Chuyên đề Nghiên cứu kinh tế tư nhân - Dịch vụ hỗ trợ kinh doanh ở Việt Nam

Chuyªn ®Ò nghiªn cøu kinh tÕ tö nh©n

Sè

5

DÞch vô hç trî kinh doanh

ë ViÖt Nam

Thùc hiÖn cho:

Chö¬ng trÝnh ph¸t triÓn dù ¸n Mª K«ng

Do

Dorothy Riddle

C«ng ty tö vÊn ph¸t triÓn dÞch vô Vancouver,

BC, Canada

Vµ

TrÇn Vò Hoµi

C«ng ty TNHH Thiªn Ng©n, Hµ néi, ViÖt Nam

Th¸ng 12 n¨m 1998

i

Môc lôc

Lêi nãi ®Çu..........................................................................................................vi

Lêi giíi thiÖu .....................................................................................................vii

Tãm t¾t tæng quan.............................................................................................viii

PhÇn 1 : Tæng quan vÒ lÜnh vùc dÞch vô hç trî

kinh doanh..........................................................................................1

1.1. Vai trß cña ngµnh dÞch vô.......................................................................1

1.2. DÞch vô hç trî kinh doanh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ......................................5

1.3. Nh÷ng yÕu tè cña dÞch vô hç trî kinh doanh c¹nhtranh quèc tÕ ...........9

1.4. DÞch vô hç trî kinh doanh trong nÒn kinh tÕ x· héi chñ nghÜa.............10

1.5. DÞch vô ë ViÖt Nam...............................................................................11

1.6. Nh÷ng yÕu tè ¶nh höëng ®Õn sù t¨ng tröëng dÞch vô hç trî

kinh doanh cña ViÖt Nam......................................................................13

1.7. Môc tiªu cña nghiªn cøu nµy................................................................15

PhÇn 2: Phö¬ng ph¸p luËn ..................................................................................19

2.1. C«ng viÖc chuÈn bÞ................................................................................19

2.2. Lùa chän ngµnh s¶n xuÊt ®Ó nghiªn cøu...............................................19

2.3. Lùa chän c¸c ngµnh dÞch vô hç trî kinh doanh quan träng..................20

2.4. Phö¬ng ph¸p nghiªn cøu thùc ®Þa.........................................................22

2.5. Nh÷ng ®Æc tröng cña mÉu chÝnh thøc...................................................25

PhÇn 3: Nh÷ng KÕt luËn chÝnh vÒ dÞch vô hç trî

kinh doanh ViÖt Nam..........................................................................27

3.1. KÕt qu¶ nghiªn cøu thùc ®Þa..................................................................27

3.2. KÕt luËn 1: NhËn thøc cña Nhµ nöíc vÒ vai trß cña c¸c dÞch vô

hç trî kinh doanh trong nÒn kinh tÕ cßn chöa s¸t so víi

nh÷ng g× ®ang diÔn ra trong thùc tiÔn....................................................27

3.3. KÕt luËn 2: DÞch vô hç trî kinh doanh ë ViÖt Nam

lµ ®¾t so víi chÊt löîng cña chóng........................................................29

3.4. KÕt luËn 3: ChÊt löîng trung b×nh cña nh÷ng dÞch vô hç trî

kinh doanh ë ViÖt Nam míi chØ tõ trung b×nh ®Õn yÕu kÐm;

®iÒu nµy ®· ®Æt céng ®ång kinh doanh vµo thÕ c¹nh tranh bÊt lîi.......32

3.5. KÕt luËn 4: Do qu¸ chó ý ®Õn chÊt löîng nªn t×nh tr¹ng

tù dÞch vô lµ qu¸ cao.............................................................................33

ii

3.6. KÕt luËn 5: HÖ thèng chÝnh s¸ch qu¶n lý hiÖn hµnh lµm gi¶m

møc ®é chuyªn nghiÖp cña nh÷ng nhµ cung cÊp dÞch vô

hç trî kinh doanh...................................................................................35

3.7. KÕt luËn 6: C¸c c«ng ty cung cÊp dÞch vô hç trî kinh doanh

thõa nhËn víi kh¸ch hµng vÒ t×nh tr¹ng thiÕu n¨ng lùc

chuyªn m«n vµ mét sù ®Þnh höíng m¹nh vµo kh¸ch hµng...................35

3.8. KÕt luËn 7: C¸c doanh nghiÖp Nhµ nöíc ®ang chiÕm lÜnh

mét sè m¶ng dÞch vô hç trî kinh doanh mµ th«ng thöêng

lÏ ra ph¶i do khu vùc tö nh©n cung cÊp.................................................38

PhÇn 4: Nh÷ng ®iÓm m¹nh vµ th¸ch thøc ®èi víi

b¶y lÜnh vùc dÞch vô hç trî kinh doanh

then chèt.............................................................................................41

4.1. So s¸nh gi÷a c¸c lÜnh vùc dÞch vô hç trî kinh doanh then chèt............41

4.2. DÞch vô h¹ch to¸n kÕ to¸n.....................................................................44

4.3. DÞch vô tin häc......................................................................................47

4.4. DÞch vô tö vÊn........................................................................................51

4.5. DÞch vô thiÕt kÕ vµ bao b× mÉu m·........................................................53

4.6. DÞch vô ph©n phèi..................................................................................56

4.7. Nghiªn cøu thÞ tröêng............................................................................58

4.8. DÞch vô ®µo t¹o......................................................................................60

PhÇn 5: Dù kiÕn Chö¬ng tr×nh C«ng t¸c DÞch vô hç trî

kinh doanh ViÖt Nam.........................................................................63

5.1. C¬ së cho mét Chö¬ng tr×nh c«ng t¸c DÞch vô Hç trî

Kinh doanh ë ViÖt Nam ........................................................................63

5.2. Tãm löîc c¸c s¸ng kiÕn ®öîc ®Ò xuÊt...................................................63

5.3. Dù ¸n ®Çu tö thÝ ®iÓm ®öîc ®Ò xuÊt......................................................67

Phô lôc A- Tµi liÖu tham kh¶o chän läc.............................................................71

Phô lôc B- Ph©n bè c¸c doanh nghiÖp ®öîc pháng vÊn.......................................75

Phô lôc C- C¸c b¶ng d÷ liÖu ..............................................................................78

Phô lôc D- Mét sè nguån hç trî kü thuËt cã thÓ khai th¸c nh»m

t¨ng cöêng c¸c dÞch vô hç trî kinh doanh...................................87

iii

C¸c b¶ng sè liÖu

B¶ng 1: Tèc ®é t¨ng tröëng trung b×nh hµng n¨m cña thö¬ng m¹i

hµng hãa vµ thö¬ng m¹i dÞch vô thÕ giíi, giai ®o¹n 1990-96

2

B¶ng 2: Tû lÖ phÇn tr¨m xuÊt khÈu cña thÕ giíi theo tr×nh ®é ph¸t triÓn:

1990 vµ 1996

3

11

12

B¶ng 3: Tæng s¶n phÈm quèc néi theo ngµnh ë ViÖt Nam: 1990-1996

B¶ng 4: Lao ®éng ph©n theo ngµnh ë ViÖt Nam: 1990-1995

B¶ng 5: C¸n c©n thanh to¸n cña ViÖt Nam: 1993-1997

B¶ng 6: Nh÷ng dÞch vô hç trî kinh doanh quan träng ®èi víi

c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ë ViÖt Nam, ph©n theo chøc n¨ng

21

24

B¶ng 7: Ph©n bè c¸c doanh nghiÖp ®öîc pháng vÊn theo vÞ trÝ ®Þa lý

B¶ng 8: XÕp h¹ng dÞch vô hç trî kinh doanh theo tû lÖ phÇn tr¨m

vÒ tÇm quan träng ®èi víi n¨ng lùc c¹nh tranh

28

29

31

B¶ng 9: NhËn xÐt vÒ gi¸ c¶ vµ chÊt löîng cña dÞch vô hç trî kinh doanh

(®¬n vÞ %)

B¶ng 10: NhËn xÐt vÒ gi¸ c¶ vµ chÊt löîng cña dÞch vô hç trî kinh doanh,

ph©n theo së h÷u (%)

B¶ng 11: §¸nh gi¸ chÊt löîng dÞch vô theo c¸c doanh nghiÖp c¹nh tranh

dùa trªn c¬ së chÊt löîng (%)

B¶ng 12: Tû lÖ phÇn tr¨m dùa vµo dÞch vô hç trî kinh doanh néi bé

B¶ng 13: Nguån cung cÊp dÞch vô hç trî kinh doanh (%)

B¶ng 14: Tû lÖ phÇn tr¨m cho r»ng lý do ®Ó tù thùc hiÖn dÞch vô hç trî

kinh doanh lµ do quan t©m ®Õn chÊt löîng

32

33

34

36

B¶ng 15: TÝnh s½n cã cña dÞch vô hç trî kinh doanh (%)

B¶ng 16: YÕu tè chÊt löîng hµng ®Çu cÇn n©ng cÊp

B¶ng 17: Nguån thuª dÞch vô, chia theo së h÷u (%)

37

38

42

B¶ng 18: So s¸nh gi÷a c¸c lo¹i dÞch vô hç trî kinh doanh quan träng

B¶ng 19: Ph©n bè kh¸ch hµng cña c¸c doanh nghiÖp dÞch vô hç trî

kinh doanh (%)

43

44

B¶ng 20: Lo¹i kh¸ch hµng trong nöíc cña c¸c doanh nghiÖp dÞch vô

trong mÉu ®iÒu tra (%)

B¶ng 21: Sö dông m¸y tÝnh ph©n theo lÜnh vùc (%) ®èi víi

c¸c doanh nghiÖp cã sö dông m¸y tÝnh

49

52

57

B¶ng 22: ChÊt löîng cña dÞch vô tö vÊn theo nguån cung cÊp (%)

B¶ng 23: ChÊt löîng dÞch vô ph©n phèi, chia theo nguån thuª (%)

B¶ng 24: Tãm löîc nh÷ng ho¹t ®éng ®Ò xuÊt cho Chö¬ng tr×nh c«ng t¸c

dÞch vô hç trî kinh doanh ë ViÖt Nam

69

iv

v

Lêi nãi ®Çu

§Ó hç trî khu vùc kinh tÕ tö nh©n ph¸t triÓn, c¸c nhµ tµi trî quèc tÕ chñ

yÕu vÉn tËp trung t¨ng kh¶ n¨ng tiÕp cËn víi c¸c nguån tµi chÝnh cho khu vùc nµy,

gi¶m trë ng¹i do c¸c quy ®Þnh vµ quy chÕ g©y ra, ®ång thêi x©y dùng hÖ thèng

dÞch vô hç trî kinh doanh. Chö¬ng tr×nh Ph¸t triÓn Dù ¸n Mª K«ng (MPDF), víi

sù tµi trî cña nhiÒu tæ chøc, lµ böíc khëi ®Çu ®Ó thùc hiÖn môc tiªu trªn. Chö¬ng

tr×nh nµy do C«ng ty Tµi chÝnh Quèc tÕ (IFC) qu¶n lý nh»m môc tiªu thóc ®Èy sù

ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp tö nh©n võa vµ nhá ë ViÖt Nam, Lµo vµ

Campuchia. C¸c kho¶n hç trî ®öîc cÊp th«ng qua hai chö¬ng tr×nh lµ: Chö¬ng

tr×nh thÈm ®Þnh, xóc tiÕn ®Çu tö (PhÇn A) vµ Chö¬ng tr×nh dÞch vô hç trî kinh

doanh (PhÇn B). Trong phÇn A, kh¸ch hµng môc tiªu cña chö¬ng tr×nh lµ nh÷ng

c«ng ty cã dù ¸n ®Çu tö tõ 250.000 USD ®Õn 10 triÖu USD.

PhÇn B cña chö¬ng tr×nh khuyÕn khÝch më réng hç trî cho c¶ c¸c c«ng ty

vµ tæ chøc cung cÊp dÞch vô trong nöíc ®Ó hç trî c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá trªn

c¸c lÜnh vùc nhö h¹ch to¸n kÕ to¸n, tµi chÝnh, dÞch vô ph¸p lý, marketing, nghiªn

cøu thÞ tröêng, vµ tö vÊn vÒ qu¶n lý/kü thuËt. Vai trß cña DÞch vô Hç trî Kinh

doanh chØ ®öîc nhËn ra khi ngöêi ta thÊy r»ng c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá kh«ng

thÓ ho¹t ®éng hiÖu qu¶ vµ cã l·i nÕu thiÕu c¸c dÞch vô hç trî kinh doanh cã chÊt

löîng. Nghiªn cøu nµy bµn vÒ mét yÕu tè “h¹ tÇng” v« cïng quan träng ®èi víi sù

thµnh c«ng cña c¶ PhÇn A vµ PhÇn B - ®ã lµ sù s½n cã nh÷ng dÞch vô hç trî kinh

doanh cã chÊt löîng cao ë ViÖt Nam.

C¸c t¸c gi¶ chóng t«i xin c¸m ¬n tÊt c¶ nh÷ng c¸n bé cña c¸c c«ng ty vµ c¬

quan ®· dµnh thêi gian tr¶ lêi c¸c cuéc pháng vÊn. Nghiªn cøu nµy sÏ kh«ng thÓ

thùc hiÖn tèt nÕu kh«ng cã sù hîp t¸c cña hä. Cuèi cïng, xin ch©n thµnh c¸m ¬n

vÒ nh÷ng ®ãng gãp to lín cña Bµ Leila Webster vµ ¤ng John McKenzie thuéc

Chö¬ng tr×nh Ph¸t triÓn Dù ¸n Mª K«ng vµ xin c¸m ¬n C¬ quan Ph¸t triÓn quèc tÕ

cña Canada (CIDA) ®· tµi trî cho nghiªn cøu nµy.

vi

Lêi giíi thiÖu

Tö¬ng lai ph¸t triÓn cña khu vùc tö nh©n ë ViÖt Nam g¾n liÒn víi sù ph¸t

triÓn cña mét sè ngµnh dÞch vô hç trî kinh doanh then chèt. Còng nhö hÇu hÕt c¸c

nÒn kinh tÕ ®i theo tö töëng M¸c xÝt, ViÖt Nam ®· coi c¸c ngµnh dÞch vô nhö

nh÷ng ngµnh "phi s¶n xuÊt" vµ tõ ®ã ¸p ®Æt nh÷ng chÝnh s¸ch k×m h·m sù ph¸t

triÓn chung cña chóng. Cïng víi sù vö¬n lªn cña khèi tö nh©n tõ sau c«ng cuéc

®æi míi trong thËp kû võa qua, c¸c ngµnh dÞch vô hç trî kinh doanh cña ViÖt Nam

còng kh«ng ngõng lín m¹nh song vÉn Ýt nhiÒu bÞ h¹n chÕ bëi nh÷ng trë ng¹i

kh«ng nhá mang tÝnh c¬ cÊu. Cho ®Õn nay gi¸ trÞ cña c¸c ngµnh dÞch vô hç trî

kinh doanh öíc tÝnh chØ chiÕm chöa ®Çy 1% tæng s¶n phÈm néi ®Þa cña ViÖt Nam,

tr¸i ngöîc h¼n so víi nh÷ng nöíc cã nÒn kinh tÕ thÞ tröêng ph¸t triÓn h¬n, bëi ë ®ã

c¸c dÞch vô hç trî kinh doanh ®ãng gãp kh«ng döíi 10%.

C¸c dÞch vô hç trî kinh doanh gãp phÇn n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña

c¸c doanh nghiÖp v× nã cho phÐp c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn mét sè nghiÖp vô víi sù

trî gióp cña c¸c chuyªn gia cã tr×nh ®é chuyªn m«n. T¹i nh÷ng nöíc ®ang ph¸t triÓn,

dÞch vô thöêng chiÕm Ýt nhÊt mét phÇn ba tæng gi¸ trÞ ®Çu vµo mµ c¸c doanh nghiÖp

ph¶i mua. Vµ sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña c«ng nghÖ th«ng tin vµ viÔn th«ng trong

nh÷ng n¨m qua cµng t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc cung cÊp c¸c dÞch vô hç trî kinh

doanh, v× vËy còng ®ång thêi n©ng cao vÞ trÝ, vai trß cña nh÷ng dÞch vô ®Çu vµo ®ã.

Tuy nhiªn, c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch kinh tÕ, kÓ c¶ ë c¸c nÒn kinh tÕ x· héi chñ

nghÜa hay kinh tÕ thÞ tröêng vÉn thöêng kh«ng ®¸nh gi¸ ®Çy ®ñ vai trß quan träng cña

c¸c dÞch vô hç trî kinh doanh trong sù nghiÖp ph¸t triÓn chung.

B¸o c¸o nµy tãm löîc hiÖn tr¹ng cña c¸c dÞch vô hç trî kinh doanh ë ViÖt

Nam dùa trªn kÕt qu¶ thu ®öîc tõ mét cuéc ®iÒu tra tiÕn hµnh tõ th¸ng 2 ®Õn th¸ng

3 n¨m 1999 vÒ c¸c nhµ cung cÊp dÞch vô néi ®Þa vµ c¸c c«ng ty sö dông dÞch vô.

B¶y lÜnh vùc dÞch vô kinh doanh then chèt ®öîc coi lµ nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh t¹o

nªn mét khu vùc tö nh©n lín m¹nh vµ hiÖu qu¶ sÏ ®öîc ph©n tÝch chi tiÕt trong b¸o

c¸o. Nh÷ng dÞch vô nµy bao gåm kÕ to¸n, dÞch vô m¸y tÝnh, tö vÊn, thiÕt kÕ vµ bao

b× s¶n phÈm, ph©n phèi, nghiªn cøu thÞ tröêng vµ ®µo t¹o. Cuéc ®iÒu tra do C«ng

ty tö vÊn ph¸t triÓn dÞch vô vµ C«ng ty Thiªn Ng©n (thay mÆt cho Chö¬ng tr×nh

ph¸t triÓn dù ¸n Mª K«ng do IFC qu¶n lý) tiÕn hµnh. Lµ n¬i quy tô cña nhiÒu nhµ

tµi trî vµ do C«ng ty tµi chÝnh quèc tÕ qu¶n lý, Chö¬ng tr×nh ph¸t triÓn dù ¸n Mª

K«ng höíng vµo môc tiªu thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña khu vùc kinh tÕ tö nh©n ë ba

nöíc ViÖt Nam, Lµo vµ Campuchia.

Nh÷ng kÕt luËn chÝnh ®öa ra trong b¸o c¸o lµ rÊt tæng hîp vµ cã liªn quan

chÆt chÏ ®Õn nhau. Bëi vËy sÏ cÇn ph¶i cã mét phö¬ng thøc thËt toµn diÖn th× míi

cã thÓ gi¶i quyÕt ®öîc nh÷ng trë ng¹i cho sù ph¸t triÓn cña c¸c dÞch vô hç trî kinh

doanh ë ViÖt Nam. §Ó ®i ®Õn kÕt luËn, b¸o c¸o ®Ò xuÊt mét lo¹t c¸c biÖn ph¸p gi¶i

vii

quyÕt vµ cã thÓ tãm löîc thµnh ba giai ®o¹n chÝnh: n©ng cao nhËn thøc vÒ vÊn ®Ò,

x©y dùng kü n¨ng, vµ ghi nhËn nh÷ng thµnh c«ng ®¹t ®öîc.

viii

tãm t¾t tæng quan

Nh»m t¨ng cöêng n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam võa

vµ nhá, Chö¬ng tr×nh Ph¸t triÓn Dù ¸n Mª K«ng cho ®Õn nay vÉn tËp trung vµo

nh÷ng vÊn ®Ò vÒ tµi chÝnh vµ t¨ng cöêng n¨ng lùc qu¶n lý. Víi chøc n¨ng cung

cÊp trî gióp ph¸t triÓn cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá, Chö¬ng tr×nh Ph¸t triÓn

Dù ¸n Mªk«ng ®· ®Ò nghÞ thùc hiÖn Nghiªn cøu nµy ®Ó nhËn râ mét nh©n tè c¹nh

tranh thø ba - ®ã lµ sù s½n cã cña nh÷ng dÞch vô hç trî kinh doanh chÊt löîng cao

víi gi¸ c¶ hîp lý, cã thÓ ®¸p øng ®öîc nh÷ng nghiÖp vô chuyªn m«n cña c¸c

doanh nghiÖp võa vµ nhá trong mét sè m¶ng ho¹t ®éng quan träng.

§Ó ®¹t ®öîc môc tiªu trªn vµ ®Ó hç trî Chö¬ng tr×nh Ph¸t triÓn Dù ¸n Mª

K«ng trong c¸c ho¹t ®éng hiÖn nay ë ViÖt Nam, Nghiªn cøu nµy ®· tËp trung vµo

s¸u lo¹i dÞch vô hç trî kinh doanh lµ: h¹ch to¸n kÕ to¸n, tö vÊn, thiÕt kÕ, tæ chøc

ph©n phèi, nghiªn cøu thÞ tröêng vµ ®µo t¹o. C¸c ®iÒu tra viªn ®· pháng vÊn 64

doanh nghiÖp cung cÊp dÞch vô hç trî kinh doanh vµ 89 nhµ s¶n xuÊt trong c¸c

ngµnh chÕ biÕn thùc phÈm, hãa chÊt vµ nhùa, vËt liÖu x©y dùng, ®iÖn tö, may mÆc,

giµy dÐp, vµ gia c«ng kim lo¹i; ®¹i diÖn cho c¸c doanh nghiÖp Nhµ nöíc vµ tö

nh©n ë Hµ Néi, Tp. Hå ChÝ Minh vµ c¸c tØnh kh¸c.

C¨n cø vµo kÕt qu¶ nghiªn cøu thùc ®Þa vµ th«ng qua pháng vÊn nh÷ng ®èi

töîng cã hiÓu biÕt vÒ lÜnh vùc nµy, nghiªn cøu ®· ®öa ra ®öîc mét sè kÕt luËn c¬

b¶n nhö sau:

1. NhËn thøc cña Nhµ nöíc vÒ vai trß cña c¸c dÞch vô hç trî kinh doanh trong nÒn

kinh tÕ cßn kh¸c xa so víi nh÷ng g× ®ang diÔn ra trong thùc tiÔn.

2. So víi chÊt löîng cung cÊp th× gi¸ c¶ dÞch vô hç trî kinh doanh ë ViÖt Nam qu¸

®¾t.

3. DÞch vô hç trî kinh doanh ë ViÖt Nam míi chØ ®¹t chÊt löîng tõ møc trung

b×nh ®Õn yÕu kÐm; ®iÒu nµy ®· g©y ra thÕ c¹nh tranh bÊt lîi cho giíi kinh

doanh.

4. Do nh÷ng lo ng¹i vÒ mÆt chÊt löîng mµ dÞch vô tù lµm lÊy vÉn ë møc qu¸ cao.

5. HÖ thèng chÝnh s¸ch qu¶n lý hiÖn hµnh g©y c¶n trë kh¶ n¨ng chuyªn m«n ho¸

cña c¸c nhµ cung cÊp dÞch vô hç trî kinh doanh.

6. C¸c c«ng ty cung cÊp dÞch vô hç trî kinh doanh nhÊt trÝ víi kh¸ch hµng r»ng hä

chöa ®ñ n¨ng lùc chuyªn m«n vµ chöa ®Þnh höíng phôc vô kh¸ch hµng mét

c¸ch râ rµng.

7. C¸c doanh nghiÖp Nhµ nöíc ®ang chiÕm lÜnh mét sè m¶ng dÞch vô hç trî kinh

doanh mµ th«ng thöêng lÏ ra nh÷ng m¶ng ®ã ph¶i do khu vùc tö nh©n ®¶m nhiÖm.

ix

Nghiªn cøu cô thÓ vÒ mét sè dÞch vô hç trî kinh doanh cho thÊy tÊt c¶ c¸c

doanh nghiÖp ®Òu ph¶i ®èi ®Çu víi nh÷ng th¸ch thøc ®¸ng kÓ trong viÖc cung cÊp

c¸c dÞch vô hç trî cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cho c¸c kh¸ch hµng cña m×nh.

Nh÷ng kÕt luËn nªu trªn ®· lµm n¶y sinh mét sè vÊn ®Ò cÇn ph¶i gi¶i quyÕt,

song v× nh÷ng vÊn ®Ò nµy rÊt phøc t¹p vµ cã quan hÖ chÆt chÏ víi nhau, nªn viÖc gi¶i

quyÕt riªng lÎ tõng vÊn ®Ò sÏ kh«ng cã hiÖu qu¶. Do vËy, b¸o c¸o nµy xin ®Ò xuÊt mét

lo¹t c¸c biÖn ph¸p phèi hîp ®Ó x©y dùng mét Chö¬ng tr×nh c«ng t¸c ban ®Çu (gäi lµ

Chö¬ng tr×nh C«ng t¸c DÞch vô hç trî kinh doanh ë ViÖt Nam), nh»m t¨ng cöêng b¶y

lÜnh vùc dÞch vô hç trî kinh doanh mµ Nghiªn cøu nµy tËp trung vµo.

Do sù h¹n chÕ vÒ nguån lùc vµ sù kh¸c biÖt vÒ chøc n¨ng ho¹t ®éng cña

c¸c tæ chøc, c¬ quan tham gia thùc hiÖn Chö¬ng tr×nh c«ng t¸c (gåm c¸c c¬ quan

Nhµ nöíc, c¸c nhµ tµi trî, c¸c doanh nghiÖp ®Þa phö¬ng, viÖn nghiªn cøu, vµ c¸c

tæ chøc hç trî kinh doanh) nªn ®èi víi mçi lo¹i ho¹t ®éng ®· ®Ò xuÊt sÏ chän mét

ngµnh. ViÖc lµm nµy cho phÐp cã thÓ triÓn khai ho¹t ®éng ngay trªn tõng lÜnh vùc

dÞch vô hç trî kinh doanh vµ nh÷ng bµi häc thu ®öîc tõ ngµnh thö nghiÖm cã thÓ

¸p dông ®öîc cho nh÷ng lÜnh vùc dÞch vô hç trî kinh doanh kh¸c. VÒ kÕt cÊu, mçi

mét ho¹t ®éng ®· ®Ò xuÊt sÏ ®öîc m« t¶ theo ba giai ®o¹n: n©ng cao nhËn thøc vÒ

vÊn ®Ò, x©y dùng kü n¨ng, vµ ghi nhËn nh÷ng thµnh c«ng ®¹t ®öîc. Sau ®©y lµ tãm

t¾t nh÷ng s¸ng kiÕn ®Ò xuÊt phôc vô Chö¬ng tr×nh C«ng t¸c DÞch vô hç trî kinh

doanh ë ViÖt Nam:

· Mét héi th¶o b¸o c¸o nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu vµ thµnh lËp mét Héi ®ång Tö

vÊn dÞch vô hç trî kinh doanh ®Ó gióp ®ì Chö¬ng tr×nh Ph¸t triÓn Dù ¸n Mª

K«ng thùc hiÖn nh÷ng ho¹t ®éng kh¸c cña Chö¬ng tr×nh C«ng t¸c DÞch vô hç

trî kinh doanh ë ViÖt Nam.

· Ho¹t ®éng n©ng cao nhËn thøc vÒ vai trß vµ ®ãng gãp cña dÞch vô hç trî kinh

doanh.

· Ho¹t ®éng t¨ng cöêng kü n¨ng qu¶n lý vµ kü n¨ng marketing dÞch vô trong c¸c

doanh nghiÖp cung cÊp dÞch vô hç trî kinh doanh.

· Ho¹t ®éng n©ng cao chÊt löîng dÞch vô, kÓ c¶ chö¬ng tr×nh trao thöëng cho

dÞch vô xuÊt s¾c.

· Nghiªn cøu mét tröêng hîp cô thÓ lµ h×nh thµnh mét hiÖp héi dÞch vô ngµnh

ho¹t ®éng tù chñ vµ tù qu¶n lý, qua ®ã x¸c ®Þnh phö¬ng thøc nµo tèt h¬n c¶.

· Ho¹t ®éng n©ng cao kü n¨ng cho nh÷ng ngöêi chuyªn cung cÊp dÞch vô.

· Ho¹t ®éng tiÕn hµnh ®µo t¹o liªn tôc nh»m n©ng cao kü n¨ng chuyªn m«n.

· Ho¹t ®éng nghiªn cøu, kiÕn nghÞ nh÷ng thay ®æi cÇn thiÕt ®èi víi nh÷ng quy

®Þnh vÒ cöíc Internet vµ cöíc viÔn th«ng quèc tÕ; vÒ chÝnh s¸ch thuÕ ®èi víi

c¸c c«ng ty dÞch vô; vµ vÒ s©n ch¬i thiÕu c«ng b»ng cho c¸c doanh nghiÖp Nhµ

nöíc vµ c¸c c«ng ty tö nh©n cung cÊp dÞch vô.

· Mét dù ¸n ®Çu tö thö nghiÖm vÒ c¸c ho¹t ®éng hËu v¨n phßng.

x

PhÇn 1

Tæng quan vÒ lÜnh vùc dÞch vô hç trî kinh doanh

1.1. Vai trß cña ngµnh dÞch vô

1.1.1. Qu¸ tr×nh toµn cÇu hãa c¸c thÞ tröêng thÕ giíi hiÖn nay chñ yÕu xuÊt ph¸t

tõ qu¸ tr×nh quèc tÕ hãa ngµnh dÞch vô. MÆc dï ®èi víi c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh

s¸ch, dÞch vô mang tÝnh “v« h×nh” nhöng nã l¹i ®ãng vai trß hÕt søc quan träng ®Ó

thóc ®Èy mäi mÆt cña ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ. Nh÷ng dÞch vô h¹ tÇng c¬ së

(nhö dÞch vô c«ng Ých, vËn t¶i, viÔn th«ng, dÞch vô tµi chÝnh) cã t¸c dông hç trî

cho tÊt c¶ c¸c lo¹i h×nh kinh doanh. Gi¸o dôc, ®µo t¹o, dÞch vô y tÕ vµ nghØ ng¬i

gi¶i trÝ cã ¶nh höëng tíi chÊt löîng lao ®éng trong c¸c c«ng ty. DÞch vô hç trî

kinh doanh vµ dÞch vô chuyªn ngµnh cung cÊp nh÷ng kü n¨ng chuyªn m«n ®Ó

n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c c«ng ty. ChÊt löîng dÞch vô ChÝnh phñ cung

cÊp quyÕt ®Þnh hiÖu qu¶ tö¬ng ®èi cña m«i tröêng kinh doanh cho c¸c c«ng ty,

doanh nghiÖp ho¹t ®éng.

1.1.2. Vai trß cña c¸c ngµnh dÞch vô trong ph¸t triÓn kinh tÕ vÉn tiÕp tôc bÞ

xem nhÑ mÆc dï ®· cã nh÷ng nghiªn cøu kü löìng vÒ t¸c ®éng cña chóng trong

suèt 20 n¨m qua (VÝ dô: Riddle, 1984, 1985, 1986, 1987; Shelp, 1981;

Singelmann, 1978; UNCTAD. 1989, 1993, 1995a). T¨ng tröëng cña ngµnh dÞch

vô vÉn tiÕp tôc dÉn ®Çu trong nÒn kinh tÕ, mét phÇn lµ do c«ng nghÖ th«ng tin

vµ viÔn th«ng ph¸t triÓn nhanh chãng hç trî cho cung øng dÞch vô. XÐt tõ khÝa

c¹nh m«i tröêng, dÞch vô ®öîc coi lµ ngµnh c«ng nghiÖp “s¹ch”. NhiÒu doanh

nghiÖp kinh doanh dÞch vô kh«ng cÇn löîng vèn ban ®Çu qu¸ lín vµ v× vËy kÓ

c¶ c¸ nh©n víi sè vèn kh«ng nhiÒu còng cã thÓ thµnh lËp doanh nghiÖp cung

øng dÞch vô. §i ®«i víi viÖc ®¶m b¶o ®¸p øng kÞp nhu cÇu dÞch vô ngµy cµng

lín, c¸c doanh nghiÖp cung cÊp dÞch vô còng gãp phÇn chÝnh yÕu t¹o c«ng ¨n

viÖc lµm míi - h¬n 90% viÖc lµm míi trªn toµn cÇu, kÓ tõ gi÷a thËp kû 90 lµ tõ

khu vùc dÞch vô. §ãng vai trß ®Æc biÖt quan träng trong c¸c nÒn kinh tÕ ®ang

ph¸t triÓn, c¸c c«ng ty dÞch vô ®· t¹o ra viÖc lµm phï hîp cho nh÷ng sinh viªn

tèt nghiÖp ®¹i häc (nhê ®ã ng¨n chÆn t×nh tr¹ng “ch¶y m¸u” chÊt x¸m ë nh÷ng

nöíc kÐm ph¸t triÓn) ®ång thêi cho c¶ nh÷ng ngöêi chØ míi tèt nghiÖp phæ

th«ng vèn rÊt khã t×m ®öîc viÖc lµm, nhÊt lµ phô n÷.

1.1.3. §èi víi kinh tÕ trong nöíc, ngay c¶ ë nh÷ng nöíc kÐm ph¸t triÓn nhÊt, c¸c

ngµnh dÞch vô còng ®ãng gãp kh«ng döíi 35% tæng s¶n phÈm quèc néi (GDP) vµ

trung b×nh trªn 50% ë hÇu hÕt c¸c nöíc. NhiÒu nÒn kinh tÕ xem qua töëng lµ s¶n

xuÊt nhöng thùc ra dÞch vô míi lµ ngµnh chñ ®¹o, bëi gi¸ trÞ mµ nã t¹o ra chiÕm

tíi h¬n mét nöa GDP, nhö ë c¸c nöíc §øc (72%), Hång K«ng (89%), Singapore

(72%) vµ Mü (76%). H¬n n÷a, kÓ c¶ trong s¶n xuÊt hµng hãa, c¸c ®Çu vµo dÞch vô

còng chiÕm phÇn lín trong trÞ gi¸ gia t¨ng (tíi 70%).

1.1.4. Mét ®iÓm ®¸ng tiÕc lµ viÖc thu thËp vµ b¸o c¸o nh÷ng sè liÖu thèng kª vÒ

c¸c ngµnh dÞch vô trªn thÕ giíi vÉn cßn yÕu kÐm (Riddle, 1989b; UNCTAD,

1

1995b; UNCTAD vµ Ng©n hµng ThÕ giíi, 1994) vµ do vËy, nh÷ng ®ãng gãp cña

c¸c ngµnh dÞch vô chöa ®öîc thÓ hiÖn ®Çy ®ñ. “DÞch vô” thöêng ®öîc hiÓu lµ dÞch

vô “c¸ nh©n vµ céng ®ång” h¬n lµ toµn bé ngµnh c«ng nghiÖp dÞch vô. VÝ dô,

nh÷ng bµi tæng quan vÒ kinh tÕ thöêng nãi vÒ “vËn t¶i” (mét ngµnh dÞch vô), “böu

chÝnh viÔn th«ng” (mét ngµnh dÞch vô), “tµi chÝnh” (mét ngµnh dÞch vô), t¸ch rêi

khái “c¸c dÞch vô”. C¸ch nãi nhö vËy kh¾c s©u mét c¸i nh×n truyÒn thèng coi dÞch

vô lµ phÇn “thõa cßn l¹i” vµ khiÕn ngöêi ta kh«ng thÊy ®öîc mét m¶ng quan träng

cña ngµnh c«ng nghiÖp dÞch vô nhö “dÞch vô hç trî kinh doanh” hoÆc “dÞch vô cho

c¸c nhµ s¶n xuÊt”, h÷u Ých cho tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp kinh tÕ. Theo thèng kª

thö¬ng m¹i quèc tÕ cã hai lo¹i ho¹t ®éng kinh tÕ trong nöíc ®öîc coi lµ “dÞch vô”

nhöng vÉn bÞ gép vµo ngµnh s¶n xuÊt vµ ®öîc xem lµ nh÷ng ngµnh “c«ng nghiÖp”

1

khi tÝnh GDP cña mét nöíc - ®ã lµ c¸c ngµnh x©y dùng vµ c«ng Ých. Theo th«ng

lÖ, nh÷ng thèng kª tr×nh bµy trong b¸o c¸o nµy xÕp ngµnh x©y dùng vµ ngµnh c«ng

Ých vµo khèi dÞch vô.

1.1.5. §Õn n¨m 1996, thö¬ng m¹i dÞch vô thÕ giíi ®· vöît qua con sè 1,3 ngh×n

tû USD víi tèc ®é t¨ng tröëng trung b×nh hµng n¨m b»ng hoÆc cao h¬n tèc ®é t¨ng

cña thö¬ng m¹i hµng hãa (xem B¶ng 1). ThÞ phÇn trong thö¬ng m¹i dÞch vô thÕ

giíi cña c¸c nöíc ®ang ph¸t triÓn vµ ®ang chuyÓn ®æi ngµy cµng t¨ng (xem B¶ng

2), trong ®ã t¨ng nhanh nhÊt lµ xuÊt khÈu “nh÷ng dÞch vô kh¸c”, nhö dÞch vô hç

trî kinh doanh vµ dÞch vô nghÒ nghiÖp, viÔn th«ng, x©y dùng, dÞch vô tµi chÝnh,

dÞch vô v¨n hãa, gi¸o dôc, y tÕ v.v

B¶ng 1: Tèc ®é t¨ng tröëng trung b×nh hµng n¨m cña thö¬ng m¹i hµng hãa

vµ thö¬ng m¹i dÞch vô thÕ giíi, giai ®o¹n 1990-96

(%)

Nh÷ng nÒn kinh tÕ

Nh÷ng nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn

®ang ph¸t triÓn/chuyÓn ®æi

Khèi

XuÊt khÈu

10,0

NhËp khÈu

11,1

XuÊt khÈu

6,2

NhËp khÈu

5,5

Hµng hãa

DÞch vô:

§i l¹i

11,4

12,2

8,3

8,9

7,9

6,0

4,5

6,8

6,9

5,6

4,6

5,7

7,3

VËn t¶i

13,3

9,4

DÞch vô kh¸c

15,5

1

MÆc dï nhiÒu ngöêi coi x©y dùng chØ lµ viÖc x©y nªn nh÷ng kÕt cÊu míi, nhöng trªn thùc tÕ

ngµnh x©y dùng bao gåm mét lo¹t nh÷ng dÞch vô nhö qu¶n lý dù ¸n, söa ch÷a vµ phôc håi v.v.. V×

x©y dùng ®öîc tÝnh nhö mét ngµnh dÞch vô trong thèng kª thö¬ng m¹i nªn viÖc xÕp nã cïng víi

nh÷ng dÞch vô ®Ó thèng kª trong nöíc cho phÐp xö lý song song. §èi víi c¸c ngµnh c«ng Ých th×

qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ ph©n phèi lu«n ph¶i ®i kÌm víi nhau. Tuy nhiªn gÇn ®©y ®· xuÊt hiÖn nhiÒu

c«ng ty chuyªn ph©n phèi nh÷ng s¶n phÈm mang tÝnh c«ng Ých nhö ®iÖn, khÝ ®èt, vµ nöíc mµ hä

nhËn ®öîc tõ c¸c nhµ s¶n xuÊt.

2

Nguån: Theo sè liÖu trong C¸n c©n thanh to¸n cña IMF.

B¶ng 2: Tû lÖ phÇn tr¨m xuÊt khÈu cña thÕ giíi theo tr×nh ®é ph¸t triÓn:

1990 vµ 1996

Nh÷ng nÒn kinh tÕ ®ang Nh÷ng nÒn kinh tÕ

ph¸t triÓn/chuyÓn ®æi ph¸t triÓn

Toµn thÕ giíi

Khu vùc

1990

29

1996

34

1990

1996

66

1990

100

1996

100

Hµng hãa

71

DÞch vô:

§i l¹i

VËn t¶i

24

27

25

20

30

33

29

28

76

73

75

80

70

67

71

72

100

DÞch vô kh¸c

Nguån: Theo sè liÖu trong C¸n c©n thanh to¸n cña IMF

1.1.6. Nh÷ng nghiªn cøu trong h¬n 15 n¨m qua ®· ghi nhËn mèi liªn hÖ gi÷a sù

t¨ng tröëng kinh tÕ nhanh vµ sù ph¸t triÓn nh÷ng ngµnh dÞch vô then chèt, ®¸ng kÓ

nhÊt lµ viÔn th«ng, dÞch vô hç trî kinh doanh vµ dÞch vô nghÒ nghiÖp(Riddle, 1986,

1987; UNCTAD, 1989, 1993). Cã bèn lo¹i h×nh dÞch vô mµ sù ph¸t triÓn cña

chóng cã ¶nh höëng ®Õn t¨ng tröëng kinh tÕ (Riddle, 1991a) trong ®ã cã dÞch vô

viÔn th«ng. §©y lµ mét dÞch vô c«ng céng c¬ b¶n cho mäi nÒn kinh tÕ, vµ lµ “xa lé”

®Ó qua ®ã thùc hiÖn phÇn lín nh÷ng trao ®æi dÞch vô. Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c

nÒn kinh tÕ quèc gia phô thuéc nhiÒu vµo kh¶ n¨ng cã thÓ truy nhËp vµo c¸c m¹ng

viÔn th«ng mét c¸ch nhanh chãng, dÔ dµng vµ kh«ng qu¸ tèn kÐm (UNCTAD, 1997).

Tèc ®é vµ hiÖu qu¶ trao ®æi th«ng tin kh«ng chØ ¶nh höëng tíi tÊt c¶ nh÷ng giao dÞch

kinh doanh, mµ m¹ng löíi viÔn th«ng hiÖn ®¹i còng thóc ®Èy cho ba néi dung chuyÓn

dÞch quan träng trong c¬ cÊu ngµnh:

a) Nh÷ng dÞch vô c¬ b¶n nhö y tÕ vµ gi¸o dôc cã thÓ ®öîc cung cÊp döíi h×nh thøc

“y tÕ tõ xa” vµ “gi¸o dôc tõ xa”, nhê ®ã cã thÓ cung cÊp c¸c dÞch vô chuyªn

m«n cã chÊt löîng cao tíi nh÷ng vïng d©n cö xa x«i hÎo l¸nh nhÊt. C¸c dù ¸n

thö nghiÖm ë mét sè nöíc ®ang ph¸t triÓn ®ang chøng tá r»ng viÖc cung cÊp

dÞch vô tõ xa cã vai trß nhÊt ®Þnh trong viÖc thu hÑp kho¶ng c¸ch vÒ møc sèng

gi÷a c¸c nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn víi c¸c nÒn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn, ®ång thêi t¹o

®iÒu kiÖn ®Ó d©n cö n«ng th«n, vïng s©u, vïng xa còng ®öîc sö dông c¸c dÞch

vô.

b) Kh¶ n¨ng cã nh÷ng c¬ cÊu lao ®éng ph©n t¸n (“lµm viÖc tõ xa”), cho phÐp con

ngöêi cã thÓ lµm viÖc cho nh÷ng tæ chøc lín tõ nh÷ng céng ®ång nhá. Xu

höíng nµy rÊt quan träng ®Ó duy tr× vµ b¶o vÖ c¸c céng ®ång ë vïng xa (vµ nhê

vËy gi¶m ¸p lùc vÒ d©n sè ë nh÷ng vïng ®« thÞ lín) th«ng qua t¨ng thªm kh¶

n¨ng lùa chän viÖc lµm.

3

c) Sù h×nh thµnh nh÷ng ho¹t ®éng “hËu v¨n phßng” g¾n víi viÖc lµm kü n¨ng cao

lµ mét gi¶i ph¸p gãp phÇn h¹n chÕ di d©n.

1.1.7. HiÖn nay, sù liªn kÕt gi÷a viÔn th«ng víi dÞch vô vi tÝnh ®· cho phÐp c¸c

c«ng ty sö dông c«ng nghÖ th«ng tin mét c¸ch cã hiÖu qu¶ ®Ó hîp t¸c víi c¸c ®èi

t¸c chiÕn löîc cña m×nh t¹i mét nöíc kh¸c vµ cung cÊp dÞch vô gi÷a c¸c quèc gia

mét c¸ch nhanh chãng. Mét trong nh÷ng ®iÓm næi tréi nhÊt cña liªn kÕt ®ã lµ nã

cho phÐp m¹ng Internet toµn cÇu ph¸t triÓn m¹nh mÏ víi sè ngöêi sö dông dù tÝnh

sÏ lªn tíi kho¶ng 300 triÖu vµo cuèi n¨m 1999. Ngöêi sö dông m¹ng Internet cã

thÓ truy nhËp mäi lo¹i th«ng tin ®· ®öîc sè hãa ë bÊt cø n¬i nµo trªn thÕ giíi, ®©y

chÝnh lµ c¬ së t¹o nªn mét m«i tröêng rÊt s«i ®éng mµ ë ®ã nh÷ng ý töëng vµ

nh÷ng c«ng nghÖ míi ®öîc lan truyÒn rÊt nhanh.

1.1.8. Do qu¸ tr×nh tù do hãa thö¬ng m¹i dÞch vô trong khu«n khæ HiÖp ®Þnh Chung

vÒ Thö¬ng m¹i vµ DÞch vô (GATS) vµ c¸c hiÖp ®Þnh tù do thö¬ng m¹i khu vùc, c¸c

c«ng ty kinh doanh dÞch vô ë tÊt c¶ c¸c nÒn kinh tÕ ®ang ph¶i ®èi mÆt víi c¹nh tranh

quèc tÕ ngµy cµng gia t¨ng. §Ó tån t¹i vµ thµnh c«ng trong mét nÒn kinh tÕ toµn cÇu,

nhu cÇu thiÕt yÕu cña mäi céng ®ång kinh doanh nµo lµ cã thÓ truy nhËp m¹ng

Internet víi gi¸ rÎ, tèc ®é cao. LÇn ®Çu tiªn Internet ®· t¹o ra mét “s©n ch¬i thùc sù

b×nh ®¼ng” cho cuéc c¹nh tranh gi÷a c¸c c«ng ty cung øng dÞch vô võa vµ nhá thuéc

nh÷ng nöíc ®ang ph¸t triÓn vµ c¸c c«ng ty cung cÊp dÞch vô lín xuyªn quèc gia.

Ngöîc l¹i, v× ngµy cµng cã nhiÒu ngöêi tiªu dïng dÞch vô ®Õn víi Internet h¬n ®Ó t×m

kiÕm th«ng tin vÒ nh÷ng dÞch vô s½n cã trªn thÕ giíi vµ mua nh÷ng dÞch vô Êy cho

nªn nh÷ng c«ng ty kh«ng cã ®iÒu kiÖn truy nhËp hiÖu qu¶ vµo m¹ng Internet sÏ cã

nguy c¬ bÞ ®µo th¶i.

1.1.9. Mét trong nh÷ng kh¸c biÖt cã tÝnh c¹nh tranh trùc tiÕp nhÊt lµ cöíc viÔn

th«ng quèc tÕ, nã rÊt quan träng vµ thöêng lµ ®Çu vµo tèn kÐm ®èi víi c¸c c«ng ty

cung cÊp dÞch vô. §iÖn tho¹i Internet ®· trë thµnh hiÖn thùc, nã cho phÐp cung cÊp

nh÷ng dÞch vô fax vµ ®iÖn tho¹i quèc tÕ víi cöíc phÝ rÎ ngang b»ng gäi néi h¹t (do sö

dông tèt h¬n ®é réng b¨ng tÇn). Mét kh¸c biÖt n÷a lµ kh¶ n¨ng m«i giíi dÞch vô, víi

kh¶ n¨ng nµy m¹ng Internet ®ang xo¸ bá nhiÒu chøc n¨ng trung gian (c¸c nhµ ph©n

phèi, b¸n bu«n, vµ trong mét sè tröêng hîp thËm chÝ c¶ b¸n lÎ) vµ hç trî kh¸ch hµng

tù phôc vô trªn m¹ng. §ång thêi mét lo¹t nh÷ng ho¹t ®éng kinh doanh míi ®ang næi

lªn (thiÕt kÕ vµ trang trÝ trang web, cung cÊp dÞch vô truy nhËp Internet, thóc ®Èy

thö¬ng m¹i ®iÖn tö, v.v..) vµ ®©y chÝnh lµ nh÷ng c¬ héi c¹nh tranh cho c¸c c«ng ty

cña c¸c nöíc ®ang ph¸t triÓn.

1.1.10. C¸c c«ng ty kinh doanh dÞch vô ®ang tÝch cùc sö dông Internet ®Ó cã thÓ dÔ

dµng trao ®æi víi kh¸ch hµng vµ c¸c ®èi t¸c chiÕn löîc cña m×nh; ®Ó t×m kiÕm vµ

tham gia ®Êu thÇu c¸c hîp ®ång quèc tÕ; ®Ó nghiªn cøu nh÷ng thÞ tröêng xuÊt khÈu

míi vµ nh÷ng th«ng lÖ, tËp qu¸n quèc tÕ phï hîp nhÊt; vµ ®Ó n©ng cao n¨ng lùc cña

m×nh ®èi víi c¸c kh¸ch hµng tiÒm n¨ng. Internet cßn t¹o ®éng lùc lµm bïng næ

thö¬ng m¹i ®iÖn tö trong c¶ c¸c nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn vµ còng nhö ®ang ph¸t triÓn.

¦íc tÝnh Ýt nhÊt ®· cã kho¶ng 18 tû USD gi¸ trÞ hµng “mua b¸n ®iÖn tö” th«ng qua

m¹ng Internet vµ ®Õn n¨m 2002 sÏ ®¹t kho¶ng 330 tû USD (Bacchetta vµ céng sù,

1998). H¬n 10% tæng löîng hµng tiªu dïng ®öîc mua b¸n th«ng qua m¹ng ®iÖn tö.

4

Nh÷ng nghiªn cøu cßn cho thÊy hiÖn t¹i, gi¸ trÞ trao ®æi vÒ dÞch vô qua m¹ng ®· cao

h¬n 10 lÇn gi¸ trÞ mua hµng tiªu dïng. ViÖc ph¸t triÓn nh÷ng dÞch vô chuyªn m«n

hãa cao ®ßi hái löîng kh¸ch hµng ph¶i ®ñ lín ®Ó ®¶m b¶o cho møc ®é chuyªn m«n

®ã. Kh¶ n¨ng tiÕp cËn víi nh÷ng kh¸ch hµng tiÒm n¨ng réng kh¾p trªn thÕ giíi th«ng

qua thö¬ng m¹i ®iÖn tö víi sù hç trî cña Internet ®ang gióp t¹o nªn löîng kh¸ch

hµng quan träng ®ã.

1.1.11. Thø ba lµ dÞch vô gi¸o dôc vµ ®µo t¹o cÇn ph¶i s½n cã ®Ó ®¶m b¶o ®µo t¹o

mét lùc löîng lao ®éng ®ñ chuyªn m«n. C¹nh tranh quèc tÕ ®· chuyÓn tõ c¹nh tranh

vÒ gi¸ c¶ sang chÊt löîng vµ tÝnh linh ho¹t. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ nh©n c«ng tr×nh ®é

thÊp vµ gi¸ rÎ kh«ng cßn lµ mét lîi thÕ c¹nh tranh n÷a. NhiÒu nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn

®ang bÞ h¹n chÕ lín do kh«ng cã mét ®éi ngò lao ®éng tay nghÒ cao, do hÖ thèng

gi¸o dôc phÇn lín chØ cung cÊp nh÷ng kiÕn thøc cò cña chö¬ng tr×nh ®µo t¹o trong

nöíc vèn rÊt h¹n chÕ. KÕt qu¶ lµ lµm gi¶m hiÖu qu¶ kinh doanh bëi c¸c nhµ qu¶n lý

kh«ng t×m ®öîc ngöêi lao ®éng cã tr×nh ®é kü thuËt vµ tay nghÒ ®ñ ®Ó ®¸p øng. VÝ dô

nh©n viªn trong lÜnh vùc dÞch vô kh«ng nh÷ng ph¶i cã kü thuËt (gåm c¶ kh¶ n¨ng vÒ

c«ng nghÖ th«ng tin) mµ cßn ph¶i cã tr×nh ®é giao tiÕp vµ n¨ng lùc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò.

§iÒu nµy cho phÐp nh©n viªn phôc vô kh¸ch hµng mét c¸ch hiÖu qu¶ ®Ó cung cÊp

dÞch vô cã chÊt löîng. Ng©n hµng ThÕ giíi ®ang thö nghiÖm mét c¸ch ®¸nh gi¸ míi

vÒ cña c¶i cña mét quèc gia th«ng qua viÖc ®o “Vèn con ngöêi”. Ng©n hµng ®· x¸c

®Þnh ë nh÷ng nöíc thu nhËp cao nhö NhËt B¶n, vèn con ngöêi chiÕm h¬n 80% cña

tæng tµi s¶n quèc gia.

1.1.12. Lo¹i dÞch vô thø tö lµ dÞch vô hç trî kinh doanh chuyªn m«n vµ dÞch vô nghÒ

nghiÖp hç trî cho c¸c ho¹t ®éng kinh doanh kh¸c. Träng t©m cña Nghiªn cøu nµy lµ

nh÷ng dÞch vô hç trî kinh doanh vµ dÞch vô chuyªn m«n. C¸c dÞch vô nµy chiÕm mét

vÞ trÝ quan träng trong h¹ tÇng c¬ së dÞch vô cña bÊt kú mét nÒn kinh tÕ nµo vµ lµ dÞch

vô ®Çu vµo cho tÊt c¶ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, s¶n xuÊt hµng hãa vµ dÞch vô. Trong

c¸c nÒn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn, trung b×nh cã Ýt nhÊt mét phÇn ba cña gi¸ trÞ ®Çu vµo

mµ c¸c doanh nghiÖp mua lµ nh÷ng dÞch vô nhö h¹ch to¸n kÕ to¸n, luËt ph¸p, b¶o

hiÓm, nghiªn cøu, thiÕt kÕ, marketing, vËn t¶i, böu ®iÖn vµ ®iÖn nöíc. ChÊt löîng vµ

møc ®é s½n cã cña chóng t¸c ®éng tíi kh¶ n¨ng t¨ng tröëng vµ c¹nh tranh trong xuÊt

khÈu cña c¸c ngµnh c«ng nghiÖp trong nöíc cã sö dông ®Õn nh÷ng dÞch vô nµy, vµ

¶nh höëng ®Õn kh¶ n¨ng thu hót ®Çu tö vµo nöíc ®ã. DÞch vô hç trî kinh doanh gióp

c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá t¨ng tröëng nhê t¹o c¬ héi cho hä ký hîp ®ång nhËn hç

trî chuyªn m«n, vÝ dô: luËt thuÕ, kiÓm to¸n, thiÕt kÕ ®å häa, v.v.. NÕu thiÕu c¸c dÞch

vô hç trî kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ph¶i t¨ng chi phÝ hµnh chÝnh ®Ó

tuyÓn thªm nh©n viªn míi (mµ nh÷ng ngöêi nµy thöêng chØ biÕt chung chung chø

kh«ng cã chuyªn m«n) hoÆc nÕu kh«ng sÏ tiÕn hµnh kinh doanh vµ bá qua nh÷ng

kh©u nµy.

1.2. DÞch vô hç trî kinh doanh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ

1.2.1. DÞch vô hç trî kinh doanh quan träng trong c¶ chu tr×nh s¶n xuÊt

UNCTAD ®· ph©n ®o¹n qu¸ tr×nh cung øng dÞch vô thµnh ba giai ®o¹n: “®Çu nguån”

(c¸c ho¹t ®éng nhö nghiªn cøu kh¶ thi, nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn); “gi÷a nguån” (nhö

kÕ to¸n, thiÕt kÕ kü thuËt, dÞch vô hµnh chÝnh); “cuèi nguån” (vÝ dô: qu¶ng c¸o, kho

5

b·i, vµ ph©n phèi). Cã mét c¸ch kh¸c ®Ó ph©n lo¹i dÞch vô hç trî kinh doanh lµ th«ng

qua chøc n¨ng cña chóng ®èi víi c«ng ty sö dông (xem H×nh 1):

· Gi¶m chi phÝ cè ®Þnh

· Cung cÊp kü n¨ng vµ n©ng cao chÊt löîng

· C¶i thiÖn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng

· Cung cÊp th«ng tin thÞ tröêng

· Hç trî qu¶n lý tµi chÝnh

· T¹o cÇu nèi gi÷a thÞ tröêng trong nöíc vµ thÞ tröêng nöíc ngoµi.

1.2.2. DÞch vô hç trî kinh doanh cßn ®ãng vai trß quan träng trong mét sè khÝa

c¹nh cña qu¸ tr×nh thay ®æi c¬ cÊu kinh tÕ (Riddle, 1989a). Thø nhÊt, chóng gióp

t¨ng cöêng chuyªn m«n hãa trong nÒn kinh tÕ. Thø hai, chóng t¹o ra sù thay ®æi

lín tõ chç Nhµ nöíc ®éc quyÒn cung cÊp c¸c dÞch vô hç trî kinh doanh ®Õn chç

c¸c dÞch vô nµy ®öîc cung cÊp bëi c¶ c¸c tæ chøc tö nh©n. Thø ba, chóng lµ ®Çu

vµo quan träng cho qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch tõ xuÊt khÈu cã gi¸ trÞ gia t¨ng thÊp

sang xuÊt khÈu cã gi¸ trÞ gia t¨ng cao.

1.2.3. Trong mét lo¹t c¸c nghiªn cøu cña m×nh, Héi nghÞ cña Liªn Hîp quèc vÒ

Thö¬ng m¹i vµ Ph¸t triÓn (UNCTAD) ®· chØ ra r»ng: Sù cã mÆt hoÆc thiÕu v¾ng

nh÷ng dÞch vô hç trî kinh doanh chÊt löîng cao lµ nguyªn nh©n c¬ b¶n t¹o nªn sù

kh¸c biÖt gi÷a mét nÒn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn/chuyÓn ®æi víi mét nÒn kinh tÕ ph¸t

triÓn. Trong nhiÒu nÒn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn/chuyÓn ®æi, nh÷ng dÞch vô kiÓu nhö

vËy thöêng chØ cã trong c¸c c«ng ty lín hoÆc c¸c c¬ quan Nhµ nöíc. Khi dÞch vô

hç trî kinh doanh kh«ng s½n cã cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá thuéc khu vùc tö

nh©n th× hä ph¶i ®i thuª döíi h×nh thøc tuyÓn dông nh©n viªn (®iÒu nµy lµm t¨ng

chi phÝ vËn hµnh cè ®Þnh), hoÆc mua tõ nh÷ng nguån ë xa trong nöíc (nhö vËy

gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh vÒ gi¸ c¶), hay mua tõ nhµ cung cÊp nöíc ngoµi (nhö

vËy lµm t¨ng nhËp khÈu).

6

7

H×nh 1

Nh÷ng chøc n¨ng cña dÞch vô kinh doanh

Qu¶n lý tµi chÝnh

KÕ to¸n

Th«ng tin thÞ tr• ng

Ph¸t triÓn c¬ së d÷ liÖu

Ng©n hµng

B¶o hiÓm

Vèn rñi ro

Nghiªn cøu

Nghiªn cøu thÞ tr• ng

Internet

ThiÕt kÕ vµ

T

qu¶n lý Website

Doanh nghiÖp

Hi u suÊt vËn hµnh

DÞch v m¸y tÝnh

DÞch v t• vÊn

DÞch vô vËn chuyÓn

DÞch vô m«i tr êng

Söa ch÷a thiÕt bÞ

G

N©ng cao chÊt l•îng

vµ k n¨ng

DÞch v thiÕt kÕ

§Þa chÊt/vËt lý ®Þa cÇu

DÞch vô phßng thÝ nghiÖm

DÞch vô ph¸p lý

Thanh tra vµ thö nghiÖm

ChuÈn ho¸ c«ng cô

§ ng g i

Nghiªn cøu/triÓn khai

D.vô liªn quan vÒ viÔn th«ng

§¶m b¶o chÊt l îng

§µo t¹o

1.2.4. Mét thay ®æi quan träng liªn quan trùc tiÕp ®Õn qu¸ tr×nh ph¸t triÓn lµ sù

“ngo¹i vi hãa” nh÷ng dÞch vô nhö vËy ®Ó h×nh thµnh c¸c c«ng ty ®éc lËp, cung cÊp

dÞch vô cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá trªn c¬ së “chi phÝ kh¶ biÕn”. Qu¸ tr×nh

ngo¹i vi hãa Êy g©y t¸c ®éng lín ®èi víi c¶ c¬ cÊu chi phÝ vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh

nãi chung cña c«ng ty. ë nh÷ng n¬i s½n cã nh÷ng dÞch vô hç trî kinh doanh ngo¹i

vi, c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cã thÓ thuª nh÷ng nghiÖp vô cÇn thiÕt vµ nhê ®ã

gi÷ ®öîc tæng chi phÝ thÊp vµ tr¸nh ®öîc nh÷ng tæn thö¬ng do khñng ho¶ng kinh

tÕ g©y ra. Thªm vµo ®ã, c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ®öîc tù do sö dông, khai

th¸c trªn mét ph¹m vi réng lín h¬n nh÷ng nghiÖp vô tÝnh theo giê chø kh«ng ph¶i

®i thuª lao ®éng lµm toµn bé thêi gian. C¸c c«ng ty dÞch vô ngo¹i vi víi ®éi ngò

nh©n viªn chuyªn nghiÖp cã thÓ ph¸t triÓn nh÷ng kü n¨ng chuyªn m«n, nh÷ng kü

n¨ng ®ßi hái ph¶i cã nhiÒu ®èi töîng kh¸ch hµng míi thùc sù ph¸t huy ®öîc t¸c

dông.

1.2.5. Theo mét nghiªn cøu chöa ®öîc c«ng bè cña Ng©n hµng Ph¸t triÓn Ch©u ¸

do C«ng ty Tö vÊn Ph¸t triÓn DÞch vô thùc hiÖn t¹i Indonesia vµ Malaysia, c¸c nhµ

s¶n xuÊt hµng hãa vµ cung cÊp dÞch vô ®Òu coi dÞch vô hç trî kinh doanh vµ dÞch

vô chuyªn m«n²lµ nh÷ng ®Çu vµo quan träng nhÊt mang tÝnh c¹nh tranh cña hä,

tiÕp theo lµ viÔn th«ng vµ gi¸o dôc ®µo t¹o thö¬ng m¹i. Nghiªn cøu cßn chØ ra r»ng

®Ó c¹nh tranh ®öîc trªn thÞ tröêng quèc tÕ, c¸c nhµ xuÊt khÈu hµng hãa vµ dÞch vô

®Òu phô thuéc tö¬ng ®èi nhiÒu vµo nhËp khÈu nh÷ng dÞch vô hç trî kinh doanh

®Çu vµo mét khi nh÷ng dÞch vô cã chÊt löîng tö¬ng ®ö¬ng kh«ng cã ë trong nöíc.

V× thÕ, chó träng t¨ng cöêng nh÷ng dÞch vô hç trî kinh doanh sÏ cã lîi cho nÒn

kinh tÕ trong nöíc vµ gi¶m sù phô thuéc vµo nhËp khÈu. Ngoµi ra, nh÷ng nghiªn

cøu chöa c«ng bè do C«ng ty Tö vÊn Ph¸t triÓn DÞch vô thùc hiÖn theo yªu cÇu cña

ChÝnh phñ Dominica, Hång K«ng vµ bang Nova Scotia (Canada) ®· chØ ra r»ng

chÊt löîng vµ sè löîng c¸c lo¹i h×nh dÞch vô hç trî kinh doanh ë ®Þa phö¬ng lµ

mét trong nh÷ng yÕu tè ¶nh höëng ®Õn qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh cña c¸c nhµ ®Çu tö

nöíc ngoµi.

1.2.6. NÕu xÐt theo gãc ®é triÓn väng ph¸t triÓn th× phö¬ng thøc ho¹t ®éng “hËu

v¨n phßng” lµ mét xu höíng quan träng trong dÞch vô hç trî kinh doanh. §ã lµ

viÖc cung cÊp tõ xa bÊt kú mét chøc n¨ng hç trî kinh doanh nµo nhö xö lý sè liÖu,

m«i giíi kh¸ch hµng, ®ßi båi thöêng b¶o hiÓm. OECD öíc tÝnh nhu cÇu cña thÞ

tröêng vÒ dÞch vô “hËu v¨n phßng” n¨m 1998 mµ c¸c nöíc ®ang ph¸t triÓn cã thÓ

cung cÊp xÊp xØ 438 tû USD, hoÆc Ýt nhÊt b»ng 15% tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu hiÖn

hµnh cña c¸c nöíc kh«ng thuéc OECD. VÝ dô, nhu cÇu cña thÕ giíi vÒ cung cÊp

chØ dÉn thuèc kho¶ng 200 triÖu USD, vÒ ph¸p lý 400 triÖu USD, vÒ phÇn mÒm m¸y

tÝnh tö¬ng thÝch cho n¨m 2000 (sù cè Y2K) vöît 600 triÖu USD. Riªng c¸c c«ng

ty lín cña Mü ®· chi 50 tû USD mét n¨m cho xö lý th«ng tin, trong ®ã tèi thiÓu

2

DÞch vô hç trî kinh doanh vµ dÞch vô chuyªn nghiÖp trong tröêng hîp nµy bao gåm c¸c dÞch vô

nhö kÕ to¸n, qu¶ng c¸o, kiÓm to¸n, kiÕn tróc vµ thiÕt kÕ, dÞch vô m¸y tÝnh, tö vÊn kü thuËt, c¸c dÞch

vô m«i tröêng, c¸c dÞch vô ph¸p luËt, tö vÊn qu¶n lý, nghiªn cøu thÞ tröêng vµ cung cÊp lao ®éng.

8

kho¶ng 20% cã thÓ ®öîc cung cÊp trong mét m«i tröêng “hËu v¨n phßng” ë c¸c

nöíc ®ang ph¸t triÓn. Víi dù ®o¸n kh¶ n¨ng t¨ng tröëng cao vµ tiÒm n¨ng t¹o viÖc

lµm, c¸c ChÝnh phñ Barbados, BØ, Canada, Ailen, Jamaica, Hµ Lan, Philipin, St.

Kitts vµ St. Lucia ®· thµnh lËp nh÷ng hiÖp héi ph¸t triÓn ®Æc biÖt nh»m thu hót

ngµnh kinh doanh nµy tõ nöíc ngoµi.

1.3.

Nh÷ng yÕu tè cña dÞch vô hç trî kinh doanh c¹nh tranh quèc tÕ

1.3.1. Chøng nhËn vÒ tiªu chuÈn trong c¸c ngµnh dÞch vô hç trî kinh doanh lµ mét

kh¸i niÖm mang tÝnh tù ®iÒu chØnh. HoÆc lµ b¾t buéc (nhö víi h¹ch to¸n kÕ to¸n)

hoÆc lµ tù nguyÖn (nhö víi tö vÊn qu¶n lý), trong c¸c nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, hÇu hÕt

mçi ngµnh dÞch vô hç trî kinh doanh ®Òu thµnh lËp riªng mét hiÖp héi ngµnh cã

thÈm quyÒn cÊp giÊy chøng nhËn cho nh÷ng nhµ cung cÊp dÞch vô chuyªn nghiÖp víi

®ßi hái hä ph¶i cã tö c¸ch ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp nhÊt ®Þnh. HiÖp héi nµy thöêng quy

®Þnh tiªu chuÈn chung, theo ®ã nh÷ng chuyªn gia ®öîc cÊp chøng chØ ph¶i tá râ n¨ng

lùc vµ kinh nghiÖm cña m×nh. C¸c hiÖp héi lu«n ®ßi hái c¸c thµnh viªn ph¶i liªn tôc

häc tËp, n©ng cao tr×nh ®é ®Ó gi÷ ®öîc giÊy chøng nhËn, ®ång thêi còng chøng tá

m×nh tu©n thñ qui ®Þnh cña ngµnh vÒ hµnh vi øng xö. C¸c hiÖp héi thöêng ®ãng vai

trß gi¸m s¸t c¸c doanh nghiÖp theo nh÷ng th«ng lÖ quèc tÕ tèt nhÊt vµ khuyÕn khÝch

c¸c thµnh viªn cña m×nh häc tËp ®Ó theo kÞp xu höíng quèc tÕ th«ng qua nh÷ng lùa

chän vÒ ®µo t¹o.

1.3.2. §Ó ®¶m b¶o ¸p dông hÖ thèng tiªu chuÈn kiÕn thøc chung, gi÷a c¸c ngµnh vµ

hÖ thèng ®µo t¹o ph¶i cã mèi liªn kÕt chÆt chÏ. Chö¬ng tr×nh häc vµ ®µo t¹o nh÷ng

ngöêi míi ra tröêng theo nh÷ng tËp qu¸n c«ng nghiÖp cò, l¹c hËu sÏ kh«ng h÷u Ých

cho mét môc tiªu nµy. Ngµy cµng cã nhiÒu nh÷ng chö¬ng tr×nh ®µo t¹o chuyªn

nghiÖp vµ kü thuËt ®öîc sù gióp ®ì cña c¸c héi ®ång tö vÊn ngµnh nh»m ®¶m b¶o

cho chö¬ng tr×nh häc tËp toµn diÖn vµ thÝch hîp. NhiÒu doanh nghiÖp kinh doanh

dÞch vô cßn khuyÕn khÝch hoÆc yªu cÇu tiÕn hµnh thùc tËp cã höíng dÉn nhö: thùc

tËp ng¾n ngµy, thùc tËp nghÒ, thùc tËp néi tró v.v..

1.3.3. XÐt theo gãc ®é kh¸ch hµng, c«ng ty dÞch vô hç trî kinh doanh n¨ng ®éng lµ

c«ng ty cung cÊp dÞch vô mét cöa, gi¶i quyÕt mét c¸ch cã hiÖu qu¶ c¸c nhu cÇu cña

kh¸ch hµng. KiÓu “mét cöa” cã thÓ ®¹t ®öîc th«ng qua liªn minh chiÕn löîc gi÷a c¸c

c«ng ty thuéc nhiÒu chuyªn ngµnh kh¸c nhau hoÆc b»ng c¸ch mçi c«ng ty ho¹t ®éng

trªn nhiÒu ngµnh. VÝ dô: c¸c c«ng ty kÕ to¸n ®· më réng c¬ cÊu c¸n bé nh©n viªn

sang lÜnh vùc c«ng nghÖ th«ng tin, tö vÊn dÞch vô hç trî kinh doanh, vµ (gÇn ®©y)

sang c¶ nh÷ng dÞch vô ph¸p lý. Kh¸ch hµng b©y giê kh«ng chØ dõng l¹i ë nh÷ng dÞch

vô c¬ b¶n ®· ®öîc chuÈn hãa, mµ hä cßn muèn c¸c c«ng ty dÞch vô ph¸t hiÖn ra nhu

cÇu cho hä mét c¸ch chÝnh x¸c vµ cung cÊp nh÷ng gi¶i ph¸p theo ý kh¸ch hµng cã

kh¶ n¨ng thay ®æi cao.

1.3.4 Mét trong nh÷ng ®Æc ®iÓm cña dÞch vô hç trî kinh doanh trong nhiÒu nÒn

kinh tÕ hiÖn nay lµ c¸c c«ng ty ph¶i ho¹t ®éng trong khu«n khæ nh÷ng luËt lÖ röêm

rµ, quy chÕ lu«n ®öîc ban hµnh tröíc khi c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch nhËn thøc

®öîc kh¶ n¨ng thö¬ng m¹i hãa c¸c dÞch vô hç trî kinh doanh. Trong vµi n¨m qua, Tæ

chøc Hîp t¸c vµ Ph¸t triÓn kinh tÕ (OECD) ®· thùc hiÖn mét chö¬ng tr×nh nh»m x¸c

®Þnh vµ th¸o gì nh÷ng khã kh¨n, c¶n trë trong thö¬ng m¹i quèc tÕ vÒ dÞch vô chuyªn

nghiÖp (OECD 1997). Chö¬ng tr×nh nµy hç trî tÝch cùc cho dÞch vô hç trî kinh

9

doanh, v× nã chØ ra r»ng c¸c c«ng ty dÞch vô c¹nh tranh quèc tÕ sÏ ph¸t triÓn mét khi

c¸c ChÝnh phñ thùc thi nh÷ng biÖn ph¸p sau:

· Cho phÐp c¸c nhµ cung cÊp dÞch vô chän mét h×nh thøc c¹nh tranh cao nhÊt lµ

h×nh thøc së h÷u thay v× cÊm h×nh thøc s¸p nhËp.

· Cho phÐp cã quan hÖ ®èi t¸c gi÷a nh÷ng nhµ tö vÊn chuyªn nghiÖp ®öîc cÊp phÐp

trong nöíc víi nöíc ngoµi, bao gåm c¶ së h÷u cæ phÇn nöíc ngoµi.

· §¶m b¶o viÖc cÊp phÐp vµ cÊp chøng chØ x¸c nhËn ph¶i dùa trªn c¬ së n¨ng lùc

(thay v× dùa trªn c¬ së quèc tÞch hoÆc n¬i cö tró)

· §¶m b¶o r»ng nh÷ng c¬ quan qu¶n lý quèc gia (vÝ dô c¸c hiÖp héi ngµnh) thi hµnh

nh÷ng chuÈn mùc ®¹o ®øc vµ c«ng nhËn c¸c chøng chØ ®µo t¹o hoÆc chøng chØ

thùc hµnh do c¶ trong nöíc vµ nöíc ngoµi cÊp.

Nh÷ng thay ®æi chÝnh s¸ch nhö vËy cµng trë nªn cÇn thiÕt khi mµ c¸c nöíc trong Tæ

chøc Thö¬ng m¹i thÕ giíi (WTO) ®ang trªn ®öêng kªu gäi ®ßi gì bá dÇn hµng rµo

thuÕ quan, trong ®ã cã c¸c h¹n chÕ quèc gia vÒ viÖc c¬ cÊu tæ chøc, së h÷u nöíc

ngoµi hoÆc vÒ chøng chØ chuyªn m«n.

1.4. DÞch vô hç trî kinh doanh trong nÒn kinh tÕ x· héi chñ nghÜa

1.4.1. Trªn c¬ së kinh tÕ häc M¸c-xÝt, c¸c nÒn kinh tÕ X· héi chñ nghÜa vÉn

coi dÞch vô lµ ho¹t ®éng “phi s¶n xuÊt”, kh«ng t¹o ra gi¸ trÞ vµ dÉn ®Õn k×m

h·m sù t¨ng tröëng cña dÞch vô (xem Riddle, 1991b). Trong b¶y n¨m võa qua,

nh÷ng nÒn kinh tÕ chuyÓn ®æi ë Trung vµ §«ng ¢u ®· cè g¾ng ph¸t triÓn nhanh

ngµnh dÞch vô hç trî kinh doanh vµ thõa nhËn chóng lµ “nh÷ng yÕu tè trung

gian mang tÝnh quyÕt ®Þnh dÉn ®Õn nh÷ng s¸ng t¹o c«ng nghÖ, qu¶n lý vµ c¬

cÊu” (xem Kigyussy-Schmidt, 1998, tr.9). Sù thiÕu quan t©m chó ý ph¸t triÓn

lÜnh vùc dÞch vô trong c¸c chÝnh s¸ch X· héi chñ nghÜa dÉn ®Õn thiÕu nh÷ng

quy chÕ thÝch hîp, cung cÊp dÞch vô kh«ng hiÖu qu¶, chËm trÔ vµ kh«ng ®¸ng

tin cËy; néi dung, chÊt löîng dÞch vô nghÌo nµn (xem Berthelot, 1996;

Kostecki& Fehervary, 1996).

1.4.2. Mét nghiªn cøu quan träng vÒ nh÷ng dÞch vô hç trî kinh doanh t¹i

Céng hßa Czech, §øc, Hungary, Ba Lan, vµ Slovenia ®· ghi l¹i nh÷ng mÐo mã

vÒ ph¸t triÓn tröíc ®©y vµ ph©n tÝch nh÷ng thay ®æi hiÖn ®ang diÔn ra (xem

Ghibutiu, 1998; Kigyossy-Schmidt, 1998; Zeman, 1996, 1998). Trong m«i

tröêng mµ c¸c doanh nghiÖp thuéc vÒ chÝnh phñ, sÏ Ýt cã nh÷ng ®éng lùc thóc

®Èy ®¹t n¨ng suÊt vµ hiÖu qu¶. Khi c¸c doanh nghiÖp ®öîc tö nh©n hãa vµ ph¶i

chÞu sù c¹nh tranh cña thÞ tröêng quèc tÕ, hä cÇn ®öîc sù trî gióp tõ c¸c c«ng

ty dÞch vô chuyªn s©u trong viÖc kiÓm so¸t chi phÝ vµ n©ng cao chÊt löîng s¶n

phÈm cña m×nh. Sù t¨ng tröëng trong dÞch vô hç trî kinh doanh ®· cho thÊy nã

kh«ng chØ t¨ng cöêng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp trong nöíc

10

mµ cßn t¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm vµ thu hót c¸c nhµ ®Çu tö nöíc ngoµi (xem

Ghibutiu, 1998).

1.5. DÞch vô ë ViÖt Nam

1.5.1. C¸c dÞch vô cña nÒn kinh tÕ trong nöíc. §Õn n¨m 1996 c¸c ngµnh dÞch

vô ®· chiÕm 44% GDP cña ViÖt Nam. (xem B¶ng 3). Nhöng tr¸i ngöîc víi

nh÷ng nÒn kinh tÕ thÞ tröêng ®· ph¸t triÓn n¬i nh÷ng dÞch vô hç trî kinh doanh

chiÕm kh«ng döíi 10% cña s¶n löîng trong nöíc (vÝ dô, Singapore, 1986),

nh÷ng dÞch vô hç trî kinh doanh cña ViÖt Nam chØ chiÕm chöa ®Çy 1% tæng

s¶n löîng trong nöíc. Tuy nhiªn, t×nh h×nh ®ang cã chuyÓn biÕn: lÜnh vùc dÞch

vô hç trî kinh doanh vµ tµi chÝnh ®· cã sù t¨ng tröëng rÊt nhanh tõ n¨m 1990

víi tèc ®é hÇu nhö gÊp ®«i ngµnh s¶n xuÊt chÕ t¹o. Mét lÜnh vùc kh¸c còng cã

sù t¨ng tröëng nhanh lµ x©y dùng bëi ®Êt nöíc ®ang böíc vµo giai ®o¹n t¸i

thiÕt vµ më réng n¨ng lùc.

B¶ng 3: Tæng s¶n phÈm quèc néi theo ngµnh ë ViÖt Nam: 1990-1996

(Theo gi¸ cè ®Þnh n¨m 1989)

PhÇn tr¨m GDP

T¨ng tröëng trung b×nh

hµng n¨m (1990-1996)

Ngµnh

1990

41

1996

32

N«ng nghiÖp

4,4

(bao gåm c¶ l©m nghiÖp vµ

thñy s¶n)

C«ng nghiÖp

(gåm khai kho¸ng, c¬ khÝ chÕ

t¹o vµ c«ng Ých)

DÞch vô :

19

24

13,2

40

4

44

5

9,5

13,5

8,0

X©y dùng

Giao th«ng vËn t¶i/böu chÝnh

B¸n bu«n/b¸n lÎ

Tµi chÝnh/b¶o hiÓm*

Hµnh chÝnh c«ng céng vµ

céng ®ång/c¸ nh©n

Tæng

2

12

1

12

2

8,1

16,8

9,2

21

23

100%

8,4%

*Gi¶ thiÕt cã bao gåm dÞch vô hç trî kinh doanh.

Nguån: Niªn gi¸m thèng kª ViÖt Nam 1997, NXB Thèng kª

11

1.5.2. Tû lÖ lùc löîng lao ®éng lµm viÖc cho c¸c c«ng ty dÞch vô vÉn cßn thÊp,

nhöng con sè ®ã ®ang t¨ng dÇn lªn (xem B¶ng 4). Tõ 1990 ®Õn n¨m 1995, c¸c

ngµnh dÞch vô ®· t¹o ra 1,4 triÖu viÖc lµm. §¸ng tiÕc lµ nh÷ng sè liÖu vÒ t¹o viÖc

lµm trong tõng lÜnh vùc cßn chöa ®öîc c«ng bè. N¨m 1995 møc GDP trung b×nh

cña ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt.

(triÖu ngöêi)

PhÇn tr¨m lao ®éng

Thay ®æi (1990-1995)

Ngµnh

1990

1995

ViÖc lµm

míi

T¨ng tröëng

hµng n¨m

N«ng nghiÖp

thñy s¶n)

72%

11%

69%

12%

2,0%

+2,2

C«ng nghiÖp

(bao gåm c¶ khai kho¸ng,

c¬ khÝ chÕ t¹o vµ c«ng Ých)

4,3%

+0,8

DÞch vô

Tæng

17%

19%

4,9%

2,7%

+1,4

+4,4

100%

thö¬ng m¹i quèc tÕ cña ViÖt Nam (xem B¶ng 5), ®Æc biÖt lµ so víi møc trung b×nh

döíi 20% cña c¸c nöíc ®ang ph¸t triÓn toµn cÇu. §Õn n¨m 1995, ViÖt Nam ®· cã

tröëng cña nã ®· gÊp ®«i t¨ng tröëng kim ng¹ch bu«n b¸n hµng hãa cña ViÖt

Nam. Tuy nhiªn, tèc ®é ®ã ®· chËm l¹i ®¸ng kÓ tõ sau 1995 mµ kh«ng râ nguyªn

®ang tiÕp tôc.

PhÇn tr¨m trong tæng sè

T¨ng tröëng hµng n¨m

1993-1995 1995-1997

XuÊt khÈu

Hµng hãa

DÞch vô:

VËn t¶i

1993

79%

21%

1995

71%

29%

1997

78%

22%

3

32,0%

63,9%

31,3%

10,4%

12

VËn t¶i hµnh kh¸ch

D.vô Nhµ nöíc

Cßn l¹i:

0

19

0

T.chÝnh/b¶o hiÓm

ViÔn th«ng

1

DÞch vô kh¸c

Tæng xuÊt khÈu

18

100%

PhÇn tr¨m trong tæng sè

100%

39,1%

25,7%

T¨ng tröëng hµng n¨m

1993-1995 1995-1997

NhËp khÈu

Hµng hãa

DÞch vô:

VËn t¶i

VËn t¶i hµnh kh¸ch

1993

84%

16%

1995

80%

20%

1997

77%

23%

2

46,1%

66,1%

16,9%

28,2%

0

21

0

21

D.vô Nhµ nöíc

Cßn l¹i:

T.chÝnh/b¶o hiÓm

ViÔn th«ng

DÞch vô kh¸c

Tæng nhËp khÈu

100%

49,6%

19,3%

1.5.4. Trong n¨m 1994 vµ 1995 tèc ®é nhËp khÈu còng t¨ng tö¬ng ®èi nhanh cho

thÊy cã nh÷ng c¬ héi ®¸ng kÓ ®Ó thay thÕ nhËp khÈu nÕu mét sè ngµnh dÞch vô hç

trî kinh doanh then chèt ®öîc cñng cè. Tuy nhiªn cÇn ph¶i chØ ra r»ng tèc ®é t¨ng

tröëng tö¬ng ®èi cao tõ n¨m 1995 ®Õn 1997 cho thÊy c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu

ViÖt Nam ngµy cµng dùa nhiÒu vµo nhËp khÈu dÞch vô hç trî kinh doanh. ViÖc

t¨ng cöêng thóc ®Èy nh÷ng dÞch vô hç trî kinh doanh trong nöíc cã thÓ c¹nh tranh

1.6. Nh÷ng yÕu tè ¶nh höëng ®Õn sù t¨ng tröëng dÞch vô hç trî kinh doanh

cña ViÖt Nam

1.6.1. Lµ mét nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch hãa tËp trung nªn lÜnh vùc dÞch vô hç trî kinh

doanh cña ViÖt Nam kh«ng ph¶i lµ môc tiªu ®öîc chó träng ph¸t triÓn hay trë

thµnh môc tiªu cña c¸c chiÕn löîc thu hót ®Çu tö. Tr¶i qua vµi thËp kû, döíi mét

c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ cò, lÜnh vùc dÞch vô ®öîc coi lµ “phi s¶n xuÊt” so víi lÜnh

vùc “s¶n xuÊt” cña n«ng nghiÖp vµ s¶n xuÊt chÕ t¹o. Tuy nhiªn tõ khi b¾t ®Çu c«ng

cuéc §æi Míi, th¸i ®é vµ quan niÖm chung ®· dÇn dÇn thay ®æi. LÜnh vùc dÞch vô

§Æc biÖt, do ®Ò nghÞ cña Phßng thö¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp ViÖt Nam cïng víi

mét sè c¬ quan h÷u quan kh¸c trong nöíc, nh÷ng v¨n b¶n höíng dÉn vÒ ®Çu tö

trong nöíc ®· ®öîc söa ®æi ®Ó t¹o c¬ së chó ý nhiÒu h¬n ®Õn nh÷ng yªu cÇu cña

13

c¸c doanh nghiÖp kinh doanh dÞch vô. Nh÷ng thay ®æi cô thÓ bao gåm nh÷ng

khuyÕn khÝch c«ng bè trong LuËt §Çu tö trong nöíc vµ ë ®ã cã ®Ò cËp tíi sù thµnh

1.6.2. §Ó cñng cè t¨ng cöêng dÞch vô hç trî kinh doanh, cÇn ph¶i nhí lµ cã

nh÷ng th¸ch thøc nhÊt ®Þnh vÒ chÝnh trÞ vµ tö töëng ®èi víi viÖc ph¸t triÓn dÞch vô

mµ ViÖt Nam còng ph¶i g¸nh chÞu nhö nh÷ng nÒn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn/qu¸ ®é

kh¸c. Nh÷ng khã kh¨n thö th¸ch nµy cã thÓ gép thµnh n¨m nhãm sau: kh¶ n¨ng tù

®iÒu tiÕt bÞ h¹n chÕ, thiÕu sù cä x¸t víi c¹nh tranh quèc tÕ; vai trß chi phèi cña c¸c

doanh nghiÖp dÞch vô Nhµ nöíc, nh÷ng trë ng¹i ®èi víi t×m thuª dÞch vô, vµ ®¸nh

gi¸ thÊp gi¸ trÞ dÞch vô hç trî kinh doanh.

1.6.3. H¹n chÕ vÒ kh¶ n¨ng tù ®iÒu tiÕt. Mét trong nh÷ng c¬ chÕ quan träng ®Ó

ph¸t triÓn chÊt löîng cña dÞch vô hç trî kinh doanh lµ sù h×nh thµnh nh÷ng hiÖp

héi cã quyÒn tù chñ phôc vô cho nhiÒu chøc n¨ng nhö gi¸o dôc céng ®ång kinh

doanh vÒ gi¸ trÞ cña mét dÞch vô, thÈm ®Þnh kh¸ch quan vÒ n¨ng lùc cña ngöêi

nh÷ng qui t¾c vÒ hµnh vi, øng xö (g¾n kÕt víi nh÷ng th«ng lÖ, qui t¾c tèt nhÊt cña

quèc tÕ), ®¶m b¶o cho gi¸o dôc ®µo t¹o chuyªn nghiÖp ®öîc liªn tôc (CPE). Cho

®Õn nay chöa mét lÜnh vùc dÞch vô hç trî kinh doanh nµo cña ViÖt Nam cã ®öîc

mét c¬ chÕ nhö vËy.

1.6.4. ThiÕu sù cä x¸t víi c¹nh tranh quèc tÕ. Mét yÕu tè n÷a lµm h¹n chÕ sö

dông dÞch vô cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá lµ thiÕu tiÕp xóc trùc tiÕp víi ¸p lùc

c¹nh tranh toµn cÇu. NhiÒu doanh nghiÖp võa vµ nhá chØ ®öîc phÐp “bu«n b¸n”

th«ng qua c¸c c¬ quan thö¬ng m¹i ViÖt Nam hoÆc c¸c doanh nghiÖp tö¬ng tù

thuéc së h÷u Nhµ nöíc, vµ phô thuéc vµo hä trong viÖc t×m kiÕm nh÷ng th«ng tin

thÞ tröêng cÇn thiÕt. V× vËy c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá vÉn kh«ng ý thøc ®öîc vÒ

c¸ch ®¸ng kÓ.

1.6.5. Vai trß chi phèi cña c¸c doanh nghiÖp dÞch vô Nhµ nöíc. Kh¶ n¨ng ph¸t

triÓn vµ duy tr× kinh nghiÖm chuyªn gia phô thuéc vµo viÖc cã mét c¬ së kh¸ch

hµng ®ñ lín ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ qui m«. NÕu phÇn lín nhu cÇu tù ®éng tËp trung

vµo c¸c doanh nghiÖp Nhµ nöíc nhö ë ViÖt Nam hiÖn nay th× nh÷ng ngöêi cung

s½n thÞ tröêng xuÊt khÈu gióp hä t×m kiÕm thªm kh¸ch hµng ®Ó duy tr× sù t¨ng

tröëng cña m×nh. V× vËy sù c¹nh tranh trùc tiÕp cña c¸c c«ng ty Nhµ nöíc ®· c¶n

ó c (ñy ban C«ng nghiÖp, 1997) ®ang thö x¸c ®Þnh vai trß tèi öu cña c¸c c¬ quan

1.6.6. Nh÷ng trë ng¹i ®èi víi t×m thuª dÞch vô. ë nhiÒu nöíc, ChÝnh phñ ®ãng

14

cÇu cña ChÝnh phñ. Mét trong nh÷ng lý do cña viÖc ký hîp ®ång thuª dÞch vô lµ ®Ó

sö dông hiÖu qu¶ h¬n c¸c nguån vèn cña Nhµ nöíc. Khi nh÷ng chøc n¨ng cña

ChÝnh phñ ®öîc chuyÓn sang thµnh d¹ng kinh doanh (vµ cã nhu cÇu t¹o ra lîi

nhuËn rßng) th× ngµy cµng thÊy cÇn ph¶i t×m thuª dÞch vô bªn ngoµi nh»m gi¶m

nh÷ng chi phÝ cè ®Þnh vµ c¶i thiÖn n¨ng lùc c¹nh tranh chung cña chóng.

1.6.7. Tuy nhiªn, ë ViÖt Nam, l·nh ®¹o cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ nöíc phÇn lín

®öîc ®¸nh gi¸ dùa trªn qui m« ho¹t ®éng (®öîc tÝnh b»ng sè löîng c¸n bé, c«ng

vµo mét quü chung thay v× ®Æt döíi sù qu¶n lý vµ kiÓm so¸t cña gi¸m ®èc. V× vËy

kh«ng khuyÕn khÝch t×m kiÕm dÞch vô hç trî kinh doanh tõ ngoµi mµ khuyÕn

khÝch duy tr× chi phÝ cè ®Þnh cao, tù thùc hiÖn, tù lµm lÊy mäi c«ng viÖc vµ dÉn

ngoµi döíi mét nÕp nghÜ phæ biÕn lµ “T«i sÏ tù lµm”. HÖ qu¶ lµ nÕu mét ai ®ã ®i

thuª dÞch vô ngoµi th× ®iÒu ®ã ph¶n ¸nh sù yÕu kÐm trong ho¹t ®éng cña ngöêi Êy.

Mét ®iÓm kh¸c còng ®öîc chó ý, nhÊt lµ trong kinh doanh hé gia ®×nh lµ ®Æc tÝnh

ng¹i chia sÎ th«ng tin vÒ ho¹t ®éng kinh doanh cña ngöêi nµy cho ngöêi kh¸c v× sî

r»ng th«ng tin ®ã sÏ bÞ lîi dông.

1.6.9. §¸nh gi¸ thÊp gi¸ trÞ dÞch vô hç trî kinh doanh. §Ó cho viÖc thuª dÞch

vô hç trî kinh doanh cã ý nghÜa kinh tÕ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá,

cao hiÖu qu¶ vµ n¨ng lùc c¹nh tranh tæng thÓ cho hä. HiÖn t¹i, c¶ gi¸m ®èc

qu¶n lý vµ c¸c tæ chøc thö¬ng m¹i hç trî c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ë ViÖt

Nam ®Òu coi mét sè dÞch vô hç trî kinh doanh then chèt lµ “tèn kÐm” mµ

bï trõ cho tèn kÐm Êy.

1.7. Môc tiªu cña nghiªn cøu nµy

1.7.1. Nghiªn cøu nµy dùa trªn niÒm tin r»ng nh÷ng chuyÓn biÕn trong dÞch vô hç

trî kinh doanh lµ yÕu tè quan träng gióp cho c¸c doanh nghiÖp thuéc khu vùc tö

t¨ng cöêng n¨ng lùc cho c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt võa vµ nhá, vµ ®Èy m¹nh

nh÷ng ho¹t ®éng ®Çu tö ®öîc chØ ra trªn H×nh 2. ViÔn th«ng, dÞch vô m¸y tÝnh, vµ

dÞch vô tö vÊn, thiÕt kÕ/bao b× ®ãng gãi.³

3

DÞch vô tö vÊn, thiÕt kÕ/bao b× ®ãng gãi ®öîc vÏ b»ng ®öêng chÊm chÊm trªn H×nh 2 bëi v× c¸c

nhµ s¶n xuÊt ViÖt Nam thöêng kh«ng coi chóng lµ “rÊt quan träng” trong vÞ trÝ c¹nh tranh cña hä.

15

1.7.2. Môc tiªu cña Nghiªn cøu lµ ®¸nh gi¸ n¨ng lùc c¹nh tranh (vÒ kh¶ n¨ng s½n

cã vµ chÊt löîng) cña mét sè lÜnh vùc dÞch vô hç trî kinh doanh chñ chèt ®èi víi c¸c

doanh nghiÖp võa vµ nhá cña ViÖt Nam, vµ x¸c ®Þnh c¸c böíc cÇn thiÕt ®Ó t¨ng

a) X¸c ®Þnh tÇm quan träng cña dÞch vô hç trî kinh doanh ®èi víi c¸c doanh nghiÖp

võa vµ nhá cña ViÖt Nam.

b) §¸nh gi¸ chÊt löîng cña dÞch vô hç trî kinh doanh ®ang cã, vµ so s¸nh víi nh÷ng

chuÈn mùc quèc tÕ.

c) X¸c ®Þnh khèi löîng nh÷ng dÞch vô hç trî kinh doanh s½n cã (tû lÖ gi÷a

cung/cÇu).

d) Xem xÐt mét sè dÞch vô cô thÓ ®ang ®öîc giíi thiÖu tíi c¸c c«ng ty trªn c¬ së cã

so s¸nh víi nh÷ng lo¹i trî gióp mµ hä cÇn.

e) X¸c ®Þnh nh÷ng thay ®æi trong c¸c dÞch vô hç trî kinh doanh then chèt cã thÓ t¹o

nªn sù kh¸c biÖt nhÊt trong c¹nh tranh cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cña ViÖt

Nam.

f) §Ò xuÊt khuyÕn nghÞ nh»m gi¶i quyÕt nh÷ng thiÕu hôt trong c¸c c«ng cô chiÕn

löîc ®Ó thay ®æi, bao gåm c¶ nh÷ng khuyÕn nghÞ ®èi víi vai trß cña Quü Ph¸t

triÓn Dù ¸n Mª K«ng.

1.7.3. Nghiªn cøu nµy lµ mét böíc ®Çu tiªn trong nh÷ng cè g¾ng cña Chö¬ng

tr×nh Ph¸t triÓn Dù ¸n Mª K«ng nh»m hç trî sù t¨ng tröëng vµ lîi nhuËn cho c¸c

bÊt cø mét chiÕn löîc t¨ng tröëng kinh tÕ nµo cã liªn quan ®Õn viÖc ®Èy m¹nh ®Çu

tö nöíc ngoµi, bëi v× chÊt löîng vµ sù s½n cã cña dÞch vô hç trî kinh doanh lµ mét

trong nh÷ng yÕu tè së t¹i hÊp dÉn ®èi víi c¸c nhµ ®Çu tö nöíc ngoµi.

16

H×nh 2

DÞch vô kinh doanh ë ViÖt Nam

Nghiªn cøu

thÞ tr êng

ViÔn th«ng vµ m¹ng

Internet

DÞch vô h¹ch to¸n

KÕ to¸n

DNVVN

s¶n xuÊt

hµng ho¸

Thñ tôc

ph©n phèi

DÞch vô

kinh doanh

DÞch vô

m¸y tÝnh

ThiÕt kÕ vµ

bao b×

DÞch vô

®µo t¹o

DÞch vô

t vÊn

T¨ng c êng n¨ng lùc

cho DNVVN

T¨ng c êng

dÞch vô kinh doanh

17

18

PhÇn 2

PhÖ¬ng ph¸p luËn

2.1. C«ng viÖc chuÈn bÞ

2.1.1. Nhãm ®iÒu tra kh¶o s¸t cña nghiªn cøu nµy gåm c¸c chuyªn gia cñaC«ng ty

Néi vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh). §Ó chuÈn bÞ, nhãm ®· nghiªn cøu nh÷ng c«ng tr×nh,

tµi liÖu cña quèc tÕ vÒ dÞch vô hç trî kinh doanh, vai trß cña chóng trong c¹nh tranh

c«ng nghiÖp, vµ nh÷ng yÕu tè hç trî chóng ph¸t triÓn. Nhãm cßn nghiªn cøu nh÷ng

tµi liÖu liªn quan ®Õn kinh tÕ cña ViÖt Nam, hiÖn tr¹ng ph¸t triÓn cña c¸c doanh

nghiÖp võa vµ nhá, dÞch vô hç trî kinh doanh ®ang cã ë ViÖt Nam, vµ nh÷ng höíng

öu tiªn ph¸t triÓn kinh tÕ cña ViÖt Nam.

trî kinh doanh ®· sö dông mét lo¹t nh÷ng dÞch vô hç trî kinh doanh kh¸c lµm ®Çu

vµo cho m×nh. Nhö vËy nÕu muèn nghiªn cøu mét c¸ch ®Çy ®ñ nh÷ng dÞch vô hç trî

kinh doanh hç trî cho c¹nh tranh cña ngµnh s¶n xuÊt chÕ t¹o th× cÇn ph¶i t×m hiÓu

xem liÖu c¸c c«ng ty cung cÊp dÞch vô hç trî kinh doanh cã nh÷ng dÞch vô ®Çu vµo

®óng lo¹i vµ chÊt löîng mµ hä cÇn ®Ó cung cÊp cho c¸c nhµ s¶n xuÊt hay kh«ng. V×

vËy, nhãm nghiªn cøu ®· quyÕt ®Þnh pháng vÊn c¶ c«ng ty s¶n xuÊt (hµng hãa) vµ

c«ng ty cung cÊp dÞch vô hç trî kinh doanh vÒ ®¸nh gi¸cña hä ®èi víi nh÷ng dÞch

hái ®èi víi c¸c c«ng ty dÞch vô vÒ nh÷ng th¸ch thøc hä ph¶i ®èi mÆt ®Ó cung cÊp dÞch

vô hç trî kinh doanh t¹i ViÖt Nam. Sau khi hoµn tÊt c«ng viÖc chuÈn bÞ, viÖc nghiªn

2.2. Lùa chän ngµnh s¶n xuÊt ®Ó nghiªn cøu

2.2.1. Nh÷ng tiªu chÝ sau ®· ®öîc sö dông trong viÖc chän nhãm ngµnh s¶n xuÊt

hµng hãa ®Ó nghiªn cøu:

·

TÇm quan träng cña ngµnh trong nÒn kinh tÕ ViÖt Nam

c«ng nghÖ

·

§Þnh höíng xuÊt khÈu cña ngµnh

Nh÷ng doanh nghiÖp næi tréi trong danh s¸ch cña Chö¬ng tr×nh ph¸t triÓn Dù

¸n Mªk«ng

·

Hãa chÊt vµ chÊt dÎo

19