)
vµ chÊt khö Èm (3). ChÊt khö Èm lµ vËt liÖu cã ®Æc tÝnh hót chÊt Èm -ít lÉn trong m«i chÊt
l¹nh. Bªn troi läc hoÆc ®-îc chøa
trong mét tói
tù do trong b
thuéc vµo th
thuéc vµo nhi
PhÝa trª
theo dâi dßn
lµ m¾t ga. B
l¹nh ®-îc l¾p
nhËn ®-îc 1
gi·n në.
5
b. Nguy
M«i chÊt l¹nh, thÓ láng, ch¶y tõ bé ng-ng tô vµo lç
(1) b×nh läc/hót Èm(h×nh 1.13), xuyªn qua líp l-íi läc
(2) vµ bé khö Èm (3). ChÊt Èm -ít tån t¹i trong hÖ thèng
lµ do chóng x©m nhËp vµo trong qu¸ tr×nh l¾p r¸p söa
ch÷a hoÆc do hót ch©n kh«ng kh«ng ®¹t yªu cÇu. NÕu
m«i chÊt l¹nh kh«ng ®-îc läc s¹ch bôi bÈn vµ chÊt Èm
th× c¸c van trong hÖ thèng còng nh- m¸y nÐn sÏ chãng bÞ
háng (h×nh 1.13).
4
3
Sau khi ®-îc tinh khiÕt vµ hót Èm, m«i chÊt láng
chui vµo èng tiÕp nhËn (4) vµ tho¸t ra cöa (5) theo èng
dÉn ®Õn van gi·n në.
1
2
Khoa c¬ khÝ §éng lùc
M«i chÊt l¹nh R-12 vµ m«i chÊt l¹nh R-134a dïng chÊt hót Èm lo¹i kh¸c nhau. èng tiÕp
nhËn m«i chÊt l¹nh ®-îc bè trÝ phÝa trªn b×nh tÝch luü. Mét l-íi läc tinh cã c«ng dông ng¨n
chÆn t¹p chÊt l-u th«ng trong hÖ thèng. Bªn trong l-íi läc cã lç th«ng nhá cho phÐp mét Ýt
dÇu nhên trë vÒ m¸y nÐn.
H×nh 1.13 KÕt cÊu vµ nguyªn lý ho¹t
®éng cña b×nh läc hót Èm.
1. Dßng
2. L-íi
3. Bé kh
4. èng t
5. Dßng
6. Cöa s
m«i chÊ
Khoa c¬ khÝ §éng lùc
1.2.4.2. Van gi·n në trang bÞ bÇu c¶m biÕn nhiÖt
a) CÊu t¹o van gi·n në trang bÞ bÇu c¶m biÕn
3
2
10
5
4
9
Õn.
1. BÇu c¶
2. èng mao dÉn
3. Mµng t¸c ®éng.
4. Lß xo.
8. M«i chÊt l¹nh ë thÓ láng tõ bÇu läc ®i vµo.
9. Cöa ra cña m«i chÊt l¹nh thÓ láng phun vµo
giµn l¹nh.
5. Chèt van
10. §Üa chÆn lß xo.
6. Lç tiÕt l-u thay ®æi.
Trong hÖ thèng ®iÖn l¹nh « t«, van gi·n në ®-îc bè trÝ t¹i cöa vµo cña bé bèc h¬i, nã
ph©n chia hÖ thèng thµnh hai phÝa thÊp ¸p vµ cao ¸p, kho¶ng 100 200 Psi (7
17kg /cm2).
÷
÷
Van gi·n në cã c«ng dông ®Þnh l-îng m«i chÊt l¹nh n¹p vµo bé bèc h¬i ®óng theo yªu
cÇu lµm l¹nh. M«i chÊt l¹nh tho¸t ra khái van gi·n në lµ thÓ láng 100% ®Ó n¹p vµo bé bèc
h¬i vµ sau ®ã biÕn thµnh 100% thÓ h¬i khi ®Õn cöa ra cña bé bèc h¬i. T¹i ®iÓm mµ m«i chÊt
Khoa c¬ khÝ §éng lùc
l¹nh bèc h¬i hoµn toµn ®-îc gäi lµ h¬i m«i chÊt b·o hoµ. H¬i m«i chÊt b·o hoµ tiÕp tôc thu
hót nhiÖt bªn trong bé bèc h¬i vµ trong èng hót cho ®Õn khi ®i vµo m¸y nÐn. Sau khi ®· thu
hót nhiÖt ®-îc gäi lµ m«i chÊt l¹nh qu¸ nhiÖt.
H×nh 1.14 giíi thiÖu kÕt cÊu cña mét van gi·n në trang bÞ bÇu c¶m biÕn nhiÖt (1) vµ
èng mao dÉn (2).
b. Nguyªn lý ho¹t ®éng
¸p suÊt cña bÇu c¶m biÕn nhiÖt t¸c ®éng vµo mµng (3) th¾ng lùc c¨ng cña lß xo (4) më
lín lç ®Þnh l-îng (6) cho nhiÒu m«i chÊt l¹nh thÓ láng n¹p vµo bé bèc h¬i. KÝch th-íc cña lç
®Þnh l-îng thay ®æi tuú theo ¸p suÊt cña bÇu c¶m biÕn nhiÖt t¸c ®éng lªn mµng (3).
Khi van (5) më lín tèi ®a ®-êng kÝnh lç ®Þnh l-îng kho¶ng 0,2 mm. Do lç tho¸t cña
van gi·n në bn vµo bé bèc h¬i, t¹o
gi¶m ¸p gióp ×nh bèc h¬i m«i chÊt
l¹nh hÊp thu nh vµ lµm cho bé bèc
h¬i còng nh-
Chøc n¨
- §Þnh lsuÊt cña m«i chÊt t¹o
®iÒu kiÖn s«i
- Cung h øng víi mäi chÕ ®é
ho¹t ®éng cñ
- Ng¨n
1.2.4.3.
a. CÊu t¹o
H×nh 1.15 giíi thiÖu kÕt cÊu vµ nguyªn lý ho¹t ®éng cña kiÓu van gi·n në cã èng c©n
b»ng bè trÝ ngoµi van. Mµng t¸c ®éng (4) t¸c ®éng lªn c©y ®Èy (5) ®Ó më van (2). MÆt trªn
cña mµng ®-îc ®Æt d-íi ¸p suÊt cña bÇu c¶m biÕn nhiÖt ®é (7) qua èng mao dÉn (8). MÆt
d-íi cña mµng chÞu lùc hót cña m¸y nÐn th«ng qua èng c©n b»ng (3). Cöa vµo cña van cã
l-íi läc tinh (6). Lß xo (1) ®Èy van (2). Cöa ra chÝnh ®-a m«i chÊ l¹nh n¹p vµo bé bèc h¬i.
Bªn trong bÇu c¶m biÕn nhiÖt chøa m«i chÊt dÔ bèc h¬i (m«i chÊt l¹nh). Trong qu¸
tr×nh l¾p r¸p bÇu c¶m biÕn nhiÖt ph¶i ®-îc l¾p chÆt vµo èng cña giµn l¹nh nh»m gióp cho van
gi·n në ho¹t ®éng chÝnh x¸c.
b. Nguyªn lý tiÕt l-u m«i chÊt l¹nh phun vµo bé bèc h¬i cña kiÓu van gi·n në
Khoa c¬ khÝ §éng lùc
- Lß xo (1) ®éi van lªn ®ãng m¹ch m«i chÊt.
- Søc hót trong ®-êng èng hót (kho¶ng gi÷a tõ ®Çu ra cña bé bèc h¬i vµ ®Çu vµo cña
m¸y nÐn) t¸c ®éng qua èng c©n b»ng ¸p suÊt (3) cã khuynh h-íng më van.
8
5
4
1. Lß xo van,
2. Van,
3. èng c©n b»ng,
4. Mµng
5. CÇn ®
6
2
6. Lç vµ
7. BÇu c
8. èng m
9. Lç ra.
1
9
H×nh 1.15 CÊu t¹o cña van gi·n në cã èng c©n b»ng bªn ngoµi.
- ¸p suÊt cña bÇu c¶m biÕn nhiÖt t¸c ®éng më van.
ë chÕ ®é ngõng ho¹t ®éng ¸p suÊt mÆt d-íi mµng (4) m¹nh h¬n mÆt trªn cña mµng, lß
xo (1) ®éi van ®ãng.
Khi m¸y nÐn b¾t ®Çu b¬m, ¸p suÊt bªn d-íi mµng gi¶m nhanh, ®ång thêi ¸p suÊt bªn
trong bÇu c¶m biÕn lín, mµng lâm xuèng Ên cÇn ®Èy (5), m«i chÊt l¹nh thÓ láng phun vµo bé
bèc h¬i. T¹i ®©y m«i chÊt l¹nh b¾t ®Çu s«i vµ bèc h¬i hoµn toµn tr-íc khi rêi khái dµn l¹nh
®Ó trë vÒ m¸y nÐn. Vµo giai ®o¹n nµy m«i chÊt l¹nh l-u th«ng theo m¹ch: Tõ b×nh läc (hót)
Èm l-íi läc (6) van (2) lç tho¸t (9) cöa vµo phÝa d-íi bé bèc h¬i. Trong qu¸
tr×nh s«i vµ bèc h¬i m«i chÊt l¹nh sinh hµn hÊp thu nhiÖt trong ca bin ®Ó lµm m¸t khèi kh«ng
khÝ trong «t«. §Õn khi ®é l¹nh ®· ®¹t yªu cÇu ¸p suÊt bªn trong bÇu c¶m biÕn gi¶m, mµng (4)
vâng lªn kh«ng tú vµo chèt ®Èy (5), lß xo (1) ®éi van (2) ®ãng bít lç n¹p ®Ó h¹n chÕ l-u
Khoa c¬ khÝ §éng lùc
l-îng m«i chÊt phun vµo bé bèc h¬i. §éng t¸c nµy cña van gióp kiÓm so¸t ®-îc l-îng m«i
chÊt l¹nh phun vµo bé bèc h¬i thÝch øng víi mäi chÕ ®é ho¹t ®éng cña hÖ thèng l¹nh.
1.2.5. HÖ thèng ®iÖn l¹nh «t« trang bÞ èng tiÕt l-u
G
H×nh 1.16 S¬ ®å hÖ thèng ®iÖn l¹nh víi èng tiÕt l-u cè ®Þnh.
A. M¸y nÐn víi bé ly hîp ®iÖn tõ
B. C«ng t¾c ¸p suÊt cao
C. Giµn nãng
I. B×nh tÝch lòy
H. Cöa van quan s¸t ¸p suÊt thÊp
1. Sù nÐn
D. Cöa van quan s¸t ¸p suÊt cao
E. Van tiÕt l-u
2. Sù ng-ng tô
3. Sù gi·n në
F. Bé bèc h¬i, hay giµn l¹nh
4. Sù bèc h¬i
G. C«ng t¾c ng¾t m¹ch ¸p suÊt cao.
Khoa c¬ khÝ §éng lùc
1.2.5.1. èng tiÕt l-u
4
H×nh 1.16 CÊu t¹o èng tiÕt l-u.
5. L-íi läc bÈn
1. §Õn giµn l¹nh
2. Mµng läc d¹ng tói
6. Gio¨ng ch÷ O chÆn ¸p suÊt cao
chuyÓn vÒ phÝa ¸p suÊt thÊp.
3. èng tiÒt l-u
4. Vá èng tiÕt l-u
Khoa c¬ khÝ §éng lùc
a. CÊu t¹o
Van tiÕt l-u ®-îc cÊu t¹o gåm: Mµng l-íi läc d¹ng (2), èng tiÕt l-u(3), vá èng tiÕt l-u
(4), L-íi läc (7), gio¨ng ch÷ O ®Ó chÆn ¸p suÊt cao chuyÓn vÒ phÝa ¸p suÊt thÊp.
b. Nguyªn lý ho¹t ®éng:
M«i chÊt tõ giµn nãng d-íi nhiÖt ®é vµ ¸p suÊt cao ®Õn van tiÕt l-u, nã ®-îc läc s¹ch
nhê l-íi läc bÈn (5) sau ®ã m«i chÊt l¹nh ®Õn èng tiÕt l-u ë ®©y m«i chÊt l¹nh nãng ®-îc
®iÒu tiÕi d-íi ¸p suÊt cao vµ qua gio¨ng ch÷ O vµ mµng läc d¹ng tói (2) råi chuyÓn vÒ giµn
l¹nh.
1.2.5.1. B×nh tÝch luü
a. CÊu t¹o
8
1
2
3
5
4
H×nh 1.17 CÊu t¹o cña b×nh tÝch lòy.
1. M«i chÊt l¹nh tõ bé bèc h¬i ®Õn 5. L-íi läc
2. Bé khö Èm
6. M«i chÊt ®Õn m¸y nÐn
7. Hót m«i chÊt l¹nh ë thÓ khÝ
8. C¸i n¾p b»ng chÊt dÎo.
3. èng tiÕp nhËn h×nh ch÷ U
4. Lç khoan ®Ó n¹p m«i chÊt l¹nh
Khoa c¬ khÝ §éng lùc
B×nh tÝch luü ®-îc trang bÞ trªn hÖ thèng ®iÖn l¹nh thuéc kiÓu dïng èng tiÕt l-u cè ®Þnh
thay cho van gi·n në. B×nh nµy ®-îc ®Æt gi÷a bé bèc h¬i vµ m¸y nÐn. CÊu t¹o cña b×nh tÝch
lòy ®-îc m« t¶ nh- (h×nh 1.17).
b. Nguyªn lý ho¹t ®éng
Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña hÖ thèng ®iÖn l¹nh, ë mét vµi chÕ ®é tiÕt l-u, èng tiÕt l-u
cè ®Þnh cã thÓ cung cÊp mét l-îng thÆng d- m«i chÊt l¹nh thÓ láng cho bé bèc h¬i. NÕu ®Ó
cho l-îng m«i chÊt l¹nh nµy trë vÒ m¸y nÐn sÏ lµm háng m¸y nÐn.
§Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy, b×nh tÝch luü ®-îc thiÕt kÕ ®Ó tÝch luü m«i chÊt l¹nh thÓ h¬i
lÉn thÓ láng còng nh- dÇu nhên b«i tr¬n tõ bé bèc h¬i tho¸t ra, sau ®ã gi÷ l¹i m«i chÊt l¹nh
h¬i vµ dÇu nhên, chØ cho phÐp m«i
chÊt l¹nh thÓ
1.2.5.2.
a. CÊu
Bé bèc
cÊu t¹o b»ng
dµi uèn cong
sè c¸c l¸ m
4
máng hót nh
xóc hoµn toµ
chÊt l¹nh. Cö
trÝ bªn d-íi v
bé bèc h¬i (h×nh 1.18). Víi kiÓu
thiÕt kÕ nµy, bé bèc h¬i cã ®-îc diÖn
tÝch hÊp thu nhiÖt tèi ®a trong lóc thÓ
tÝch cña nã ®-îc thu gän tèi thiÓu.
Trong xe «t« bé bèc h¬i ®-îc
1
bè trÝ d-íi b¶ng ®ång hå. Mét qu¹t
®iÖn kiÓu lång sãc thæi mét sè l-îng
lín kh«ng khÝ xuyªn qua bé nµy ®-a
khÝ m¸t vµo ca bin «t«.
5
6
H×nh 1.18 CÊu t¹o (bé bèc h¬i) giµn l¹nh.
1. Cöa dÉn m«i chÊt vµo
2. Cöa dÉn m«i chÊt ra
3. C¸nh t¶n nhiÖt
4. Luång khÝ l¹nh
5. èng dÉn m«i chÊt
6. Luång khÝ nãng.
b. Nguyªn lý ho¹t ®éng
Khoa c¬ khÝ §éng lùc
Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, bªn trong bé bèc (giµn l¹nh) h¬i x¶y ra hiÖn t-îng s«i vµ
bèc h¬i cña m«i chÊt l¹nh vµ thÓ láng. Lóc bèc h¬i m«i chÊt thu hót Èn nhiÖt kh«ng khÝ thæi
xuyªn qua giµn l¹nh. H¬i m«i chÊt cïng Èn nhiÖt kh«ng khÝ ®-îc truyÒn t¶i trong hÖ thèng
®Õn bé ng-ng tô. §ång thêi bé bèc h¬i (giµn l¹nh) trë lªn l¹nh vµ lµm m¸t kh«ng khÝ ®-a
vµo trong cabin «t«.
Trong thiÕt kÕ chÕ t¹o, mét sè yÕu tè kü thuËt sau ®©y quyÕt ®Þnh n¨ng suÊt cña bé bèc
h¬i:
. §-êng kÝnh vµ chiÒu dµi èng dÉn m«i chÊt l¹nh .
. Sè l-îng vµ kÝch th-íc c¸c l¸ máng b¸m quanh èng kim lo¹i.
. Sè l-îng c¸c ®o¹n uèn cong cña èng kim lo¹i.
. Khèi l-îng vµ l-u l-îng kh«ng khÝ thæi xuyªn qua bé bèc h¬i.
Bé bèc kh«ng khÝ thæi xuyªn
qua nã, chÊt «t« nhê èng x¶ bè trÝ
d-íi giµn l¹ng cabin ®-îc tinh chÕ
vµ kh« r¸o.
Tãm l¹il-îng m«i chÊt phun
vµo bé bèc hmäi chÕ ®é t¶i cña hÖ
thèng ®iÖn l¹y vµo bé bèc h¬i qu¸
lín, nã sÏ bÞ trong bé bèc h¬i cao.
M«i chÊt kh«tr¹ng nµy cã thÓ g©y
háng hãc cho «ng ®ñ, ®é l¹nh sÏ rÊt
kÐm do l-în¾p bé bèc h¬i.
C«ng su530m3/giê. Qu¹t giã
kÐp h×nh lång sãc 12V/9,5 amps.
1.2.6. C¸c bé phËn phô
1.2.5.1. èng dÉn m«i chÊt l¹nh
Trong hÖ thèng ®iÖn l¹nh cã hai lo¹i ®-êng èng dÉn chÝnh:
- §-êng èng vÒ (1) (®-êng èng hót) cña m¸y nÐn, hay cßn gäi lµ ®-êng ¸p suÊt thÊp
nèi gi÷a lç ra cña bé bèc h¬i vµ lç hót cña m¸y nÐn (h×nh 1.19).
§-êng èng nµy dÉn ga m«i chÊt l¹nh (thÓ h¬i) d-íi ¸p suÊt thÊp vµ nhiÖt ®é thÊp trë vÒ
m¸y nÐn. T¹i ®©y chu kú l-u th«ng cña m«i chÊt l¹nh l¹i tiÕp tôc.
Khoa c¬ khÝ §éng lùc
- §-êng èng ®i (1) b¾t ®Çu tõ lç ra cña m¸y nÐn, cßn gäi lµ ®-êng èng ¸p suÊt cao nèi
m¸y nÐn víi bé ng-ng tô, nèi bé ng-ng tô víi b×nh läc/ hót Èm, tõ b×nh läc/hót Èm nèi víi
cöa vµo cña van gi·n në.
Nh÷ng èng dÉn vµo m¸y nÐn ®-îc sö dông lo¹i èng mÒm ®Ó cã thÓ cïng rung víi m¸y
3
4
6
5
7
2
15
14
16
H×nh 1.19 C¸c èng dÉn m«i chÊt trªn hÖ thèng diÖn l¹nh «t« trang bÞ van gi·n në.
1. èng hót vÒ m«i chÊt thÓ h¬i thÊp ¸p, 2. èng b¬m ®i m«i chÊt thÓ h¬i cao ¸p, 3.
Kh«ng khÝ nãng ngoµi xe, 4. Giµn nãng, 5. BÇu läc/hót Èm, 6. M¾t ga, 7. KÐt n-íc,
8. Qu¹t kÐt n-íc, èng dÉn m«i chÊt láng cao ¸p, 10. §éng c¬, 11. M¸y nÐn, 12. Van
STV, 13. Qu¹t nång sãc, 14. Giµn l¹nh, 15. Van gi·n në, 16. Kh«ng khÝ l¹nh.
Khoa c¬ khÝ §éng lùc
nÐn. èng mÒm ®-îc lµm b»ng cao su víi mét hai líp bÖn, giíi thiÖu (h×nh 1.20). Trong qu¸
tr×nh ho¹t ®éng dµi ngµy, mét Ýt l-îng m«i chÊt l¹nh R-12 còng nh- R-134a cã thÓ thÈm thÊu
tho¸t ra ngoµi.
1
2
3
4
5
H×nh 1.20 CÊu t¹o cña èng dÉn
m«i chÊt l¹nh.
1. èng dÉn m«i chÊt l¹nh
2. Líp bÖn
3. Líp ma s¸t
4. Líp bÖn,
5. Vá bäc
èng kim cè ®Þnh tõ giµn nãng
®Õn bÇu läc, h th-íc tõ 12,7 15,9
mm. §-êng è
1.2.5.2.
Lµ mét h «t« cã thÓ quan s¸t
dßng m«i chtra söa ch÷a. Cöa sæ
nµy cßn gäi lhay bè trÝ trªn ®-êng
2
H×nh 1.21 Ph©n biÖt c¸c t×nh
tr¹ng kh¸c nhau cña dßng
m«i chÊt ch¶y qua kÝnh cöa
sæ quan s¸t.
1. Bong bãng,
2. Sñi bät,
3. KÐo m©y,
4.Trong suèt, 5. KÐo säc dÇu.
5
4
3
Tải về để xem bản đầy đủ
80 trang
30/08/2024
280
Bạn đang xem 30 trang mẫu của tài liệu "Luận văn Tổng quan về điều hòa không khí trong ô tô", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.
File đính kèm:
- luan_van_tong_quan_ve_dieu_hoa_khong_khi_trong_o_to.pdf
