Báo cáo chuyên đề Hệ thống chính sách quản lý chất lượng, vệ sinh an toàn thực phẩm trong ngành thuỷ sản

BỘ NN & PTNT

VIỆN KINH TẾ VÀ QUY HOẠCH THUỶ SẢN

======= o0o =======

BÁO CÁO CHUYÊN ĐỀ

HỆ THỐNG CHÍNH SÁCH QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG, VỆ SINH

AN TOÀN THỰC PHẨM TRONG NGÀNH THUỶ SẢN

Chủ biên: Nguyễn Mạnh Cường

Trung tâm Tư vấn và Quy hoạch phát triển thuỷ sản

Hà Nội, tháng 11 năm 2008

1

MỤC LỤC

Ph ầ n 1: T ổ ch ứ c nghiên c ứ u tri ể n khai th ự c hi ệ n v ă n b ả n Lu ậ t, ban hành các v ă n

b ả n d ướ i Lu ậ t trong l ĩ nh v ự c v ệ sinh an toàn th ự c ph ẩ m th ủ y s ả n và b ả o v ệ độ ng

th ự c v ậ t th ủ y s ả n................................................................................................ 4

1. V ỉệ c phân công, ph ố i h ợ p v ớ i các B ộ , Ngành trong l ĩ nh v ự c qu ả n lý Nhà

n ướ c v ề VSATTP: ............................................................................................. 4

2. L ĩ nh v ự c Qu ả n lý ch ấ t l ượ ng, an toàn v ệ sinh th ủ y s ả n ............................. 5

3. L ĩ nh v ự c qu ả n lý s ứ c kho ẻ độ ng th ự c v ậ t d ướ i n ướ c và l ưỡ ng c ư (Ch ứ c

n ă ng thú y th ủ y s ả n đ ã chuy ể n giao cho C ụ c Thú Y – BNN&PTNT) .................. 7

4. Công tác qu ả n lý liên ngành v ề an toàn v ệ sinh th ự c ph ẩ m: ..................... 9

Ph ầ n 2: T ổ ch ứ c xây d ự ng, ki ệ n toàn b ộ máy t ổ ch ứ c và tri ể n khai th ự c hi ệ n h ệ

th ố ng ki ể m soát ch ấ t l ượ ng an toàn v ệ sinh t ừ trung ươ ng đế n đị a ph ươ ng...... 11

1. H ệ th ố ng v ă n b ả n pháp quy v ề t ổ ch ứ c h ệ th ố ng: ................................... 11

2. B ộ máy t ổ ch ứ c ....................................................................................... 11

3. H ệ th ố ng t ổ ch ứ c qu ả n lý ch ấ t l ượ ng t ừ Trung ươ ng đế n đị a ph ươ n g ...... 13

4. Các v ă n b ả n pháp lý liên quan đế n qu ả n lý Ch ấ t l ượ ng, An toàn v ệ sinh

thu ỷ s ả n ........................................................................................................ 13

4.1. V ă n b ả n pháp lý liên quan đế n qu ả n lý ch ấ t l ượ ng an toàn v ệ sinh s ả n

ph ẩ m thu ỷ s ả n và qu ả n lý đ i ề u ki ệ n đả m b ả o ATVS c ơ s ở s ả n xu ấ t kinh

doanh thu ỷ s ả n .......................................................................................... 13

4.2. V ă n b ả n pháp lý v ề ki ể m soát nh ằ m đả m b ả o ch ấ t l ượ ng an toàn v ệ sinh

nguyên li ệ u tr ướ c ch ế bi ế n:........................................................................ 16

4.2.1. Ki ể m soát an toàn v ệ sinh vùng thu ho ạ ch nhuy ễ n th ể 2 m ả nh v ỏ ... 16

4.2.2. Ki ể m soát d ư l ượ ng hoá ch ấ t độ c h ạ i trong th ủ y s ả n nuôi :............... 18

4.2.3. Qu ả n lý thu ố c thú y, ch ấ t x ử lý môi tr ườ ng ...................................... 19

4.2.4. Ki ể m tra ch ấ t l ượ ng th ứ c ă n nuôi tr ồ ng th ủ y s ả n ............................. 20

4.2.5. V ề ki ể m soát xu ấ t, nh ậ p kh ẩ u gi ố ng th ủ y s ả n .................................. 21

4.2.6. Công tác phòng b ệ nh, ch ố ng d ị ch b ệ nh thu ỷ s ả n ............................ 21

5. T ồ n t ạ i, khó kh ă n:................................................................................... 23

2

MỞ ĐẦU

Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật của Việt Nam về VSATTP đã và

đang được bổ sung, điều chỉnh, hoàn thiện. Nhà nước đã xây dựng và sửa đổi

một số đạo luật liên quan đến ATTP như Luật Thủy sản (2003), Pháp lệnh chất

lượng hàng hóa (sửa đổi) (2003), Pháp lệnh Vệ sinh an toàn thực phẩm (2004).

Các Nghị định của Chính phủ hướng dẫn thi hành Pháp lệnh, Thông tư

liên tịch Y tế - Thủy sản hướng dẫn thực hiện các văn bản pháp luật trên về cơ

bản đã được xây dựng và ban hành phù hợp với những quy định của thị trường

nhập khẩu, các tổ chức quốc tế (Codex,...) đảm bảo tính hội nhập. Việc phân

công thực thi chính sách và quy định pháp luật về VSATTP giữa các Bộ ngành

có liên quan như Y tế, Thuỷ sản cơ bản phù hợp.

Trong những năm vừa qua, việc thực hiện chính sách và pháp luật về an

toàn vệ sinh thực phẩm nói chung, trong thủy sản nói riêng luôn được ngành

Thuỷ sản tổ chức triển khai thực hiện đúng, hiệu quả nhằm nâng cao uy tín, chất

lượng an toàn vệ sinh thủy sản Việt Nam trên thị trường quốc tế, bên cạnh đó

góp phần đảm bảo sức khỏe cho người tiêu dùng trong nước, quốc tế.

Dưới sự chỉ đạo của Bộ Thủy sản trước đây trước đây, Cục Quản lý Chất

lượng, An toàn vệ sinh và Thú y Thủy sản trước đây đã tổ chức triển khai thực

hiện các văn bản Luật (Pháp lệnh vệ sinh thực phẩm, Nghị định của Chính phủ

Quy định chi tiết thi hành một số điều của Pháp lệnh Vệ sinh an toàn thực

phẩm…) thông qua các hoạt động quản lý nhà nước về an toàn vệ sinh và thú y

thủy sản.

3

Phần 1: Tổ chức nghiên cứu triển khai thực hiện văn bản Luật, ban

hành các văn bản dưới Luật trong lĩnh vực vệ sinh an toàn thực

phẩm thủy sản và bảo vệ động thực vật thủy sản

1. Vỉệc phân công, phối hợp với các Bộ, Ngành trong lĩnh vực quản lý

Nhà nước về VSATTP:

Căn cứ Pháp lệnh Vệ sinh an toàn thực phẩm năm 2003, Nghị định

163/2004/NĐ-CP ngày 07/9/2004 của Chính phủ hướng dẫn thi hành một số

điều của Pháp lệnh Vệ sinh an toàn thực phẩm, ngày 08/12/2005 Bộ Thủy sản

trước đây và Bộ Y tế đã ký Thông tư liên tịch số 24/2005/TTLT-BYT-BTS

hướng dẫn phân công, phối hợp quản lý nhà nước về vệ sinh an toàn thực phẩm

thủy sản. Trong đó xác định:

Bộ Thủy sản trước đây :

- Kiểm soát chất lượng an toàn vệ sinh thực phẩm thủy sản kể từ khâu sản

xuất thức ăn cho thủy sản, quá trình nuôi trồng, đánh bắt, bảo quản vận chuyển

thủy sản tươi ướp đá, chế biến, và cấp chứng nhận chất lượng cho lô hàng thủy

sản trước khi xuất khẩu, hoặc đưa ra tiêu thụ tại thị trường nội địa.

- Kiểm tra chất lượng và an toàn vệ sinh thủy sản nhập khẩu làm nguyên

liệu cho chế biến và cấp chứng nhận cho các lô hàng chế biến từ nguyên liệu nói

trên, trước khi tái xuất hoặc đưa ra thị trường tiêu thụ nội địa.

- Căn cứ kết quả kiểm tra chứng nhận chất lượng phụ gia, phẩm màu, hóa

chất bảo quản, sản phẩm tẩy rửa khử trùng của Bộ Y tế, thực hiện kiểm tra quá

trình sử dụng trong Ngành thủy sản.

Về công tác bảo vệ sức khỏe động thực vật (công tác thú y):

Pháp lệnh Thú y, Pháp lệnh bảo vệ Thực vật, Pháp lệnh Giống cây trồng,

Pháp lệnh Giống vật nuôi và các Nghị định hướng dẫn kèm theo, đã phân định

rõ trách nhiệm, phạm vi kiểm soát giữa Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn

và Bộ Thủy sản trước đây; Qua đó việc phối hợp giữa các cơ quan chức năng

của hai Bộ là Cục Thú y - Bộ NN&PTNT và Cục Quản lý CL, ATVS & TYTS

trước đây tốt và thường xuyên hỗ trợ cho nhau.

Từ quý 1/2005: Định kỳ hàng quý, các cơ quan có chức năng liên quan

đến quản lý chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm là: Tổng cục Tiêu chuẩn Đo

lường Chất lượng (Bộ Khoa học Công nghệ), Tổng cục Hải quan (Bộ Tài

chính), Cục Quản lý thị trường (Bộ Công thuơng), Cục Thú y (Bộ NN&PTNT),

4

Cục An toàn vệ sinh thực phẩm (Bộ Y tế), Cục Quản lý CL, ATVS & TYTS (Bộ

Thủy sản trước đây) họp giao ban để thống nhất giải pháp phối hợp, giải quyết

chồng chéo hay bỏ sót và thống nhất kế hoạch hành động cho Quý tiếp theo.

2. Lĩnh vực Quản lý chất lượng, an toàn vệ sinh thủy sản

Trên cơ sở các văn bản Luật của nhà nước trong lĩnh vực ATVS TP,

Ngành thủy sản đã xây dựng và ban hành các quy định về thủ tục, nội dung,

phương pháp triển khai kiểm soát và chế tài xử phạt vi phạm về CL, ATVS

(gồm các quy chế, hệ thống tiêu chuẩn về điều kiện đảm bảo vệ sinh, phương

pháp kiểm nghiệm...). Một số văn bản khác hiện đang tiếp tục hoàn thiện, trình

ban hành (văn bản hướng dẫn về thanh tra chuyên ngành; Các Quy chế sửa đổi

về kiểm tra chứng nhận điều kiện sản xuất, chứng nhận chất lượng; Quy chế

kiểm soát tạp chất; quy định về truy xuất nguồn gốc sản phẩm) tạo điều kiện về

cơ sở pháp lý triển khai các hoạt động.

- Theo các văn bản pháp quy mới này: chất lượng, an toàn thực phẩm thuỷ

sản đã có một mặt bằng chung cho thực phẩm thủy sản xuất khẩu, nhập khẩu và

tiêu thụ nội địa, vừa đảm bảo yêu cầu hội nhập vừa đảm bảo sức khoẻ cho người

tiêu dùng Việt Nam.

- Thông tư liên Bộ Thủy sản – Bộ Y tế nhằm phân công quản lý CL, ATVS

TP giữa Bộ Y tế và Bộ Thuỷ sản đã được làm rõ

+ Ngành Thủy sản: Kiểm soát chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm thủy

sản từ nuôi trồng, khai thác, cảng cá, chợ cá, đại lý thu gom, DN chế biến,

thủy sản XNK và tiêu thụ nội địa; Kiểm soát chất lượng, an toàn vệ sinh

nguyên liệu thủy sản nhập khẩu để chế biến; Chất bảo quản, tẩy rửa, khử

trùng trong sản xuất kinh doanh thủy sản.

+ Ngành Y tế: Kiểm soát chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm thủy sản

sau khi ra khỏi nhà máy để tiêu thụ nội địa; Hàng thủy sản nhập khẩu không

qua chế biến đưa ra thị trường tiêu thụ nội địa; Phụ gia, phẩm màu, chất hỗ

trợ chế biến thực phẩm nhập khẩu và sản xuất trong nước phục vụ sản xuất

thực phẩm của tất cả các ngành.

- Phân công quản lý theo lãnh thổ (Trung ương - địa phương) theo Thông tư

liên tịch 01/2005/TTLT-BTS-BNV ngày 3/2/2005 giữa Trung ương và địa

phương được xác định như sau:

5

+ Cục Quản lý Chất lượng, An toàn vệ sinh và Thú y Thủy sản trước đây

trước đây (bao gồm các Trung tâm vùng):

Tàu cá có chế biến, DN chế biến thủy sản xuất khẩu và DN quy mô

công nghiệp; Cơ sở làm sạch NT2MV.

Triển khai chương trình kiểm soát vùng thu hoạch NT2MV; Chương

trình kiểm soát dư lượng hoá chất độc hại trong thủy sản nuôi.

Hướng dẫn chuyên môn nghiệp vụ và kiểm soát kết quả hoạt động của

cơ quan quản lý chất lượng và thú y thủy sản địa phương.

+ Cơ quan chất lượng và thú y thủy sản tỉnh/thành phố:

Đối tượng kiểm soát: Tàu cá (trừ tàu có chế biến), cảng cá, chợ cá, đại

lý thu mua, DN chế biến thủy sản quy mô thủy công; Sản phẩm thủy sản

tiêu thụ nội địa.

Triển khai phòng chống tạp chất trong nguyên liệu thủy sản.

Thực hiện lấy mẫu tại vùng nuôi theo chương trình NT2MV và kiểm

soát dư lượng. Giám sát thu hoạch và cấp chứng nhận xuất xứ.

Thực hiện mã hoá và truy xuất nguồn gốc thủy sản từ tàu cá, vùng nuôi

đến quá trình bảo quản và vận chuyển nguyên liệu.

+ Sau khi hợp nhất 02 Bộ Nông nghiệp & PTNT và Bộ Thuỷ sản, Chính

phủ ban hành Nghị định 01/2008/NĐ-CP ngày 03/01/2008 Quy định về chức

năng, nhiệm vụ và quyền hạn của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn trong

đó thành lập Cục quản lý chất lượng Nông lâm sản và thuỷ sản là cơ quan thực

hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước trong lĩnh vực ATTP hàng nông lâm sản và

thuỷ sản.

+ Quyết định số 29/2008/QĐ-BNN ngày 28/1/2008 của Bộ trưởng Bộ

Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phân công chức năng nhiệm vụ của Cục

quản lý Chất lượng Nông lâm sản và Thủy sản. Trong đó Quản lý chất lượng, an

toàn vệ sinh thực phẩm thủy sản cụ thể như sau:

a) Chủ trì, tổng hợp và trình Bộ chương trình giám sát quốc gia về an toàn

vệ sinh thực phẩm thuỷ sản trong quá trình nuôi trồng, khai thác, thu

hoạch, bảo quản, vận chuyển, sơ chế, nhập khẩu để chế biến, chế biến, bán

buôn thực phẩm thuỷ sản; tổ chức thực hiện các chương trình sau khi được

phê duyệt;

b) Trình Bộ các tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia, các quy chuẩn kỹ thuật quốc

gia về điều kiện đảm bảo và chất lượng sản phẩm đối với các cơ sở, nhóm

6

cơ sở, vùng nuôi trồng, khai thác, thu hoạch thủy sản, cảng cá, chợ cá, tàu

cá, cơ sở thu mua, vận chuyển, bảo quản, sơ chế, chế biến, bán buôn thực

phẩm thuỷ sản;

c) Tổng hợp, phổ biến các tiêu chuẩn quốc gia, quy chuẩn kỹ thuật quốc

gia, quy định của các tổ chức quốc tế, khu vực và các nước nhập khẩu về

chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm thủy sản;

d) Chỉ đạo, hướng dẫn và tổ chức kiểm tra việc công nhận, huỷ bỏ công

nhận đủ điều kiện đảm bảo chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm đối với

cơ sở nuôi trồng thuỷ sản, cảng cá, chợ cá, tàu cá, cơ sở thu mua, vận

chuyển, bảo quản, sơ chế, chế biến thuỷ sản, bán buôn thực phẩm thuỷ sản;

đ) Chỉ đạo, hướng dẫn và tổ chức kiểm tra chứng nhận chất lượng, an toàn

vệ sinh thực phẩm đối với sản phẩm thuỷ sản nhập khẩu và sản phẩm thuỷ

sản sản xuất trong nước trước khi xuất khẩu hoặc đưa ra tiêu thụ nội địa

theo pháp luật Việt Nam, qui định của các tổ chức quốc tế hoặc thoả thuận

song phương với nước nhập khẩu;

e) Tổ chức kiểm tra chứng nhận an toàn dịch bệnh thuỷ sản nhập khẩu,

xuất khẩu, tạm nhập tái xuất, tạm xuất tái nhập, chuyển cửa khẩu, quá cảnh

theo pháp luật Việt Nam, qui định của các tổ chức quốc tế hoặc thoả thuận

song phương với nước nhập khẩu;

g) Tham gia hội đồng khoa học chuyên ngành đánh giá kết quả kiểm

nghiệm, khảo nghiệm, thử nghiệm đối với thức ăn, thuốc thú y thủy sản,

sản phẩm xử lý cải tạo môi trường nuôi trồng thuỷ sản;

h) Tham gia thẩm định các tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về

nội dung an toàn thực phẩm đối với các vật tư đầu vào của quá trình sản

xuất và điều kiện đảm bảo chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm đối với

các cơ sở sản xuất thực phẩm nông lâm sản, thủy sản và muối.

3. Lĩnh vực quản lý sức khoẻ động thực vật dưới nước và lưỡng cư

(Chức năng thú y thủy sản đã chuyển giao cho Cục Thú Y -

BNN&PTNT)

- Công tác quản lý sức khoẻ động thực vật dưới nước và lưỡng cư - gọi tắt

là thú y thủy sản được chuyển giao từ Cục Bảo vệ Nguồn lợi Thuỷ sản sang Cục

Quản lý Chất lượng và Thú y Thuỷ sản bởi Quyết định số 07/2003/QĐ-BTS

ngày 2/5/2003. Tiếp nhận nhiệm vụ mới trong điều kiện tốc độ tăng trưởng bình

quân về sản lượng nuôi trồng hàng năm đạt 20.57% (năm 1995: 460.000 tấn,

năm 2000: 723.000 tấn và năm 2005: 1.500.000 tấn); chuyển dịch cơ cấu vùng

7

+ Quyết định số 07/2005/QĐ-BTS ngày 24/2/2005 banh hành danh mục hoá

chất kháng sinh cấm sử dụng, hạn chế sử dụng trong sản xuất kinh doanh

thuỷ sản

+ Quyết định số 26/2005/QĐ-BTS ngày 18/8/2005 bổ sung danh mục

kháng sinh nhóm fluoroquinolone cấm sử dụng trong sản xuất kinh doanh

thuỷ sản xuất khẩu vào Hoa kỳ và Bắc Mỹ.

Dựa trên những văn bản này, các cơ sở từ nhà nhập khẩu, sản xuất thuốc,

cửa hàng bán lẻ đến người nuôi và nhà chế biến đã biết rõ loại thuốc thú y (chẩn

đoán, phòng, trị, điều chỉnh chức năng vật nuôi) bị cấm hoặc hạn chế sử dụng.

Những loại thuốc khác không có nghĩa nhà cung cấp được tùy ý đưa ra tính

năng, tác dụng như trước đây, mà phải chứng minh rõ tính năng, tác dụng, tác

hại (nếu có) của sản phẩm; và phải có số liệu thực nghiệm để xác định rõ thời

gian ngừng sử dụng thuốc trước khi thu hoạch.

- Cục Quản lý Chất lượng, An toàn vệ sinh và Thú y Thủy sản trước đây đã

triển khai xây dựng dự thảo các quy chế và quy định:

+ Qui chế đăng ký lưu hành thuốc thú y, sản phẩm xử lý môi trường nuôi

thuỷ sản

+ Qui chế kiểm dịch thủy sản & sản phẩm thủy sản

+ Qui chế quản lý XNK thức ăn, thuốc thú y, sản phẩm xử lý môi trường

nuôi thuỷ sản, thuỷ sản làm giống

+ Qui chế khảo nghiệm thử nghiệm thuốc thú y, sản phẩm xử lý môi trường

nuôi thuỷ sản

+ Danh mục các loại bệnh thủy sản phải kiểm dịch khi chuyển vùng trong

nước, danh mục các loại bệnh phải kiểm dịch khi nhập khẩu thủy sản.

8

Các dự thảo này đã 2 lần lấy ý kiến các Ban chuyên môn của Hội đồng

thú y thủy sản Quốc gia và lấy ý kiến các cơ sở sản xuất kinh doanh thuốc thú y

và chất xử lý môi trường nuôi trồng thuỷ sản. Tuy nhiên, do hạn chế về kiến

thức chuyên môn và thực tế sản xuất của nhóm biên soạn, mặt khác do quá

nhiều công việc cấp bách, nên tốc độ hoàn thiện trình ban hành còn chậm.

Nghị định 33/2005/NĐ-CP ngày 15/3/2005 hướng dẫn thi hành Pháp lệnh

nêu trên. Những văn bản mới này ngoài phần nội dung chuyên môn đã sát đúng

với từng loại động thực vật sống trên cạn, dưới nước và lưỡng cư còn phân định

rõ ràng chức năng nhiệm vụ, đối tượng và phạm vi kiểm soát giữa các cơ quan

chức năng của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Bộ Thủy sản trước

đây, đồng thời mở ra triển vọng hợp tác cùng phát triển giữa các cơ quan.

Quyết định số 263/QĐ-BTS ngày 17/3/2005 thành lập Hội đồng tư vấn

quốc gia về bảo vệ sức khoẻ động thực vật dưới nước và lưỡng cư. Hội đồng là

cơ quan tư vấn cho Bộ trưởng và các cơ quan quản lý nhà nước về chính sách

chiến lược, cơ sở khoa học và thực tiễn trong công tác phòng chống dịch bệnh

thuỷ sản, xem xét để chấp nhận/không chấp nhận các loại giống mới, các loại

thuốc thú y, các chất xử lý môi trường sử dụng trong nuôi trồng thuỷ sản.

Sau khi hợp nhất 02 Bộ thì theo phân công nhiệm vụ của Bộ NN & PTNT

thì nhiệm vụ quản lý nhà nước này chuyển giao cho Cục Thú Y theo quyết định

số 19/2008/QĐ-BNN ngày 28/01/2008 về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và

cơ cấu tổ chức của Cục Thú Y.

Quốc hội đã thông qua Luật Thủy sản (2003), Pháp lệnh bảo vệ thực vật

(2001), Pháp lệnh giống cây trồng (2004), Pháp lệnh giống vật nuôi (2004),

Pháp lệnh Thú y (2004); Chính phủ đã ban hành các Nghị định hướng dẫn cho

các Luật và Pháp lệnh trên. Riêng Luật Thủy sản đến nay đã có 7 Nghị định

hướng dẫn. Nhìn chung, các văn bản luật và hướng dẫn của Chính phủ đã tạo bộ

khung pháp lý rất quan trọng trong việc triển khai hoạt động bảo vệ sức khoẻ

động thực vật nói chung, bảo vệ sức khoẻ động thực vật dưới nước và lưỡng cư

nói riêng đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế và phù hợp với tình hình thực tế của

đất nước.

4. Công tác quản lý liên ngành về an toàn vệ sinh thực phẩm:

+ Ngày 08/3/2005 Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số

48/2005/QĐ-TTg về việc thành lập Ban Chỉ đạo liên ngành về VSATTP. Bộ Y

tế đã chủ động tổ chức các cuộc họp của Ban Chỉ đạo liên ngành để xây dựng,

9

thông qua các kế hoạch lớn, các hoạt động mang tính chất chiến lược, tổng thể

của chương trình bảo đảm ATTP quốc gia. Đặc biệt, Bộ Y tế đã chủ động thành

lập Tổ công tác liên ngành bao gồm 8 cơ quan, bao gồm: Cục An toàn vệ sinh

thực phẩm (Bộ Y tế); Cục Quản lý chất lượng an toàn vệ sinh và Thú y thủy sản

(Bộ Thuỷ sản trước đây); Cục Quản lý thị trường (Bộ Thương mại); Tổng cục

tiêu chuẩn đo lường chất lượng (Bộ Khoa học và Công nghệ), Tổng cục Hải

quan (Bộ Tài chính); Cục Thú y, Cục Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Phát

triển nông thôn), nhằm duy trì các hoạt động thường xuyên, liên tục.

- Xây dựng được Quy chế phối hợp liên ngành của Tổ công tác liên

ngành. Theo đó, Tổ công tác liên ngành duy trì giao ban định kỳ 03 tháng/lần

cùng với các cuộc họp đột xuất… Hoạt động này thực sự đã tạo sức mạnh tổng

hợp và có kết quả rất tốt trong các việc sau:

- Kiểm tra, thanh tra ATTP: việc thống nhất thành lập các đoàn thanh tra,

kiểm tra liên ngành đã khắc phục được tình trạng chồng chéo trong thanh, kiểm

tra trong nhiều năm qua.

- Công tác trao đổi thông tin giữa các Bộ và công tác giáo dục truyền

thông được tăng cường.

- Giải quyết kịp thời các sự kiện, sự vụ mới phát sinh có tính liên ngành.

- Thống nhất kế hoạch hành động, cũng như tổ chức các chiến dịch cao

điểm về tuyên truyền, thanh tra, kiểm tra ATTP.

+ Huy động được các tổ chức đoàn thể, chính trị-xã hội tham gia công tác

tuyên truyền, giám sát ATTP, như là: Hội Phụ nữ, Thanh niên, Mặt trận tổ quốc,

Hội Nông dân, Cựu chiến binh, Chữ thập đỏ… Các hoạt động này đã tạo thành

phong trào và đi vào nề nếp, hàng năm có kế hoạch tổ chức triển khai và đánh

giá tổng kết. Các hoạt động liên ngành đã tạo thành hệ thống quản lý toàn bộ từ

“trang trại đến bàn ăn” và đặc biệt tạo thành phong trào và thực hiện xã hội hoá

công tác bảo đảm ATTP.

10

Phần 2: Tổ chức xây dựng, kiện toàn bộ máy tổ chức và triển khai

thực hiện hệ thống kiểm soát chất lượng an toàn vệ sinh từ trung

ương đến địa phương

1. Hệ thống văn bản pháp quy về tổ chức hệ thống:

Nhận rõ tính cấp bách của tình hình VSATTP ở Việt Nam, Đảng và Nhà

nước đã ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật về VSATTP.

(1). Nghị quyết số 46-NQ/TW ngày 23/02/2005 của Bộ Chính trị về công tác

bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ nhân dân trong tình hình mới. Quyết

định số 243/2005/QĐ-TTg ngày 05/10/2005 của Thủ tướng Chính phủ ban hành

Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 46-NQ/TW

ngày 23/02/2005 của Bộ chính trị về công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức

khoẻ nhân dân trong tình hình mới.

(2). Pháp lệnh VSATTP (số 12/2003/PL-UBTVQH11) ngày 7/8/2003. Nghị

định số 163/2004/NĐ-CP của Chính phủ 07/9/2004 quy định chi tiết thi hành

một số điều của Pháp lệnh VSATTP.

(3). Luật Thuỷ sản số 17/2003/QH11 ngày 26/11/2003 của Quốc Hội nước Cộng

hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam khoá 11.

(4). Pháp lệnh Thú y số 18/2004/PL-UBTVQH11 ngày 29/4/2004 của Uỷ ban

thường vụ Quốc Hội khoá 11. Nghị định 33/2005/NĐ-CP, ngày 15/3/2005 quy

định chi tiết thi hành một số điều của Pháp lệnh Thú y.

(5). Pháp lệnh Bảo vệ và kiểm dịch thực vật số 36/2001/PL-UBTVQH10. Nghị

định số 58/2002/NĐ-CP ngày 03/6/2002 của Chính phủ ban hành Điều lệ Bảo

vệ thực vật, Điều lệ kiểm dịch thực vật và Điều lệ quản lý thuốc bảo vệ thực vật.

(6). Quyết định số 35/2001/QĐ-TTg ngày 19/3/2001 của Thủ tướng Chính phủ

phê duyệt Chiến lược Chăm sóc và bảo vệ sức khoẻ nhân dân giai đoạn 2001-

2010.

(7). Quyết định số 153/2006/QĐ-TTg ngày 30/6/2006 của Thủ tướng Chính phủ

về việc quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống y tế Việt Nam giai đoạn đến năm

2010 và tầm nhìn đến năm 2020;

(8). Quyết định 154/2006/QĐ-TTg ngày 30/6/2006 của Thủ tướng Chính phủ về

việc phê duyệt Đề án ”Quản lý nhà nước về dược phẩm, an toàn vệ sinh thực

phẩm, mỹ phẩm giai đoạn 2006-2010;

(9). Quyết định số 43/2006/QĐ-TTg ngày 20/02/2006 của Thủ tướng Chính phủ

phê duyệt Kế hoạch Hành động quốc gia bảo đảm VSATTP đến năm 2010.

2. Bộ máy tổ chức

Nghị định 43/2003/NĐ-CP ngày 2/5/2003 của Chính phủ quy định chức

năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Thuỷ sản; Quyết định số

07/2003/QĐ - BTS ngày 5/8/2003 của Bộ trưởng Bộ Thuỷ sản trước đây quy

định chức năng, nhiệm vụ quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Cục Quản lý Chất

lượng và Thú y Thuỷ sản; Cục đã tham gia hoặc chủ trì xây dựng một số văn

pháp lý quan trọng như sau:

11

- Thông tư liên tịch số 01/2005/TTLT-BTS-BNV ngày 3/2/2005 là cơ sở

pháp lý quan trọng trong phân công, phân cấp quản lý nhà nước về thuỷ sản nói

chung, công tác quản lý CL,ATVS&TYTS nói riêng, giữa các cấp (Trung ương

và địa phương), đồng thời là căn cứ quan trọng cho việc lựa chọn mô hình tổ

chức và cơ chế hoạt động của công tác này tại địa phương.

- Quyết định chuyển đổi các Chi Cục Quản lý Chất lượng, An toàn vệ sinh

và Thú y Thủy sản vùng thành các Trung tâm Chất lượng, An toàn vệ sinh và

Thú y Thủy sản vùng nhằm giải quyết khó khăn về chỉ tiêu biên chế công chức

(đối với các đơn vị quản lý nhà nước) và có điều kiện được áp dụng cơ chế tự

chủ tài chính theo Nghị định 10/2002/NĐ-CP ngày 16/1/2002 của Chính phủ.

- Nghị định 01/2008/NĐ-CP định chức năng, quyền hạn, nhiệm vụ và cơ

cấu tổ chức của Bộ NN & PTNT. Cục Quản lý chất lượng Nông lâm thuỷ sản đã

khẩn trương hoàn thiện bộ khung cán bộ quản lý, Lãnh đạo Cục, Phòng, Trung

tâm vùng thuộc Cục theo chức năng nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức theo nghị định

mới.

- Hoàn thiện hệ thống tổ chức quản lý chất lượng nông lâm sản và thuỷ sản.

Cụ thể hoá việc phân cấp quản lý chất lượng hàng Nông lâm sản và thuỷ sản,

giữa Trung ương - địa phương theo hướng phân định rõ ràng về chức năng,

nhiệm vụ, phạm vi quản lý ở trung ương và địa phương. Theo đó, việc phân

công phân cấp đã được thống nhất.

- Hệ thống văn bản pháp lý liên quan đến quyền hạn, chức năng, nhiệm vụ

của ngành thuỷ sản và quản lý chất lượng an toàn thực phẩm:

Bảng 1: Văn bản về hệ thống tổ chức hệ thống ngành TS và hệ thống CL, ATVS

& TYTS

Thông tư liên tịch hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ,

01/2005/TTLB-BTS-

BNV

Bộ Thuỷ sản - Bộ

Nội vụ

quyền hạn và cơ cấu tổ chức cơ quan chuyên môn giúp

Uỷ ban nhân dân quản lý nhà nước về thuỷ sản ở địa

phương

1

3/2/2005

Quyết định của Bộ trưởng Bộ Thuỷ sản v/v thành lập

Chi cục quản lý Chất lượng, An toàn vệ sinh và Thú y

thuỷ sản vùng 1-6

Về việc chuyển Chi cục quản lý Chất lượng, An toàn vệ

sinh và Thú y thuỷ sản vùng 1-6 thành Trung tâm Chất

lượng, An toàn vệ sinh và Thú y thủy sản vùng 1-6

Quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của

Luật Thủy sản

2

3

05-10/2004/QĐ-BTS

10-15/2005/QĐ-BTS

20/4/2004

Bộ Thuỷ sản

4

5

6

27/2005/NĐ-CP

17/2003/QH11

08/03/2005

26/11/2003

5/8/2003

Bộ Thủy sản

Quốc Hội

Luật Thủy sản

Quy định nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của

Cục QLCL, ATVSTY thuỷ sản

07/2003/QĐ-BTS

Bộ Thuỷ sản

Nghị định của Chính phủ qui định chức năng, nhiệm vụ,

quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Thuỷ sản

Nghị định của Chính phủ qui định chức năng, nhiệm vụ,

quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ NN & PTNT

Hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ

chức của các cơ quan chuyên thuộc UBND cấp tỉnh, cấp

huyện và nhiệm vụ quản lý nhà nước của UBND cấp xã

về NN & PTNT

7

8

43/2003/ NĐ-CP

01/2008/NĐ-CP

2/5/2003

Chính phủ

28/01/2008

61/2008/TTLT-BNN-

BNV

9

15/05/2008

28/01/2008

BNN & BNV

BNN

Qui định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ

chức của Cục quản lý chất lượng nông lâm sản và thuỷ

sản

10

19/2008/QĐ-BNN

12

3. Hệ thống tổ chức quản lý chất lượng từ Trung ương đến địa phương

Căn cứ những văn bản pháp lý nêu trên, hệ thống tổ chức quản lý chất

lượng và thú y thủy sản trước đây được xây dựng và hình thành theo mô hình tổ

chức như sau:

Trung ương:

- Ổn định tổ chức các Trung tâm vùng theo quyết định của Bộ Thủy sản

trước đây và theo Thông tư 61/2008/TTLT-BNN-BNV về hướng dẫn chức năng,

nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của cơ quan chuyên môn thuộc UBND

cấp tỉnh, cấp huyện và nhiệm vụ quản lý nhà nước của UBND cấp xã về Nông

nghiệp và phát triển nông thôn và Quyết định 19/2008/QĐ-BNN qui định về

chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Cục quản lý chất lượng

Nông lâm sản và thuỷ sản.

Địa phương :

Qua số liệu báo cáo (tháng 11/2005) của các Sở Thủy sản, Sở NN &

PTNT (có quản lý thủy sản), tổ chức quản lý chất lượng, an toàn vệ sinh và thú y

thủy sản tỉnh/thành phố trong cả nước theo bảng thống kê sau :

Bảng 2: Hiện trạng cơ quan quản lý nhà nước tại địa phương

Trong đó

Ghép với

Tổng

số

Cơ quan Ghép với Trực thuộc

TT

Loại tỉnh

Trung

tâm thuỷ

sản

CL&TY

cơ quan Chi cục Thuỷ

độc lập

BVNLTS

sản

1

1.

2.

Tỉnh có biển

28

26

(Cà Mau)

(Ninh Bình)

Tỉnh không có

biển

36

16

-

2.1 Đã thống kê được

-

5

4

7

Nguồn: Cục quản lý chất lượng Nông lâm sản và thuỷ sản

- Đề án hệ thống tổ chức được Bộ và Nhà nước phê duyệt, các tổ chức chưa

được thành lập (Quỹ phòng chống dịch bệnh thủy sản, tên gọi của các Trung tâm

vùng, cơ cấu của các Ban/Phòng ở Cục...) sẽ được bổ sung và điều chỉnh cho

hiệu quả và năng động hơn phù hợp với Nghị định 01/2008/NĐ-CP.

4. Các văn bản pháp lý liên quan đến quản lý Chất lượng, An toàn vệ

sinh thuỷ sản

4.1. Văn bản pháp lý liên quan đến quản lý chất lượng an toàn vệ sinh sản

phẩm thuỷ sản và quản lý điều kiện đảm bảo ATVS cơ sở sản xuất kinh

doanh thuỷ sản

4.1.1. Quản lý Chất lượng, ATVS sản phẩm thủy sản

Bảng 3: Hệ thống văn bản pháp lý về Quản lý chất lượng và ATVS sản phẩm

thuỷ sản

1

179/2004/NĐ-CP

21/10/2004

Chính phủ

Hướng dẫn thực hiện thi hành pháp lệnh chất

13

lượng

Quy định chi tiết thi hành một số điều của pháp

lệnh vệ sinh an toàn thực phẩm

2

3

163/2004/NĐ-CP

7/9/2004

Chính phủ

Uỷ ban

Thường vụ

Quốc hội

Bộ Y tế

12/2003/PL-

UBTVQH11

26/7/2003

31/8/2001

Pháp lệnh vệ sinh an toàn thực phẩm

3742/ 2001/ QĐ

ban hành “Quy định danh mục các chất phụ gia

được phép sử dụng trong thc phẩm”

Hướng dẫn thực hiện quy chế kiểm tra và

chứng nhận chất lượng hàng hóa thủy sản

Quyết định ban hành quy chế kiểm tra và chứng

nhận nhà nước về chất lượng hàng hóa thủy sản

4

5

6

Số 3111/TS-KHCN 20/10/2000

Bộ Thuỷ sản

650/2000/QĐ-BTS

4/8/2000

Uỷ ban

Thường vụ

Quốc hội

18/1999/PL-

UBTVQH

7

24/12/1999

Pháp lệnh chất lượng hàng hóa

Quản lý nguồn gốc lô hàng thủy sản xuất khẩu

vào EU

Về việc chấn chỉnh việc ghi nhận mác đối với các

8

9

2468/TSKHCN

04/2005/CT-BTS

03/2000/TT-BTS

28/9/1999

4/4/2005

Bộ thủy sản

Bộ Thủy sản

Bộ Thuỷ sản

sản phẩm cá đông lạnh xuất khẩu

Hướng dẫn thực hiện Quy chế ghi nhãn hàng hóa

ban hành kèm Quyết định số 178/1999/QĐ-TTg

Điều chỉnh bổ sung quyết định 178/1999/QĐ-

TTg

10

11

22/09/2000

95/2000/QĐ -TTg 15/8/2000

Chính phủ

Thông tư hướng dẫn thực hiện Quyết định số

178/1999/QĐ-Tg ngày 30/8/1999 của Thủ tướng

12

34/1999/TT-BTM

15/12/1999

Bộ Thương mại Chính phủ ban hành Quy chế ghi nhãn hàng hoá

lưu thông trong nước và hàng hoá xuất khẩu, nhập

khẩu

Quyết định của Thủ tướng Chính phủ ban hành

13

14

178/1999/QĐ-TTg

53/2008/QĐ-BNN

30/8/1999

Chính phủ

Quy chế Ghi nhãn hàng hoá lưu thông trong nước

và hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu

Về việc nghiêm cấm hành vi đưa nước, phụ gia giữ

nước vào sản phẩm cá tươi đông lạnh nhằm gian

lận thương mại

Quyết định Bộ

NN & PTNT

21/04/2008

4.1.2. Hệ thống các qui chuẩn kỹ thuật đối với các cơ sở sản xuất thuỷ sản:

Bảng 4: Hệ thống tiêu chuẩn ngành đối với các cơ sở sản xuất thuỷ sản

Loại hình

cơ sở SX

Tiêu chuẩn

hiện hành

128 TCN

129:1998

128 TCN

130:1998

128 TCN

129:1998

128 TCN

130:1998

TCN137:1999

128 TCN

129:1998

128 TCN

130:1998

128 TCN

136:1999

Hướng dẫn đánh giá

hiện tại

Chương trình

kiểm soát CL

TT

Ban hành theo Quyết định

428/2001/QĐ-BTS ngày

25/5/2001 của Bộ Thủy sản

Cơ sở chế biến thủy

sản đông lạnh

GMP, SSOP,

HACCP

1

Ban hành theo Quyết định số

13/2002/QĐ-BTS ngày

12/4/2002 của Bộ Thủy sản

Cơ sở chế biến đồ

hộp thủy sản

GMP, SSOP,

HACCP

2

3

Cơ sở chế biến

nhuyễn thể 2 mảnh

vỏ

Ban hành theo Quyết định số

13/2002/QĐ-BTS ngày

12/4/2002 của Bộ Thủy sản

GMP, SSOP,

HACCP

14

Loại hình

cơ sở SX

Tiêu chuẩn

hiện hành

128 TCN

129:1998

128 TCN

130:1998

128 TCN

138:1999

128 TCN

129:1998

128 TCN

130:1998

128 TCN

139:1999

Hướng dẫn đánh giá

hiện tại

Chương trình

kiểm soát CL

TT

Ban hành theo Quyết định

428/2001/QĐ-BTS ngày

25/5/2001 của Bộ Thủy sản

Cơ sở chế biến thủy

sản ăn liền

GMP, SSOP,

HACCP

4

Ban hành theo Quyết định số

52/QĐ-CLTY ngày 25/3/2005

của Cục Quản lý CL, ATVS &

TYTS

Cơ sở sản chế biến

thủy sản khô

GMP, SSOP,

HACCP

5

6

128 TCN

129:1998

128 TCN

130:1998

128 TCN

175:2002

Ban hành theo Quyết định số

52/QĐ-CLTY ngày 25/3/2005

của Cục Quản lý CL,

Cơ sở sản xuất nước

mắm

GMP, SSOP,

HACCP

ATVS&TYTS

Quyết định số 09/2002/QĐ-

BTS ngày 15/3/2002 của Bộ

Thủy sản

Cơ sở thu mua thủy

sản

128 TCN

164:2000

GMP, SSOP,

HACCP

7

8

Quyết định số 744/2001/QĐ-

BTS ngày 14/9/2001 của Bộ

Thủy sản

128 TCN

135:1999

Tàu cá

GMP, SSOP

Ban hành theo Quyết định số

52/QĐ-CLTY ngày 25/3/2005

của Cục Quản lý CL,

128 TCN

165:2000

9

Chợ cá

ATVS&TYTS

Ban hành theo Quyết định số

52/QĐ-CLTY ngày 25/3/2005

của Cục Quản lý CL,

128 TCN

163:2000

10

Cảng cá

GMP, SSOP

ATVS&TYTS

Quyết định số

06/2006/QĐ-BTS

ngày 10/4/2006

của Bộ Thủy sản

về việc ban hành

Quy chế Quản lý

vùng và cơ sở

Cơ sở nuôi tôm an

11

GAP, CoC

toàn

nuôi tôm an toàn

15

Loại hình

cơ sở SX

Tiêu chuẩn

hiện hành

Hướng dẫn đánh giá

hiện tại

Chương trình

kiểm soát CL

TT

Quy chế kiểm tra

chứng nhận nuôi

trồng thuỷ sản theo BNN ngày

hướng bền vững 29/04/2008

Quyết định

56/2008/QĐ-

Quy chế kiểm tra,

chứng nhận nuôi

thuỷ sản theo

12

hướng bền vững

* Các cơ sở: sơ chế thuỷ sản, sản xuất thức ăn nuôi thuỷ sản sẽ tiếp tục ban hành bổ sung các qui chuẩn kỹ thuật.

Hiện nay đang thực hiện chuyển đổi các quy định, tiêu chuẩn hiện hành thành tiêu chuẩn, quy

chuẩn kỹ thuật: ban hành Quí 4/2007 và các năm kế tiếp.

i. Quản lý ĐK đảm bảo ATVS cơ sở sản xuất kinh doanh thủy

sản

Bảng 5: Hệ thống văn bản pháp lý về điều kiện đảm bảo ATVS cơ sở sản xuất

kinh doanh thuỷ sản

Công văn

747 CL/NV

Hướng dẫn bổ sung việc thực hiện Quy chế 649 và

650

Ban hành 28TCN156:2000

“Quy định về sử dụng phụ gia thực phẩm trong chế

biến thủy sản”

1

2

07/12/2000

NAFIQACEN

760/2000/QĐ-BTS

08/09/2000

Bộ Thủy sản

Ban hành Quy chế kiểm tra và công nhận cơ sở sản

xuất, kinh doanh thủy sản đạt tiêu chuẩn đảm bảo

VSATTP.

Quyết định

649/2000/QĐ-BTS

3

4

04/08/2000

16/12/1998

Bộ Thuỷ sản

Ban hành 28TCN129:1998

732/1998/QĐ-BTS

“Cơ sở chế biến thủy sản - Chương trình QLCL và

an toàn thực phẩm theo HACCP”

Cơ sở chế biến thủy sản - Điều kiện chung đảm bảo

an toàn vệ sinh thực phẩm

28TCN130:1998

Quyết định số :

686/1998/QÐ-BTS

ngày 18 tháng 11

năm 1998.

5

18/11/1998

Bộ Thuỷ sản

4.2. Văn bản pháp lý về kiểm soát nhằm đảm bảo chất lượng an toàn vệ

sinh nguyên liệu trước chế biến:

4.2.1. Kiểm soát an toàn vệ sinh vùng thu hoạch nhuyễn thể 2 mảnh vỏ

Bảng 6: Hệ thống văn bản pháp lý về kiểm soát nhuyễn thể hai mảnh vỏ

Áp dụng sổ tay hướng dẫn thực hành chương trình

kiểm soát an toàn vệ sinh nhuyễn thể hai mảnh vỏ

1

32/QĐ-CLTY

31/12/2003

Bộ thuỷ sản

16

Quyết định của Giám đốc Trung tâm KTCL&VSTS

về việc áp dụng các phương pháp phân tích các chỉ

tiêu chất lượng và vệ sinh ATTPTS, chất lượng

nước

14 CL/QĐ

2

8/2/2001

NAFIQACEN

Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về việc tiếp

tục thực hiện cấp giấy Chứng nhận xuất xứ nhuyễn

thể 2 mảnh vỏ

3

4

148/2000/QĐ-TTg

863/1999/ QĐ-BTS

11/8/2000

Chính phủ

Quyết định của Bộ trưởng Bộ Thuỷ sản về việc sửa

đổi Quy chế kiếm soát an toàn vệ sinh trong thu

hoạch nhuyễn thể 2 mảnh vỏ

30/11/1999

Bộ thủy sản

Quyết định của Bộ trưởng Bộ Thuỷ sản về việc bổ

sung Danh mục qui định kỹ thuật của Uỷ ban Châu

Âu về điều kiện ATVS được phép áp dụng cho các

cơ sở sản xuất thuỷ sản Việt Nam xuất khẩu vào thị

trường EU

5

6

862/1999/ QĐ-BTS

89 CL/QĐ

30/11/1999

24/9/1999

Bộ thủy sản

Quyết định của Giám đốc Trung tâm KTCL&VSTS

về việc áp dụng Sổ tay hướng dẫn thực hành

Chương trình kiểm soát an toàn vệ sinh nhuyễn thể

2 mảnh vỏ

NAFIQACEN

Quyết định của Bộ trưởng Bộ Thuỷ sản về việc ban

hành Qui chế Kiểm soát an toàn vệ sinh trong thu

hoạch nhuyễn thể 2 mảnh vỏ

640/1999/

7

8

22/9/1999

Bộ thủy sản

QĐ-BTS

Quyết định của Bộ trưởng Bộ Thuỷ sản phê duyệt

Chương trình kiểm soát an toàn vệ sinh trong thu

hoạch nhuyễn thể 2 mảnh vỏ

641/1999/ QĐ-BTS

36 CL/QĐ

Quyết định của Giám đốc Trung tâm KTCL&VSTS

ban hành qui định chế độ giám sát tăng cường khi

phát hiện tảo độc, độc tố sinh học biển vùng thu

hoạch nhuyễn thể 2 mảnh vỏ ven biển Tiền Giang

và Bến Tre

9

8/5/1999

NAFIQACEN

Quyết định của Giám đốc Trung tâm KTCL&VSTS

ban hành Quy định sửa đổi xử lý kết quả phân tích

tảo độc, độc tố sinh học

10

11

05 CL/QĐ

48 CL/QĐ

22/1/1999

10/8/1998

NAFIQACEN

Quyết định của Giám đốc Trung tâm KTCL&VSTS

ban hành Quy định về xử lý kết quả phân tích tảo

độc, độc tố sinh học

Quyết định của Giám đốc Trung tâm KTCL&VSTS

kiêm Giám đốc Dự án kiểm soát ATVS vùng thu

hoạch nhuyễn thể 2 mảnh vỏ thành lập Ban thực

hiện Dự án kiểm soát ATVS vùng thu hoạch

nhuyễn thể 2 mảnh vỏ xuất khẩu vào EU

12

01 CL/QĐ-NT

6/2/1998

NAFIQACEN

Quyết định của Giám đốc Trung tâm KTCL&VSTS

uỷ quyền ký thông báo chế độ thu hoạch nhuyễn

thể 2 mảnh vỏ

13

14

05 CL/QĐ

06 CL/QĐ

6/2/1998

NAFIQACEN

Quyết định của Giám đốc Trung tâm KTCL&VSTS

uỷ quyền nghiệm thu từng quý Hợp đồng dịch vụ

kỹ thuật với các cơ quan phân tích các chỉ tiêu

ATVS vùng thu hoạch nhuyễn thể 2 mảnh vỏ

17

Quyết định của Bộ trưởng bộ Thuỷ sản về việc thực

hiện Dự án "Thiết lập và thực hiện thí điểm chương

trình kiểm soát vùng thu hoạch nhuyễn thể 2 mảnh

vỏ"

15

10/1997/QĐ-BTS

424 QĐ/KHĐT

9/1/1998

Bộ thủy sản

Quyết định của Bộ trưởng Bộ Thuỷ sản phê duyệt

dự án "Thiết lập và thực hiện thí điểm chương trình

kiểm soát vùng thu hoạch nhuyễn thể 2 mảnh vỏ"

16

17

18/8/1997

31/7/1997

Bộ thủy sản

Quyết định của Bộ trưởng Bộ Thuỷ sản về việc ban

hành Qui chế Kiểm soát an toàn vệ sinh trong thu

hoạch nhuyễn thể 2 mảnh vỏ

386b QĐ/KHCN

Một số kết quả:

- EU tiếp tục duy trì việc công nhận Việt Nam trong danh sách Nhóm I các

nước được phép xuất khẩu nhuyễn thể 2 mảnh vỏ vào EU với 18 vùng thu hoạch

nhuyễn thể 2 mảnh vỏ với tổng diện tích là 33.885 ha, sản lượng 2005 đạt

141.950 tấn. Các thị trường Mỹ, Nhật, Hàn Quốc... đều công nhận kết quả

Chương trình kiểm soát ATVS vùng thu hoạch nhuyễn thể 2 mảnh vỏ của Việt

Nam.

- Xuất khẩu nhuyễn thể hai mảnh vỏ vào EU hàng năm chiếm 80% và đến

nay chưa lô hàng nào bị phát hiện độc tố sinh học.

- Các cơ quan chất lượng và thú y tỉnh/thành phố đã thực hiện nghiêm túc

kế hoạch và độ chính xác trong lấy mẫu NT2MV. Hoạt động kiểm soát tăng

cường (khi phát hiện tảo độc); Đình chỉ thu hoạch khi phát hiện độc tố được

thực hiện nghiêm túc.

4.2.2. Kiểm soát dư lượng hoá chất độc hại trong thủy sản nuôi:

Chương trình kiểm soát dư lượng các chất độc hại năm 2005 đã thực hiện

kiểm soát đối với hầu hết các loài thủy sản nuôi tập trung (tôm sú, tôm thẻ chân

trắng, tôm càng xanh, cá basa, cá tra, cá rô phi, cua) và các đối tượng liên quan

khác (nguyên liệu thủy sản tại đại lý, thuốc thú y thủy sản, thức ăn thủy sản).

Bảng 7: Kiểm soát dư lượng các chất độc hại trong thủy sản nuôi

Chỉ thị của Bộ Thủy sản về việc tăng cường kiểm

1

2

03/2005/CT-BTS

7/3/2005

Bộ Thuỷ sản

soát dư lượng hóa chất, kháng sinh có hại trong

hoạt động thủy sản.

Bổ sung Danh mục các hóa chất, kháng sinh cấm

và hạn chế sử dụng trong sản xuất kinh doanh thuỷ

sản

07/2005/QĐ-BTS

24/2/2005

Về việc bổ sung Danh mục kháng sinh nhóm

Fluoroquinoloness cấm sử dụng trong sản xuất,

kinh doanh thuỷ sản xuất khẩu vào thị trường Mỹ

và Bắc Mỹ

3

26/2005/QĐ-BTS

18/8/2005

Bộ Thủy sản

Quyết định giao nhiệm vụ kiểm soát an toàn vệ sinh

vùng thu hoạch nhuyễn thể hai mảnh vỏ và kiểm

soát dư lượng các chất độc hại trong động vật và

sản phẩm động vật thuỷ sản nuôi.

Quyết định về việc đăng ký đặc cách 04 loại thuốc

bảo vệ thực vật vào danh mục được phép sử dụng

tại Việt Nam

Quyết định số

774/QĐ-BTS

4

5

20/9/2002

18/6/2002

Bộ thủy sản

Quyết định số

53/2002/QĐ-BNN

Bộ nông nghiệp

18

Về việc ban hành Danh mục thuốc thú y thuỷ sản

được phép sử dụng và hạn chế sử dụng trong nuôi

trồng thuỷ sản

Quyết định V/v ban hành Quy chế kiểm soát dư

lượng các chất độc hại trong động vật và sản phẩm

động vật thuỷ sản nuôi

6

7

17/2002/QÐ- BTS

24/5/2002

17/5/2002

Bộ Thủy sản

Bộ thủy sản

Quyết định số

15/2002/QĐ-BTS

Quyết định số

04/2002/QĐ-BTS

Quyết định số

V/v ban hành quy chế quản lý môi trường vùng

nuôi tôm tập trung

8

9

24/1/2002

22/1/2002

Bộ thủy sản

Quyết định cấm sử dụng một số hoá chất, kháng

sinh trong sản xuất, kinh doanh thuỷ sản

Quyết định phê duyệt kế hoạch hoạt động kiểm soát

an toàn vệ sinh vùng thu hoạch nhuyễn thể hai

mảnh vỏ và kiểm soát dư lượng các chất động hại

trong động vật và sản phẩm động vật thuỷ sản nuôi

năm 2002

01/2002/QĐ-BTS

Quyết định số

934/2001/QĐ-BTS

10

12/11/2001

Bộ thủy sản

Chỉ thị cấm sử dụng chloramphenicol và quản lý

việc dùng hoá chất, thuốc thú y trong sản xuất thủy

sản

Ban hành danh mục thuốc BVTV được phép sử

dụng , hạn chế, cấm tại Việt Nam năm 2001

V/v áp dụng văn bản kỹ thuật của EU trong chương

trình kiểm soát dư lượng các chất độc hại trong

thủy sản và sản phẩm thủy sản nuôi

Chỉ thị số

07/2001/CT-BTS

11

12

13

24/9/2001

06/3/2001

15/3/2000

Bộ thủy sản

Bộ nông nghiệp

NFIQACEN

Quyết định

17/2001/QĐ-BNN

Quyết định 18 QĐ-

BTS

Phân công chức năng nhiệm vụ của các bên tham

gia thực hiện kế hoạch kiểm soát dư lượng trong

thuỷ sản nuôi

Thông tư số 03

TS/TCCB-LĐ

14

19/8/1996

Bộ thủy sản

Qua hoạt động kiểm soát các vùng nuôi trồng thủy sản tập trung trong cả

nước cho thấy: Năm 2001, quy mô kiểm soát của chương trình là 79 vùng nuôi/

28 tỉnh thành thì đến năm 2005 số lượng vùng nuôi được kiểm soát đã là 141

vùng nuôi /35 tỉnh thành (tăng 178%).

4.2.3. Quản lý thuốc thú y, chất xử lý môi trường

- Do các văn bản pháp qui ban hành trước khi có Pháp lệnh Thú y 2004 còn

quá lỏng lẻo (không phân biệt thuốc thú y với sản phẩm xử lý môi trường nuôi,

không yêu cầu kiểm soát tính năng tác dụng, hướng dẫn sử dụng, thời gian

ngừng sử dụng trước khi thu hoạch) nên số lượng thuốc thú y, sản phẩm xử lý

môi trường được phép nhập khẩu thông thường rất nhiều với công dụng ghi hết

sức tuỳ tiện.

- Việc kiểm nghiệm các chỉ tiêu chất lượng đăng ký của các loại thuốc thú

y, sản phẩm xử lý môi trường hoặc bổ sung dinh dưỡng do nhà sản xuất lấy

mẫu gửi các phòng kiểm nghiệm thuộc Cục thú y - Bộ NN&PTNT. Hầu hết các

nhà sản xuất chưa trang bị phòng kiểm nghiệm chất lượng thuốc. Mặt khác văn

bản pháp quy chưa quy định nên khi đưa thuốc ra thị trường, các nhà sản xuất

chưa thực hiện kiểm tra chất lượng từng lô thuốc và không có giấy chứng nhận

chất lượng kèm theo lô hàng.

- Để nhanh chóng khắc phục tình trạng này, nhiệm vụ xây dựng và trình ban

hành các Quy chế hướng dẫn thi hành Pháp lệnh Thú y và Nghị định

33/2005/NĐ-CP ngày 15/3/2005 của Chính phủ sẽ được Cục Quản lý CL và Hội

đồng Thú y thuỷ sản quốc gia đặc biệt coi trọng.

Bảng 8: Hệ thống văn bản pháp lý về quản lý thuốc thú y, chất xử lý môi trường

19

33/2005/NĐ-CP

15/3/2005

Chính phủ

Quy định chi tiết thi hành một số điều của Pháp lệnh

1

2

thú y

18/2004/PL-

UBTVQH11

29/4/2004

Ủy ban thường Pháp lệnh Thú y năm 2004

vụ Quốc Hội

Công bố danh mục thuốc thú y được phép sản xuất,

xuất khẩu,

14/05/2004

3

4

5

17 /2004/QĐ-BNN

Bộ nông nghiệp đóng gói lại, nhập khẩu, lưu hành, sử dụng và hạn chế

sử dụng tại Việt Nam

01/2004/CT-BTS

16/1/2004

14/3/2003

Bộ Thủy sản

Về việc tăng cường quản lý tôm chân trắng ở Việt

Nam

17/2003/TTLT-BTC-

BNNPTNT-BTS

Bộ Tài chính, Bộ

NN&PTNT, Bộ Thông tư liên tịch

Thủy sản

Hướng dẫn việc kiểm tra, giám sát hàng hoá xuất

khẩu, nhập khẩu thuộc diện kiểm dịch động vật, kiểm

dịch thực vật, kiểm dịch thủy sản

20/2003/QĐ-BTS

12/12/2003

15/5/2002

Bộ Thủy sản

Bộ thủy sản

Về việc sửa đổi, bổ sung Quyết định số 344/2001/QĐ

- BTS ngày 2/5/2001 và Quyết định số 14/2002/QĐ -

BTS ngày 15/5/2002 của Bộ trưởng Bộ Thuỷ sản

Quyết định điều chỉnh Quyết định 344/2001QĐ-BTS

ngày 2/5/2001 V/v bổ sung một số loại thức ăn, hoá

chất, chế phẩm sinh học được sử dụng

6

7

8

Quyết định

14/2002/QĐ-BTS

Về quản lý xuất nhập khẩu

Hàng thủy sản chuyên ngành thời kỳ 2001-2005

344/2001/QĐ-BTS

2/05/2001

3/6/2002

Bộ Thủy sản

18 /2002/QÐ-BTS

Về việc ban hành Quy chế khảo nghiệm giống thuỷ

sản, thức ăn, thuốc, hoá chất và chế phẩm sinh học

dùng trong nuôi trồng thuỷ sản

9

29/2002/QÐ/BNN

22/4/2002

Bộ Nông nghiệp về việc cấm một số hoá chất kháng sinh trong nhập

10

và Phát triển

khẩu, sản xuất, kinh doanh và sử dụng thuốc thú y

nông thôn

V/v tăng cường quản lý việc sử dụng thuốc kháng

sinh, hoá chất trong sản xuất kinh doanh thực phẩm

có nguồn gốc từ động vật

11

12

Số 07 - 2002/CT-TTg

25/2/2002

23/1/2002

Chính phủ

Quyết định số

03/2002/QĐ-BTS

Ban hành quy chế quản lý thuốc thú y thuỷ sản

Bộ thủy sản

Công văn của Bộ Thuỷ sản thông báo danh mục các

hoạt chất được phép sử dụng làm thuốc thú y trong

nuôi trồng thuỷ sản và mức dư lượng tối đa cho phép

của các hoạt chất từ thuốc thú y thuỷ sản, thuốc bảo

vệ thực vật và các chất ô nhiễm trong động vật và sản

phẩm động vật thuỷ sản ở Việt Nam

13

1338b CV/KHCN

15/5/1999

Bộ thủy sản

Về việc ban hành danh mục thuốc thuốc thú y thuỷ

sản, sản phẩm xử lý môi trường nuôi thuỷ sản được

phép lưu hành tại Việt Nam

Quyết định số

10/2007/QĐ-BTS

14

15

31/07/2008

18/01/2008

Bộ thuỷ sản

Quyết định

06/2008/QĐ-BNN

Danh mục thuốc thú y, sản phẩm xử lý môi trường

nuôi trồng thuỷ sản tại ViêtNam

Bộ NN & PTNT

4.2.4. Kiểm tra chất lượng thức ăn nuôi trồng thủy sản

Hoạt động kiểm soát chất lượng thức ăn tập trung vào 3 nội dung là kiểm

cơ sở sản xuất thức ăn; Cơ sở kinh doanh thức ăn đồng thời kinh doanh thuốc

thú y sản phẩm xử lý môi trường nuôi thuỷ sản và kiểm tra thức ăn thuỷ sản

nhập khẩu.

20

Hiện nay các qui định về quản lý thức ăn chăn nuôi đã quá cũ, bất cập và

cần phải sửa đổi làm căn cứ pháp lý cho triển khai quản lý, kiểm soát chất lượng

thức ăn một cách bài bản .

Bảng 9: Văn bản pháp lý liên quan quản lý thức ăn chăn nuôi

Hướng dẫn thi hành Nghị định số 15-CP ngày

1

2

02/1998/TT-BTS

14/3/1998

19/3/1996

Bộ thủy sản

Chính phủ

19/3/1996 của Chính phủ về quản lý thức ăn chăn

nuôi

15/NĐ-CP

Quản lý thức ăn chăn nuôi

4.2.5. Về kiểm soát xuất, nhập khẩu giống thủy sản

a. Quản lý xuất nhập khẩu giống thủy sản

Việc cấp phép nhập khẩu các loài giống mới đã được thẩm định đánh giá

rủi ro an toàn sinh học thông qua các nguồn thông tin truy cập từ Internet và lấy

ý kiến chuyên gia các thành viên hội đồng thú y thuỷ sản quốc gia và các cơ

quan chức năng.

Bộ Thuỷ sản trước đây đã cấp phép nhập khẩu giống thủy sản chưa có

trong danh mục được phép nhập khẩu thông thường như ếch Thái Lan, ếch bò,

cá mú nghệ, mú chấm đen, cá song chấm gai, cá mú dẹt, cá khế văn, cá mú chấm

và một số loài cá cảnh đã được nuôi phổ biến ở Việt Nam. Cho phép nhập khẩu

khảo nghiệm cá Mashee, cá bơn vỉ và trứng cá hồi (nước ngọt). Nhờ thông tin

của các tổ chức khoa học quốc tế đăng trên Internet như Fishbase, các tài liệu

công bố trong nước về ngư loại và ý kiến chuyên gia, đã xử lý không cho nhập

khảo nghiệm 2 loài tôm mới là tôm càng đỏ Úc (Cherax destructor) và tôm càng

nước ngọt (Procambarus clarkii); không cho xuất khẩu giống cá tra.

Bảng 10: Văn bản pháp lý liên quan đến quản lý xuất nhập khẩu giống thuỷ sản

Quy định tạm thời việc lấy mẫu xét nghiệm

bệnh tôm xuất khẩu vào Úc

3664/QĐ-BNN-

1

2

20/11/2007

Bộ trưởng

CLTY

Sửa đổi quy định tạm thời việc lấy mẫu xét

nghiệm bệnh tôm xuất khẩu vào úc

3108/QĐ/BNN-

10/10/2008

Cục QLCL

QLCL

4.2.6. Công tác phòng bệnh, chống dịch bệnh thuỷ sản

Kiểm dịch thuỷ sản.

- Để triển khai Pháp lệnh thú y 2004 và Nghị định số 33/NĐ-CP ngày

15/3/2005 hướng dẫn thi hành Pháp lệnh thú y Bộ Thuỷ sản trước đây đã rất tích

cực trong xây dựng các văn bản hướng dẫn triển khai hoạt động kiểm dịch như

công văn hướng dẫn về việc kiểm dịch bổ sung các bệnh virut đốm trắng, đầu

vàng đối với tôm sú giống; bệnh Taura đối với tôm chân trắng; công văn qui

định tạm thời về kiểm dịch thuỷ sản và sản phẩm thuỷ sản. Ngành cũng đã tổ

chức xây dựng xin ý kiến góp ý cuả Ban môi trường dịch bệnh Hội đồng thú y

quốc gia, các doanh nghiệp, các cơ quan chất lượng và thú y địa phương và đang

hoàn thiện ban hành Qui chế kiểm dịch thuỷ sản và sản phẩm thuỷ sản và Danh

mục các bệnh thuỷ sản phải kiểm dịch xuất nhập khẩu và lưu thông trong nước.

21

Về xây dựng hệ thống giám sát cảnh báo dịch bệnh thuỷ sản.

Một số cơ quan quản lý Chất lượng và thú y thuỷ sản địa phương (Chi cục

BVNLTS Thừa Thiên Huế, Chi cục BVNLTS Nghệ An) theo chế độ báo cáo

hàng tháng đã thông báo cho Cục tình hình bệnh thuỷ sản phát hiện ở địa

phương, đột xuất phát hiện bệnh lạ đã gửi văn bản về Cục. Theo hướng dẫn của

Cục, các Trung tâm vùng và chi cục BVNLTS đóng tại địa bàn xảy ra bệnh đã

nhanh chóng phối hợp với Viện NCNTTS I, III tiến hành điều tra, lấy mẫu xác

định nguyên nhân gây bệnh và hướng dẫn người nuôi khắc phục hậu quả. Tuy

nhiên các hoạt động này mới chỉ là chạy theo giải quyết sự cố. Để thực hiện

công tác phòng bệnh, chống dịch bệnh kịp thời, hiệu quả Cục cần tổ chức hệ

thống báo cáo nhanh về dịch bệnh có chân rết đến vùng nuôi (công tác viên

hoặc cán bộ khuyến ngư); đầu tư phòng xét nghiệm, đào tạo cán bộ và xây dựng

cơ chế phối hợp chia sẻ thông tin với hệ thống các Trung tâm quan trắc và cảnh

báo môi trường và dịch bệnh.

Bảng 11: Quản lý giống, dich bệnh và môi trường

16/2004/PL-

UBTVQH11

1

2

3

24/3/2004

15/03/2005

UBTVQH11

Chính phủ

Pháp lệnh giống vật nuôi

Pháp lệnh giống cây trồng

15/2004/PL-

UBTVQH11

Quy định chi tiết thi hành một số điều của pháp

lệnh thú y

Nghị định

33/NĐ-CP

Ban hành quy chế quản lý sản xuất, kinh doanh

giống thuỷ sản

4

85/2008/QĐ-BNN 26/08/2008

BNN

22

5. Tồn tại, khó khăn:

- Chưa có chế tài bắt buộc cơ sở sản xuất thuỷ sản phải thực hiện các qui

định của Ngành Thuỷ sản về điều kiện đảm bảo VSATTP mới được cấp giấy

phép kinh doanh, dẫn tới gần 100 cơ sở sản xuất qui mô công nghiệp chưa đạt

TCN vẫn sản xuất, xuất khẩu.

- Chưa thực hiện đầy đủ việc kiểm soát tại các công đoạn trước chế biến

(khai thác, thu hoạch, thu gom, sơ chế, bảo quản, vận chuyển...). Hệ thống cơ sở

hạ tầng nghề cá như cảng cá, chợ cá còn nhỏ bé, chưa có chợ bán buôn, chưa tạo

cơ sở để thực hiện kiểm soát an toàn vệ sinh từ khâu đầu tiên của chuỗi sản xuất,

kinh doanh thực phẩm như nhiều nước đang thực hiện.

- Chất lượng thủy sản sau thu hoạch chưa được kiểm soát tận gốc, trong quá

trình sản xuất và ngay sau khi thu hoạch, để loại bỏ những lô nguyên liệu không

đủ tiêu chuẩn (sử dụng hóa chất, kháng sinh cấm để bảo quản, bơm chích tạp

chất...) dùng làm thực phẩm

- Việc lạm dụng hoá chất, kháng sinh trong sản xuất, bảo quản thuỷ sản sau

thu hoạch của quá trình nuôi, khai thác biển còn phổ biến

- Chưa thiết lập được hệ thống truy nguyên nguồn gốc sản phẩm ở cấp quốc

gia

- Đơn vị chịu trách nhiệm kiểm soát chính đối với khu vực nuôi trồng, khai

thác và bảo quản thủy sản sau thu hoạch là cơ quan quản lý CL các địa phương

mới được thành lập nên thiếu năng lực, kinh phí và điều kiện để kiểm soát việc

thực hiện ở khu vực rất phức tạp này;

- Hoạt động phối hợp liên Ngành trong kiểm soát việc nhập khẩu, buôn bán,

sử dụng hoá chất, kháng sinh còn hạn chế.

23